Deklaracja zasad prawa mi�dzynarodowego dotycz�cych przyjaznych stosunk�w i wsp�dzia�ania pa�stw zgodnie z Kart� Narod�w Zjednoczonych Nowy Jork, 24 pa�dziernika 1970 r. P] Rozwa�ywszy zasady prawa mi�dzynarodowego dotycz�ce przyjaznych stosunk�w i wsp�dzia�ania miedzy narodami, l. Uroczy�cie proklamuj� nast�puj�ce zasady: Zasada, �e pa�stwa w ich stosunkach mi�dzynarodowych powinny powstrzyma� si� od gro�by lub u�ycia si�y przeciw integralno�ci terytorialne/ lub niepodleg�o�ci politycznej jakiegokolwiek pa�stwa, lub w jakikolwiek inny spos�b niezgodny z celami Narod�w Zjednoczonych Ka�de pa�stwo ma obowi�zek powstrzymywania si� w jego stosunkach mi�dzynarodowych :d gro�by lub u�ycia siiy przeciw integralno�ci terytorialnej lub niepodleg�o�ci politycznej akiegokolwiek pa�stwa lub w jakikolwiek inny spos�b niezgodny z celami Narod�w Jednoczonych. Gro�ba taka lub u�ycie si�y stanowi pogwa�cenie prawa mi�dzynarodowego Karty Narod�w Zjednoczonych i ju� nigdy nie powinny zosta� u�yte jako �rodek za�atwiania joornych problem�w mi�dzynarodowych. Wojna stanowi�ca agresj� jest zbrodni� przeciw pokojowi, kt�ra powoduje odpowiedzialno�� "a podstawie prawa mi�dzynarodowego. Zgodnie z celami i zasadami Narod�w Zjednoczonych pa�stwa maja obowi�zek wstrzymania '* od propagandy wojen stanowi�cych agresj�. Ka�de pa�stwo ma obowi�zek wstrzymania si� od gro�by lub u�ycia si�y celem naruszenia lej�cych mi�dzynarodowych granic innego pa�stwa lub jako �rodka rozwi�zywania spor�w "ledzynarodowych, w��czaj�c w to spory terytorialne i problemy dotycz�ce granic pa�stw. ?odobnie ka�de pa�stwo ma obowi�zek wstrzymania si� od gro�by lub u�ycia si�y celem ^szsnia mi�dzynarodowych linii demarkacyjnych. jak linie rozejmowe ustanowione przez lub * *Yniku porozumie� mi�dzynarodowych, kt�rych ono jest strona lub ktcre z innych wzgl�d�w -CG'"iazane jest przestrzega�. Nic w powy�szych postanowieniach nie mo�e by� interpre- �"3ne jako naruszaj�ce sytuacje zainteresowanych stron odno�nie statusu lub skutk�w takich ''na podstawie ich szczeg�lnego re�imu lub jako dotycz�ce ich tymczasowego charakteru. 60 Pa�stwa maja obowi�zek wstrzymania si� od akt�w odwetu obejmuj�cych u�ycie si�y. Ka�de pa�stwo ma obowi�zek wstrzymania si� od jakiejkolwiek akcji przymusowej, kt�ra pozbawia ludy, o kt�rych mowa w rozwini�ciu zasady r�wnouprawnienia i samostanowienia, ich prawa do samostanowienia i wolno�ci oraz niepodleg�o�ci. Ka�de pa�stwo ma obowi�zek powstrzymania si� od organizowania lub zach�cania do organizacji sil nieregularnych lub zbrojnych zwi�zk�w, w��czaj�c w to najemnik�w celem wtargni�cia na terytorium innego pa�stwa. Ka�de pa�stwo ma obowi�zek wstrzymania si� od organizowania, pod�egania, pomocy lub uczestnictwa w aktach walki wewn�trzpa�stwowej lub aktach terrorystycznych w innym pa�stwie lub godzi� si� ze zorganizowan� na jego terytorium dzia�alno�ci� maj�c� na celu pope�nienie tego rodzaju akt�w, gdy wspomniane w tym paragrafie akty obejmuj� gro�b� lub u�ycie si�y. Terytorium jakiego� pa�stwa nie mo�e by� przedmiotem okupacji wojskowej w wyniku u�ycia si�y wbrew postanowieniom Karty. Terytorium jakiego� pa�stwa nie mo�e by� przedmiotem nabycia przez inne pa�stwo w wyniku gro�by lub u�ycia si�y. �adne nabytki terytorialne wynikaj�ce z gro�by lub u�ycia si�y nie mog� by� uznane za legalne. Nic w powy�szym nie mo�e by� interpretowane jako wp�ywaj�ce na: a) Postanowienia Karty lub jakiegokolwiek porozumienia wcze�niejszego od systemu Karty i wi���cego na podstawie prawa mi�dzynarodowego; b) Kompetencje przys�uguj�ce Radzie Bezpiecze�stwa na podstawie Karty. Wszystkie pa�stwa powinny kontynuowa� w dobrej wierze rokowania celem rych�ego zawarcia powszechnego traktatu w sprawie og�lnego i ca�kowitego rozbrojenia pod skuteczna kontrol� mi�dzynarodow� i stara� si� o przyj�cie w�a�ciwych �rodk�w dla zmniejszenia napi�cia mi�dzynarodowego i wzmocnienia zaufania mi�dzy pa�stwami. Wszystkie pa�stwa powinny stosowa� si� w dobrej wierze do ich zobowi�za� na podstawie powszechnie uznanych zasad i przepis�w prawa mi�dzynarodowego w odniesieniu do utrzymania mi�dzynarodowego pokoju i bezpiecze�stwa oraz powinny d��y� do wi�kszej skuteczno�ci opartego na Karcie systemu bezpiecze�stwa Narod�w Zjednoczonych. Nic w powy�szych paragrafach nie mo�e by� interpretowane jako rozszerzaj�ce lub uszczuplaj�ce w jakikolwiek spos�b zakres postanowie� Karty dotycz�cych wypadk�w, w kt�rych u�ycie si�y jest zgodne z prawem. Zasada, �e pa�stwa powinny za�atwia� swoje spory mi�dzynarodowe �rodkami pokojowymi w taki spos�b, by pok�j mi�dzynarodo\vy, bezpiecze�stwo i sprawiedliwo�� nie zosta�y zagro�one Ka�de pa�stwo powinno za�atwia� swoje spory mi�dzynarodowe z innymi pa�stwami �rodkami pokojowymi, w taki spos�b, aby pok�j mi�dzynarodowy, bezpiecze�stwo i spra-wiecliwo�� nie zosta�y zagro�one. Pa�stwa powinny w zwi�zku z tym d��y� do wczesnego i sprawiedliwego za�atwiania miear/narodowycn ioorow drog� rokowa�, bada�, po�rednictwa, poieanawstwa, roziemsrwa, 61 rozstrzygni�cia s�dowego, odwo�ania si� do regionalnych organizacji lub porozumie� b�d� inflymi -pokojowymi sposobami przez nie wybranymi. W d��eniu do takiego za�atwienia strony porozumiej� si� co do pokojowego sposobu, jaki b�dzie odpowiedni do okoliczno�ci i charakteru sporu. Slrony maj� obowi�zek, w przypadku niemo�no�ci osi�gni�cia rozwi�zania kt�rymkolwiek z powy�szych �rodk�w pokojowych, w dalszym ci�gu zmierza� do za�atwienia sporu innymi pokojowymi, przez nie uzgodnionymi sposobami. Pa�stwa strony mi�dzynarodowego sporu, jak r�wnie� inne pa�stwa, powinny powstrzyma� si� od wszelkiej czynno�ci, kt�ra mog�aby zaostrzy� sytuacje w spos�b zagra�aj�cy utrzymaniu ^jedzynarodowego pokoju i bezpiecze�stwa, i powinny dzia�a� zgodnie z celami i zasadami Narod�w Zjednoczonych. Mi�dzynarodowe spory powinny by� za�atwiane na podstawie suwerennej r�wno�ci pa�stw oraz zgodnie z zasada swobodnego wyboru �rodk�w. Zastosowanie lub przyj�cie procedury za�atwienia, swobodnie wybranej przez pa�stwa odno�nie do istniej�cych lub przysz�ych spor�w, kt�rych one s� stronami, nie b�dzie uwa�ane za nie do pogodzenia z suwerenna r�wno�ci�. Nic w poprzednich paragrafach nie uszczupla ani nie uchyla stosownych postanowie� Karty, w szczeg�lno�ci odnosz�cych si� do pokojowego za�atwiania spor�w mi�dzynarodowych. Zasada dotycz�ca obowi�zku niemieszania si� w sprawy nale��ce do wewn�trzne: jurysdykcji jakiegokolwiek pa�stwa, zgodnie z Kart� �adne pa�stwo ani grupa pa�stw nie maj� prawa miesza� si� bezpo�rednio lub po�rednio z jakiegokolwiek powodu w wewn�trzne lub zewn�trzne sprawy jakiegokolwiek innego pa�stwa. W zwi�zku z tym, interwencja zbrojna oraz wszelkie inne formy mieszania si� lub gro�enia przeciwko osobowo�ci pa�stwa lub przeciwko jego politycznym, gospodarczym lub kulturalnym czynnikom, stanowi� pogwa�cenie prawa mi�dzynarodowego. �adnemu pa�stwu nie wolno u�ywa� lub zach�ca� do u�ycia gospodarczych, politycznych !ub jakiegokolwiek innego rodzaju �rodk�w przymusu maj�cych na celu podporz�dkowanie drugiego pa�stwa w wykonywaniu jego suwerennych praw oraz celem zapewnienia sobie od mego jakiegokolwiek rodza|u korzy�ci. Ponadto, �adne pa�stwo nie powinno organizowa�, porn -^ja�, podburza�, finansowa�, wywo�ywa� iub toierowa� dzia�alno�ci wywrotowe!, terrorystycznej lub zbrojnej skierowanej w celu obalenia sil� re�imu innego pa�stwa, b�d� wtr�ca� si� do walki wewn�trznej w innym pa�stwie. U�ycie si�y celem pozbawienia lud�w lub narod�w to�samo�ci stanowi pogwa�canie icn niezbywalnych praw oraz zasady nieinterwencji. Ka�de pa�stwo ma niezoywalne prawo wyboru swojego systemu politycznego, gospodarczego, spo�ecznego i kulturalnego bez ingerencji w jakiejkolwiek formie ze strcny innego pa�stwa. Mc w poprzednich paragrafach^ nie nale�y interpretowa� jako naruszaj�ca oacowieanie ^stanowienia .Kar?/ dor:c;3C3 utrzymania miedr/naroaowecc ockciu : bezcieczensrwa. 62 Obowi�zek wsp�dzia�ania pa�stw ze sob� zgodnie z Kart� Pa�stwa maja obowi�zek wsp�dzia�ania ze sob� bez wzgl�du na r�nice ich politycznych, gospodarczych i spo�ecznych ustroj�w, w r�nych dziedzinach stosunk�w mi�dzynarodowych, w celu utrzymania mi�dzynarodowego pokoju i bezpiecze�stwa oraz celem popierania mi�dzynarodowej stabilizacji gospodarczej i post�pu, og�lnego dobrobytu narod�w i mi�dzynarodowego wsp�dzia�ania, wolnego od dyskryminacji opartej na takich r�nicach. W tym celu: a) Pa�stwa powinny wsp�dzia�a� z innymi pa�stwami w utrzymaniu mi�dzynarodowego pokoju i bezpiecze�stwa; b) Pa�stwa powinny wsp�dzia�a� w popieraniu powszechnego poszanowania i przestrzegania praw cz�owieka i podstawowych wolno�ci dla wszystkich, a tak�e w eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej oraz wszelkich form nietolerancji religijnej; c) Pa�stwa powinny rozwija� swoje stosunki mi�dzynarodowe zgodnie z zasadami suwerennej r�wno�ci i nieinterwencji w dziedzinie gospodarczej, spo�ecznej, kulturalnej, technicznej i handlowej, zgodnie z zasadami suwerennej r�wno�ci i nieinterwencji; d) Pa�stwa-Cz�onkowie Narod�w Zjednoczonych maja obowi�zek podejmowania wsp�lnej i indywidualnej akcji we wsp�dzia�aniu z Narodami Zjednoczonymi zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Karty. Pa�stwa powinny wsp�dzia�a� na polu gospodarczym, spo�ecznym i kulturalnym, jak r�wnie� na polu naukowym i technologicznym oraz w celu popierania mi�dzynarodowego, kulturalnego i o�wiatowego post�pu. Pa�stwa powinny wsp�dzia�a� w popieraniu gospodarczego wzrostu w ca�ym �wiecie, zw�aszcza kraj�w rozwijaj�cych si�. Zasada r�wnouprawnienia i samostanowienia lud�w Zgodnie z zasada r�wnouprawnienia i samostanowienia lud�w, wyra�on� w Karcie Narod�w Zjednoczonych, wszystkie ludy maja prawo swobodnie okre�la�, bez zewn�trznej ingerencji, ich status polityczny i d��y� do swego gospodarczego, spo�ecznego i kulturalnego rozwoju, za� ka�de pa�stwo ma obowi�zek szanowa� to prawo zgodnie z postanowieniami Karty. Ka�de pa�stwo ma obowi�zek popiera�, droga wsp�lnej i indywidualnej ...
dre4mwalker