Jak to jest być dzieckiem alkoholika.pdf

Jak to jest być dzieckiem alkoholika, gdy przestaje się być dzieckiem? Jakie wyzwania czekają na DDA

w dorosłym świecie?

Łukasz Kozioł

Rok:

Wydawnictwo:

Miejsce wydania:

Jak to jest? To dobre pytanie. Teraz postaram się na nie odpowiedzieć. Wcale niewesoło. Co innego,

gdybym był pogrążony w kompletnej nieświadomości tego, co było, tego, co miało (i jeszcze ma) swój

wpływ – wtedy „działoby się” po prostu, a ja nawet nie wiedziałbym, dlaczego „się dzieje”. No, ale

przecież takie życie w nieświadomości byłoby szare, brudne, płytkie emocjonalnie i pełne konfliktów.

Druga strona medalu jest taka, że kiedy zdałem sobie sprawę z niektórych rzeczy – w pierwszej chwili

mi się nie polepszyło. Wiadomo – „...bo przecież to ICH WINA!!!” I nie miało to żadnego znaczenia,

czego dotyczył problem – wina była zawsze „ICH”. Zawsze – do niedawna. Ale po kolei.

Dorastałem w typowej rodzince mieszczańskiej – Mama, Tata, starsza o 8 lat Siostra i Ja.

Mieszkaliśmy w bloku na warszawskim osiedlu: dwa pokoje z kuchnią. Mieliśmy wszystko, rodzice

dbali o status materialny na tyle, na ile ich było stać. Zawsze z siostrą byliśmy najedzeni, ubrani,

zawsze wyposażeni w książki do szkoły itd. itp.

Razem wyjeżdżaliśmy do babci (od strony Mamy) do Ciechocinka. Spośród wszystkich wspomnień z

tych wyjazdów, dobrze pamiętam jedno: Wujek – starszy brat mamy. Zawsze się go bałem i do tej

pory pamiętam alkoholowy odór, jaki roztaczał wokół siebie. Choć zawsze uśmiechnięty, ze śniadą

cerą, mówiący zgrzytliwym głosem i „pieszczotliwie” targający mnie po głowie ze słowami „Uteeeek,

Uuuuuuuuuucioo”. Trochę niczym cygan (skojarzenie ze względu na śniadą cerę), którym straszono

małe dzieci, że jak będą niegrzeczne, to wtedy przyjdzie i je zabierze... Pamiętam także „specjalne”

wyprawy rodziców do Torunia po firmowe pierniki „Katarzynki” (do tej pory je lubię) i po wódkę

„Kopernik” – bo dobra i dostępna tylko w Toruniu... A potem rodzinne spotkania w babcinym

ogródku – z „Kopernikiem” (a raczej kilkoma butelkami „Kopernika”) w roli głównej. Wszystko niby

Ok, bo rodzina zebrana razem w jednym miejscu, rozmowy, śmiechy...Tylko jakaś pustka

emocjonalna, niezrozumienie, samotne oglądanie telewizji. Ale wtedy jeszcze niczego nie wiedziałem.

„Działo się po prostu”. Jako dziecko w miarę dobrze uczyłem się w podstawówce, nie sprawiałem

kłopotów, bo zawsze mogłem pogrążyć się w zabawie – samemu. Z kolegami prawie w ogóle nie

grałem w kapsle, nieczęsto grałem z nimi w piłkę. Bawiłem się sam. Jako maluch uwielbiałem słuchać

dwóch bajek na płytach winylowych: Przygody Piotrusia Pana i Bolek i Lolek i Królowa Śniegu.

Szczególnie tą drugą bardzo przeżywałem. Słuchałem ich na okrągło. I nie znosiłem historii o Pinokiu

– do tej pory wściekam się, gdy widzę jakąkolwiek ekranizację tej bajki. I sam się zastanawiam,

dlaczego tak się dzieje?

Rodzice pracowali w klubie sportowym. Mama była przez kilka lat kierowniczką basenów i cały swój

czas mogłem jako dzieciak spędzać na basenach razem z nią. Nawet nie raz zostawałem po

godzinach, kiedy baseny były już zamknięte, i kiedy Mama zostawała po godzinach z kolegami z

maszynowni i z ratownikami. Pamiętam trójkolorowy tort lodowy Hortexu, jednocześnie wiedząc, że

było coś jeszcze... To są miłe wspomnienia, im nie towarzyszą przykre emocje – jest za to tęsknota za

możliwością swobodnego spędzania czasu na basenie – jestem typowym „wodnym stworzeniem” i

gdybym mógł sobie pozwolić finansowo – to obecnie całe weekendy spędzałbym na Warszawiance...

Natomiast ze smutkiem wspominam wszystkie te dni (właśnie chciałem napisać chwile, ale to nie były

chwile, lecz długie samotne godziny), kiedy to wyglądałem przez okno naszego mieszkanka patrząc w

kierunku przystanku autobusowego, z którego zawsze przychodzili rodzice po pracy. Byłem

dzieckiem, myślę, że to była bardzo wczesna podstawówka – pierwsza lub druga klasa – dokładnie nie

pamiętam. Czasem wychodziłem przed blok, czasem dalej w kierunku przystanku z nadzieją, że w

końcu wrócą. Długie minuty, a czasami i godziny mijały na tęsknocie, smutku, poczuciu samotności i

tego paraliżującego strachu, czy przypadkiem na rodziców ktoś nie napadł, czy im się nic nie stało i

„dlaczego jeszcze nie wracają, przecież już dawno powinni być”. A czasem całe długie minuty

patrzyłem się z tego samego okna w niebo – wierząc z dziecięca ufnością, że w chmurach zobaczę

anioły.

W końcu rodzice wracali – „weseli”. Teraz już wiem skąd pochodziła ta wesołość. Ona utrzymywała

się także w trakcie domowych przyjęć. Uczestniczyli w nich nasi nowi lokatorzy – rodzice postanowili

wynajmować jeden pokój paniom lekkich obyczajów i ich arabskim „przyjaciołom”. Z tamtych czasów

został także przepis na jedną arabską potrawę, której próżno by szukać w „naszych” Sphinxach czy

Hammurabich – wśród znajomych robi furorę od lat. W sumie – egzotyka w środku lat 80-tych –

powiew Zachodu, guma do żucia Donald Duck, wafelki Duplo (coś w stylu obecnych Kinder Bueno,

które bardzo lubię) no i możliwość zakupu klocków Lego w Pewexach. Ale także noce z koleżanką -

ciągle moczącą się córką „sąsiadki-przez-balkon”, która także lubiła bardzo „czarodziejkę – gorzałkę” i

od której pochodziła chyba idea wynajmu mieszkania nowym lokatorom, podczas gdy rodzice i ich

egzotyczni znajomi bawili się w najlepsze. Albo zostawanie pod opieką jednej z „cioć”, które czasem

zabierały mnie do swoich egzotycznych przyjaciół – siedziałem wtedy wśród dymu papierosowego

zmieszanego z zapachem drogich perfum dla mężczyzn, przy stoliku zastawionym szklankami

wypełnionymi napojem w kolorze średnio „naciągniętej” herbaty – czasem długie minuty czekając na

jedną z „ciotek”...

Wszystko było w porządku, do momentu, gdy byłem grzeczny – wiadomo przecież, że dzieci i ryby

głosu nie mają. Raz zdarzyło się, że wyraziłem swoją złość w sposób bardzo zdecydowany – to

musiało być dla Mamy dosyć szokujące, bo użyłem wtedy dość mocnych słów. Nie pamiętam, o co

chodziło, w każdym razie byłem z jakiegoś powodu bardzo niezadowolony. Ciechocinek, Ja, Mama i

moja starsza Siostra w drodze na ciechociński deptak: w dziecięcej złości – bo byłem wtedy

dzieciakiem – użyłem wobec Mamy określenia pasującego do tych pań, które u nas mieszkały. Słowo

bardzo znane i bardzo powszechne w Polsce. Dostało mi się ostro po twarzy – pamiętam ciętą rękę w

czarnej skórzanej rękawiczce i poczucie ogromnej niesprawiedliwości połączone ze stanowczym

„Milcz!!!” Później to „Milcz!!!” często, coraz częściej zaczęło powracać. Moja Siostra miała niejedną

okazję dobrze się z tym krótkim słowem zapoznać... Dyscyplina przejęta od zaprzyjaźnionych

Niemców – wtedy jeszcze z Berlina Wschodniego. Jest to jedno z najbardziej wyraźnych i najbardziej

nieprzyjemnych wspomnień, jakie mam – wspomnień związanych z Mamą.

Wyjeżdżaliśmy także do drugiej babci do Opola – wtedy jeździł z nami Tata, ponieważ Mama raczej

nie akceptowała swojej teściowej. Zresztą ten brak akceptacji obecny jest do tej pory. I tutaj też mam

dużo przyjemnych wspomnień, ale jest także kilka niewesołych. Zawsze lubiłem oglądać kolorowe

publikacje religijne babci – było tam tyle pięknych kolorów. (Babcia jest Świadkiem Jehowy). Te

wszystkie strażnice - całkiem fajna i bardzo kolorowa sprawa dla dzieciaka. Ale pamiętam też wujka

Leszka – starszego brata Taty. Pamiętam, że bardzo się starał ilekroć przyjeżdżaliśmy, bardzo

smacznie gotował. I pamiętam też jedną noc, kiedy zostałem z babcią i wujkiem sam – już leżałem w

łóżku, kiedy zdałem sobie sprawę, że wujek kłóci się ze swoją matką, grozi jej i robi wyrzuty. Pewnie

byli przekonani, że dzieciak już śpi. Pamiętam swój strach, pamiętam też strach o babcię. Pamiętam

też „nalaną” i śniadą (ale nie od opalenizny) twarz wujka. Dziwna sprawa – pomimo takiego

wspomnienia zawsze go lubiłem, choć tak naprawdę prawie się nie znaliśmy.

A jeśli chodzi o Tatę – z czasów swojego dzieciństwa nie mam przykrych wspomnień z nim

związanych. Tata dopiero później zaczął pić. Pamiętam jak przez mgłę sytuację, jaka przez pewien

czas panowała u nas w rodzinie – poszukiwanie, a następnie usuwanie alkoholu ukrywanego w

mieszkaniu przez Mamę. Pamiętam jakąś skórzaną walizkę, w której pochowany był alkohol. Całe lata

później dowiedziałem się od Siostry, że była to sprawa ukrywana przede mną jako dzieckiem.

Dowiedziałem się, że choć Tata zawsze pogodny (co bardzo wyraźnie widać na wszystkich zdjęciach,

jakie posiadam) w pewnym momencie nie wytrzymał. Siostra powiedziała mi, że Tata nigdy nie

płakał, ale ostatecznie w desperacji poddał się podczas jednej z rozmów z Mamą. Płakał, rozkładając

ręce, i mówiąc, że nie wie jak ma dotrzeć do Mamy, która pije. Poddał się. I teraz już wiem, skąd

wzięło się u Taty jego wycofanie. Można by rzec, że „został przygnieciony pantoflem”...

Wspomniałem o zdjęciach. Mam ich sporo i stosunkowo niedawno przeglądając je zdałem sobie

sprawę z jednej rzeczy – na fotografiach z przeszłości mój Tata jest zawsze pogodny natomiast Mama

zawsze pochmurna. I wtedy przyszła do mnie odpowiedź na jedno nurtujące mnie od lat pytanie: Co

się dzieje? Dlaczego nigdy nie potrafiłem się uśmiechnąć do zdjęcia? Już wiedziałem – byłem zawsze

bliżej Mamy a od Taty z czasem oddaliłem się, ale wyprzedzam opowieść.

Moi starsi koledzy zabrali mnie kiedyś do kina – na Gwiezdne Wojny. Jako dzieciak całkowicie

wpadłem w tą gwiezdną sagę. Pamiętam, jak będąc samemu w domu nie raz błądziłem myślami po

tych kosmicznych światach. Całymi długimi minutami potrafiłem wpatrywać się w małą naklejkę na

drzwiach do pokoju przedstawiającą jednego z imperialnych szturmowców w białym kombinezonie

trzymającego pod lufą swojego karabinu Luke’a Skywalkera. I pamiętam dobrze, że wyobrażałem

sobie, że dysponuję tą Mocą, o której jest mowa we wszystkich częściach całego cyklu. Teraz już

wiem, CO się wtedy zaczęło rodzić (choć wypatrywanie aniołów przez okno też zapewne miało tu

swój wcześniejszy udział).

Gdy byłem nastolatkiem, jeszcze dobrze się uczyłem w podstawówce. To była może piąta klasa.

Niedaleko bloku, w którym mieszkaliśmy była moja szkoła. Kolejne wspomnienie związane z

przetrzymywanym w domu alkoholem jest takie: pewnego ciepłego dnia ostatnią lekcją w szkole był

wf. Wróciłem do domu zdyszany i pierwszą rzeczą, jaką zrobiłem, było otworzenie lodówki i

sięgnięcie po szklaną, ciemnozieloną butelkę Mazowszanki. Wielkie było moje zdziwienie, gdy

poczułem ogień w gardle, tak jakby cała jama ustna ścięła się niczym białko jajka. Czysty

spirytus...zamiast Mazowszanki.

Któregoś dnia po szkole poszedłem z kolegami pod pobliski wiadukt kolejowy – wszyscy kupiliśmy

piwo. To był „mój pierwszy raz”... Potem – im byłem starszy, tym więcej okazji wyszukiwałem. To był

czas, kiedy zacząłem słuchać muzyki – całkowicie pochłonął mnie heavy metal. To był czas, kiedy Tata

wyjechał za wschodnią granicę do pracy – mieliśmy się za kilka lat przeprowadzać do nowego

mieszkania, jednocześnie nie wiedząc tak naprawdę, kiedy to nastąpi. Gdy wrócił, mieszkanko zaczęło

wyglądać jak magazyn.

Tak – jako nastolatek kompletnie wpadłem w muzykę i zacząłem się gorzej uczyć – fizyka, chemia,

matematyka – coraz więcej problemów i słabszych ocen. W międzyczasie „jakby” trochę więcej okazji

do zabawy – z tanim winem lub piwem. Potem koniec podstawówki i kompletne niezdecydowanie, w

którą pójść stronę. I poczucie całkowitego braku wsparcia emocjonalnego ze strony rodziców. Mama

na pewno miała, co przeżywać, bo to był także czas, kiedy jej starszy brat zmarł – przyczyną był

alkohol. Stała się nerwowa. Po przeprowadzce stało się to jeszcze bardzie widoczne – w postaci

ostrych kłótni i pretensji do Taty.

A ja miałem swój świat muzyki i Gwiezdnych Wojen a także tych wszystkich nowych doświadczeń

nastolatka – imprezy, uganianie się za dziewczynami. Pierwszy koncert metalowy, na który

odważyłem się pójść samemu po uprzednim wypiciu na siłę kilku piw w celu otępienia

nieokreślonego lęku. I coraz częściej myślałem o samobójstwie – szczególnie w sytuacjach

stresujących, jak np. przed klasówką z chemii, fizyki czy matematyki. Wtedy jeszcze na zasadzie: jakby

to było dobrze nie żyć, żeby nie przeżywać tego strachu przed porażką. Jednocześnie bardzo

marzyłem o swoim pokoju, w którym mógłbym się zamknąć i nie dopuszczać do siebie rodziców –

przede wszystkim Mamy, która często powtarzała mi mniej więcej tak, że to „dobrze, że dostałeś

trójkę z klasówki, ale szkoda, że nie czwórkę”. Poza tym wszechobecne – idź do sklepu, wynieś

śmiecie, obierz ziemniaki, ścisz tą muzykę albo idź oddać butelki do skupu to będziesz mieć pieniądze

– i faktycznie chodziłem do tego skupu z całym ogromnym plecakiem wypchanym po brzegi

butelkami po wódce, jakie otrzymywałem od Mamy z pracy... I choć cieszyłem się z tych pieniędzy, to

jednak zawsze tkwił gdzieś wewnątrz wstyd, że robię coś takiego. A wszystko nadal odbywało się w

atmosferze pozornej równowagi. Oboje z Siostrą mieliśmy, co jeść, w czym chodzić, mieliśmy, na

czym słuchać muzyki – tylko emocjonalnej stabilności brakowało.

W końcu przeprowadziliśmy się do nowego mieszkania. I miałem w końcu swój wymarzony pokój –

swoje własne królestwo muzyki i wyobraźni. Pokój, który jednocześnie urządzony został przez...moją

Mamę. Wtedy też, pierwszy raz świadomie i całkowicie nieodpowiedzialnie upiłem się – w starym i

pustym mieszkaniu, do którego miałem jeszcze klucze. Potem obiecałem sobie, że już nigdy nie tknę

alkoholu. Nie wiedziałem, jak bardzo się myliłem...

W liceum, na jednej z pierwszych lekcji matematyki stwierdziłem, że nie zdam do następnej klasy –

odezwały się braki z podstawówki. Rozmowy Taty z matematyczką nic nie dały. Rozmowy między

rodzicami nic nie dały. Ich i moja bezradność bardzo mi ciążyły. Korepetycje nic nie dały. Stało się tak,

jak sobie założyłem na starcie. A cały rok w pierwszej klasie liceum upłynął mi – to dobre określenie:

„upłynął” – na zabawach i wszelkich koncertach, na które już miałem odwagę chodzić – zawsze z

butelką. Czułem się bardzo niepewny siebie, ciągle się nie uśmiechałem na zdjęciach – także tych

klasowych – na wycieczce klasowej znalazłem się w grupie tych, którzy jako pierwsi poszli po wódkę

do pobliskiego sklepu. Potem powtórzyłem klasę w tym samym liceum – z tym samym skutkiem, a

także z jeszcze bardziej alkoholowym zachowaniem na kolejnej wycieczce, po której na szczęście nie

zostałem wyrzucony ze szkoły. A i tak okazało się, że szkołę muszę opuścić ze względu na kiepskie

wyniki z chemii, matematyki i fizyki.

W tamtym czasie pamiętam ostre kłótnie i wyrzuty, jakie moja Mama robiła Tacie. Milczałem z obawy

przed wyrażeniem swojego zdania na ten temat (w końcu pamiętałem dobrze czarną skórzaną

rękawiczkę) przeżywając te wszystkie sytuacje z wielkim smutkiem i z niepewnością zadając sobie

pytanie: „Dlaczego Mama tak się czepia Taty?” Któregoś dnia nie wytrzymałem i rozpłakałem się

pytając się Mamy, dlaczego to robi??? Pokrętna i enigmatyczna odpowiedź Mamy po alkoholu wcale

mi nie rozjaśniła w głowie, tylko przysporzyła kolejnych trosk. Później – podczas tej samej rozmowy z

Siostrą, o której napisałem wcześniej dowiedziałem się, że chodziło o (wyimaginowane?) pretensje

Mamy dotyczące jakiejś kobiety z pracy, z którą rzekomo Tata miał romansować.

Rodzice rozpili się w swoim klubie sportowym. Do tej pory mam takie poczucie, że gdyby nie ten klub,

to być może wszystko potoczyłoby się inaczej... Kto wie? Dyrektor klubu przymykał oczy na to picie w

trakcie pracy i wszystko się kręciło swoim alkoholowym błędnym kołem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: