4. Ciśnienie, temp, tętno(1).doc

Opieka nad osobą chorą i niesamodzielną     

Temat 4: Ciśnienie krwi, ciśnienie żylne, tętno, temperatura.

              Ciśnienie krwi tętniczej

Ciśnienie krwi jest to siła, z jaką krew uderza na ściany naczyń krwionośnych. Ciśnienie to jest różne w tętnicach, żyłach i naczyniach włosowatych. Ciśnienie krwi w tętnicach nie jest stałe, co do wartości, lecz zmienia się w zależności od skurczu i rozkurczu serca, dlatego też wyróżniamy ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

              Ciśnienie krwi w tętnicy ramiennej mierzone metodą pośrednią w człowieka wynosi:

-        skurczowe 120 mmHg

-        rozkurczowe 80 mmHg

Ciśnienie krwi tętniczej – mierzenie:

Oznacza się je za pomocą sfignomanometru wg metody Rirza – Rocciego (symbol RR). Przedramię opasuje się mankietem z gumowego woreczka pokrytego płótnem, napełniając go wdmuchiwanym pompką powietrzem aż do zupełnego zniknięcia tętna w tętnicy łokciowej. W zgięciu łokciowym ustawia się słuchawkę fonendoskopu i stopniowo wypuszczając powietrze z mankietu nasłuchuje się pojawienia tonów, odczytując w tym momencie wysokie położenie słupka rtęci w manometrze rtęciowym lub wskazówki w manometrze sprężynowym. Moment ten odpowiada ciśnieniu skurczowemu. Wypuszczając dalej powietrze wysłuchuje się w pewnej chwili zniknięcie tonów jako wyraz całkowicie swobodnego przepływu krwi prze naczynia. W tym momencie odczytuje się na manometrze ciśnienie rozkurczowe.

Ciśnienie krwi tętniczej u człowieka zdrowego zależy od płci i wieku.

Ciśnienie żylne ośrodkowe OCŻ

Ciśnienie krwi jakie panuje w dużych naczyniach żylnych w bezpośrednim sąsiedztwie prawego przedsionka serca. Pomiarów tego ciśnienia dokonuje się przez zgłębnik wprowadzony np. do żyły głównej górnej lub dolnej przez nakłucie żyły podobojczykowej, szyjnej lub udowej.

Wartości ciśnienia odczytuje się na manometrze wodnym. Zgłębnik przepłukuje się okresowo małymi ilościami roztworu soli fizjologicznej z dodatkiem niewielkiej ilości heparyny, w celu uniknięcia zatkania zgłębnika przez skrzeplinę.

Tętno

Tętno, puls – rytmiczne rozciąganie naczyń krwionośnych wywołane nagłymi zmianami ciśnienia krwi w następstwie skurczów i rozkurczów komór serca. Tętno przebiega w tętnicach w postaci fali od aorty i do tętnicy płucnej do tętniczek. Tętno bada się najczęściej na tętnicy promieniowej (okolica nadgarstka), ale także na tętnicach: szyjnej zewnętrznej, ramiennej, udowej, podkolanowej i grzbietowej stopy.

Badanie tętna pozwala określić charakter rytmu serca. Tętno dobrze napięte, o dużej amplitudzie świadczy na ogół o dużej wyrzutowej pojemności serca.

Częstotliwość tętna u człowieka zależy od wieku, wysiłku fizycznego, stanów emocjonalnych, choroby.

Tętno przyspieszone, tachykardia, powyżej 90 ↑: podniecenie nerwowe, choroby gorączkowe, przyspieszona przemiana materii, niewydolność krążenia, krwotok.

Tętno zwolnione, bradykardia, poniżej 60 ↓: schorzenia mózgowia, zatrucia, wstrząs.

Częstość i jakość tętna zależy od

1.      czynności serca

2.      ilości krwi odpływającej z tętnic do naczyń włosowatych

3.      sprężystości ścian naczyń

Temperatura ciała, gorączka

Gorączką nazywamy stan patofizjologiczny towarzyszący chorobie, polegający na zwiększeniu ciepłoty ciała powyżej normy. Pierwotne znaczenie tego objawu to obronna odpowiedź organizmu na atak wirusów, bakterii, grzybów, obecność ciał obcych, alergenów, martwych fragmentów tkanek i chemicznych patogenów.

U człowieka mówimy o stanie podgorączkowym, jeżeli temperatura ciała wynosi powyżej 37ºC, zaś o gorączce jeśli przekroczy 38ºC. Po intensywnym wysiłku fizycznym temperatura zdrowej osoby może wzrosnąć o 0,5ºC.

Zwykle pomiaru temperatury dokonuje się za pomocą termometru w trzech miejscach:

·         pod pachą (prawidłowa temperatura 36,6ºC) – najmniej dokładny pomiar z medycznego punktu widzenia

·         w jamie ustnej (prawidłowa temperatura 36,9ºC)

·         w odbycie (metoda rektalna, dla niemowląt) – prawidłowa temperatura 37,1ºC – najdokładniejszy pomiar z medycznego punktu widzenia

Oznaczenia stolca w karcie gorączkowej:

0 – brak

I – norma

/ - półpłynny

S – ze śluzem

E – enema

Bilans płynów

Stosowany przy: niewydolności krążenia, obrzękach, nadciśnieniu, biegunkach, wymiotach, zaburzeniach hormonalnych.