trzypasmowy korektor dźwięku.pdf

Trzypasmowy korektor

barwy dźwięku

2194

Do czego to służy?

Nikomu nie trzeba tłumaczyć, że

opisany korektor przeznaczony jest

do regulacji barwy dźwięku we

wszelkich systemach audio.

W większości prostych urządzeń

stosowane są raczej korektory dwu−

punktowe, pozwalające regulować je−

dynie niskie i wysokie tony. Opisywa−

ny układ pozwala dodatkowo wpły−

wać na charakterystykę w zakresie

tonów średnich.

Moduł może być zastosowany ja−

ko blok w aparaturze audio, budowa−

nej od podstaw (np. w mikserze). Może

też służyć jako dodatkowy korektor usta−

wiany na stałe, wbudowany do wnętrza

urządzenia. W tej roli będzie pełnił funk−

cję equalizera i posłuży na przykład do do−

pasowania się do charakterystyki nagłaś−

nianego pomieszczenia.

Układ przewidziany jest do pracy w ro−

li regulatora stereofonicznego i zawiera

obwód regulacji balansu (zrównoważenia

kanałów). Nic nie przeszkadza, by moduł

wykorzystać jako dwa niezależne regula−

tory monofoniczne.

Rezystory R2 i R10 wspólnie z po−

tencjometrem PR4 tworzą obwód regu−

lacji balansu. W przypadku wykorzysta−

nia modułu jako dwóch regulatorów

monofonicznych, po prostu nie należy

montować potencjometru PR4, nato−

miast zamiast rezystorów R2 i R10 wlu−

tować zwory.

Wzmacniacze U1B oraz U1D pracują ja−

ko aktywne regulatory barwy dźwięku. Po−

tencjometry PR1 i PR5 wraz z elementami

współpracującymi tworzą obwód regulacji

tonów niskich, PR2 i PR6 – tonów średnich,

a PR3 i PR7 – wysokich. Przy podanych

wartościach zakresy regulacji poszczegól−

nych pasm wynoszą około ±12dB.

Jak to działa?

Schemat ideowy regulatora pokazano

na rysunku 1.

Układ przeznaczony jest do zasilania

napięciem symetrycznym, ale bez proble−

mu może być zasilany napięciem poje−

dynczym.

Przy zasilaniu symetrycznym masą

jest obwód połączony z punktami O...O3.

W obwodzie zasilania nie trzeba monto−

wać rezystorów R17 i R18 oraz konden−

satora C15.

Przy zasilaniu napięciem pojedynczym

masą będą obwody minusa zasilania (po−

łączone z punktem N), natomiast wcześ−

niej wspomniany obwód będzie pełnił ro−

lę sztucznej masy, mającej potencjał po−

łowy napięcia zasilającego. Przy zasilaniu

pojedynczym, koniecznie należy wluto−

wać rezystory R17 i R18, kondensatory

C15 i C17, a nie montować C16. W ukła−

dzie z pojedynczym zasilaniem wlutowa−

nie C16 jest błędem, ponieważ przez nie−

go na obwód sztucznej masy i na wyjście

będą przenikać zakłócenia z dodatniej

szyny zasilania. Może to radykalnie

zwiększyć poziom szumów i zakłóceń.

Rysunek 2 pokazuje połączenia obwo−

dów zasilania.

Elementami czynnymi są cztery wzmac−

niacze operacyjne z kostki TL074. Dwa

Rys. 1. Schemat ideowy

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

z nich (U1A i U1C) pełnią jedynie rolę bu−

forów. Dzięki nim oporność wejściowa

modułu jest równa wartości rezystorów

R1 i R9. W razie potrzeby wartości tych

rezystorów śmiało można zwiększyć, na−

wet do 1M

Rys. 3. Włączenie potencjometrów regulacji

głośności przy zasilaniu niesymetrycznym

rodziny TL0XX mają na wejściu tran−

zystory FET, ale bardzo rzadko ule−

gają uszkodzeniu przy montażu.

Jednak odrobina ostrożności na

pewno nie zaszkodzi.

Na płytce przewidziano miejsce na

potencjometry montażowe. Będą one

potrzebne tylko w przypadku wmon−

towania modułu na stałe do wnętrza

urządzenia (w roli equalizera).

W większości przypadków używa−

ne będą potencjometry obrotowe.

Nabywcy zestawu AVT−2194 otrzy−

mają w komplecie potencjometry ob−

rotowe i gałki do nich.

Zewnętrzne potencjometry powinny być

dołączone za pomocą możliwie krótkich

może zwiększyć poziom szumów,

zwłaszcza przy ustawieniu regulatorów

tonów wysokich

na maksimum.

Generalnie po−

ziom szumów ukła−

du jest bardzo mały,

ponieważ zastoso−

wano niskoszumne

wzmacniacze ope−

racyjne TL074, a po−

ziomy sygnałów uży−

tecznych są duże,

rzędu setek mili−

woltów. Zniekształ−

cenia nieliniowe są bardzo małe, ponie−

waż układy TL07X są szybkie.

W praktyce okazuje się, że wymiana

układu TL074 na TL084 nie wpływa

w zauważalnym stopniu na poziom szu−

mów. Większy wpływ na poziom szu−

mów i zniekształceń będą miały zakłó−

cenia zewnętrzne (np. brum sieciowy)

oraz właściwe podłączenie modułu

w torze wzmacniacza (zwłaszcza obwo−

du masy).

Rys. 2. Sposoby zasilania

Z modułem zazwyczaj będzie współ−

pracował potencjometr regulacji siły

głosu (zwykle stereofoniczny). Należy

go włączyć nie przed, tylko raczej za ko−

rektorem, jak pokazuje rysunek 3. Nale−

ży zauważyć, że na wyjściach modułu

(punkty B i D) nie umieszczono konden−

satorów separujących, dlatego w punk−

tach B i D przy zasilaniu napięciem po−

jedynczym wystąpi napięcie stałe, rów−

ne połowie napięcia zasilania. Z tego

względu przy zasilaniu niesymetrycz−

nym zalecane (choć niekonieczne) jest

zastosowanie dodatkowych kondensa−

torów separujących, jak pokazano na

rysunku 3.

Włączenie potencjometrów regula−

cji głośności przed korektorem niczym

nie grozi, ale w minimalnym stopniu

Rys. 4. Schemat montażowy

przewodów, najlepiej każdy potencjo−

metr oddzielnie za pomocą własnej trój−

ki przewodów. Zbyt długie przewody łą−

czące potencjometry mogą spowodo−

wać przenikanie do układu brumu sie−

ciowego.

Układ zmontowany ze sprawnych ele−

mentów nie wymaga żadnego urucha−

miania i od razu pracuje poprawnie.

Należy tylko odpowiednio podłączyć

obwody zasilania, zgodnie z rysunkiem 2.

Montaż i uruchomienie

Układ można zmontować na płytce

drukowanej, pokazanej na rysunku 4.

Montaż nikomu nie powinien sprawić

trudności. Na wszelki wypadek układ

scalony należy wlutować lub włożyć

w podstawkę na samym końcu. Kostki

Piotr Górecki

Zbigniew Orłowski

Komplet podzespołów z płytką jest

dostępny w sieci handlowej AVT jako

„kit szkolny” AVT−2194.

Wykaz elementów

Rezystory

R1,R9: 100k

Ω

R3,R5,R7,R8,R11,R13,R15−R18: 10k

Ω

PR1−PR3,PR5−PR7: 100k

A potencjo−

metr obrotowy

PR4: 1k

A potencjometr obrotowy

Kondensatory

C1,C7: 100nF

C2,C4,C8,C10: 22nF

C3,C5,C6,C9,C11,C12: 4,7nF

C13,C14: 100nF ceramiczny

C15: 100µF/25V elektrolityczny

C16,C17: 100µF/16V elektrolityczny

Półprzewodniki

U1: TL074

Pozostałe

Pokrętła do potencjometrów

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/98

Ω

R2,R10: 330

R4,R6,R12,R14: 3,3k

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: