metodologia socjologii - zadania.pdf - Socjologia - SABBLE

Grupa, nazwisko, imie. data

Zadanie 1

Jest to zadanie do wykonania w dwóch etapach: (1) jako srodek badania stanu swiadomosci logicznej respondenta przed

pełnym przyswojeniem przeze n pojec termin teoretyczny i termin obserwacyjny ; (2) po przedykutowaniu na cwicze-

niach wyników pierwszego etapu i po okresie czasu pozwalaj acym na przestudiowanie odpowiedniego działu metodolo-

gii (rozdz. I – www.calculemus.org/lect/mes01-02/roz01.pdf). Tylko drugie wykonanie jest poddawane ocenie bed acej

składnikiem zaliczenia semestralnego.

Zadanie dotyczy tekstu z ksi azki Maxa Webera Etyka protestancka a duch kapitalizmu , pierwszy akapit pierwszego

odcinka rozdziału I („Problem”). Nalezy w nim podkreslic (scieralnym ołówkiem) 10 terminów teoretycznych i podac

własne propozycje ich zdeﬁniowania cz astkowego za pomoc a terminów obserwacyjnych; wybór podkresle n moze byc

inny w kazdym etapie. Jesli dany termin nie da sie bezposrednio zdeﬁniowac w ten sposób, trzeba podac deﬁnicje, pełn a

lub cz astkow a, za pomoc a innego terminu (-ów) teoretycznego (-ych), a te z kolei deﬁniowac za pomoc a obserwacyjnych.

Przykład (z drugiego akapitu cytowanego odcinka).

„x czynnie uczestniczy w zyciu ekonomicznym”, w skrócie „U” — termin teoretyczny (z kategorii predykatów).

Do znalezienia terminu deﬁniuj acego dochodzimy w drugim kroku. W obu krokach w tym przykładzie termin deﬁnio-

wany wystepuje w nastepniku, a deﬁniuj acy w poprzedniku zdania warunkowego. Jest to wiec deﬁniowanie cz astkowe

przez pewien warunek wystarczaj acy ; jesli termin deﬁniuj acy wyst api w nastepniku, bedzie to deﬁniowanie cz astkowe

przez pewien warunek konieczny . Oto kroki deﬁnicyjne.

1. 8 x (x ma własn a ﬁrme ) U(x)) ;

„ma własn a ﬁrme” jest tez predykatem teoretycznym, totez wymaga deﬁnicji wi az acej go z obserwacjami, np. w ten

sposób:

2. 8 x (x ma dokument rejestracji ﬁrmy na swoje nazwisko ) x ma własn a ﬁrme )

Predykat wystepuj acy w poprzedniku zdania 2 nadaje sie na termin obserwacyjny, bo dokument, o którym mówi deﬁnicja

mozna rozpoznac wzrokiem.

Tekst do wykorzystania w pierwszym etapie

Spojrzenie na statystyke zawodów w kraju wyznaniowo mieszanym pokazuje zjawiska, które w Niemczech były wie-

lokrotnie dyskutowane na kongresach Katolików; takze w katolickiej prasie i literaturze. Chodzi mianowicie o pro-

testancki w przewazaj acej mierze charakter kapitału i warstwy przedsiebiorców, jak równiez wyzszych warstw wy-

kształconych robotników. Dotyczy to zwłaszcza personelu wyzszego, zarówno technicznego jak i handlowego, nowo-

czesnych przesiebiorstw. Nie tylko tam, gdzie róznica wyznania zbiega sie z róznic a narodowosci — i tym samym ze

stopniem rozwoju kulturowego (jak na wschodzie Niemiec, miedzy Niemcami a Polakami) — lecz prawie wszedzie

tam, gdzie kapitalizm miał w okresie swego rozkwitu woln a reke w społecznym i zawodowym kształtowaniu warstw

ludnosci. Im bardziej tak własnie było, tym wyrazniej zaznacza sie ten stan w statystykach wyznaniowych. Oczywiscie,

stosunkowo wiekszy procentowy udział protestantów w posiadanym kapitale, w kierowaniu i w całej wyzszej warstwie

zakładów produkcyjnych i przedsiebiorstw handlowych tłumaczy sie po czesci wzgledami historycznymi, wobec których

przynaleznosc wyznaniowa jawi sie nie jako przyczyna zjawisk ekonomicznych, lecz do pewnego stopnia ich skutek.

Tekst do wykorzystania w drugim etapie