MacDonald Philip - Nakaz aresztowania X.rtf

Philip MacDonald

NAKAZ

ARESZTWANIA:..x..

przełożyła

Zofia Zinserling

Colibri

Tytuł oryginału Warrant for X

Okładkę projektował Jan Sarnecki

© Copyright by Philip MacDonald

ISBN 83-85493-13-1

I

1

Thomas Sheldon Garrett, aczkolwiek miał za sobą liczne podróże i należał do ludzi niewątpliwie oczy­tanych, dopiero ukończywszy trzydzieści cztery lata za­warł znajomość z utworami G.K. Chestertona, co tłuma­czyć można tym, że był Amerykaninem. Te trzydzieste czwarte urodziny wypadły we wrześniowy piątek roku, o którym mowa, i dość szczęśliwie zbiegły się z londyńską premierą jego sztuki zatytułowanej Wakacje mędrca. Po­nieważ o godzinie dwudziestej trzeciej czterdzieści pięć sukces jej stał się rzeczą oczywistą, przyjęcie wydane po premierze przez Brooks-Carewa nosiło charakter zdecy­dowanie alkoholiczny. Warto jednak pamiętać, że w przeciwnym wypadku Sheldon Garrett nie spędziłby pra­wie całej soboty na czytaniu Napoleona z Notting Hill, a co za tym idzie, nie zabłąkałby się w okolice Notting Hill w niedzielę po południu. Bo gdyby u Brooks-Carewa mniej podawano trunków i mniej nalewano w kieliszki, ani Sheldon Garrett, ani Manvers z „Telegramu” nie osiągnęliby tego wzniosłego stadium nietrzeźwości, w którym, nie znając się wcale, podjęli ważką literacką dys­kusję w łazience Brooks-Carewa; a następnego wieczora Garrett nie kupiłby taniego wydania tej może zresztą

najlepszej z wszystkich książek Chestertona na stoisku w „Savoyu”.

Czytał ją w nocy z soboty na niedzielę, aż gdzieś przed piątą rano dotarł do końca historii Adama Wayne i Auberon. Potem przespał się i obudził o dziwnej godzinie — pierwszej w południe. Tak opóźniony, musiał wykręcić się od spotkania przy lunchu i w rezultacie nie miał co ro­bić w Londynie w to szare, jesienne niedzielne popołud­nie. Zjadł lunch we własnym saloniku. Podczas jedzenia zagłębił się znowu w Napoleona, a o wpół do czwartej wysiadł z czerwonego autobusu na wprost przytłaczającej fasady stacji metra Notting Hill.

A potem wyruszył — prowadzony jak gdyby przez przypadek i przez Chestertona. Zrazu niezdolny nawet pogodzić świątecznej ciszy głównej arterii z wspaniałą ponurością ulic, po których przechadzał się w zadumie Adam Wayne, skręciwszy w lewo natychmiast znalazł się w okolicy, gdzie sztachety dziwnie przypominały włócz­nie.

Londyn był tej niedzieli bardzo szary, a ponieważ przed trzema dniami lato jak co roku uległo zagładzie, mglisty błękit wczesnego wieczoru wkrótce zaczął się sta­piać ze stalowym poblaskiem, jedynym znakiem, iż gdzieś nad gładkimi, bezkresnymi chmurami świeci słoń­ce.

Wydawało mu się, jakby chodził dopiero od pół godzi­ny, ale spojrzawszy na zegarek stwierdził nie bez zdziwie­nia, że wysiadł z autobusu z górą godzinę temu. Stał na placu, a wysokie, szare, wsparte na kolumnach frontony domów krzywiły się z odpychającą, kanciastą godnością na otoczony żelaznymi prętami owal trawy i pokryte ku­rzem ciemnozielone krzewy.

Miejsce to sprawiało wrażenie wymarłego i nagle Garrett poczuł się bardzo zmęczony i — tak, tak! — lekko przestraszony. Odpiął najwyższy guzik u płaszcza, roz­prostował wspaniałe bary i ruszył szybkim krokiem, by przekonać samego siebie, że idzie w ściśle określonym kierunku.

Doznał wstydliwej ulgi spotkawszy na zakręcie w tym wymarłym miejscu, wśród nasrożonych cegieł — drugie­go przechodnia; usmarowanego mężczyznę z wypchanym długim workiem na plecach. Spotkali się niemal twarzą w twarz, tak że mężczyzna z workiem musiał zejść z drogi.

—              Dobry wieczór — powiedział Sheldon Garrett, od­czuwając potrzebę rozmowy.

—              Co? — zagadnął ten z workiem.

—              No — odparł Sheldon Garrett, pospiesznie wycią­gając papierośnicę. — Ma pan zapałki?

Mężczyzna przeszukał kieszenie prawą ręką, lewą trzy­mając worek. Bez słowa wyciągnął i podał zapałki.

—              Dziękuję — powiedział Garrett i zapalił papierosa, na którego wcale nie miał ochoty. Podsunął tamtemu otwartą papierośnicę. — Zapali pan?

Mężczyzna potrząsnął głową. Garrett zatrzasnął papie­rośnicę, wsunął ją do kieszeni i zwrócił właścicielowi pu­dełko zapałek.

—              Dziękuję — powiedział.

Człowiek z workiem wsadził pudełko do kieszeni, przerzucił ciężar z lewego ramienia na prawe, wyminął natręta i odmaszerował w gęstniejący zmrok.

Garrett popatrzył za nim, chcąc go pod wpływem gwałtownego i śmiesznego impulsu dopędzić i — jak to określają kroniki angielskich gazet — „dokonać napadu w zamiarze zadania poważnych obrażeń cielesnych”. Ale Sheldon Garrett, podróżnik, człowiek majętny, autor po­pularnej sztuki, odrzucił świeżo zapalonego papierosa i oddalił się w przeciwnym kierunku.

Zrobiło się naprawdę ciemno. Za storami światła za­czynały błyskać w oknach, które dotychczas, jak oczy, spoglądały krzywo i bez wyrazu, a tu i tam, w górze ja­rzyły się bladożółte, zniekształcone czworokąty ulicznych latarni. Garrett usiłował zapamiętać kierunek swej włó­częgi i doszedł do wniosku, że jeśli będzie stale skręcał w prawo, dotrze znów do głównej ulicy, którą przybył z „Savoyu” i z miejsc uczęszczanych przez ludzi. Skręcił zatem w prawo i zobaczył ulicę podobną do wielu innych

dotychczas przemierzonych. Gdzieś w połowie drogi na­potkał chłopca z psem, ale go nie zaczepił. Koniec ulicy okazał się zagrodzony. Skręcił w lewo — i odniósł wraże­nie, że to ta sama ulica. Zobaczył kobietę z psem. Nie odezwał się do niej. Szedł wciąż przed siebie, nieświado­mie wydłużając i przyspieszając kroku, jak człowiek za­gubiony w buszu wydłuża i przyśpiesza kroku, zanim do­puści do głowy myśl, że właściwie nie wie, gdzie się znaj­duje.

Skręcił w prawo. Ta ulica była najwyraźniej inna, węż­sza, a ciągnące się wzdłuż niej domy, choć i one także spoglądały krzywo — niższe i brudniejsze. Spoza sztachet (które tym razem bynajmniej nie przypominały włóczni) każdy z nich jakby wionął w chłodne, wilgotne powietrze abstrakcyjnym miazmatem rozkładu. Duży, wychudły kot wskoczył na niski murek oddzielający chodnik od czarnych cieni domów poza nim. Kot popatrzył na czło­wieka lśniącymi, żółtymi oczyma i zniknął.

Garrettowi zrobiło się nieswojo, ogarnął go niepokój. Dokuczał mu ból w nogach, a stopy sprzeciwiały się dep­taniu po bruku. Zimno szczypało w twarz, ale pod osłoną ubrania ciało miał nieprzyjemnie ciepłe.

Doszedł do bocznej uliczki, skręcił w prawo i na sku­tek jednego z tych ponurych czarodziejskich figlów, jakie tak często płata Londyn, przeniósł się w całkiem inny świat. Wrażenie rozkładu prysło. Teraz ciążyła mu, jak niewygodny płaszcz, ta atmosfera mrożącej, obleczonej w czarne rękawiczki poprawności, którą, ponieważ rzeź języ­ka angielskiego jeszcze się nie dokonała, należy określać słowem „szacowność”. Domy były schludne. Mosiężne ko­łatki i otwory skrzynek na listy lśniły. Nawet szybki ulicz­nych latarni zdawały się czyściejsze. Sztachety stały wynio­śle na straży spokoju niewymagającego strażników.

A potem, choć z przerażającą dyskrecją, pojawiły się małe sklepiki; tylko ostatni w rzędzie nie miał zaryglowa­nych drzwi i ślepych, pozasłanianych okien.

Garrett szedł wciąż przed siebie, ale na następnym na­rożniku raptem przystanął. Bo ostatni sklep nie był właś-

ciwie sklepem. Nad jego drzwiami wisiała latarnia z fan­tazyjnie kutego żelaza, które próbowało imitować antyk. Zza szklanych jej szybek błyskało żółte światło, na szyb­kach zaś pełnym wykrętasów gotykiem wypisano słowa: „Stara chińska herbaciarnia”.

— Ach — powiedział na głos Garrett.

Jak najbardziej wbrew tradycjom lubił herbatę. Był też zmęczony, bolały go nogi, tak zgrzany nie mógł iść dalej i w gardle mu zaschło. Nacisnął klamkę przysłonię­tych muślinową firanką drzwi i skądś z mrocznych czeluś­ci dobiegło brzęczenie żałobnego dzwonka.

2

Wnętrze herbaciarni okazało się słabo oświet­lone i większe, niż oczekiwał. Wzdłuż jednej ze ścian sta­ły na wprost siebie pomalowane na imitację dębu sosno­we ławy o wysokich oparciach. Na ścianach wisiały tale­rze i miski z taniej ceramiki, pomalowane w chiński nie­bieski wzór z wierzbowymi liśćmi. Światło dawała jedy­nie wisząca pośrodku mosiężna lampa, stylizowana na starą, i kilka słabych, bladoróżowych żarówek przytrzy­mywanych przy ścianach żelaznymi uchwytami, które usi­łowały imitować kinkiety. „Stara chińska herbaciarnia” była, innymi słowy, nieodrodną siostrą setek innych sta­rych herbaciarni.

Wnętrze jej świeciło pustkami. Garrett rozejrzał się dokoła, myśląc o ucieczce, ale właśnie wtedy pojawiła się — milcząc i jakby za sprawą jakiejś ponurej magii — ty­powa kelnerka. Była wysoka, smukła niczym wierzba i zmęczona, ubrana w tę długą, niezgrabną szatę, nieodłą­czną od herbaciarni. Jak zwykle też otaczała ją aura agresywnej wielkopańskości. Nie odezwała się do Garretta, tylko przyjrzała mu się z błyskiem pince-nez.

— Herbaty. Czy mógłbym się napić herbaty? — zapy-

tał Garrett i już siedział, twarzą do drzwi, w najdalszej i najciemniejszej z lóż utworzonych przez kanapy.

Zamówił chińską herbatę i — ponieważ sądził, że tego po nim oczekują, placuszki i dżem. Neofitka odpłynęła bez słowa, niknąc w mrokach po przeciwnej stronie sali. Do uszu Garretta dotarło skrzypienie otwieranych i za­mykanych drzwi, a potem, pewnie spoza tych drzwi, le­ciutki brzęk porcelany. Zapalił papierosa i usadowił się tak wygodnie, jak na to pozwalała nieprzyjazna kanapka. Stwierdziwszy, że wciąż jest mu za gorąco, wstał, zdjął płaszcz i wraz z kapeluszem położył go na kanapce na wprost siebie.

Zgasił papierosa, kiedy podano mu herbatę. Rzecz dzi­wna, herbata była dobra. Wypił dwie filiżanki i zjadł dwa kawałki pozbawionego smaku chleba z masłem. Nalał so­bie trzecią filiżankę i zapalił nowego papierosa, po czym usiadł w kącie zastanawiając się, o czym właściwie myśli.

Drzwi wejściowe otwarły się z cichym skrzypieniem, po którym zabrzmiał przytłumiony dźwięk dzwonka. Drzwi się zamknęły, dzwonek ucichł, Garrett zaś usły­szał kroki i kobiece głosy. Siedział bez ruchu w kącie utworzonym przez ścianę i oparcie kanapy. W jakiś nieo­kreślony sposób drażniło go to najście, tak jak drażni człowieka, jeśli coś wyrwie go nagle z przyjemnego stanu głębokiej zadumy nad niczym. Z kolei doleciał go szmer od drzwi w czarnych mrokach herbaciarni, a w chwilę póź­niej nowe szepty, gdy ospała kelnerka zwróciła się do przybyłych kobiet. Następnie zatupotały czyjeś stopy i ktoś usadowił się w sąsiedniej loży. Garrett nie pochylił się do przodu, więc ani on ich nie widział, ani nie był wi­dziany, słuch jednak mówił mu, że weszły dwie osoby.

Dobiegły go pomruki, szelesty, odchrząkiwania, stuk ustawianych parasolek i skrzypienie sosnowych ław pod ciężarem gości. Neofitka przepłynęła w ograniczonym polu widzenia Garretta i znikła przyjąwszy zamówienie. W głosie osoby zamawiającej, bez wątpienia kobiecym, brzmiała jednak dziwnie głęboka nuta, a jego zdecydo­wany, męski ton mimo woli zainteresował Garretta.

Skończył palić, zanim kobiety te weszły, i teraz leniwie rozważał, czy wysiłek sięgnięcia do tylnej kieszeni po pa­pierośnicę wart jest wątpliwej pociechy, jaką daje tytoń. Zadecydował, że nie, i tym sposobem nieświadomie przesądził o dalszym biegu wypadków.

Spojrzał na zegarek. Była za dwadzieścia szósta. Garrett nie przypuszczał, że jest już tak późno. O wpół do siódmej musi być w „Savoyu” i przebierać się na wieczór. Sięgnął do wewnętrznej kieszeni kurtki po portfel, pa­miętał bowiem, że brak mu drobnych, lecz poza tym nie wykonał najmniejszego ruchu. Wyciągnął miękki skórza­ny portfel tak niedbale, że wyśliznął się z jego palców, stuknął go w kolano i bez szmeru zsunął się na podłogę. Garrett schylił się, by go podnieść. Na próżno błądził w krąg ręką, musiał więc przyklęknąć na jedno kolano i da­lej szukać po omacku w większym już promieniu.

Rzecz ciekawa, chociaż nie starał się zachowywać spec­jalnie cicho, nie wydał przy tym żadnego dźwięku.

Dotknął właśnie krawędzi portfela, kiedy posłyszał głosy z sąsiedniej loży, rozbrzmiewające jakoś dziwnie wskutek jego bliskości od podłogi. Pierwszy głos był ten gruby, drugi natomiast stanowił jego absolutne przeci­wieństwo; wysoki, lecz łagodny, młodzieńczy, lecz przy­jemnie modulowany, miły, lecz z obcym dla Garretta ak­centem. I bez drżenia zdolny wyrazić odcień trwogi.

Pierwszy głos powiedział:

—              Mówiłam ci. Ani żywej duszy.

Drugi głos odparł:

—              Poza kelnerką... i... czy patrzyłaś do tej loży z tyłu?

Gruby głos:

—              Ani żywej duszy, powtarzam! Nie bądź...

Łagodny głos:

    — Popatrzę... dla pewności... Nic w tym złego... Głos ucichł. Tak jak i poprzedni, nie był zniżony do szeptu, a jednak, podobnie jak tamten, sprawiał wraże­nie konspiracyjnego. Z portfelem w dłoni Garrett zastygł — choć nie potrafiłby wówczas powiedzieć, dlaczego w całkowitymbezruchu. Wstrzymywał nawet oddech. Poprzez łomot krwi w uszach dosłyszał, że ktoś się unosi, potem coś zaszurało o deski i wreszcie, kiedy ten ktoś znów usiadł, drugi, czyli łagodny głos powiedział:

—              Nie. Nie ma nikogo. — Głos był zdecydowanie donośniejszy. A także pewniejszy.

Gruby głos odrzekł:

—              A nie mówiłem? Nigdy nie miej sekretów w prywatnym domu. Nigdy nie miej sekretów w publicznym parku. Jeśli masz sekrety, miej je w herbaciarni.

Stłumione parsknięcie śmiechem, niezbyt wesołym, wydobyło się z drugiej krtani, a łagodny głos powiedział:

—              Co też ty opowiadasz!

—              To, co opowiadam — odparł gruby głos — zawsze ma jakiś sens... A więc, moja panno, cóż mi odpowiesz? Zrobisz to czy nie?

Łagodny głos zająknął się.

—              Ja... ja... nie mogę się zdecydować. Jakoś się boję.

Ja... rozumiesz... ja.

Sheldon Garrett, pomny nie tylko na swoje śmieszne i nielicujące z godnością osobistą położenie, ale i na włas­ne poglądy odnośnie podsłuchiwania, usłyszał, że otwie­rają się drzwi służbowe, ciche pobrzękiwanie zaś świad­czyło, że zbliża się pełna taca. Szybkim ruchem, na wszelki wypadek bez hałasu, zerwał się z podłogi i usiadł.

Gruby głos powiedział ostrym, surowym, ledwie do Garretta docierającym półszeptem:

—              Cicho! — A potem głośniej i z chwalebną naturalnością: — Świetnie! Mamy herbatę!

Herbatę przyniesiono i kelnerka znikła. Sheldon Gar­rett stwierdził z ulgą, że senna sługa nawet nie spojrzała w jego stronę. Rozsiadł się wygodnie i bawił portfelem, okłamując sam siebie, że zaraz stąd pójdzie. Ale nie omieszkał bawić się cicho. I nie wyszedł. Ani się poruszył.

Gruby głos mówił chrapliwie:

—              Już jej nie ma. Nie patrz jak lunatyczka, tylko odpowiadaj. Tak czy nie?

—              Ja... ja., ja mówiłam ci, że się... — wyjąkał łagod­ny głos.

—              Nie powtarzaj mi, że się boisz. Już to mówiłaś.

—              Ale ja... ale ja...

—              Zupełnie jakby gramofon się zaciął. Mówiłam ci ostatnim razem, mówię ci i dzisiaj, że nie ma się czego bać!

Łagodny głos odezwał się po dostrzegalnej przerwie:

—              Ale ja się boję! Czasami chcę to zrobić, a potem myślę, że jak to zrobię, spotka mnie coś strasznego. Bo przecież to... to nie jest w porządku! — Słowa popłynęły szybko: tylko raz, i to pod koniec zdania, przebiła z nich poprzednia niepewność. Ale ten pośpiech świadczył o podnieceniu.

Zapadła cisza, przerywana brzękiem porcelany, ilekroć dzióbek imbryka uderzył o krawędź filiżanki. Garrett wy­korzystał tę okazję, by się ze sobą posprzeczać. Dlaczego ma tu siedzieć i z ukrycia wysłuchiwać zwierzeń dwóch kobiet, którym się zdaje, że są same? Czy dlatego, że nie zna Londynu i zawędrował do wrogiej jak dżungla dziel­nicy, musi żywić takie dziwne przeczucie nieszczęścia? Nawet jeśli jest dość głupi, by ulegać tak silnie wpływowi klimatu i otoczenia, czyż musi sobie wyobrażać, że przypuszczalny początek jakiejś ponurej dyskusji, bezowoc­nej w całym sensie tego słowa, rzuca światło na czyn zbrodniczy? Dlaczego zatem nie odkaszlnął czy nie stuk­nął łyżeczką o porcelanę, nie wstał i nie podszedł do drzwi, nie zapłacił i nie opuścił tego miejsca?...

...