Środki farmakologiczne do jonoforezy. Cz - I.pdf - Fizykoterapia(2) - KasiulaMixes

FARMAKOTERAPIA

Środki farmakologiczne

do jonoforezy – cz. I

Jonoforeza jako metoda przezskórnego podawania leków znana jest w medycy-

nie od dziesięcioleci, stąd czynione są nieustanne próby zastosowania różnych,

nawet nietypowych leków w najbardziej różnorodnych jednostkach chorobowych.

Będąc metodą przejętą na grunt kliniczny bezpośrednio z analityki, stanowiła

doskonały punkt wyjścia do prac innowacyjnych nad nowymi, znacznie skutecz-

niejszymi systemami przezskórnej terapii lekowej, które zostały przedstawione

w zarysie. Analizując zastosowania różnorodnych grup leków w najczęściej spoty-

kanych schorzeniach, starano się uwzględnić nowe kierunki badań i wdrożeń na

tle istniejącej literatury przedmiotu, skupiając się szczególnie na mniej znanych

i nietypowych, lecz bardziej perspektywicznych zastosowaniach.

prądu o większej gęstości, powodując

elektrotermiczne uszkodzenie tkanek),

– wyjątek stanowią przetoki lub przecięte

ropnie (jamę ubytku wypełnia się ga-

zikami nasączonymi roztworem leku,

a następnie przykrywa się podkładem

czynnym),

– nieodległe w czasie leczenie lekiem

doustnym lub parenteralnym, wcho-

dzącym w interakcję z wprowadzaną

substancją,

– stymulator elektryczny zasilający elek-

trodę wewnątrzprzedsionkową serca,

śródmózgowiową lub dordzeniową,

– endogennapompainfuzyjna,

– metaliczne implanty w sąsiedztwie

potencjalnego miejsca terapii,

– padaczka,

– zaburzenia rytmu serca,

– dychawicaoskrzelowa,

– niewydolnośćkrążeniowo-oddechowa.

Zestaw do elektroforezy

cią zaokrąglenia ostrych wierzchołków ze

względu na fakt uzyskiwania na ostrzach

największej gęstości pola elektrycznego

i w konsekwencji strumieni jonowych, co

może powodować poparzenia.

Elektroda czynna może mieć potencjał

dodatni lub ujemny, zawsze jednoimienny

w stosunku do znaku zjonizowanego leku.

Elektroda bierna powinna być usytuowana

przeciwlegle do elektrody czynnej, gdyż

powoduje wówczas najbardziej równo-

mierny rozkład pola elektrycznego.

Pod elektrodami umieszczane są wilgotne

podkłady: (1) podkład lekowy (lub czynny)

– nasączony określoną ilością leku (tab. 2)

oddzielony jest od elektrody czynnej pod-

kładem pośrednim, (2) podkład pośredni

(lub bierny) – zwilżony wyłącznie wodą,

umieszczony bezpośrednio pod elektrodą

bierną. Obecność podkładu pośredniego,

szczególnie pod elektrodą czynną, po-

woduje bardziej równomierny rozkład

gęstości prądu, zmniejsza szybkość polary-

zacji elektrody, poza tym chroni elektrodę

przed działaniem jonów leku (korozja

elektrochemiczna). Grubość podkładów

(z wielokrotnie zwiniętej gazy) powinna

mieścić się w granicach 15-20 mm, a ich

długość i szerokość winna przekraczać

o 2 cm wielkość używanej elektrody.

Przeciwwskazania do zabiegu:

– owrzodzenia, wypryski i ubytki skórne

(będąc obszarami zmniejszonej oporno-

ści elektrycznej, warunkują przepływ

Zestaw do elektroforezy złożony z zasilacza

prądu stałego, posiadającego możliwość

zmiany biegunów elektrycznych oraz pro-

gramowania czasu zabiegu, powinien speł-

niać podstawowe wymogi bezpieczeństwa

(zgodność elektryczna z Polską Normą).

Ważnym elementem jest skład materiałowy

oraz kształt i wielkość elektrod.

Elektrody standardowo powinny być

wykonane z cyny (Sn), która jest metalem

śladowo reagującym zarówno z lekami, jak

i produktami ich hydrolizy w roztworach.

Częstym błędem personelu wykonującego

zabiegi jest zamienne stosowanie elektrod

cynkowych, aluminiowych, stalowych

lub nawet miedzianych, co powoduje re-

akcje chemiczne na ich powierzchniach

(szczególnie anodzie) i wprowadzanie

do skóry i tkanki podskórnej tzw. jonów

pasożytniczych: (1) konkurujących z jo-

nami leku, (2) modyfikujących działanie

wprowadzanych leków, (3) działających

toksycznie na tkanki i odległe narządy,

np. szpik kostny.

Wielkość elektrod musi być dobrana do

stosowanego natężenia prądu w obwodzie

elektrycznym (rozkładając się według skali

logarytmicznej) (tab. 1).

Leki stosowane w jonoforezie

Jak wspomniano na wstępie, w leczeniu

metodą jonoforezy stosuje się obecnie

bardzo wiele leków o zróżnicowanej budo-

wie chemicznej. Podstawowym fizycznym

kryterium włączenia dla leku, oprócz bra-

ku działań kontaktowo nekrotyzujących,

toksycznych i alergogennych, jest jego

zdolność do dysocjacji elektrolitycznej,

czyli wytworzenia w roztworze nośników

przewodnictwa elektrycznego II typu.

Zastosowania kliniczne

Podstawowym wskazaniem do zastoso-

wania przezskórnej terapii lekowej jest

istnienie procesu chorobowego w kom-

partmencie w dużym stopniu izolowanym

od krwiobiegu. Do najczęściej stosowanych

aplikacji należą: bolesne obrzęki stawów,

pochewek ścięgnistych oraz przyczepów

ścięgnistych i więzadłowych, stłuczenia

kończyn i tułowia, zespoły krążkowo-korze-

niowe kręgosłupa, zapalenia okołostawowe,

dermatozy, bliznowce, choroby gardła

i krtani oraz zatok. Oprócz tych najpopu-

larniejszych zastosowań próbowano leczyć

choroby kardiologiczne, onkologiczne, ko-

ści, schorzenia naczyń i otrzewnej, a nawet

stosować ją w znieczuleniach. Podstawo-

wym problemem, który stawał zazwyczaj

na drodze do pełnego sukcesu, był zbyt

mały zasięg jonoforezy. Głównym celem ar-

tykułu będzie zatem próba zwrócenia uwagi

Kształt elektrod winien być nie tylko dobra-

ny do obszaru terapii, lecz przede wszystkim

zmodyfikowany geometrycznie – pod posta-

jonoforeza

tułowia i kończyn

pole powierzchni [cm 2 ] 5 10 25 60 100 130 200 300 400

natężenie [mA]

,5 5 0580258

jonoforeza twarzy, potylicy i tarczycy

maksymalne natężenie < 6 mA

maksymalne natężenie < 2-3 mA (na obie

elektrody oczne, przy powierzchni ≅ 50 cm 2 )

Tab. 1. Orientacyjne wartości tolerancji maksymalnego natężenia prądu jonoforezy [mA] w odniesieniu do pola

powierzchni elektrod [cm 2 ] szacowane dla 30-minutowego zabiegu

40 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2006

jonoforeza oka i mózgu

FARMAKOTERAPIA

na bardzo atrakcyjne, choć nieco rzadsze

bądź zarzucone zastosowania jonoforezy,

które zostaną opisane poniżej w korelacji

narządowo-klinicznej.

czątkowo barwę cielistoszarą, oczyszcza

się zazwyczaj w ciągu 6-8 dni pod jało-

wym opatrunkiem, a w przypadku braku

pełnej poprawy zabieg można powtórzyć

najwcześniej po upływie 10 dni (stosując

krótszy czas i mniejsze natężenie prądu).

Jonoforeza nowokainowa w leczeniu

odleżyn – będąc modulatorem błonowym,

działa hamująco na unerwienie sympa-

tyczne, powodując skojarzony efekt (1)

przeciwbólowy (hamowanie przewodzenia

w nerwach sympatycznych), (2) poprawę

przepływu tętniczego (zniesienie napię-

cia tętniczek oporowych), (3) poprawę

przepływu w mikrokrążeniu (zniesienie

napięcia zwieracza przedwłośniczkowe-

go). Z uwagi na przytoczony mechanizm

działa korzystnie w zapaleniu nerwu

trójdzielnego, nerwów obwodowych,

zespołach krążkowo-korzeniowych i algo-

dystroficznych. Stosuje się 0,5% roztwór

nowokainy w ilości do 50 ml/zabieg przy

natężeniu prądu 0,05-0,2 mA/cm 2 .

urazowych blizn rogówki oraz mętów

w ciałku szklistym. Stosuje się 1% roz-

twór KJ w ilości 10 ml/zabieg/oko, przy

natężeniu prądu 1-2 mA (maksymalnie),

w czasie 10-15 min.

(3) Jonoforeza nowokainowa działa hamu-

jąco na unerwienie sympatyczne, powo-

dując skojarzony efekt przeciwbólowy,

na skutek hamowania przewodnictwa

nerwowego, poprawy ukrwienia tęczów-

ki, naczyniówki i siatkówki. Stosuje się

0,5% roztwór nowokainy w ilości 10 ml/

zabieg/oko, przy natężeniu prądu 1-2 mA

(maksymalnie), w czasie 10-15 min,

zazwyczaj 15 zabiegów co drugi dzień.

W przypadku bakteryjnych stanów za-

palnych można stosować sól sodową lub

potasową penicyliny (50000 j./10 ml),

siarczan neomycyny (25-50 mg/10 ml),

siarczan streptomycyny (50 mg/10 ml

– w celu osłabienia jej działań alergiczno-

-toksycznych należy na przemian stosować

CaCl 2 ). W zaniku nerwu wzrokowego,

zaburzeniach troficznych plamki żółtej lub

po zatorach tętnic siatkówki stosuje się wi-

taminę B 1 (anoda) w stężeniu 2,5-5,0 mg/ml,

1-1,5 mA na jedną gałkę oczną.

Choroby skóry

Jonoforeza z hialouronidazy w leczeniu

blizn i bliznowców – powoduje rozluź-

nienie, rozmiękczenie i uwodnienie

więzozrostów, blizn i keloidów dzięki

wprowadzeniu do tkanek enzymu hydro-

lizującego kwas hialouronowy, będący

jednym z głównych składników mukopoli-

sacharydów tkanki łącznej i warunkujący

jej nadmierną spoistość. Zalecana jest hia-

louronidaza jądrowa w ilości 1-2 j./ml po-

dawana w buforze octanowym o pH = 5,4

i składzie: sodium acetate 11,4; acidi acet.

0,92; aquae dest. a ad 1000,0 ml. Nie należy

przechowywać większej ilości roztworów

i przygotowywać leku bezpośrednio

przed zabiegiem, stosować 30-60-120 j. na

dawkę, zazwyczaj co drugi dzień w serii

10 zabiegów, nie przekraczając jednak

sumarycznej dawki 3000-3500 j.

Jonoforeza jodowa w leczeniu blizn i bli-

znowców. Strumień jonowy jodu winien

być wprowadzany wyłącznie poprzez

warstwę bliznowca. W tym celu dobrze

jest wyciąć otwór o kształcie zbliżonym do

blizny w warstwie nieprzewodzącej folii

polietylenowej. Stosując 2-3% roztwór KJ,

natężenie prądu 0,5 mA/cm 2 i czas zabiegu

20-30 min uzyskuje się zazwyczaj dobre

efekty kosmetyczne oraz rozluźnienie

przykurczu powodowanego przez bliznę.

Jonoforeza skóry z zastosowaniem an-

tybiotyków – metoda stosowana z powo-

dzeniem w leczeniu rozsianych dermatoz

pochodzenia bakteryjnego, czyraczności

lub niewielkich przetok i promienicy.

Dokonując przeglądu antybiotyków – chlo-

ramfenikol nie ulega dysocjacji, podobnie

jak aureomycyna. Tetracykliny w postaci

chlorowodorków powodują oparzenia

elektrochemiczne skóry, za wyjątkiem

oksyteracyny, która częściowo przenika

przez skórę i posiada średni indeks terapeu-

tyczny (1 mg/ml, do 20 mg/zabieg). Siarczan

neomycyny, podobnie jak streptomycyna

(1-5 mg/ml, do 100 mg/zabieg) dobrze dy-

socjuje i jako jon dodatni uzyskuje dobrą

koncentrację w tkankach. Sole sodowe i po-

tasowe penicyliny dobrze dysocjują na jony

ujemne, przenikają przez skórę, powodując

wyraziste efekty kliniczne (roztwory przy-

gotowywać tuż przed zabiegiem, stężenie

1000-5000 j./ml, do 200000 j./zabieg).

Jonoforeza cynkowa zakażonych, są-

czących ran, przetok i błon śluzowych

– powoduje przyżeganie, powierzchniową

koagulację i w konsekwencji dezynfekcję,

zmniejszanie sączenia oraz tendencję do

ziarninowania i epitelializacji. Stosowany

jest 0,5-1% roztwór siarczanu cynku przy

natężeniu prądu 0,5-1 mA/cm 2 ≤ 10 mA,

w czasie 3-5 min. Rana, przyjmując po-

Choroby gałek ocznych

Jonoforeza oka – może być przeprowadzana

metodą bezpośrednią (przy pomocy naczynia

szklanego z zanurzoną elektrodą)

oraz bardziej popularną i bez-

pieczniejszą metodą pośrednią

(tampon lekowy umieszczony na

zamkniętych powiekach), gdzie

elektroda czynna oddalona jest

o około 3 cm od powierzchni gałki

ocznej. Elektrody oczne czynne

stanowią cynowe płytki o wy-

miarach 3 x 4 cm, pod którymi

umieszczone są tampony pośred-

nie, a następnie lekowe (o łącznej

grubości 2,5-3 cm), natomiast elek-

troda bierna (4 x 6 cm) umieszczona jest na

odcinku szyjnym kręgosłupa lub potylicy, na

tamponie pośrednim. Do zabiegu najczęściej

stosuje się (1) 10ml 1% CaCl 2 , (2) 10 ml 1%

KJ, (3) 10 ml 0,5-1% nowokainy.

(1) Jonoforeza wapniowa (anoda) ma

działanie resorpcyjne, przeciwzapalne

i przeciwalergiczne. W trakcie jonizacji

dochodzi do przekrwienia czynnego

w siatkówce oka po stronie przeciwnej

do poddawanego zabiegowi, dlatego naj-

częściej zabiegi stosuje się obustronnie,

korzystając z mechanizmu bezpośrednie-

go i odruchowego. Zabieg ma korzystne

działanie w przypadku zmian zwyrod-

nieniowych siatkówki, zaniku nerwu

wzrokowego, zapaleniach naczyniówki,

nasilając resorpcję wylewów krwistych

do ciałka szklistego, przy natężeniu prądu

od 1-3 mA (maksymalnie) na obie gałki

oczne przez okres 15-30 min. Obowiązuje

tu zasada rozpoczynania od najniższych

wartości natężenia i czasu, następnie

zwiększania parametrów o 10-20% przy

każdym kolejnym zabiegu.

(2) Jonoforeza jodowa (katoda) ma dzia-

łanie resorpcyjne w stosunku do po-

podstawowym wskazaniem

do zastosowania przezskórnej

terapii lekowej jest istnienie

procesu chorobowego

w kompartmencie w dużym

stopniu izolowanym od

krwiobiegu

Choroby naczyniowe

Jonoforeza acetylocholinowa kończyn dol-

nych – wprowadzając do tkanek modulator

synaptyczny, uzyskuje się efekt blokowa-

nia układu sympatycznego i pobudzenie

parasympatycznego, co manifestuje się

miejscowym, przekrwiennym odczynem

naczyniowym. Odczyn ten można również

uzyskać w sposób odruchowy, prowadząc

zabieg w odpowiednim odcinku rdzenia lub

zwojów przykręgowych. Zabieg ma duże

zastosowanie w chorobie niedokrwien-

nej kończyn dolnych, zespole Raynaud,

zespole wibracyjnym, algodystroficznym.

Do zabiegu stosuje się 10 ml 0,5% roztworu

acetylo-beta-metylocholiny, dysocjującej

na jony dodatnie, zwiększając dawkę

w kolejnych 5 zabiegach do 20 ml/zabieg,

przy stopniowo zwiększanym natężeniu

prądu – 5-10 mA. Po zabiegu utrzymuje się

miejscowy odczyn przekrwienny (1-3 h),

natomiast obserwowane termograficznie

poszerzenie naczyń tętniczych – do 48

h. Mediator, wchłaniając się w szerokim

strumieniu jonowym, u osób wrażliwych

może wywołać odczyn uogólniony pod

postacią: zaczerwienienia twarzy, ślinoto-

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2006

FARMAKOTERAPIA

ku, potliwości, spadku RR, tętna, zwężenia

źrenic i wymiotów. Jako antidotum podaje

się natychmiast podskórnie 1 mg atropiny.

Jonoforeza histaminowa kończyn dolnych

– powoduje zwiotczenie mięśni tętnic

oporowych oraz zwieraczy przedwłośnych

mikrokapilar, stąd zastosowanie w leczeniu

zaburzeń naczyniowych kończyn na tle tęt-

niczym i żylnym, które prowadzą do owrzo-

dzeń troficznych. Histamina dysocjująca na

jony dodatnie stosowana jest początkowo

w dawce 5 ml 0,005%, którą w zależności

od natężenia odczynu miejscowego można

zwiększać do 10-15-20 ml, nie przekraczając

1 mg, przy natężeniu prądu 0,05-0,2 mA/cm 2 .

Powierzchnia elektrody czynnej nie powin-

na przekraczać 150-200 cm 2 . Zabieg powi-

nien być poprzedzony testem na histaminę

wykonywanym w obecności lekarza i zostać

przerwany natychmiast po wystąpieniu

odczynu średniego (odczyn słaby – zaró-

żowienie skóry i ocieplenie; odczyn średni

– miejscowa pokrzywka; odczyn bardzo

silny – miejscowe pęcherze wypełnione

płynem surowiczym). Przeciętny czas zabie-

gu mieści się w granicach 5-10 min. Zabieg

stosuje się najczęściej w formie pośredniej

(odruchowej), a przez to bardziej selek-

tywnej, stosując znacznie mniejsze dawki

leków i powierzchnie elektrod. Działając na

odpowiednie odcinki rdzenia kręgowego,

powoduje się przewidywalne reakcje odru-

chowe w określonych dermatomach.

kręgosłupa, stosując prąd i czas ok. 20 min,

powoduje szybką poprawę kliniczną, której

dynamika często przewyższa skuteczność

niesterydowych leków przeciwzapalnych.

Wieloskładnikowość preparatu „neuro-te-

rapia” powoduje, że na ognisko bólu działa

równocześnie komponenta przeciwbólowa

(olejek goździkowy), przeciwzapalna (men-

tol) przeciwobrzękowa (saponiny) oraz roz-

kurczająca mięśnie gładkie (trójetyloamina,

trójterpeny), tym samym ma on szersze

spektrum działania niż NLPZ.

Choroby zapalne stawów

Jonoforeza kortyzonowa – może być sto-

sowana w wysiękowej i włóknistej postaci

zapalenia stawów, pochewek ścięgnistych,

przyczepów mięśni i więzadeł (głównie im-

munologicznych), zapalnych neuralgiach

nerwu trójdzielnego, zespole Costena. Roz-

puszczalny w wodzie bursztynian dobrze

dysocjuje na jony dodatnie, stosowany jest

w stężeniu 0,5-1 mg/ml ≤ 12 mg/zabieg,

przy natężeniu prądu 0,5-1 mA/cm 2 .

Jonoforeza nowokainowa – podobnie jak wy-

żej, z modyfikacją natężenia prądu (tab. 2).

Jonoforeza stawów i kręgosłupa z zasto-

sowaniem żelu „neuro-terapia”. W żelu

„neuro-terapia” znajdują się następujące

substancje chemicznie czynne: (1) menthol

1%; (2) Caryophylli oil (trójterpeny) 1,1%; (3)

Triethanolamine (trójetanoloamina) 0,35%;

(4) Camphora 0,2%; (5) chloroacetamid +

benzoesan sodu 0,1%; (6) esencja ALPA

97011 0,1% (olejki eteryczne: goździkowy,

eukaliptusowy, anyżowy, tymiankowy, la-

wendowy, rozmarynowy, kosodrzewinowy,

cynamonowy, kubebowy oraz octan izobor-

neolu, linalol, nerol, octan trójterpenowy). Po-

dawane z anody w obszar torebki stawowej,

pochewki ścięgnistej lub określony odcinek

Podsumowanie

Medycyna jest nauką w dużej mierze opi-

sowo-eksperymentalną, zmierzającą od

wnikliwych obserwacji pacjentów, poprzez

przemyślany eksperyment, do publikacyj-

nych uogólnień opartych na potwierdzonych

już kanonach wiedzy. W przedstawionym

opracowaniu celowo pominięto cały szereg

znanych powszechnie aplikacji, które można

zastosować w praktyce, korzystając wyłącz-

nie z tabel 1-2. Szczególny nacisk położono

na analizę podstawowych mechanizmów

działania metody oraz przedstawienie inte-

resujących i nietypowych prób, wskazując

nowe obszary zastosowań oraz drogi ominię-

cia jej największego ograniczenia – zasięgu.

Należy bowiem zdawać sobie sprawę z faktu,

że w swojej rutynowej pracy jako lekarze

codziennie dokonujemy bądź jesteśmy

świadkami różnych form eksperymentu me-

dycznego. Warto więc nauczyć się rozumieć

te zjawiska na poziomie molekularnym, wy-

ciągać wnioski… i dzielić się z innymi swoim

doświadczeniem. Szczególnie teraz w dobie

kryzysu w służbie zdrowia metody przezskór-

nego transportu leków warte są szczególnego

zainteresowania ze względu na:

• dużą skuteczność w porównaniu do sto-

sunkowo niskich kosztów eksploatacji,

• wyraźnie mniejszą liczbę objawów

ubocznych i powikłań narządowych,

• możliwość suplementacji drogich,

specjalistycznych leków (np. kropli

okulistycznych) przy pomocy tanich

roztworów KJ, CaCl 2 czy nowokainy

przy jednoczesnym wzroście klinicznej

skuteczności leczenia,

• perspektywy skutecznego zastosowania

tej grupy metod w zupełnie nowych ob-

szarach, takich jak kardiologia, onkologia,

osteologia lub gastroenterologia.

Rodzaj leku

znak jonu

elektroda czynna

calci chlorati

anoda

cuprum sulfurici

anoda

hialouronidaza

anoda

histamini

anoda

kalii iodati

katoda

magnesii sulfurici

anoda

metylocholini

anoda

natrii salicylici

katoda

novocaini hydrochlorici

anoda

lignocaini hydrochlorici

anoda

hydrocortisoni hemisuccinati

anoda

neomycini hydrochlorici

anoda

oxytetracyclini hydrochlorici

anoda

penicllini proc

katoda

sulfathiazoli natrii

katoda

streptomycini natrii

anoda

linkomycini hydrochlorici

anoda

gentamycini sulfate

anoda

W nr 2/06 „Rehabilitacji w Praktyce” ukaże

się II część artykułu, w której autor przed-

stawi podstawy teoretyczne jonoforezy.

amikacini sulfate

anoda

heparini sodium

katoda

phenilbutazon (butapirazol)

anoda

DR MED . A NDRZEJ D YSZKIEWICZ .

Zakład Komputerowych Systemów Biomedycznych.

Instytut Informatyki i Nauki o Materiałach,

Uniwersytet Śląski.

acidi m-benzoilohydratropici (ketoprofen)

katoda

diclofenac sodium (voltaren)

katoda

methoxypropriocin sodium (naproxen)

katoda

neuroterapia gell

anoda

Piśmiennictwo u autora i w „RwP+”

(www.elamed.com.pl/rehabilitacja)

Tab. 2. Cechy popularnych leków używanych do jonoforezy

42 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2006

Piśmiennictwo

1. Asano J, Suisha F, Takada M.: Effects of pulsed output ultrasound on the transdermal

absorbtion of indomethacin froman ointment in rats. Biol Pharm Bull 1997, 20(3), 288

2. Barec A, Mc Anaw M, Prithard A.: Phonophoretic delivery of 10% hydrocortisone through

the epidermis of humans as determined by serum cortisol concentration. Phys Ther 1996,

76(7), 738

3. Beliar-Cohen F, Savoldelli M, Parel J.: Reduction of corneal edema in endotoxin induced

uveitis after application of l-name as nitric oxide synthase inhibitor in rats by ionophoresis.

Invest Ophtalmol Vis Sci 1998, 39(6), 897

4. Berliner M.: Reduced skin hyperemia during tap water ionophoresis after intake of

acetylosalicylic acid. Am J Phys Med Rehabil 1997, 76(6), 482

5. Braud R, Wahl A, Iversen P.: Effects of size and seqence on the iontophoretic delivery of

oligonucleotides. I Pharm Sci 1998, 87(1), 49

6. Byl N.: These of ultrasound as an enhanced for transcutaneous drug delivery;

phonophoresis. Phys Ther 1994, 74(6), 439

7. Dasgupta P, Fowler C, Stephen R.: Electromotive drug administration of lidocaine to

anesthetize the bladder before intravesical capsaicin. J Urol 1998, 159(6), 1857

8. Demirtas R, Oner C.: The treatment of lateral epicondylitis by ionophoresis of sodium

salicylate et sodium diclofenac. Clin Rehabil 1998, 12(1), 23

9. Dyszkiewicz A.: Komora do elektrofonoforezy. Urząd Patentowy RP, W 60653

10.Dyszkiewicz A, Gaździk T, Barańska T.: Drug penetration into muscle tissue after

phonophoresis, ionophoresis and electrophonophoresis. Acta Bioeng Biomech 1999, 1, 123

11.Dyszkiewicz A, Gaździk T.: Ocena penetracji leków we fragmentach tkanki mięśniowej po

zastosowaniu fonoforezy, jonoforezy i elektrofonoforezy. Post Reh 1999, 4, 93

12.Dyszkiewicz A, Imielski K.: Klinicke hodnoceni penetrace leku v procesu

elektrofonoforezy. Rehab Fizik Lek 2000, 4,158

13.Dyszkiewicz A, Gaździk T.: Zastosowanie leków immunomodulacyjnych w leczeniu

lędźwiowych konfliktów krążkowo-korzeniowych o dwutorowej symptomatologii. Reh

Ortop Traumatol 2004, 2, 190-5, wygłoszono:V Symp Chor Tk Łącznej, Ustroń 2003

14.Dyszkiewicz A, Grot M.: Sposób i urządzenie do redresji przykurczów w stawach. Patent

RP P 350342

15.Dyszkiewicz A, Kucharz E. J.: Zastosowanie jonopresoterapii stawów rąk z użyciem

borowiny w leczeniu chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatol 2004, 42, 545-

16.Dyszkiewicz A, Kucharz E. J.: Zastosowanie elektrofonoforezy w leczeniu okołostawowych

zapaleń stawu barkowego. Fizjoterapia 2004, 3, 67-72;

17.Dyszkiewicz A, Wróbel Z.: Elektromechaniczne procedury diagnostyki i terapii w

rehabilitacji. W: Problemy Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej pod redakcją Macieja

Nałęcza, Warszawa 2002, rozdział 1.4, 67-112

18.Dyszkiewicz A, Wróbel Z.: Sposób bezinwazyjnego wprowadzania leku przez bariery

biologiczne, zwłaszcza skórę oraz urządzenie do jego stosowania (1). Patent RP Nr P

345472

19.Dyszkiewicz A, Wróbel Z.: Sposób bezinwazyjnego wprowadzania leku przez bariery

biologiczne, zwłaszcza skórę oraz urządzenie do stosowania tego sposobu (2). Patent RP

371461

20.Egorow E, Kriukova M, Kriukov A.: Experimental validation of the efficacy of intraocular

phonoelectrophoresis in eye disseases. Vestn Offtalmol 1994, 110(1), 20

21.Franklin M, Smith S, Chenier T.: Effect of phonophoresis with dexamethasone on adrenal

function. J Ortop Sports Phys Ther 1994, 22(3), 103

22.Gherardini G, Gurlek A, Evans G.: Venous ulcers; improved healing by ionophoretic

administration of calcitonin gene related peptide and vasoactive intestinal polypeptide. Plast

Reconstr Surg 1998, 101(1), 90

23.Glass L, Janoszeski M., Gilbert R.: Intralesional bleomycin mediated electrochemotherapy

in 20 patients with basal cell carcinoma. J Am Acad Dermat 1997, 37(4), 596

24.Hippus M, Uhlemann C, Smolenski U.: In vitro investigations of drug release and

penetration enhancing effect of ultrasound on trans membrane transport of flufenamid acid.

Int J Clin Pharmacol Ther 1998, 36(2), 107

25.Hirvonen J, Guy R.: Iontophoretic delivery acros the skin; electroosmosis and its

modulation by drug substances. Pharm Res 1997, 14(9), 1258

26.Insanov A, Musaer A, Gazwinova E.: The effect of the ultraphonophoresis of deresinated

naphthalen in patients with a history of exudative pleurity. Vopr Kurortol Fizioter Lech Tiz

Kult 1994, 6, 18

27.Johnson P.G., Gallo S.A., Hui-S.W., Oseroff A.R.: A pulsed electric field enhances

cutaneous delivery of methylene blue in excised full-thickness porcine skin. J Invest

Dermatol 1998, 111(3), 457

28.Kahn J.: Phonophoresis technique questioned. Phys Ther 1996, 76(12), 1348

29.Kuzmin P, Darmostuk A.: A mechanism of skine appendage macropores electroactivation

during ionophoresis. Membr Cell Biol 1997, 10(6), 699

30.Kuznetzow N., Solun B., Fortushnova N.: The combined use of ultrasound and the laser in

treating patients with osteomyelitis of the ribs and sternum. Voen Med Zh 1994, 8, 26-28, 79

31.Levitski E., Kritskaia N., Ryzhkov V.: The characteristics of the mechanism of action in the

electro and ultraphonophoresis of brine and mud preparations. Vopr Kurortol Fizioter Lech

Tiz Kult 1994, 4, 8

32.Li S., Ghanem A., Peck K.: Characterisation of the transport pathways induced during low

to moderate voltage ionophoresis in human epidermal membrane. J Pharm Sci 1998, 87(1),

33.Mikhno L., Babov K., Novikov S.: The use of ultrasonophoresis in the rehabilitation of

myocardial infarct patients. Vopr Kurortol Fizioter Lech Fiz Kult 1994, 4, 4

34.Mikhno L., Novikov S., Pronina E.: The use of phonophoresis of Venoruton oinment and

milimeter range electromagnetic wawes for the correction of trophic capillary failure in

myocardial infarct patients. Link Sprava 1994, 9-12, 130

35.Murthy S.: Magnetophoresis: an approach to enhance transdermal drug diffusion. Pharmazie

1999, 54(5), 377

36.Nowak N.: Ionophoretic path test in allergic contact dermatitis; 30 years experience.

Dermatology 1997, 195(3), 303

37.Novikov V.V., Karnaukhov A.V.: Mechanism of action of weak electromagnetic field on

ionic currents in aqueous solutions of amino acids. Bioelectromagnetics 1997, 18(1), 25

38.Santi P, Volpato N.: Transdermal ionophoresis of salmon calcitonin can reproduce the

hypocalcemic effect of intravenous administration. Farmaco 1997, 52(6-7), 445

39.Tharian E., Tandon S.: Ionophoresis; a novel drug administration for extraction of deciduous

teth, a clinical evaluation. Ind I Dent Res 1994, 5(3), 97

40.Thomas S.P., Clout R., Deery C., Mohan A.S., Ross D.L.: Microwave ablation of

myocardial tissue: the effect of element design, tissue coupling, blood flow, power, and

duration of exposure on lesion size. J Cardiovasc Electrophysiol 1999, 10(1), 72

41.Turner N, Guy R. Ionophoretic transport pathways; dependence on penetrant

physiochemical properities. J Pharm Sci 1997, 86(12), 1385

42.Turner N., Kalia Y., Guy R.: The effect of curent on skin barier function in vivo; recovery

kinetics post ionophoresis. Pharm Res 1997, 14(9), 1252

43.Ueda H., Ogihara M., Sugibayashi K.: Difference in the enhancing effects of ultrasound on

the skin permeation of polar and non polar drugs. Chem Pharm Bull Tokyo 1996, 44(10),

1973

44.Wolke S., Neibig U., Elsne R., Gollnick F.: Calcium homeostasis of isolated heart muscle

cells exposed to pulsed high-frequency electromagnetic fields. Bioelectromagnetics. 1996;

17(2): 144

Środki farmakologiczne do jonoforezy. Cz - I.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: