WĘDROWNICTWO
Materiały dla wędrowników, drużynowych drużyn wędrowniczych i wielopoziomowych pracujących metodyką wędrowniczą
Zebrała:
Agnieszka Ogrocka – Klepacz HR
SPIS TREŚCI:
Wstęp 3
Wędrownicza rewolucja: Ruch Programowo – Metodyczny „Wędrownictwo” a Wydział Wędrowniczy GK ZHP 4
Kodeks wędrowniczy 6
Symbolika wędrownicza 7
Opis metodyki wędrowniczej 8
Instrukcja w sprawie organizacji i zasad działania drużyny wędrowniczej 11
Drużyna wędrownicza 15
Specjalność i wyczyn w drużynie wędrowniczej 18
Myśli i aforyzmy wędrownicze 22
Wędrownicza deklaracja 25
Wędrownictwo w Hufcu Ziemi Cieszyńskiej 26
Aby pogłębić wiedzę i znaleźć pomysły na zbiórki 30
Materiał ten ma na celu uporządkowanie i przybliżenie wiadomości dotyczących Wędrownictwa. Za nami już przyjęte przez Radę Naczelną ZHP zmiany metodyczne, które właśnie dla pionu młodzieży starszej w ZHP niosą duże zmiany.
Starałam się tutaj zamieścić najaktualniejsze dokumenty dotyczące wędrownictwa, więc nie znajdziesz tu już np. wymagań na jodełkę wędrowniczą czy dokumentu dot. Ruchu Programowo – Metodycznego „Wędrownictwo”, który jest na nowo opracowywany i zapewne niedługo będziesz mógł go znaleźć na stronie www.wedrownictwo.net.pl
Broszura ta nie składa się z moich przemyśleń, ale pokazuje różne aspekty Wędrownictwa oczami doświadczonych wędrowników z całej Polski. Opracowałam ją w ramach zadania na naramiennik wędrowniczy.
Mam nadzieję, że znajdziesz w niej wskazówki i pomysły na pracę Twojej drużyny.
agnieszka_ok
1 września nastąpiła w ZHP rewolucja - zamiast dotychczasowych trzech grup wiekowych mamy cztery. Co więcej, grupy te są wreszcie jasno nazwane i określone. Tak więc mamy zuchy, czyli uczniów zerówki, oraz klas 1-3; harcerzy - uczniów klas 4-7; harcerzy starszych, czyli gimnazjalistów oraz wędrowników - czyli wszystkich tych, którzy skończyli 16 lat, ale są jeszcze przed 25 rokiem życia. Mamy też cztery metodyki odpowiadające tym grupom. Skończył się wreszcie chaos spowodowany dualizmem nazw, podziałem na wędrowników i nie-wędrowników, choć de facto skończy się on dopiero w praktyce wtedy kiedy cała sytuacja okrzepnie.
Mamy także oczywiście odpowiednie wydziały w Głównej Kwaterze.
A jak ma się do tego RPM "Wędrownictwo"?
To pytanie było jednym z zadawanych podczas konferencji Ruchu, która odbyła się przy okazji Wędrowniczej Watry w Perkozie pod koniec sierpnia 2003. Teoretycznie Ruch dopiął swego - udało się uporządkować kwestię grup wiekowych, naramiennika i kontynuowania przedwojennej tradycji wędrownictwa. Ale czy to już koniec pracy?
Członkowie ruchu uznali, że nie. Tak na prawdę to, co stało się 1 września, to zmiana zapisu - droga do wejścia w życie jest długa i kręta. Docelowo w każdej chorągwi powinien działać referat wędrowniczy koordynujący działania hufców w tym zakresie, pomagający środowiskom wędrowniczym. Ale wiadomo, że z różnych powodów nie będzie to, przynajmniej na razie, do końca możliwe. Dlatego ruch, choć w zmienionej formie, będzie istniał.
W wyniku tych zmian stajemy się ruchem skupiającym wyłącznie instruktorów, którzy są zainteresowani dzieleniem się swoją wiedzą i doświadczeniem z zakresu wędrownictwa. Oczywiście powstaje pytanie czy praca ta nie będzie dublowała się z pracą Wydziału Wędrowniczego. Aby temu zapobiec, Ruch ma ściśle współpracować z Wydziałem. Instruktorzy tworzący kapitułę Ruchu zostaną instruktorami pomocniczymi lub mianowanymi Wydziału i będą pomagać w pracach. Gdyby Wydział i odpowiadające mu referaty porównać do struktury kościoła z diecezjami i parafiami, to RPM można uznać za zakon jezuitów, który dociera na misje tam, gdzie z wędrownictwem krucho i w efekcie próbuje utworzyć strukturę. To oczywiście dość luźne i trochę humorystyczne porównanie, ale może zobrazować, jakie są stosunki między RPM a Wydziałem.
Członkami Ruchu nie mogą już więc być jednostki organizacyjne, a w związku z wymogiem działania na rzecz środowisk wędrowniczych wystąpi z niego najpewniej wielu instruktorów, co jest całkiem naturalne.
A teraz, jako że moja skromna osoba została wybrana na przewodniczącego Ruchu, pozwolę sobie zdradzić jak widzę dalszą pracę RPM-u oraz Wydziału. Przede wszystkim powinniśmy stać się czytelni. Mamy swój symbol - Wędrowniczą Watrę, mamy naramiennik. Naramiennik, przypomnę, dostaje się po odbyciu Próby Wędrowniczej, której wymagania ustalamy sobie sami zgodnie z wymogami środowiska. Nie powinna to być długa, kilkuletnia próba, a jedynie próba szlaku, próba gotowości do wejścia na wędrowniczą drogę. Co z instruktorami? Jeśli kwestia dotyczy instruktora wędrowniczego, czyli osoby która ma prowadzić drużynę wędrownicza, lub być namiestnikiem wędrowniczym, itp, to warto aby odbyła kurs metodyki wędrowniczej. Kursy będą odbywały się cyklicznie, informacje o nich zawsze powinny być dostępne. Właśnie ten kurs powinien być głównym wymaganiem zdobycia naramiennika w przypadku instruktora. Jeśli chodzi o młodego instruktora, który chce zdobyć naramiennik, choć pracuje z inną grupą wiekową (ale jest członkiem wspólnoty wędrowniczej) to przechodzi on Próbę Wędrowniczą tak samo jak wędrownik. Natomiast kształceniowców wędrowniczych można poznać po zielonym pasku z wyhaftowaną Wędrowniczą Watrą, na którym noszą Odznakę Kadry Kształcącej.
Co z jodełką i lilijką wędrowniczą? Jodełka jako, że zasady zdobywania naramiennika i wędrowniczej drogi zmieniły się, nie stanowi już elementu wędrowniczej drogi - jest teraz oznaczeniem przynależności do RPM "Wędrownictwo" i noszona jest tylko przez członków RPM. Oczywiście jeśli otrzymałeś jodełkę wcześniej, możesz ją zatrzymać, ale nie powinieneś jej nosić przy mundurze, chyba że wstąpisz do RPM. Lilijka dalej jest odznaką honorową przyznawaną za osiągnięcia w rozwoju wędrownictwa. I jak na razie została przyznana tylko jedna - można ją porównać do Złotej Odznaki Ratownika Medycznego.
A teraz wrócę do celów, o których pisałem. Po pierwsze - czytelny obraz. Pojawia się pewnie wiele dylematów, wiele pytań na które nie potrafisz odpowiedzieć. Postaramy się stworzyć taką listę pytań wraz z odpowiedziami (FAQ), która rozwiąże wiele problemów. Po drugie szkolenia - szefowie wędrowniczych ekip powinni dobrze znać metodykę wędrowniczą - to zapewni lepszą pracę w drużynach. Po trzecie wspieranie imprez wędrowniczych - każdy wędrownik musi się wyszaleć, więc właśnie te imprezy będziemy monitorować i naświetlać, takie gdzie będzie można spotkać innych wędrowników, porozmawiać, nauczyć się czegoś, ale także wybawić, wyszaleć pograć i pośpiewać do rana!
To wszystko pozwoli nam (bo to musi być wspólny wysiłek wszystkich wędrowników i instruktorów wędrowniczych!) stworzyć wędrownictwo nowoczesne i atrakcyjne, jednakże nie oderwane od tradycji i nie będące jedynie sposobem spędzania wolnego czasu. Powtórzę jeszcze raz - wędrownictwo współtworzymy wszyscy, w końcu hasło Primus Inter Pares nie jest tylko pustym frazesem. Do zobaczenia na szlaku!
phm. Michał GóreckiPrzewodniczący RPM "Wędrownictwo"
Być wędrownikiem to niemała sztuka, a dostępna tylko dla tych, którzy maja prawdziwie harcerską postawę.
Wędrownikowi nie wystarczy znajomość miejsca zamieszkania, wędrownika ciekawi świat, wędrownik patrząc w swą przyszłość pragnie odnaleźć własną ścieżkę.
Wędrowanie to znacznie więcej niż przemierzanie kilometrów czy wytrwałość fizyczna. To sztuka wchłaniania życia, które nas otacza, to oczy i uszy otwarte, to tajemnica współodczuwania przyrody i człowieka.
Wędrówką nie będzie przyśpieszony tupot nóg, nadmiar krzykliwego humoru, lecz właśnie cisza wśród ciszy lasu, skupienie wobec wschodów czy zachodów słońca. To wczucie wędrownik łatwo odszuka w sobie.
Wędrownik – jest zawsze gotów nieść pomoc.
Wędrownik – bardziej niż jakikolwiek inny harcerz jest przyjacielem całego świata.
Wędrownika ciągnie siła nieprzetarta w dal na coraz to nowe, nieznane szlaki, nie pozwala mu zastygnąć w wygodnym, osiadłym życiu, toczącym się zbyt wolno.
Wędrownik – spostrzega uroki życia wszędzie, gdziekolwiek się znajdzie, gdyż odkrywa to, czego inni w pozornej monotonii codzienności dni dopatrzyć się nie umieją.
Wędrownik zna radość trudnych zwycięstw, urok przyrody, piękno zdobywania samotnie nie wydeptanych ścieżek.
Wędrownik – stale uprawia wędrówki, wędruje w zimie, w lecie, na wsi, w mieście, tropi miejsca, gdzie może być pożyteczny.
Drogę jego wędrówki wyznaczają wartości zawarte w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim.
· symbol: ognisko ułożone w sposób skautowy na tzw. długie palenie, z którego wychodzą trzy płomienie
Ognisko - symbol ciepła, bliskości, więzi, domu, rodziny, wiedzy, energii.
Watra na zielonym tle lewego naramiennika to symbol świadomej życiowej wędrówki po zagadnieniach i tematach z zakresu wszelakich dziedzin ludzkiej aktywności. Wędrówki po własnej miejscowości, regionie, Polsce, Europie i świecie. Trzy płomienie oznaczają dążenie ku doskonałości, a brązowe polana sposób działania wędrowników/ elementy wędrowniczej pracy. Zielone tło naramiennika przypomina, że to wszystko odbywa się na tle harcerskiego życia.
Płomienie- symbol dążenia ku doskonałości (od najmniejszego do największego płomyka):
1. siła ciała – dbałość o zdrowie i tężyznę fizyczną
2. siła rozumu – dążenie do wiedzy i rozwijanie swojego intelektu
3. siła ducha – kształtowanie charakteru, dążenia do prawdy i Boga
Polana ogniska- ułożone w gwiazdę tradycyjnym skautowym sposobem na długotrwałe palenie oznaczają zasady-elementy wędrowniczej pracy
1. służba
2. szukanie swojego miejsca w społeczeństwie
3. praca nad sobą
Wstęp
Charakterystyczną formą aktywności wędrowniczek i wędrowników jest służba realizowana wewnątrz organizacji i poza nią. Zadania realizowane indywidualnie lub zespołowo mają charakter wyczynu. W działalności wędrowniczej ważne miejsce zajmują specjalności i specjalizacje, pozwalające na rozwijanie indywidualnych zainteresowań. O programie pracy drużyny i podejmowanych zadaniach decyduje cała drużyna.
Funkcjonowanie elementów metody harcerskiej
Ø Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie
Prawo Harcerskie to fundament pracy wędrowniczej. Jest ono dla każdego wędrownika drogowskazem w życiowej drodze. Wartości zawarte w tym kanonie przyjmuje on ze świadomością stawianych mu wymagań. Wędrownik stara się dążyć do ideału, świadomie akceptując zasady harcerskiego stylu życia. Dopełnieniem Prawa Harcerskiego jest Kodeks Wędrowniczy (załącznik 1), będący opisem odpowiedzialnej, wrażliwej i aktywnej postawy wobec otaczających nas ludzi i świata.
Ø System małych grup
W zależności od liczebności i potrzeb drużyny funkcjonują dwa modele działania małych grup (mogą być stosowane razem):
· System zastępów wędrowniczych. Funkcjonują w nim zastępy 4-7 osobowe - grupy przyjaciół na stałe związanych w zastępy i realizujących wspólne projekty dotyczące specjalności, wyczynu, służby itp. Zastępowi są wybierani przez członków zastępu.
· System patroli zadaniowych. Drużyna dzieli się na grupy do wykonania konkretnych zadań na określony czas.
Ø Uczenie w działaniu
Wszystkie umiejętności zdobywane przez wędrowników powinny być nabywane i wykorzystywane w konkretnym działaniu – w dużej części o charakterze wyczynu i służby. Zachętą do działania jest wędrownicza dewiza: „Wyjdź w świat, zobacz, pomyśl – pomóż, czyli działaj”.
Ø Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program
Program powstaje w zespołach wędrowniczych jako wypadkowa potrzeb ich członków oraz potrzeb społeczności, w których zespoły te funkcjonują. Zadania podejmowane przez drużynę i wędrowników powinny być ambitne – na miarę wyczynu. Programy działania drużyn wędrowniczych wzmacniane są propozycjami płynącymi z innych zespołów harcerskich, z komend hufców i chorągwi, Głównej Kwatery ZHP oraz innych instytucji i organizacji. Program realizowany przez drużyny uwzględnia funkcjonujące w nich specjalności oraz specjalizacje wędrowników wynikające z indywidualnych ścieżek rozwoju. Każdy wędrownik powinien dążyć do mistrzostwa w wybranej dziedzinie aktywności.
Program jest tworzony i przyjmowany przez całą drużynę.
Instrumenty metodyczne
Ø Próba wędrownicza
Próba wędrownicza jest stałym elementem wejścia do grupy wędrowników, niezależnie czy mamy do czynienia z przechodzeniem wewnątrz drużyny wielopoziomowej, przejściem między drużynami czy też odbywa ją osoba przychodząca do harcerstwa.
Zadania, które znajdują się w każdej próbie wędrowniczej powinny:
...
kiloper9