tk_nr014.pdf

(1710 KB) Pobierz
ISSN 1689-4642
CZASOPISMO INTERNETOWE
w w w . t u r y s t y k a k u l t u r o w a . o r g
N r 12/ 2 0 0 9 (Gru d z i e ń 20 0 9)
pa r t n e r z y:
417894777.005.png 417894777.006.png 417894777.007.png 417894777.008.png 417894777.001.png 417894777.002.png
ISSN 1689-4642
Spis treści
Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org
Nr 12/2009 (Grudzień 2009)
Artykuły
dr Kazimiera Orzechowska-Kowalska,
Instytut Turystyki AWF Kraków
Europejskie Szlaki Kulturowe Rady Europy
Słowa kluczowe: procedura powoływania szlaków Rady Europy, Szlaki Kulturowe Rady
Europy, Fundacja Al-Andalus, trasy Szlaku Kulturowego Al-Andalus
Streszczenie
Po koniec lat 1980-tych Rada Europy rozpoczęła realizację projektu pod nazwą
Europejskie Szlaki Kulturowe. Ich celem miało być: uświadomienie Europejczykom ich
tożsamości kulturowej oraz obywatelstwa europejskiego; zachowanie i ochrona dziedzictwa
jako źródła społecznego, ekonomicznego i kulturowego rozwoju otoczenia w którym żyją,
nadanie miejscom, związanym z turystyką kulturową, szczególnego znaczenia z zachowaniem
zasad zrównoważonego rozwoju, a także przyznanie priorytetu turystyce kulturowej wśród
sposobów spędzenia czasu wolnego oraz promocję dla szeroko rozumianej kultury Europy.
Opracowano także szczegółową procedurę powoływania szlaków oraz ich tematykę,
która zawiera się w trzech zakresach – Ludzie; Migracje oraz Rozprzestrzenianie się
głównych prądów europejskich w dziedzinie filozofii, sztuki, religii, nauki, techniki i handlu.
Obecnie funkcjonuje ponad 20 Europejskich Szlaków Kulturowych. Jednym z nich jest
szlak Kulturowy „Dziedzictwo Al-Andalus”. Jest to trasa wyznaczona na terenie Hiszpanii,
krajów północnej Afryki i Ameryki Południowej. Zgodnie z celami i założeniami
powoływania szlaków Rady Europy (Zasady I-IV) – opracowywaniem oraz realizacją tego
projektu zajęła się Fundacja The Legacy of Al-Andalus. Szlak ten ukazuje bogactwo oraz rolę
dziedzictwa kulturowego, w odniesieniu do cywilizacji hiszpańsko-muzułmańskiej, oraz jego
wpływu na obszarze śródziemnomorskim na przestrzeni wieków.
Potrzeba rozwijania turystyki kulturowej, kultywowania tradycji, staje się dziś jednym z
głównych postulatów budowania społeczności opartej na wiedzy, świadomej swojej
tożsamości, swoich korzeni. Okazuje się, iż rozwój tego rodzaju turystyki pociąga za sobą
wielkie korzyści zarówno materialne, jak i moralne. Stwarza ona szerokie możliwości
promowania wartości kulturowych oraz ich kultywowania, będąc jednocześnie ważną
podbudową ekonomiczną dla ich zachowania. Koncepcja dziedzictwa kultury, która staje się
przedmiotem działań wielu krajów i autonomicznych organizacji, tworzenie instytucji
ochrony oraz międzynarodowa współpraca, stają się szansą ocalenia wspólnego dziedzictwa
człowieka.
Nieocenioną rolę w budowaniu jedności europejskiej, zwłaszcza w kształtowaniu
świadomości europejskiej wspólnoty kulturowej, odegrała na przestrzeni wielu lat i nadal
odgrywa Rada Europy. Jednym z podstawowych celów jej działania stała się ochrona
dziedzictwa kultury, działanie na rzecz większej jedności europejskiej oraz wcielanie w życie
ideałów i zasad wspólnego „dziedzictwa europejskiego”.
Posiedzenia Zgromadzenia Parlamentarnego RE przygotowuje 14 wyspecjalizowanych
komitetów. Jednym z nich jest Komitet ds. Kultury, Nauki i Edukacji, który kieruje pracami
dotyczącymi kultury, edukacji i sportu. Wśród międzynarodowych programów ochrony
dziedzictwa, jaki podjął wspomniany Komitet, jest inicjatywa tworzenia Europejskich
Szlaków Kulturowych.
3
Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org
Nr 12/2009 (Grudzień 2009)
W 1960 r. Rada Europy zaprezentowała raport nt. „Świadomość atrakcji turystycznych
Europy i ich włączenie w kulturę wypoczynku”. Wyniki tego raportu poruszały kwestię
odkrywania kultury poprzez podróżowanie oraz „położenie większego nacisku na turystykę
kulturową (...), która jest najlepszym sposobem spędzania wolnego czasu (...), bo służy do
uzupełnienia i ilustrowania wyniesionej ze szkoły wiedzy i umożliwia rozwój indywidualnej
wrażliwości i doświadczenia społecznego” [ Routes; The council of Europe… ].
Historię projektu Europejskich Szlaków Kulturowych rozpoczyna, przedstawiona w
styczniu 1984 roku, Rekomendacja (nr 987) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
Zaproponowano w niej koncepcję powołania europejskich szlaków, które miałyby podkreślać
europejską wspólnotę kulturową. W 1985 roku w Grenadzie zorganizowano międzynarodową
konferencję ministrów kultury i dziedzictwa, podczas której stwierdzono, iż wśród wielu
więzi wewnątrzeuropejskich, istnieje pewien element wspólny dla większości krajów, który
nigdy nie utracił swej wymiernej wartości. Jest nim dziedzictwo kulturowe. Wynika ono ze
wspólnych korzeni cywilizacji łacińskiej.
Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy postanowiło powołać specjalną Radę ds.
Programu Europejskich Szlaków Kulturowych. Opracowała ona i powołała do życia
Europejski Szlak Pielgrzymkowy (ryc.1 przedstawia istniejącą obecnie całą sieć szlaków
wiodących do Santiago de Compostela).
Ryc. 1. Sieć szlaków wiodących do Santiago de Compostela
Źródło: własne (paszport pielgrzyma)
Proponując koncepcję tego pierwszego szlaku kulturowego, odwołano się do
najstarszej, bo istniejącej już w średniowieczu drogi wiodącej do Santiago de Compostela
(ryc.2). Pątników – przez Dantego nazwanych peregrini – którzy podążali tą drogą, łączyło
poczucie przynależności do wspólnoty europejskiej, jaką wtedy reprezentowała religia
chrześcijańska, stanowiąca uniwersalny system wartości (co ciekawe, Dante pielgrzymów
zdążających do Rzymu określił – romieri; zaś do Jerozolimy – palmieri ). Jednocześnie był to
szlak, wzdłuż którego rozwijała się kultura i architektura romańska, rozprzestrzeniały się
nowe idee i zdobycze cywilizacyjne średniowiecza.
4
417894777.003.png
Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org
Nr 12/2009 (Grudzień 2009)
Ryc. 2. Średniowieczna droga do Santiago de Compostela
Źródło: Jackowski A: Leksykon – Szlaki pielgrzymkowe Europy, Kraków 2000
Rada Europy od początku istnienia Programu Szlaków Kulturowych kładła nacisk na
potrzebę kształtowania świadomości Europejczyków dotyczącej wspólnego dziedzictwa;
dialog między religiami, ochronę mniejszości narodowych, krajobrazów. Przyjmując te
założenia, Rada Współpracy Kulturowej przy Radzie Europy określiła podstawowe cele, jakie
winny spełniać powoływane szlaki, którymi są m.in.[Orzechowska-Kowalska K.; Routes ]:
· uświadomienie Europejczykom ich tożsamości kulturowej oraz obywatelstwa europej-
skiego,
· zachowanie i ochrona dziedzictwa jako źródła społecznego, ekonomicznego i kulturo-
wego rozwoju otoczenia w którym żyją, nadanie miejscom, związanym z turystyką
kulturową, szczególnego znaczenia z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju,
· przyznanie priorytetu turystyce kulturowej wśród sposobów spędzenia czasu wolnego
oraz promocję dla szeroko rozumianej kultury Europy.
Jednocześnie sformułowano pojęcie „Europejskiego Szlaku Kulturowego”, który winien
przebiegać przez więcej niż jeden kraj lub region, być zorganizowany wokół tematu
określonego aspektami historycznymi, artystycznymi czy społecznymi dotyczącymi spraw
Europy. Może być to również trasa wytyczona na podstawie istniejącego szlaku
geograficznego ze względu na wybitne walory środowiska przyrodniczego. Ujęcie w definicji
terminu „europejski” musi dawać do zrozumienia znaczenie i kulturowy wymiar szlaku, który
jest dużo szerszy niż wymiar lokalny. Szlak powinien zostać oparty na licznych i
różnorodnych atrakcjach kulturalnych, z miejscami szczególnie ważnymi historycznie, które
są również reprezentatywne dla kultury europejskiej jako całości.
Program Szlaków Kulturowych Rady Europy opracowano, biorąc pod uwagę tematy, które
były reprezentatywne dla zrozumienia i pogłębienia wartości europejskich, które wypływają
ze złożoności kulturowej, różnorodnych społeczności tworzących Europę, ukazanie, jak
dziedzictwo różnych krajów kontynentu, reprezentuje podzielone dziedzictwo kulturowe.
Tematyka i problematyka szlaków tworzona była (i jest nadal) przez wyspecjalizowane grupy
ludzi różnych dziedzin życia, ludzi nauki, a także przedsiębiorstwa, instytucje i
stowarzyszenia, zarówno państwowe, jak i prywatne, które, w oparciu o zatwierdzony projekt,
podjęły się wielostronnej współpracy.
Rada Europy, która na przestrzeni kilku lat, pozytywnie zweryfikowała działania Programu,
podjęła decyzję o stworzeniu projektu opartego o bardziej formalną strukturę współpracy, a
następnie zajęła się ustanowieniem systemu regulacji prawnych, uściślających zasady
5
417894777.004.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin