Podział soczewek okularowych.pdf

(114 KB) Pobierz
Podział soczewek okularowych
Podział soczewek okularowych
Podział soczewek okularowych można przeprowadzać wg różnych kryteriów. W
niniejszym artykule zastosowano następujące:
,
,
,
.
1. Współczynnik załamania materiału optycznego , z którego wykonane są soczewki
nazywany jest w branży optycznej indeksem. Współczynnik załamania klasycznego
(mineralnego) szkła okularowego (BK 516/64) wynosi około n = 1,5. Niektóre materiały
stosowane do produkcji soczewek osiągają maksymalnie współczynnik n = 1,9.
Zaletą soczewek wykonanych z materiałów o wysokim indeksie jest to, że są znacznie
cieńsze od soczewek wykonanych z klasycznych materiałów (dla tych samych mocy
optycznych).
W konsekwencji soczewki te są także lżejsze. W przypadku soczewek mineralnych
spadek ciężaru jest jednak mniejszy niż można by tego oczekiwać porównując gabaryty
obu rodzajów soczewek. Wynika to z faktu, że ciężar właściwy materiału używanego do
produkcji soczewek o wysokim indeksie jest wyższy niż materiału stosowanego do
produkcji soczewek o współczynniku załamania n = 1,5 (przy produkcji soczewek o
wysokim indeksie stosuje się dodatki związków pierwiastków ciężkich).
Wadą soczewek o wysokim indeksie jest mały współczynnik Abbego - materiały te
charakteryzuje większa skłonność do dyspersji - rozszczepiania światła na wiązkę
barwną o kolorze tęczy.
Inną wadą materiałów o wysokim współczynniku załamania jest wysoki współczynnik
częściowego odbicia. Przy przejściu przez soczewkę wykonaną z klasycznego szkła
organicznego straty światła z tego tytułu wynoszą około 8%. W przypadku soczewek o
współczynniku załamania n = 1,9 straty te są około 2,5 razy większe. W tej sytuacji
stosowanie powłok przeciwodblaskowych (AR - antyrefleks) staje się koniecznością.
Powłoki przeciwodblaskowe w dużym stopniu niwelują to niekorzystne zjawisko.
Istotną wadą, z punktu widzenie klienta, soczewek o wysokim indeksie jest niewątpliwie
ich stosunkowo wysoka cena (w porównaniu do klasycznych soczewek).
1
2. moc optyczna
5. barwa
10907210.001.png
Stosowanie soczewek o wysokich indeksach jest uzasadnione w przypadku korekcji
większych wad refrakcji. Ze względów estetycznych ich użycie może być także
uzasadnione przy korekcji mniejszych wad, w przypadku gdy szkła będą wstawiane do
dużych opraw okularowych.
2 . Ze względu na moc optyczną soczewki okularowe można podzielić na:
sferyczne,
cylindryczne,
jednoogniskowe,
dwuogniskowe,
wieloogniskowe,
progresywne,
pryzmatyczne.
Spośród ww. najczęściej stosowane są soczewki sferyczne. Używa się ich do korekcji
krótkowzroczności i nadwzroczności.
Obie powierzchnie takich soczewek są fragmentami czasz kulistych. W zależności od
wartości promieni krzywizn rozróżniamy soczewki:
o dwuwypukłe,
o płaskowypukłe
o dwuwklęsłe
o płaskowklęsłe
o meniskowe,
o lentikularne (soczewki o dużych mocach i specjalnej konstrukcji
pozwalającej na zmniejszenie gabarytów i obniżenie ciężaru tych
soczewek).
W optyce okularowej prawie wyłącznie stosowane są soczewki meniskowe.
Z geometrii ww. soczewek wynika ich moc optyczna:
dodatnia (soczewki skupiające) lub
ujemna (soczewki rozpraszające).
Jeśli grubość soczewki w jej centralnej części jest większa niż na krawędziach to mamy
do czynienia z soczewką dodatnią.
Jeśli natomiast grubość centralnej części soczewki jest mniejsza niż grubość soczewki
na krawędziach to mamy do czynienia z soczewką ujemną.
2
Soczewki cylindryczne stosowane są do korekcji astygmatyzmu. Co najmniej jedna z
dwóch powierzchni czynnych jest powierzchnią toryczną (ma dwa różne promienie
krzywizny w prostopadłych do soczewki i wzajemnie do siebie płaszczyznach).
Oba wyżej wymienione rodzaje soczewek (s. sferyczne i s. cylindryczne) zaliczane są do
kategorii soczewek jednoogniskowych.
Szkło okularowe dwuogniskowe to soczewka, która ma wydzielony obszar do dali w
górnej części soczewki i obszar do bliży w dolnej części soczewki. Segment do bliży
może mieć różny kształt i może być różnie położony względem środka szkła. Szkła
dwuogniskowe mogą charakteryzować się wstępną decentracją segmentu do bliży.
Z tego powodu można mówić o soczewkach dwuogniskowych:
·
symetrycznych i
niesymetrycznych
·
W zależności od użytych materiałów i zastosowanej technologii można soczewki
dwuogniskowe podzielić na:
o monolityczne oraz
o z wtopionym segmentem
Jeśli w szkłach okularowych można wyróżnić więcej niż dwa obszary o różnych
ogniskowych to mówimy o szkłach wieloogniskowych. Przykładem szkieł
wieloogniskowych są soczewki trzyogniskowe.
Szkło okularowe trzyogniskowe to soczewka, w której oprócz obszaru do dali i obszaru
do bliży znajduje się także obszar przejściowy (pośredni) o stałej (pośredniej) mocy
optycznej.
Dalszym rozwinięciem koncepcji szkieł dwuogniskowych i wieloogniskowych są szkła
progresywne. Dzięki płynnej zmianie odległości ogniskowej poczynając od obszaru do
dali, do obszaru do bliży, możliwe jest ostre widzenie przedmiotów dalekich, bliskich a
także tych, które znajdują się w odległościach pośrednich. Na soczewce progresywnej (w
przeciwieństwie do ww. szkieł wieloogniskowych) nie widać linii podziału pomiędzy
poszczególnymi obszarami. Ma to duże znaczenie estetyczne.
Soczewki progresywne można ze względu na ich konstrukcję podzielić analogicznie jak
soczewki dwuogniskowe na:
·
symetryczne i
niesymetryczne
·
Znakomita większość aktualnie używanych soczewek posiada konstrukcje
asymetryczne, chociaż niektóre firmy nadal oferują tanie soczewki progresywne o
konstrukcji symetrycznej.
3
Ze względu na zakres zastosowań, obecnie produkowane soczewki progresywne można
podzielić na:
·
uniwersalne i
specjalne
·
Soczewki progresywne uniwersalne pokrywają cały zakres widzenia (od dali do bliży).
Soczewki progresywne specjalne zostały stworzone dlatego, że część klientów
dotkniętych starczowzrocznością ma problemy z przyzwyczajeniem się do noszenia
uniwersalnych szkieł progresywnych.
Zasadniczą rolę w procesie adaptacji do posługiwania się szkłami progresywnymi
odgrywa szerokość i długość (wysokość) tzw. kanału progresji. Jest to obszar soczewki
zlokalizowany pomiędzy obszarem do dali i do bliży. Im szerokość i wysokość tego
kanału jest większa tym łatwiejsza jest adaptacja.
Względy konstrukcyjne sprawiają natomiast, że im różnica mocy optycznych obszaru do
dali i obszaru do bliży (tzw. addycja) jest większa tym kanał progresji jest węższy.
Dlatego dla ludzi, którzy wymagają stosowania dużej addycji a przy tym mają kłopoty z
adaptacją do szkieł progresywnych stworzono okulary, których zakres widzenia jest co
prawda mniejszy, jednak kanał progresji jest stosunkowo szeroki. Jest to wynikiem
zmniejszenia addycji. Tego typu soczewki progresywne noszą nazwę specjalnych.
Najbardziej typowymi progresywnymi szkłami specjalnymi są soczewki przeznaczone do:
·
pracy z komputerem (obszar od 25 cm do około 1 m),
stosowania w pomieszczeniach (obszar od 25 cm do około 3 m).
·
Ze względu na opisane wyżej problemy z adaptacją do soczewek progresywnych zaleca
się stosowanie tego typu soczewek już w początkowych fazach presbyopii
(starczowzroczności), gdy addycja jest stosunkowo mała i wynosi od 0,75 do 1,00
dioptrii. W soczewkach z małą addycją obszary stref użytkowych są najszersze, co
znakomicie przyspiesza proces adaptacji i ułatwia późniejsze stosowanie soczewek
progresywnych o większej addycji w miarę postępu presbiopii.
Inna koncepcja rozwiązania problemów z "akceptacją" szkieł progresywnych
przyświecała twórcom tzw. soczewek progresywnych indywidualnych.
o uniwersalne i
o specjalne.
Soczewki te wykonywane są w oparciu o parametry pacjenta oraz opraw do których
będą wstawiane.
Większość producentów soczewek progresywnych wykorzystuje tylko jedną z dwóch
powierzchni czynnych soczewki do modelowania obszarów do dali, bliży i kanału
progresji. Od niedawna firma Hoya przystąpiła do produkcji soczewek progresywnych,
które wykorzystują obie powierzchnie czynne soczewki do modelowania poszczególnych
4
obszarów widzenia. Nowa technologia pozwoliła na zmniejszenie zniekształceń obrazu
oraz na poszerzenie kanału progresji.
Soczewki dwuogniskowe, wieloogniskowe oraz progresywne stosowane są u pacjentów
z presbyopią.
Szkła pryzmatyczne służą do korekcji zeza.
3. Soczewki okularowe można podzielić wg kształtu powierzchni czynnych na:
·
sferyczne
asferyczne
·
Obraz uzyskiwany przy pomocy soczewek sferycznych nie jest wolny od wad.
Szczególnie mocne zniekształcenia obrazu wywoływane są przez promienie:
·
przechodzące przez obszary peryferyjne soczewki oraz
padające skośnie do powierzchni soczewki.
·
W pierwszym przypadku mamy do czynienie z tzw. abberacją sferyczną, która polega na
tym że promienie biegnące równolegle do osi optycznej załamywane są przez soczewkę
mocniej lub słabiej w zależności od tego czy przechodzą przez soczewkę w pobliżu osi
optycznej czy też przez obszary peryferyjne soczewki. Równoległe promienie przyosiowe
i peryferyjne nie przecinają się w tym samym miejscu (ognisku) po przejściu przez
soczewkę.
W drugim przypadku obraz punktu leżącego poza osią optyczną soczewki
odwzorowywany jest nie jako punkt tylko jako elipsa lub odcinek.
W obu przypadkach osoba korzystająca z okularów ma poczucie, że obraz przedmiotów
znajdujących się poza osią optyczną soczewki jest mniej ostry od obrazu przedmiotów
znajdujących się w osi patrzenia.
W celu zniwelowania wyżej opisanych błędów odwzorowania opracowano soczewki
asferyczne, w których poprzez zmianę geometrii soczewki ograniczono występowanie
ww. abberacji.
4. Powłoki uszlachetniające , które mogą być nakładane na soczewki są kolejnym
kryterium podziału soczewek .
Stosowane powłoki można podzielić na trzy rodzaje:
·
powłoki utwardzające,
powłoki antyrefleksyjne,
·
powłoki ułatwiające pielęgnację (hydrofobowe, oleofobowe).
·
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin