Dr hab. Bohdan Godziszewski, prof. UMK
Katedra Podstawowych Problemów Zarządzania
Tel. 6114883
e-mail: gobo@umk.pl
dyżury: środa godz. 10:30-11:30 p. 5a
egzamin pisemny- 15 pytań- nie test a opisówka
Literatura:
· R.W. Gryffin- „Podstawy zarządzania organizacjami”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
· Red. A.K. Koźmiński, W. Piotrowski- „Zarządzanie. Teoria i praktyka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
· S. Sudol- „Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie przedsiębiorstwem”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
· Red. J. Lichtarski- „Podstawy nauki o przedsiębiorstwie”, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław
· J.A.F. Stoner, R.E. Freeman, D.R. Gilbert- „Kierowanie”, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
· A.K. Koźmiński, A. Jemielniak- „Zarządzanie od podstaw podręcznik akademicki”, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
· H. Steiman, G. Schreyogg- „Zarządzanie. Podstawy kierowanie przedsiębiorstwem”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław
14.02.2011
Organizacja jako system społeczno- ekonomiczny.
v Organizacja- to grupa ludzi zjednoczonych wspólnymi: planem, programem działania, wspólnymi poglądami, zadaniami [tłum nie jest organizacją, ale może mieć jego cechy]
v Organizacja- to wyodrębniona względnie z otoczenia całość ludzkiego działania, mająca określoną strukturę pozwalająca na osiągnięcie danego celu lub celów. Podstawowe cechy organizacji to:
Ø celowość
Ø złożoność
Ø odrębność celów i struktury w stosunku do otoczenia a jednocześnie połączenie przez nie z otoczeniem
v Organizacja- to system, którego uporządkowanie polega na tym, iż funkcjonalnie zróżnicowane jego części współprzyczyniają się do powodzenia całości , a powodzenie całości jest istotnym wrunkiem powodzenia części.
v Instytucja- zakład o charakterze publicznym zajmujący się określonym zakresem spraw, działający w określonej dziedzinie
v Instytucja społeczna- to zespól urządzeń materialnych i organizacyjnych, w których niektórzy członkowie grupy społecznej otrzymują uprawnienia do wykorzystywania czynności określonych publicznie i bezosobowo i zaspokajania potrzeb jednostkowych i/oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania zbiorowości jako całości.
Organizacje, niezależnie od tego jakie są ich cele oraz w jakich dziedzinach życia funkcjonują, składają się z takich podstawowych elementów jak:
o System celów
o Formalna struktura- określone relacja między elementami
o Ludzie
o Technologia
Otoczenie
Cele i zadania:
ü Misja
ü Cele strategiczne
ü Cele operacyjne
ü zadania
Ludzie:
ü postawy
ü kwalifikacje
ü predyspozycje
ü motywacja
ü stosunki wewnętrzne
ü kultura
Struktura:
ü hierarchia
ü schemat organizacji
ü zakresy czynności
ü instrukcje
Technologia:
ü procesy wytwórcze
ü przetwarzanie danych
ü procedury
Otoczenia
Podstawowe cechy współczesnych organizacji to:
· są systemami otwartymi
· są systemami celowymi
· są ustrukturyzowane, czyli wewnętrznie uporządkowane
· są systemami uczącymi się, czyli zdolnymi do podnoszenia sprawności funkcjonowania oraz do wprowadzania zmian
· są systemami adaptatywnymi, zdolnymi dostosowywać się do zmiennych uwarunkowań zewnętrznych
· są systemami mogącymi osiągać podobne efekty (cele) w drodze różnych działań
· są systemami sformalizowanymi, czego wyrazem jest ujmowanie w postaci dokumentów organizacyjnych podstawowych celów struktury organizacyjnej, procedur i zasad funkcjonowania
Cele organizacji:
· Zwrot poniesionych inwestycji (ROI) ß uniwersalna miara
Zysk netto/ wartość aktywów
· Zwrot z kapitałów własnych (ROE)
Zysk netto/ kapitały własne
· Rentowność sprzedaży
Zysk operacyjny/ przychody ze sprzedaży
· Wskaźnik bieżącej płynności
Bieżące aktywa/ bieżące zobowiązania
Płynne z natury, łatwo je zamienić w gotówkę
Zobowiązania ogółem/ wartość aktywów
Przychody ze sprzedaży/ zapasy
o Interesy właścicieli
o Interesy menadżerów
o Interesy pracowników
o Inni zainteresowani
o Wartość księgowa (bilans)
o Wartość rynkowa („za ile można ją sprzedać”)
o Wartość odtworzenia ( suma inwestycji potrzebna do jej odtworzenia)
21.02.2011
Sprawność jako cel działania organizacji:
Atrybuty sprawności działania:
§ Korzystność [np. uniwersytet-społeczeństwu]
§ Racjonalność (efektywność, gospodarność)
§ Skuteczność
[zabicie komara łopatą: skuteczne- tak; gospodarne-nie] J
Ogólna zasada racjonalności ( gospodarności)
ü Działalność racjonalna to taka, dzięki której zamierzone efekty realizuje się przy minimalnych nakładach lub przy danych nakładach osiąga się maksymalne efekty
ü Działanie skuteczne to takie, dzięki któremu osiągnie się zamierzone cele (wyniki, rezultaty)
Wewnętrzne i zewnętrzne ograniczenia w procesie formułowania celów:
o Ograniczenia wewnętrzne:
· Charakter zasobów fizycznych (możliwości firmy)
· Ilość i jakość posiadanych zasobów
· Konflikt interesów
o Ograniczenia zewnętrzne”
· Regulacje prawne
· Dostęp do zasobów( nie wszystkie zasoby są powszechnie dostępne; im go mniej tym cenniejszy)
· Dostęp do rynków
Struktura formalna organizacji:
Każda organizacja ma swoją wewnętrzną strukturę organizacyjną, w ramach której wyróżniane są różne jej elementy składowe powiązane wzajemnymi zależnościami, więzami organizacyjnymi. Podstawowy element struktury to stanowisko pracy.
Podstawowe więzi organizacyjne to:
Ø Więzi służbowe( hierarchie, kto przełożonym, kto podwładnym, podwładny powinien mieć jednego przełożonego)
Ø Więzi technologiczne
Ø Więzi funkcjonalne
Ø Więzi informacyjne ( kto jest odpowiedzialny za tworzenie informacji, krążenie informacji)
Podstawowe formy organizacyjne przedsiębiorstw :
· Struktury jednolite ( przedsiębiorstwa jednozakładowe)
· Struktury dywizyjne( firmy międzynarodowe, transnarodowe)
· Holdingi (grupy kapitałowe; grupy przedsiębiorstw powiązanych prawami własności)
[duże-SM- spółki matki; małe SC- spółki córki’
-pączkowanie
- wiodąca firma kupuje inne
· Joint venture ( wspólne przedsięwzięcie)
Podmiot gospodarczy, który jest wykreowany przez jeden lub dwa inne podmioty na realizację innych celów
NESTLE CM
CPW
CPPFP
· Konsorcjum( porozumienie firm, osób prywatnych odnośnie dużych zamierzeń firmy)
Podstawowe formy prawne organizacji:
§ Jednoosobowa własność
§ Spółki prawa handlowego (np. zoo, akcyjne)
§ Spółdzielcze
§ Przedsiębiorstwa państwowe
§ Jednostki administracji państwowej i samorządowej (urzędy gminy, powiatu)
§ Instytucje publiczne (np. muzea)
§ Stowarzyszenia, fundacje itp.
Społeczny podsystem organizacji:
Ludzie są zasadniczym i bardzo specyficznym elementem każdej organizacji. Ludzie traktowani jako jednostki lub ich grupy są jedynym naturalnym podsystemem w ramach organizacji. Pozostałe podsystemy są sztucznie stworzone przez ludzi.
W ramach podsystemu społecznego wyróżniamy trzy główne poziomy:
Ø Jednostkowy, akcentujący różnorodność osobowości ludzi
Ø Grupowy wskazujący na mechanizm tworzenia i funkcjonowania grup społecznych
Ø Kulturowy decydujący o klimacie społecznym organizacji
Typy osobowości ludzi:
· Szef/ przywódca
· Siewca
· Poszukiwacz
· Twórca
· Lojalny pracownik
· Obserwator
· Pracownik grupy
Kultura organizacji:
· &#...
umkc