Anatomia.doc

Ukł. Pok.

Żołądek to najszersza część układu pokarmowego, pełniąca rolę okresowego zbiornika pokarmu. Ma kształt worka o 2 ścianach (przedniej i tylnej) przechodzących w siebie dwoma krzywiznami (górną większą i  dolną mniejszą)

LOKALIZACJA:

-lewe podżebrze

-ściana przednia przylega częściowo do przedniej ścian brzucha

-częściowo przykryty przez lewy płat wątroby

-poza tylną ściana znajdują się narządy leżące na tylnej ścianie brzucha tj. trzustka, i lewa nerka wraz z nadnerczem.

Żołądek posiada 2 punkty stałe

-przejście przełyku  w żołądek Th11

-przejście żołądka w 12nastnicę L1

SKŁAD:

-wpust – część wpustowa

-trzon

-odźwiernik – część odźwiernikowa

BUDOWA ŚCIANY ŻOŁĄDKA (warstwy):

-błona śluzowa

-błona podśluzowa

-błona mięśniowa (ułożona w warstwy – idąc od zewnątrz: podłużną, okrężną i skośną – miesza treść pokarmową wraz z sokiem żołądkowym)

Błona śluzowa żołądka jest silnie pofałdowana (w celu zmiany pojemności żołądka, zwiększają się jego wymiary) i posiada liczne gruczoły. Dzieli się je zależnie od lokalizacji na gruczoły : wpustu, trzonu i dna, (gruczoły właściwe produkują k. solny i pepsynę), oraz odźwiernika.

Całość wydzieliny gruczołów tworzy sok żołądkowy (służy do rozpuszczanie treści żołądkowej i zapoczątkowuje proces trawienia.)

Na zewnątrz żołądek jest pokryty otrzewną. Otrzewna schodzi ze ścian żołądka na narządy otaczające i tworzy więzadła żołądka.

Żołądek jest workiem, zamkniętym poprzez zgrubiały pierścień mięśnia okrężnego – zwieracz odźwiernika leżący na przejściu odźwiernika w dwunastnicę ( to tutaj pokarm jest przesuwany porcjami z żołądka. Jego celem jest regulowanie przechodzenia treści z żołądka do dwunastnicy.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy charakteryzuje się usposobieniem do powstawania niszy żołądkowej.

Nisza wrzodowa jest to ubytek tkankowy błony śluzowej żołądka. Jego utrzymywanie się i pogłębianie (głębsze warstwy żołądka) powoduje zaburzenie równowagi między siłami agresywnymi (czynniki chemiczne i mechaniczne) a obronnymi żołądka.

Błona śluzowa żołądka jest chroniona przed swym produktem przez samoodnowę nabłonka.

Przerzucenie kwaśnej treści poza odźwiernik do dwunastnicy, może powodować wrzody w opuszce dwunastnicy.

Rozróżniamy też wrzody starcze, związane z gorszym ukrwieniem śluzówki. Wrzud stresowy Cuschinga i w. Curlinga występują po dużych oparzeniach.

ETOPATOGENEZA WRZODÓW (przyczyny):

-uwarunkowania rodzinne

-stan ukł. Nerwowego (labilny)

-zwiększone wydzielanie kwasu solnego (np. picie kawy)

-fajki

-długie przebywanie na czczo

-nadużywanie środków sokopędnych

-zaburzenia motoryki żołądkowej

-helicobacter pylori (90% wrzody dwunastnicy, 70% wrzody żołądka)

OBJAWY:

-ból wrzodowy – tępy, trudno wskazać jego lokalizację, bolesność uciskowa

-wrzody dwunastnicy – ból na prawo od pępka, a w dołku podsercowym przy wrzodzie żołądka

-wrzód wpustu – ból promieniujący do klatki piersiowej

-ból 1 do 2 h po posiłku

-wrzody 12cy- charakterystyczny ból na czczo ustępujący po posiłku i po 2h ponownie wracający. Tym bólom nie towarzyszą wymioty.

-odbijanie, zgaga, utrata apetytu , chudnięcie, niedokrwistość.

ROZPOZNANIE CHOROBY:

-endoskopia, histologia

POWIKŁANIA – krwotok z żoładka

LECZENIE – H2 blokerami (ranigast)

-inhibitory pompy protonowej (lanzoprazol, omeprazol, pantoprazol, nolplaza)

Temat: budowa i funkcje j. cienkiego.

Składa się z 3 odcinków

-dwunastnica (dudenum)

-jelito czcze (intestinum jejunum)

Jelito kręte (jelito biodrowe – ułożone na kościach biodrowych – intestinum ileum)

Podział ze względu na stosunek do otrzewnej:

-jelito bezkrezkowe czyli dwunastnica

-jelito krezkowe – czyli jelito czcze i kręte

Dwunastnica – najkrótszy odcinek jelita (20cm), prawie w całości przyrośnięta do tylnej ściany jamy brzucha

Jelito czcze – około 2/5 z calej długości jelita cienkiego

Jelito kręte – 3/5 calej długości jelita cienkiego czyli 5m – umieszczone na krezce tworzy pętlę zajmując środkową część i odcinki dolne jamy brzusznej,  schodzi do miednicy małej kładąc się na jej narządach, kończy się w prawym talerzu biodrowym ujściem do jelita grubego.

BUDOWA ŚCIAN JELITA CIENKIEGO:

-błona śluzowa pofałdowana (z wyjątkiem początkowego odcinka dwunastnicy), pofałdowana okrężnie tworząc wypukłość w postaci kosmków, w dwunastnicy fałd podłużny zwany brodawką, gdzie znajduje się wspólne ujście przewodu żółciowego wspólnego i trzustkowego.

Gruczoły jelitowe Lieberkuhna – grudki samotne (nagromadzenie tkanki limfatycznej) w błonie śluzowej dwunastnicy i jelita czczego.

-błona podśluzowa – gruczoły dwunastnicze brunnera

-błona mięśniowa – (2 warstwowa) warstwa zewnętrzna o przebiegu okrężnym, zewnętrzna o przebiegu podłużnym. Skurcze warstwy zewnętrznej powodują przesunięcie się treści żołądkowej w kierunku jelita grubego, zewnętrzne powodują mieszanie się treści i przez to stykanie coraz to nowych porcji ze ścianami jelita co umożliwia jej wchłanianie.

-zewnętrzne pokryte błoną surowiczą i otrzewną.

W dwunastnicy odbywa się główny akt trawienia, stąd spływa do niej nie tylko wydzielina gruczołów ze ścian, ale i z trzustki i wątroby.

Jelito czcze jest miejscem wchłaniania treści rozłożonej na składniki proste – dzięki błonie śluzowej bardzo pofałdowanej, gęsto ułożonej i ułożonej w kosmki.

Są w niej liczne grudki samotne (dzięki pofałdowaniu powierzchnia błony jest 60 razy większa niż światło jelita)

Do jelita krętego spływa treść uboga w składniki pokarmowe, już wchłonięte w jelicie czczym, stąd błona śluzowa posiada fałdy niższe i rzadziej ułożone, zwłaszcza w odcinku końcowym. Grudki chłonne układają się w skupienia dużych rozmiarów 2-6cm w miejscach pozbawionych fałdów.

Jelito grube składa się z kątnicy – (coecum), leży w prawym talerzu biodrowym, poniżej ujścia jelita cienkiego, w  całości pokryta otrzewną. Z przyśrodkowej części zwisa kawałek jelita w postaci wyrostka robaczkowego (processus vermiformis 7cm) zawiera krezkę.

- okrężnica (colon) okrąża jamę brzuszną, dzieli się na: okrężnicę wstępującą, czyli wstępnica (colon ascedens) od  kątnicy ku wątrobie, przyrośnięta całkowicie do tylnej ściany jamy brzusznej, pokryta otrzewną jedynie od przodu, nieruchoma.

-okrężnica poprzeczna – poprzecznica (colon transversum) od wątroby poprzecznie przez jamę brzuszną na poziomie pępka ku stronie lewej do śledziony, schodząc ku dołowi do talerza biodrowego, umocowana na krezce, przyrasta do tylnej ściany jamy brzusznej.

-okrężnica zstępująca – zstępnica (colon descendent) dochodząc  co talerza biodrowego przechodzi w okrężnicę esowatą, czyli esicę (Colon sigmoideum) , dochodzi do S II i przechodzi w odbytnicę (rectum). Posiada krezkę i jest ruchoma.

-odbytnica ( rectum) ostatni odcinek jelita grubego, leży w miednicy mniejszej, przylega do kości krzyżowej i ogonowej, u góry szersza i zwęża się ku dołowi, przechodzi w kanał odbytowy, zakończony otworem odbytowym.

-odbyt (anus), nieruchoma część przymocowana do kości krzyżowej, pokryta otrzewną jedynie u góry i  z przodu. Warstwa okrężna mięsni odbytu tworzy zwieracz odbytu, tutaj kał zostaje usunięty na zewnątrz.

Jelito grube ma długość 15cm

Ściany j. grubego

-błona śluzowa gładka

-błona podśluzowa

-błon mięśniowa dwuwarstwowa, zewnętrzna podłużna nie jest rozłożona równomiernie na całej długości, ułożona w 3 warstwy zwane taśmami, przy odbycie tworzą warstwę równomierną, ściana jelita jest pofałdowana.

-grudki samotne  - dużo tkanki chłonnej w wyrostku robaczkowym

-okrężnica- wchłanianie H2O, zagęszczanie nie strawionych resztek w masy kałowe, które skurcz mięśniówki przesuwa do odbytu, przesuwanie to ułatwia śluz znajdujący się w błonie śluzowej.