Aby rozpocz lektur, kliknij na taki przycisk ktry da ci peny dostp do spisu treci ksiki. Jeli chcesz poczy si z Portem Wydawniczym LITERATURA.NET.PL kliknij na logo poniej. , Dzieje Tristana i Izoldy Odtworzy Joseph Bdier 1 DZIECICTWO TRISTANA Du waerest zware baz genant: Juvente bele et la riant!1 Gotfryd ze Strasburga Panowie miociwi, czy wola wasza usysze pikn opowie o mioci i mierci? To rzecz o Tristanie i Izoldzie krlowej. Suchajcie, w jaki sposb w wielkiej radoci, w wielkiej aobie miowali si, pniej zasi pomarli w tym samym dniu, on przez ni, ona przez niego. Za dawnych czasw krl Marek panowa w krlestwie Kornwalii. Dowiedziawszy si, i nieprzyjaciele niepokoj go, Riwalen, krl ziemi loskiej, przeby morze, aby mu spieszy z pomoc. Suy mu mieczem i rad nie gorzej od szczerego lennika i tak wiernie, i Marek da mu w nagrod pikn Blancheflor, sw siostr, ktr krl Riwalen miowa przedziwn mioci. Poj j za on w klasztorze tyntagielskim. Ale ledwie j zalubi, dosza go wie, i dawny nieprzyjaciel, diuk Morgan, spadszy na ziemi losk pustoszy jego grody, pola i miasta. Riwalen narzdzi popiesznie okrty i powid Blancheflor, wwczas ju brzemienn, ku swej dalekiej ziemi. Przybi do ldu naprzeciw zamku w Kanoel, powierzy krlow pieczy marszaka Rohata, ktrego wszyscy dla jego wiernoci woali piknym mianem Rohat Dziercy Sowo; nastpnie zebrawszy baronw odjecha na wojn. Blancheflor czekaa go dugo. Niestety, nie mia wrci. Pewnego dnia dowiedziaa si, e diuk Morgan zabi go zdrad. Nie pakaa po mu; nikt nie usysza krzyku ani lamentu; ale czonki jej stay si wte i sabe; dusza daa pilnym pragnieniem wydosta si z ciaa. Darmo Rohat sili si pocieszy. Krlowo mwi nic si nie zyska przydajc aob aobie. ali kademu, kto si rodzi, nie jest pisane umiera? Niech Bg przytuli umare, a ochrania ywe!... Ale ona nie chciaa sucha. Trzy dni czekaa, a pody za swym drogim panem. Czwartego dnia wydaa na wiat syna; za czym wziwszy go w ramiona: Synu rzeka dugo pragnam ci ujrze; i widz najpikniejsz istot, jak kiedykolwiek niewiasta nosia w ywocie. Smutna zlegam, smutne jest to pierwsze wito, ktre ci wyprawiam, z twojej przyczyny smutno mi jest umiera. Ze wic przybye na ziemi przez smutek, imi twoje bdzie Tristan. Rzekszy te sowa ucaowaa go i, ucaowawszy, natychmiast umara. Rohat Dziercy Sowo przygarn sierot. Ju ludzie diuka Morgana wdzierali si do zamku; w jaki sposb Rohat zdoaby dugo wytrzyma bitw? Susznie powiadaj: Insza rzecz dzielno, insza szalestwo, mus mu by zda si na ask diuka Morgana. Ale z obawy, by Morgan nie zamordowa Riwalenowego syna, marszaek poda go za wasne dzieci i chowa ze swymi. Gdy mino chopiciu siedm lat i przyszed czas, by go odebra niewiastom, Rohat powierzy Tristana roztropnemu nauczycielowi, dzielnemu giermkowi imieniem Gorwenal. Gorwenal nauczy go w niewiele lat wszelakiej sztuki, ktra przystoi baronom. Nauczy go wada kopi, mieczem, tarcz i ukiem, miota kamienne pociski, bra jednym skokiem co najszersze rowy; nauczy nienawidzi wszelakiego kamstwa i zdrady, wspomaga sabych, dotrzymywa sowa; nauczy rozmaitych melodii, gry na harfie i sztuki myliwskiej. Kiedy chopiec dosiad konia wrd modych giermkw, rzekby, i ko jego i rynsztunek, i on tworz jedno ciao i nigdy nie rozstaj si z sob. Widzc Tristana tak szlachetnym i dumnym, szerokim w barach, szczupym w 1 Zapewne nazwano by ci lepiej: Pikna Modoci umiechnita! (Prze. Z. Czerny) 2 pasie, mocnym, wiernym i odwanym, wszyscy sawili Rohata, i ma takiego syna. Zasi Rohat wspominajc Riwalena i Blancheflor, ktrych modo i wdzik odyy w pacholciu, miowa Tristana jak syna, a tajemnie czci jako pana. Ow zdarzyo si, i wydarto mu ca jego rado w dniu, w ktrym kupcy norwescy zwabiwszy Tristana na statek uprowadzili go jako pikn zdobycz. Podczas gdy mknli ku nieznanym ziemiom, Tristan miota si niby mody wilczek pochwycony w puapk. Ale dowiedziona to prawda i marynarze j znaj: morze nierade nosi zdradzieckie statki i nie sprzyja rabunkom i zdradom. Podnioso si wcieke, spowio statek w ciemnoci i gnao go przez om dni i om nocy na olep. Wreszcie marynarze ujrzeli poprzez mg brzeg najeony urwistymi skaami i rafami, o ktre omal nie strzaskali statku. Schwyci ich al; poznajc, i gniew morza ma za rdo owo porwane w z godzin pachol, uczynili lub, i uwolni Tristana, i spucili czno, aby go wysadzi na brzeg. Natychmiast opady wiatry i bawany, niebo zabyso i podczas gdy statek norweski znika w oddali, upione i pogodne fale zaniosy czno Tristana na piaszczyste wybrzee. Z wielkim wysikiem wdrapa si na brzeg i ujrza falisty i pusty step, poza ktrym rozciga si bezkresny las. J lamentowa rozpaczajc za Gorwenalem, za Rohatem, ojcem swoim, i za ziemi losk. Wtem odlege dwiki owieckiego rogu i okrzyki rozgrzay jego serce. Na skraju lasu ukaza si pikny jele. Sfora psw oraz myliwi mknli w jego tropy z wielkim haasem okrzykw i trb. Ale gdy ju ogary wieszay si u ng, zwierz o kilka krokw od Tristana ugio si w kolanach i wydao ostatni dech. Jeden z myliwych wygodzi mu oszczepem. Podczas gdy myliwi, ustawieni w krg, otrbywali zwycistwo, Tristan, zdumiony, ujrza, jak wielki owczy nacina szerokim krgiem gardziel jelenia, jak gdyby j mia odern. Wykrzykn: Co czynisz, panie?! Godzi si kaleczy tak szlachetne zwierz ksztatem zarnitego wieprza? Czy taki jest obyczaj tego kraju? Miy bracie odpar owczy i c ci dziwi? Tak, oddzielam najpierw gow, nastpnie powiartuj ciao na cztery czci, ktre, zawieszone u ku, zaniesiemy do krla Marka, naszego pana. Tak czynimy; tak od czasu najdawniejszych myliwcw zawsze poczynali sobie rycerze Kornwalii. Jeli wszelako znasz jaki chwalebniejszy obyczaj, poka go nam; we ten n, miy bracie, pouczymy si chtnie. Za czym Tristan uklk i odar ze skry jelenia, nim go powiartowa; nastpnie poci zwierz na czci, zostawiajc, jak si godzi, krgosup obnaony do czysta; wreszcie oddzieli wyborowe czci: pysk, ozr i y sercow. A myliwi i psiarkowie, nachyleni dokoa, patrzyli zachwyceni na jego robot. Przyjacielu rzek starszy owczy pikne to obyczaje; w ktrej ziemi nauczya si ich? Powiedz nam twj kraj i imi. Zacny panie, woaj mnie Tristan, nauczyem si za tych obyczajw w Lonii, ojczynie mojej. Tristanie rzek owczy niech Bg nagrodzi ojca, ktry ci wychowa tak zacnie! Jest to z pewnoci jaki baron bogaty i potny? Ale Tristan, ktry umia w por mwi i w por milcze, odpar chytrze: Nie, panie, ojciec mj jest kupcem. Opuciem tajemnie jego dom na okrcie, ktry jecha z towarami, chciaem bowiem pozna, jak yj ludzie w cudzoziemskich krajach. Ale jeli mnie przyjmiesz midzy swych myliwych, pjd z wami chtnie i naucz ci, zacny panie, innych jeszcze arkanw myliwskich. Dobry Tristanie, dziw mi, e istnieje ziemia, w ktrej synowie kupcw znaj to, czego gdzie indziej nie umiej synowie rycerzy. Ale pjd z nami, skoro pragniesz, i bd nam miym gociem. Zaprowadzimy ci do krla Marka, naszego pana. Tristan skoczy oprawia jelenia. Rzuci psom serce, gow i wntrznoci i nauczy myliwcw, jak naley narzdza psom. straw i jak j otrbywa. Nastpnie zasadzi na widy piknie podzielone czci i powierzy je rozmaitym myliwcom: jednemu gow, drugiemu czomber i poldwic; innemu opatki i udce; innemu krzywk. Nauczy, jak trzeba ustawia si parami, aby jecha w piknym porzdku, wedle szlachetnoci sztuk zwierzyny sterczcych na widach. Wwczas pucili si w drog gwarzc, a wreszcie ujrzeli bogaty zamek. Otaczay go ki, sady, strumienie, rybne stawy i uprawne pola. Liczne okrty wpyway do portu. Zamek wznosi si nad morzem, pikny i silny, dobrze obwarowany przeciw wszelkiej napaci i machinie wojennej; gwn za jego wie, niegdy wzniesion przez olbrzymw, zbudowano z wielkich i piknie obrobionych ciosw, uoonych jak szachownica z pl zielonych i lazurowych. Tristan zapyta o miano zamku. Miy chopcze, nazywaj go Tyntagiel. Tyntagielu wykrzykn Tristan bogosawion bd od Boga i bogosawieni twoi mieszkacy! Trzeba wam wiedzie, panowie miociwi, i tam to niegdy, w wielkim weselu, ojciec jego Riwalen zalubi Blancheflor, siostr krla Marka. Ale, niestety, Tristan o tym nie wiedzia! Gdy przybyli do stp wiey, fanfary myliwcw cigny ku bramie baronw i samego krla. Skoro wielki owczy opowiedzia ca przygod, Marek dziwowa si piknemu porzdkowi orszaku, zmylnie rozebranemu jeleniowi oraz wielkiej dwornoci tych myliwskich obyczajw. Ale zwaszcza dziwowa si piknemu cudzoziemskiemu pacholciu i oczy jego nie mogy si ode oderwa. Skd braa si w nim ta naga 3 czuo? Krl pyta swego serca i nie mg zrozumie. Panowie miociwi, to krew jego wzruszaa si i mwia w nim i mio, ktr ywi niegdy do Blancheflor, swej siostry. Wieczorem, skoro uprztnito stoy, rybat pewien walijski, mistrz w swojej sztuce, wysun si midzy zebranych baronw i zacz piewa opowieci przy harfie. Tristan siedzia u stp krla i kiedy harfista brzkn now melodi, Tristan ozwa si w te sowa: Mistrzu, oto piosenka pikna ponad inne: niegdy dawni Bretoni uoyli j dla wsawienia mioci Graelenta. Nuta jest sodka i sodkie te s sowa. Uczony masz gos, mistrzu, wycigaje go piknie. Walijczyk przepiewa, po czym rzek: Dziecko, i c ty moesz rozumie o kunszcie instrumentw? Jeli kupcy z ziemi loskiej ucz tako syn...
booe