bajtek_1985_03_redux.pdf

(6787 KB) Pobierz

Z MIKROKOMPUTEREM NA TY

NR 3 Cena 60 zł

LISTOPAD — 85

 Szanuj

swój komputer

 Dźwięk

w MERITUM

 Coś dla piratów

 Micro–PROLOG

i LOGO cd.

 Magnetofon

dla Commodore

 Sabre Wulf

 Flowchart

 Kluby

komputerowe

 Olimpiada

informatyczna

956523228.272.png

956523228.283.png

956523228.294.png

956523228.305.png

956523228.001.png

956523228.012.png

956523228.023.png

956523228.034.png

956523228.045.png

956523228.056.png

956523228.067.png

956523228.078.png

956523228.089.png

956523228.100.png

956523228.111.png

956523228.122.png

956523228.133.png

956523228.144.png

956523228.155.png

956523228.166.png

956523228.177.png

956523228.188.png

956523228.199.png

956523228.210.png

956523228.221.png

956523228.232.png

956523228.241.png

956523228.245.png

956523228.246.png

956523228.247.png

956523228.248.png

956523228.249.png

956523228.250.png

956523228.251.png

956523228.252.png

956523228.253.png

956523228.254.png

956523228.255.png

956523228.256.png

956523228.257.png

956523228.258.png

956523228.259.png

956523228.260.png

956523228.261.png

956523228.262.png

956523228.263.png

956523228.264.png

956523228.265.png

956523228.266.png

956523228.267.png

956523228.268.png

956523228.269.png

956523228.270.png

956523228.271.png

956523228.273.png

956523228.274.png

956523228.275.png

956523228.276.png

956523228.277.png

956523228.278.png

956523228.279.png

956523228.280.png

956523228.281.png

956523228.282.png

956523228.284.png

956523228.285.png

956523228.286.png

956523228.287.png

956523228.288.png

956523228.289.png

956523228.290.png

956523228.291.png

956523228.292.png

956523228.293.png

956523228.295.png

956523228.296.png

956523228.297.png

956523228.298.png

956523228.299.png

956523228.300.png

956523228.301.png

956523228.302.png

956523228.303.png

956523228.304.png

956523228.306.png

956523228.307.png

956523228.308.png

956523228.309.png

956523228.310.png

956523228.311.png

956523228.312.png

956523228.313.png

956523228.314.png

956523228.315.png

956523228.002.png

956523228.003.png

956523228.004.png

956523228.005.png

956523228.006.png

956523228.007.png

956523228.008.png

956523228.009.png

956523228.010.png

956523228.011.png

956523228.013.png

956523228.014.png

956523228.015.png

956523228.016.png

956523228.017.png

956523228.018.png

956523228.019.png

956523228.020.png

956523228.021.png

956523228.022.png

956523228.024.png

956523228.025.png

956523228.026.png

956523228.027.png

956523228.028.png

956523228.029.png

956523228.030.png

956523228.031.png

956523228.032.png

956523228.033.png

956523228.035.png

956523228.036.png

956523228.037.png

956523228.038.png

956523228.039.png

956523228.040.png

956523228.041.png

956523228.042.png

956523228.043.png

956523228.044.png

956523228.046.png

956523228.047.png

956523228.048.png

956523228.049.png

956523228.050.png

956523228.051.png

956523228.052.png

956523228.053.png

956523228.054.png

956523228.055.png

956523228.057.png

956523228.058.png

956523228.059.png

956523228.060.png

956523228.061.png

956523228.062.png

956523228.063.png

956523228.064.png

956523228.065.png

956523228.066.png

956523228.068.png

956523228.069.png

956523228.070.png

956523228.071.png

956523228.072.png

956523228.073.png

956523228.074.png

956523228.075.png

956523228.076.png

956523228.077.png

956523228.079.png

956523228.080.png

956523228.081.png

956523228.082.png

956523228.083.png

956523228.084.png

956523228.085.png

956523228.086.png

956523228.087.png

956523228.088.png

956523228.090.png

956523228.091.png

956523228.092.png

956523228.093.png

956523228.094.png

956523228.095.png

956523228.096.png

956523228.097.png

956523228.098.png

956523228.099.png

956523228.101.png

956523228.102.png

956523228.103.png

956523228.104.png

956523228.105.png

956523228.106.png

956523228.107.png

956523228.108.png

956523228.109.png

956523228.110.png

956523228.112.png

956523228.113.png

956523228.114.png

956523228.115.png

956523228.116.png

956523228.117.png

956523228.118.png

956523228.119.png

956523228.120.png

956523228.121.png

956523228.123.png

956523228.124.png

956523228.125.png

956523228.126.png

956523228.127.png

956523228.128.png

956523228.129.png

956523228.130.png

956523228.131.png

956523228.132.png

956523228.134.png

956523228.135.png

956523228.136.png

956523228.137.png

956523228.138.png

956523228.139.png

956523228.140.png

956523228.141.png

956523228.142.png

956523228.143.png

956523228.145.png

956523228.146.png

956523228.147.png

956523228.148.png

956523228.149.png

956523228.150.png

956523228.151.png

956523228.152.png

956523228.153.png

956523228.154.png

956523228.156.png

956523228.157.png

956523228.158.png

956523228.159.png

956523228.160.png

956523228.161.png

956523228.162.png

956523228.163.png

956523228.164.png

956523228.165.png

956523228.167.png

956523228.168.png

956523228.169.png

956523228.170.png

956523228.171.png

956523228.172.png

956523228.173.png

956523228.174.png

956523228.175.png

956523228.176.png

956523228.178.png

956523228.179.png

956523228.180.png

956523228.181.png

956523228.182.png

956523228.183.png

956523228.184.png

956523228.185.png

956523228.186.png

956523228.187.png

956523228.189.png

956523228.190.png

956523228.191.png

956523228.192.png

956523228.193.png

956523228.194.png

956523228.195.png

956523228.196.png

956523228.197.png

956523228.198.png

956523228.200.png

956523228.201.png

956523228.202.png

956523228.203.png

956523228.204.png

956523228.205.png

956523228.206.png

956523228.207.png

956523228.208.png

956523228.209.png

956523228.211.png

956523228.212.png

956523228.213.png

956523228.214.png

956523228.215.png

956523228.216.png

956523228.217.png

956523228.218.png

956523228.219.png

956523228.220.png

956523228.222.png

956523228.223.png

956523228.224.png

956523228.225.png

956523228.226.png

956523228.227.png

956523228.228.png

956523228.229.png

956523228.230.png

956523228.231.png

956523228.233.png

956523228.234.png

956523228.235.png

956523228.236.png

956523228.237.png

956523228.238.png

956523228.239.png

SŁOWA I FAKTY

raz – i to też przy szczególnie korzystnym zbiegu

okoliczności. Możemy jednak zacząć realizować

przemyślaną, na miarę możliwości –bo ambicje

mamy póki co większe – koncepcję komputeryzacji

gospodarki i edukacji informatycznej społeczeństwa.

Są na to szanse — pokładamy je m.in. w prężnie roz-

wijającym swą działalność Urzędzie ds. Postępu Na-

ukowo–Technicznego i Wdrożeń. To od niego zależy

w dużym stopniu czy wczorajsze dyskusje przerodzą

się w dzisiejsze decyzje i jutrzejsze fakty. Pokolenie

wychowane na BAJTKU zacznie już wkrótce rozli-

czać z owych faktów tych, którzy wychowali się na

„Świerszczyku”. I to zapewne bez taryfy ulgowej...

Na koniec coś z własnego poletka. Miło mi otóż

poinformować czytelników, że BAJTEK zaczyna

robić (puk! puk! nie zapeszyć!) furorę międzynaro-

dową. Okazuje się, po raz kolejny, że informacja

nie zna granic. Sadząc po listach, jakie dostaliśmy

z NRD, Czechosłowacji i Bułgarii, wiadomość o pod-

jęciu wydawania BAJTKA i pierwsze egzemplarze

naszego miesięcznika szybko tam dotarły. Trudno

byłoby udawać, że się z tego nie cieszymy. Sam po-

kazałem niedawno kilka egzemplarzy pierwszych

numerów BAJTKA kolegom w Moskwie. Nie mogłem

im zrobić lepszego prezentu!

Czyżbyśmy więc – zapytam nieskromnie – traili

z BAJTKIEM w „dziesiątkę”?

WALDEMAR SIWIŃSKI

Coraz głośniej znowu w Polsce o komputerach.

Nie tylko w prasie. Oto tematem wykładu inaugura-

cyjnego w szacownym Uniwersytecie Warszawskim

była, uwaga: rewolucja mikroelektroniki. Nieczęsto

można było dotychczas w Audytorium Maximum

usłyszeć takie słowa jak te, które wypowiedział prof.

Jacek Baranowski „Człowiek XXI wieku, nie umiejący

posługiwać się komputerem, będzie się prawdopo-

dobnie czuł jak analfabeta w wieku XX. Zastana-

wiający jest entuzjazm młodego pokolenia, z jakim

chłonie ono wiedzę o programowaniu, i jak chętnie

bawi się czy pracuje z komputerem. Tak jakby jakieś

podświadome przeczucie podpowiadało tym mło-

dym ludziom, że wiedza ta będzie im w najbliższym

czasie najbardziej potrzebna”.

Brawo, profesorze! Tak to właśnie zespół BAJTKA

i nasi czytelnicy widzą. I, proszę nam wierzyć, na-

prawdę nie ma w tym niczego zastanawiającego!

To, że coraz więcej mówi się o komputerach, musi

cieszyć choć, oczywiście, cieszylibyśmy się jeszcze

bardziej, gdybyśmy wreszcie mogli pisać również

o tym, co się w tej dziedzinie dzieje. Krzemowej Do-

liny nie stworzymy, gdyż mogła ona powstać tylko

BAJTEK

— dodatek specjalny »Sztandaru Młodych« i »Odrodzenia«. Wydawca: Kra-

jowe Wydawnictwo Czasopism RSW »Prasa—Ksiązka—Ruch« ul. Nowa-

kowskiego 14, 00—666 Warszawa, tel. 257294. Dodatek specjalny »Odrodze-

nia« i »Sztandaru Młodych«. Cena 60 zł.

Bajtek redux nr 3/85/02/2011 | http://www.try2emu.net.pl/

2

956523228.240.png

SZANUJ

SWÓJ KOMPUTER!

Duże komputery, zwłaszcza starszych typów,

wymagały klimatyzacji, stałej temperatury oto-

czenia, specjalnej ochrony przed niepożądanymi

wibracjami itp. Procesor w naszym Spectrum jest

układem scalonym o wymiarach ok. 15 x 40 mm,

może pracować w temperaturze od 0 do 70°C

i drgania nie są dla niego aż tak zabójcze, ale...

właśnie: komputer jest cierpliwy, zniesie bardzo

wiele, jest wszak projektowany z uwzględnie-

niem zasady, którą Anglosasi z właściwym sobie

poczuciem humoru nazwali "foolproof", czyli

"idiotoodporność", ale wszystkiego nie zniesie

i będzie protestował. Jest on jednak maszyną nie-

zdolną do spontanicznego działania i jego protest

może przybrać tylko jedną formę: potraktowany

zbyt brutalnie zepsuje się.

wilgotności to 20—40 proc, co w praktyce oznacza pokój

z lekko uchylonym oknem lub w inny sposób zapewnio-

ną wentylacją, a w zimie — z prostym nawilżaczem na

kaloryferze lub piecu. Wymagania komputera co do wil-

gotności i temperatury są zresztą bardzo podobne do na-

szych: tam gdzie człowieka drażni wilgoć lub zbyt suche

powietrze (choć w tym wypadku trudniej skojarzyć sobie

objawy złego samopoczucia z przyczyną) — tam i maszy-

na będzie cierpiała.

