Szarota Tomasz - Okupowanej Warszawy dzień powszedni.pdf - ebooki historyczne i dokumentalne 123 - deCassinni

Tomasz Szarota

OKUPOWANEJ WARSZAWY DZIEŃ POWSZEDNI

Studium historyczne

. ..'.Sf-;3('.,^l.:;

Czytelnik Warszawa 1988 '.-i-

;,i:UAiff

ŁflOWdO 18%

ss8 -o f

Obwolutę, oprawę i kartę tytułowš projektował

WŁADYSŁAW BRYKCZYŃSKI

^ .. /l

yarszaw^ISS? ł^

Na obwolucie zdjęcie z albumu Miasto nicujarzmione", Warszawa'4957

W S - "CQ

iFl ,.., / >cA^Jl

i^iaa^s^-o^

^OYX?-:;6' bu^'

Š Copyright by Tomasz Siarota, Warswaa 1973, S 978, 1989

ISBN 83-07-01224-4 8^91'6WBSŤT!BV' )!Jr.

.-s0

Pamięci profesora tadeusza Manteuffia

powięcam

Wsr^p

",ť SSať^at -ofc

Losy Warszawy podczas II wojny wiatowej nie tylko w naszej narodowej tradycji, ale

także w opinii wiata były i pozostanš symbolem walki i męczeństwa. Hołd

nieujarzmionemu miastu, choć niezamierzony, składali zresztš także wrogowie.

Przypomnijmy choćby znamiennš wypowied Hansa Franka: W kraju tym znajduje

się pewien punkt będšcy ródłem wszelkich nieszczęć, jest nim Warszawa. Gdyby w

Generalnej Guberni nie było Warszawy, wówczas trudnoci, z którymi się borykamy,

zmalałyby o 4/5. Warszawa jest i będzie ogniskiem wszelkich zaburzeń, miejscem, z

którego niepokój rozchodzi się po całym kraju"'. Mimo przeniesienia stolicy GG do

Krakowa, Warszawa nie przestała w latach wojny odgrywać roli pierwszego miasta

Rzeczypospolitej, za jej niekwestionowane przywództwo okazało się czym w pełni

zrozumiałym i powszechnie aprobowanym przez społeczeństwo. ,, Warszawa -pisze

Czesław Madajczyk - stała się kolebkš ruchu oporu w Polsce. Tutaj istniały stosun-

kowo najdogodniejsze warunki działalnoci konspiracyjnej. Milionowe miasto stwa-

rzało dla władz okupacyjnych ogromne trudnoci w rozszyfrowaniu życia podziemne-

go. Co istotniejsze - inaczej niż w innych stolicach, nie powstała tu władza kolaborujšca

politycznie"2. Warszawa to jednak nie tylko centralny orodek walki z najedcš, to

także miejsce martyrologii narodu polskiego. Tu, nad Wisłš, w katowni Gestapo na

Szucha, w celach Pawiaka, za murami dzielnicy żydowskiej i po prostu na ulicach

Warszawy, gdzie mordowano ludzi podczas publicznych egzekucji, dokonał się

przecież jeden z aktów popełnionej przez niemiecki faszyzm zbrodni.

Badania nad dziejami okupacyjnej Warszawy sš już znacznie zaawansowane.

Dziesištki publikacji powięcono przeprowadzonym w miecie akcjom zbrojnym, wiele

uwagi powięcono sporom ideologicznym, jakie wiedli zwolennicy tzw. orientacji

londyńskiej z przedstawicielami polskiej lewicy. W ramach tych badań podejmowany

jest problem opracowywania w okupowanej Warszawie przez Polskš Partię Robotniczš

koncepcji przyszłej Polski Ludowej - państwa sprawiedliwoci społecznej, o miejscu

którego w Europie i na wiecie decydować będzie sojusz ze Zwišzkiem Radzieckim.

Ukazało się szereg ksišżek, rozpraw i drobnych przyczynków mówišcych o działalnoci

poszczególnych organizacji i stronnicfw~politycznych, o prasie konspiracyjnej, tajnej

owiacie i różnorodnych przejawach podziemnego życia kulturalnego. Praca Włady-

sława Bartoszewskiego Warszawski piercień mierci" przynosi ewidencję strat

osobowych - tragicznš listę ofiar hitlerowskiego terroru. Inne dzielo tego autora 1859

dni Warszawy", będšce obszernš kronikš wydarzeń, stanowi vademecum dla poznania

wszystkich przejawów życia w okupowanym miecie.

Jak na tym tle widzieć należy ksišżkę, którš czytelnik włanie trzyma w ręku?

Tytuł wskazuje, że jest to studium dotyczšce życia codziennego warszawiaków podczas

58 miesięcy okupacji, nie należy więc tej pracy traktować jako zarysu historii miasta w

owym okresie. Autor miał prawo do tematycznego wyboru, był poza tym zmuszony do

selekcji materiału. Pewne zagadnienia zostały tylko zasygnalizowane (organizacja

podziemia, konspiracyjne życie polityczne, działalnoć Zarzšdu Miejskiego) bšd

włšczone w tok narracji o tyle, o ile wišzały się bezporednio z obliczem okupacyjnego

dnia powszedniego (walka z wrogiem, represje okupanta).

Chronologicznie cezurš zamykajšcš jest data wybuchu Powstania Warszawskiego.

Życie i walka ludnoci miasta podczas 63-dniowej powstańczej epopei oraz dzieje

exodusu warszawiaków - to tematy wykraczajšce poza obręb niniejszej pracy3.

Zdaję sobie sprawę, że mówienie o okupacyjnej codziennoci czy powszednioci w

odniesieniu do okresu zupełnie wyjštkowego, kiedy to życie toczyło się całkowicie

anormalnym rytmem, może budzić sprzeciw, i to szczególnie u ludzi, którzy sami

przeżyli lata wojny i okupacji. Trudno jednak zaprzeczyć, że w owych specyficznych

warunkach życie toczyło się jednak dalej - jego kształt jest włanie głównym tematem

tej ksišżki.

Pracy mej przywiecajš dwa cele zasadnicze. Pierwszy z nich widzę w potrzebie

opisu i wyjanienia warunków egzystencji w okupowanym miecie, przez co rozumiem

zarówno warunki bytowe (ródła dochodów, koszty utrzymania, sytuacja mieszkanio-

wa, pożywienie, ubiór, komunikacja), jak także sferę duchowš i obyczajowš (życie

Szarota Tomasz - Okupowanej Warszawy dzień powszedni.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: