25.03.2009
Proces stygmatyzacji – niebezpieczeństwo pospiesznego i pochopnego sądu o ludziach.
Ukryta teoria osobowości – system przekonań o związkach cech i ich współzmienności. Człowiek dostrzega u innego pewną cechę centralną lub wyraźnie widoczną i jest skłonny na tej podstawie domyślać się innych cech tej drugiej osoby na prostej zasadzie współwystępowania pewnych właściwości u ludzi, o których jest przekonany na zasadzie własnego doświadczenia.
Atrybucja – przypisywanie danej osobie lub danemu zachowaniu pewnych czynników sprawczych, których nie widzimy, ale, o których wnioskujemy.
Błędy atrybucyjne:
Ø Błąd tendencji centralnej – osoba oceniająca ignoruje zróżnicowanie ludzi – ludzie są przeciętni
Ø Błąd aureoli – cechy nadmiernie pozytywne
Ø Błąd łagodności – skłonność osoby oceniającej do przyznania prawie wszystkich cech pozytywnych, ponadprzeciętność staje się wtedy normą
Ø Błąd logiczny – założenie, że pewne cechy zawsze występują razem
Konsekwencje działania schematów percepcyjnych:
1. Budowanie nastawienia (postawy) do danego człowieka
2. Powstanie deformacji uniemożliwiających zmianę postawy wobec innej osoby:
Ø Wybiórczość percepcyjna
Ø Reinterpretacja zachowań
Stereotyp – schemat reprezentujący grupę lub rodzaj osób wyodrębniających się z uwagi na jakąś łatwo zauważalną cechę określającą ich społeczną tożsamość.
Uprzedzenie – negatywny lub (rzadziej) pozytywny stosunek do członków jakiejś grupy, utrzymywany z tego powodu, że są jej członkami
Dyskryminacja – wrogie lub niesprawiedliwe zachowanie wobec osób należących do stereotypizowanej grupy – na podstawie samej przynależności do grupy, a nie indywidualnych właściwości danego człowieka
Stereotyp – zbiór sądów
Uprzedzenie – stosunek emocjonalny
Dyskryminacja – zachowania
Fanatyzm – postawa oraz zjawisko społeczne polegające na ślepej i bezkrytycznej wierze w słuszność jakichś poglądów politycznych, religijnych lub społecznych. Skrajna nietolerancja wobec przedstawicieli odmiennych poglądów. Przeciwieństwo: tolerancja.
Dogmatyzm – stanowisko bezkrytycznego przyjmowania danych twierdzeń jako prawdy, bez weryfikacji lub poddania w wątpliwość, na zasadzie wiary.
Stereotypy stanowią rodzaj przesłony poznawczej – ograniczają poznanie innego człowieka jako złożonej osobowości, a sprzyjają postrzeganiu go jako należącego do grupy obcej.
Międzygrupowa asymetria językowa (Anna Maass) – polega na opisie zachowań i zdarzeń stawiających w dobrym świetle członków grypy własnej, a w złym świetle członków grup obcych.
Co sprzyja powstawaniu stereotypów?
Konflikt interesów – uprzedzenia powstają wtedy, gdy różne grupy społeczne współzawodniczą o trudnodostępne lub skąpe dobra i stają się wrogami rozgrywającymi grę o sumie zerowej.
Jednoznaczne i silnie negatywne sądy o przeciwnikach, przekonanie o własnej wyższości wzmacniają szanse wygrania, a przynajmniej podwyższają komfort psychiczny podczas konfliktu.
Teoria przeniesienia agresji – uprzedzenia powstają wtedy, gdy ludzie przenoszą na grupy mniejszościowe agresję wywołaną flustracją, której sprawca nie może być zaatakowany, gdyż jest abstrakcyjny, nieznany lub zbyt silny.
Teoria kategoryzacji społecznych – stereotypy są wynikiem naturalnego dla umysłu ludzkiego myślenia, dzielenia napotkanych ludzi na kategorie i gromadzenia o nich wiedzy. Proces kategoryzacji odwołuje się do kategorii wyrazistych i łatwo dostępnych poznawczo (np. płeć, rasa, wiek).
Stereotypy:
Ø Są uaktywniane przez czynniki zewnętrzne i wewnętrzne
Ø Asymilacja wewnątrzgrupowa – przecenianie podobieństw jednostek należących do tej samej grupy (grupa własna – in group)
hiiri