Komputer nie lubi kurzu, choć nie zawiera przecież

żadnych części mechanicznych, które mogłyby się za-

trzeć, a w klawiaturze zestyki z folii są dobrze chronione

przed zabrudzeniem. Jeśli jednak kurzu zgromadzi się

zbyt dużo, to po zawilgoceniu może nastąpić zwarcie

ścieżek układu scalonego. Grozi to zniszczeniem ele-

mentów, których koszt jest porównywalny z ceną nowe-

go urządzenia.

Podsumujmy: komputer będzie świetnie się czuł

i wiernie nam służył, jeśli nie wystawimy go na słońce

lub deszcz, nie będziemy nosić na plażę lub zakurzone

podwórze, a po pracy włożymy do pudełka lub przykryje-

my czymkolwiek, co uchroni go przed pyłem. Nie wolno

natomiast przykrywać go podczas pracy ani też ustawiać

na miękkim podłożu, które utrudni dostęp powietrza do

otworów wentylacyjnych, umieszczonych na spodzie

obudowy — ZX Spectrum jest szczególnie wrażliwy na

nadmierny wzrost temperatury w wyniku pogorszenia

się chłodzenia podczas pracy.

Przegrzanie komputera powoduje zakłócenia w pra-

cy procesora, który z początku zaczyna robić rozmaite

dziwne rzeczy, czego efekty widać na ekranie TV. Podob-

ne efekty powoduje przegrzanie się ULA, układu odpo-

wiedzialnego za współpracę komputera z urządzeniami

zewnętrznymi. Jest to wysoce specjalizowany układ

scalony, zaprojektowany i produkowany wyłącznie dla

irmy Sinclair. Jest więc bardzo drogi, zwłaszcza że ir-

ma Sinclair przez długi czas utrudniała jego zakup bez

komputera, chroniąc się w ten sposób przed próbami ko-

piowania Spectrum. Obecnie ULA kosztuje ok. 20 dol.,

a na "Perskim Jarmarku" w Warszawie — powyżej 20 tys.

zł. Niebezpieczeństwo nadmiernego wzrostu temperatu-

ry występuje zwłaszcza w wersji 48kB. Wada ta została

w znacznym stopniu wyeliminowana w Spectrum Plus,

Znamy pogardę, z jaką powszechnie traktuje się

wszelkiego rodzaju instrukcje obsługi sprzętu elektro-

nicznego, zwłaszcza jeśli są one sporządzone w językach

obcych, nie zawsze znanych użytkownikowi. Zebraliśmy

więc tu podstawowe informacje, które pozwolą Wam

uniknąć płacenia zbyt wysokiej ceny za doświadczenia

zbierane metodą prób i błędów, popełnianych często już

przy pierwszym włączeniu urządzenia.

Zacznijmy od norm. Komputery projektowane są

z myślą o pracy w pomieszczeniach zamkniętych w tem-

peraturze od 10 do ok. 40 st. C przy względnej wilgotności

powietrza nie przekraczającej 80 proc. — zupełnie suche

powietrze też nie jest najlepsze, gdyż sprzyja gromadze-

niu się elektryczności statycznej, która zakłóca pracę ma-

szyny, a ewentualny przeskok iskry może spowodować

nawet jej całkowite zniszczenie. Przepływ bardzo suche-

go gorącego powietrza związany z intensywnym grza-

niem się pewnych elementów (ULA, stabilizator w zasila-

czu, gumowych elementów klawiatury, zwłaszcza folii,

z której zrobione są zestyki, a także źle wpływa na

obudowy układów scalonych, których korozja (zmiany

struktury polimerów), choć bardzo powolna, po kilkuna-

stoletnim używaniu sprzętu stanie się istotnym czynni-

kiem wpływającym na jego trwałość. Optymalny zakres

3

956523228.242.png

Dla czytelników obeznanych nieco z elektroniką po-

dajemy, że napięcie dostarczane przez sprawny zasilacz

bez obciążenia wynosi od 13.5 do 14.5 V, a pod obciąże-

niem spada do ok. 12— 13 V. Tętnienia sieci na wyjściu

nie powinny być większe niż 2 V. Niektórzy użytkow-

nicy próbują eksploatować Spectrum przy pomocy za-

silaczy

O napięciu obniżonym do 11—12 V — bez obciąże-

nia i 1—10 V — pod obciążeniem. Rozwiązanie takie po-

ważnie zmniejsza straty energii w stabilizatorze, a więc

i grzanie się całego komputera, obniża jednak pewność

jego pracy: spadek napięcia zasilającego poniżej ok. 7 V

powoduje już błędy w pracy procesora i pamięci, a także

zwiększa ich podatność na trwałe uszkodzenia.

Drugim, a zarazem najważniejszym blokiem zasi-

lacza jest jego część znajdująca się wewnątrz obudo-

wy komputera, zmontowana na wspólnej z nim płytce.

Dostarcza ona stabilizowanych napięć potrzebnych do

zasilania pamięci RAM 16K. Niestety jest to także słaby

element naszego Spectrum. Przetwornica wytwarzają-

ca napięcie 12 V pracuje na krawędzi swych możliwości

i zdecydowana większość awarii komputera rozpoczy-

na się od uszkodzenia tego właśnie elementu. Piszemy

rozpoczyna się, gdyż prawie nigdy na tym się nie koń-

czy: związany z przepaleniem się impuls przetwornicy

powoduje zwykle uszkodzenie ULA, kilku kości pamię-

ci RAM, zdarzają się też uszkodzenia ROM i mikropro-

cesora.

Niestety, do spowodowania tego rodzaju uszkodze-

nia wystarcza bardzo niewiele: jakiekolwiek przypad-

kowe zwarcie szyn komputera, np. w wyniku dotknię-

cia metalowym przedmiotem (długopisem, monetą,

spinaczem itp.) do niczym nie osłoniętej szyny złącza

krawędziowego. wyprowadzonego z tyłu komputera.

Z drugiej strony otworu tego podczas pracy komputera

nie należy zasłaniać, gdyż w ten sposób ograniczamy

obieg powietrza chłodzącego. Najlepszą ochroną była-

by cienka nakładka chroniąca złącze, a nie utrudniająca

przepływu powietrza, trudno jednak coś takiego wyko-

nać w warunkach amatorskich.

Przyczyną awarii przetwornicy może być też nie-

dokładne włożenie wtyczki sieciowej do gniazda, a na-

wet impuls zakłócający powstały w wyniku włączenia

do sieci źle odkłóconego urządzenia dużej mocy, np.

pralki lub grzejnika. Bardzo groźne dla Spectrum są też

chwilowe zaniki napięcia sieciowego powodujące tzw.

przepięcia. Nawet zwykłe krótkotrwałe i szybko nastę-

pujące po sobie spadki napięcia o ponad 10 proc. mogą

wyczerpać cierpliwość maszyny (wcześniej pisaliśmy

o próbach trwałego zasilania niższym napięciem, a nie

o nagłych jego zmianach).

Jak uchronić nasz komputer przed uszkodzeniami

tego typu? Bardzo pomocny jest tu stabilizator napię-

cia sieci, podobny do stosowanego w odbiornikach TV.

Zapewnia on dostatecznie stabilne napięcie i eliminuje

poważną część zakłóceń sieciowych.

w wyniku dużo korzystniejszego ukształtowania obudo-

wy i rozmieszczenia otworów chłodzących.

Ważnym — choć z reguły niedocenianym — elemen-

tem składowym komputera jest zasilacz. W Spectrum

składa się on z dwóch zasadniczych bloków funkcjo-

nalnych: transformatora sieciowego zamkniętego w od-

dzielnej obudowie wraz z prostownikiem i iltrem tęt-

nień oraz stabilizatora i powielacza wewnątrz obudowy

komputera.

Wbrew pozorom pudełko z transformatorem jest

istotnym elementem całego urządzenia. Od jakości jego

elementów i dostarczanego przez nie napięcia zależy

poprawna praca całego urządzenia. Szczególnie ważna

jest iltracja tętnień i zakłóceń występujących w sieci.

Zdarzają się niestety fabryczne usterki polegające np.

na... braku kondensatora iltru tętnień. Przyłączenie

takiego zasilacza do komputera musi spowodować jego

uszkodzenie.

4

956523228.243.png

Pamiętajmy też, że wspaniałe pomysły w postaci wy-

łączników instalowanych na kablu między komputerem

a zasilaczem przynoszą z reguły więcej strat niż pożyt-

ku, nie zapewniają bowiem na ogół odpowiedniej jako-

ści styku i mogą powodować iskrzenie. Czym natomiast

kończy się zwykle iskrzenie, już wiemy.

Wilgoć nie jest wprawdzie aż tak niebezpieczna jak

niestabilność sieci, ale może ona spowodować zakłó-

cenia uniemożliwiające (co najmniej chwilowo) pracę

komputera, a występując ciągle może wywołać wadliwą

pracę klawiatury, aż do trwałego zniszczenia niektórych

zestyków.

Klawiatura ZX Spectrum nie jest niestety najlepszej

jakości, wiele do życzenia pozostawia m.in. jej trwałość.

Jeżeli często bawimy się grami zręcznościowymi (typu

ARCADE), lepiej wydać nieco pieniędzy i kupić mani-

pulator (joystick) oraz interface. Na dłuższą metę jest

to bardziej opłacalne niż naprawa lub wymiana klawia-

tury.

Jeśli wykorzystujemy nasz komputer do pracy, lepiej

kupić dodatkową klawiaturę skonstruowaną z zestyków

kontakironowych, oferowanych przez kilka irm produ-

kujących dodatkowe wyposażenie do komputerów, lub

po prostu kupić — co jest o wiele tańsze — nową obudo-

wę i przerobić nasz komputer na Spectrum Plus, które-

go klawiatura jest już dużo lepsza, choć w niej z kolei

częściej zdarzają się zwarcia, związane z wielowarstwo-

wością folii i bardziej skomplikowanym przebiegiem

ścieżek.

— wszystkie manipulacje, takie jak przyłączanie

i wyłączanie dodatkowych urządzeń peryferyj-

nych, wykonujemy przy wyłączonym komputerze,

zwłaszcza jeśli wykorzystujemy w tym celu złącze

krawędziowe.

— przed przyłączeniem czegokolwiek do złącza

upewniamy się, czy nasz wtyk wyposażony jest

w plastykową wstawkę wskazującą (tzw. slot)

a więc wycięcie w płytce komputera między 4 a 5

parą styków. W wycięciu tym czasami pozostają

resztki ułamanej w wyniku wyszar–pywania wty-

ku wstawki i wówczas łatwo o niemiłą w skutkach

pomyłkę. Wtyk z wypadniętą wstawką aż zachęca

do błędu, który kończy się zwykle wymianą pro-

cesora i np. pamięci ROM. Szczególnie podatne na

tego rodzaju uszkodzenia są wtyki drukarek Seiko-

scha GP–50.

— z wszelkich połączeń eliminujemy natychmiast

po zauważeniu niepewne styki, nieizolo–wane lub

niekontaktujące kable itd.

— zasilacz najpierw włączamy do sieci a później do

komputera

— unikamy przegrzewania komputera

— z miejsca pracy usuwamy wszystkie przedmioty

metalowe, które mogą dostać się do środka przez

szczelinę złącza krawędziowego

— jeśli w miejscu naszego zamieszkania zdarzają się

częste wyłączenia prądu lub napięcie sieci jest nie-

stabilne, kupujemy stabilizator.

Na zakończenie powtórzmy kilka podstawowych za-

sad pracy z komputerem, zapewniających urządzeniu,

a w konsekwencji i nam, dobre samopoczucie:

Życzę przyjemnej pracy i zabawy bez żadnych

awarii.

GRZEGORZ GRZYBOWSKI

5

956523228.244.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin