14 Punktów W.Th. Wilsona.pdf

14 PUNKTÓW

W.Th. Wilsona

8 stycznia 1918

14 punktów Wilsona

Naszym programem jest program pokoju Ļ wiatowego. Program ten -

naszym zdaniem jedynie mo Ň liwy - jest nast ħ puj Ģ cy:

2. Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po których nie b ħ dzie ju Ň

Ň adnych, bez wzgl ħ du na ich natur ħ , porozumie ı tajnych,

dyplomacja za Ļ b ħ dzie działa ę jawnie i publicznie.

4. Całkowita wolno Ļę Ň eglugi na morzach, poza wodami

terytorialnymi, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, z

wyj Ģ tkiem wypadków, w których morza te byłyby zamkni ħ te

całkowicie lub cz ħĻ ciowo przez działania mi ħ dzynarodowe, maj Ģ ce

na celu wykonanie mi ħ dzynarodowych porozumie ı .

5. Zniesienie, na ile to b ħ dzie mo Ň liwe, wszelkich barier

gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla

wszystkich narodów akceptuj Ģ cych pokój i stowarzyszonych dla

jego utrzymania.

6. Wzajemna wymiana wystarczaj Ģ cych gwarancji, tak aby zbrojenia

narodowe zostały zredukowane do minimum odpowiadaj Ģ cemu

bezpiecze ı stwu wewn ħ trznemu kraju.

9. Załatwienie wszystkich pretensji kolonialnych w atmosferze

swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, a opartej na Ļ cisłym

przestrzeganiu zasady, Ň e przy rozstrzyganiu wszystkich tych

kwestii suwerenno Ļ ci interesy ludno Ļ ci zainteresowanej mie ę

musz Ģ wag ħ równ Ģ słusznym ŇĢ daniom Rz Ģ du, którego tytuł

prawny ma by ę okre Ļ lony.

13. Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie

wszystkich problemów wi ĢŇĢ cych si ħ z Rosj Ģ , tak aby zapewni ę

jak najlepsz Ģ i najszersz Ģ współprac ħ innych narodów Ļ wiata, która

by dała Rosji stosown Ģ okazj ħ do okre Ļ lenia, bez przeszkód i

utrudnie ı , w warunkach pełnej niezale Ň no Ļ ci, swej drogi

politycznej i narodowej; aby zapewni ę jej szczere przyj ħ cie do Ligi

Wolnych Narodów z Rz Ģ dem, który ona sama sobie wybierze; aby

zapewni ę jej wreszcie jak najwi ħ ksz Ģ pomoc, pomoc, jaka

okazałaby si ħ potrzebna i jakiej Ona sobie by Ň yczyła. Sposób, w

jaki bratnie narody b ħ d Ģ traktowały Rosj ħ w najbli Ň szych

miesi Ģ cach, b ħ dzie probierzem ich dobrej woli i zrozumienia

potrzeb Rosji, niezale Ň nie ju Ň od ich własnych interesów i ich

rozumnej sympatii.

17. Cały Ļ wiat zgodzi si ħ na to, i Ň Belgia musi by ę ewakuowana i

restytuowana bez Ň adnych prób ograniczenia jej suwerenno Ļ ci, z

której korzysta na równi z innymi wolnymi narodami. ņ aden akt

bardziej ni Ň ten wła Ļ nie nie pomo Ň e w przywróceniu zaufania

narodów do praw ustalonych i okre Ļ lonych, a maj Ģ cych regulowa ę

ich wzajemne stosunki. Bez tego aktu zado Ļę uczynienia cały układ

i moc wszystkich praw mi ħ dzynarodowych byłyby na zawsze

osłabione.

23. Całe terytorium francuskie musi zosta ę uwolnione, a te jego

cz ħĻ ci, które uległy najazdowi, powinny zosta ę całkowicie

odbudowane. Krzywda, która została wyrz Ģ dzona Francji przez

Prusy w 1871 r., w tym co dotyczy Alzacji i Lotaryngii, a która

zakłócała pokój Ļ wiata przez blisko pi ħę dziesi Ģ t lat, powinna

zosta ę naprawiona tak, aby pokój mógł zosta ę przywrócony raz na

zawsze, w interesie wszystkich.

26. Pewne "poprawienie" granic włoskich powinno zosta ę

przeprowadzone wzdłu Ň daj Ģ cej si ħ wyra Ņ nie oznaczy ę linii

narodowo Ļ ci.

29. Co do ludów Austro-W ħ gier, którym pragniemy zapewni ę miejsce

w Ļ ród narodów, powinna zosta ę stworzona, najszybciej jak to tylko

b ħ dzie mo Ň liwe, szansa autonomicznego rozwoju.

31. Rumunia, Serbia i Czarnogóra musz Ģ by ę ewakuowane; zwrócone

im zostan Ģ ich terytoria. Serbii zostanie przyznany wolny dost ħ p

do morza, a stosunki mi ħ dzy ró Ň nymi pa ı stwami bałka ı skimi

musz Ģ zosta oparte na przyjacielskich porozumieniach,

uwzgl ħ dniaj Ģ cych linie podziału wspólnot i narodowo Ļ ci, tak jak

zostały one ustalone przez histori ħ .

36. Co do tureckich cz ħĻ ci obecnego Imperium Osma ı skiego, to

zostanie im zapewniona pełna suwerenno Ļę i bezpiecze ı stwo, lecz

innym narodowo Ļ ciom, które Ň yj Ģ obecnie pod rz Ģ dami Imperium,

musi, z drugiej strony, zosta ę zapewnione trwałe bezpiecze ı stwo

istnienia i mo Ň liwo Ļę rozwoju bez przeszkód; musi im by ę nadana

autonomia.

Dardanele zostan Ģ otwarte na stałe i b ħ d Ģ stanowiły wolne, dla

wszystkich okr ħ tów wojennych i handlu wszystkich narodów,

przej Ļ cie, zabezpieczone gwarancj Ģ mi ħ dzynarodow Ģ .

43. Powinno zosta ę stworzone niepodległe pa ı stwo polskie,

obejmuj Ģ ce terytoria zamieszkane przez ludno Ļę niezaprzeczalnie

polsk Ģ i któremu musi zosta ę zapewniony wolny dost ħ p do morza;

niepodległo Ļę polityczna, gospodarcza oraz integralno Ļę terytoriów

zamieszkanych przez t ħ ludno Ļę b ħ d Ģ zagwarantowane przez

konwencj ħ mi ħ dzynarodow Ģ .

46. W oparciu o formalne konwencje musi zosta ę utworzona

powszechna Liga Narodów, której celem b ħ dzie zapewni ę

wzajemne gwarancje niepodległo Ļ ci politycznej i integracji

terytorialnej tak małym, jak i wielkim pa ı stwom.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: