Tołstoj Aleksy - Związek pięciu.doc

ALEKSY TOŁSTOJ Związek pięciu

1.

Trójmasztowy jacht „Flamingo”, rozwinąwszy śnieżnobiałe marsie, skośne groty i trzepoczące trójkąty kliwrów, powoli przeszedł wzdłuż mola, zawrócił łopocząc żaglami, złapał wiatr i pomknął w błękitne pola Oceanu Spokojnego.

W dzienniku kapitana portu odnotowano: „Jacht »Flamingo«, właściciel Ignacy Ruff, osiemnastu ludzi i załogi, wyszedł w morze o godzinie 16.30 w kierunku południowo-zachodnim”.

Kilku gapiów obojętnym wzrokiem odprowadzało smukłe żagle „Flamingo” niknące za horyzontem. I jeszcze dwóch i szarookich chłopaków z doków, pykając z fajeczek na tarasie nadbrzeżnej kawiarni, podzieliło się uwagą:

- Bill, gdyby „Flamingo” wychodził na spacerową przejażdżkę, byłyby damy na pokładzie.

- Ja - też tak myślę, Joe.

- Bill, chyba nie na darmo cała chmara reporterów kręciła się z rana koło jachtu.

- Jestem tego samego zdania: nie na darmo.

- A wiesz, wokół czego najbardziej się kręcili?

- No dalej, mów.

- Wokół tych długich skrzynek, które ładowaliśmy na „Flamingo”.

- To był szampan.

- Zaczynam się upewniać, że jesteś głupi jak pusta baryłka, Bill.

- Nie musisz mnie zaraz - obrażać, Joe. No więc co, według ciebie, było w tych skrzynkach?

- Jeśli reporterzy nie mogli wywąchać, co tam było, to znaczy, że i nikt tego nie wie. A poza tym „Flamingo” - zabrał zapas wody na trzy tygodnie.

- To by znaczyło, że Ignacy Ruff znowu coś wymyślił. Nie taki on głupi, żeby tłuc się na darmo przez trzy tygodnie po oceanie.

Tak pogwarzywszy sobie, obaj chłopcy popili piwa, i oparłszy się gołymi łokciami o stolik, powoli ssała swoje piankowe fajeczki.

„Flamingo” pod wszystkimi żaglami, przechylając się z lekka, pruł na skos błękitnozielone fale. Marynarze w szerokich płóciennych spodniach, w białych kurtkach i białych beretach - z wstążeczkami leżeli na wypolerowanym pokładzie połyskującym miedzią, gapili się na skrzypiące reje, na wyprężone jak struny wanty, na chłodne fale, rozpryskujące się pod wąskim dziobem jachtu na dwie spienione smugi.

Sternik, ogorzały Szwed, stał zgarbiony za kołem. Wiatr odwiewał w hak jego ognistorudą brodę wyrastającą wprost spod kołnierza. Kilka mew usiłowało uniknąć - za jachtem i pozostało w tyle. Słońce chyliło się w bezchmurny, zielonkawy, - złoty pył zachodu. Wiatr był świeży i równy.

W messie przy podłużnym stole siedziało w milczeniu, z opuszczonymi oczami i zmarszczonymi brwiami, sześciu ludzi. Przed każdym stał spotniały od lodowatego szampana szeroki kieliszek. Wszyscy palili cygara. Na górze, w szklanej kopule niebieskie dymki tz cygar porywał i unosił wiatr. Chybotliwe odblaski słońca z iluminatorów tańczyły ;po czerwonym drewnie. Od kołysania miękko wgniatały się sprężyny safianowych krzeseł.

Siedząc za pęcherzykami unoszącymi się z dna (kielichów, pięciu mężczyzn - wszyscy już niemłodzi (prócz jednego, inżyniera Korwina), wszyscy ubrani w białą flanelę, skupieni, z zaciśniętymi szczękami i zesztywniałymi od napięcia barkami, słuchali tego, o czym już ponad godzinę mówił im Ignacy Ruff. Nikt w tym czasie nie tknął wina.

Ignacy Ruff mówił, patrząc na swoje ogromne ręce leżące na stole, na ich błyszczące płaskie paznokcie. Jego różowa - twarz z ogromną dolną szczęką poruszała się wyraziście. Pierś miał odsłoniętą, zgodnie z morskim obyczajem. Krótkie siwe włosy poruszały się na jego głowie razem z głęboko wklęśniętymi w czaszkę wielkimi uszami.

- ...W ciągu siedmiu dni zawładniemy kolejami, transportom wodnym, kopalniami rudy i złota, fabrykami Starego i Nowego Świata. Uchwycimy w swoje ręce dwie najważniejsze sprężyny świata: naftę i przemysł chemiczny. Rozsadzimy giełdę i zgarniemy dla siebie kapitał handlowy.

Tak mówił Ignacy Rulf, cicho, ale z pewnością siebie, cedząc przez zęby krótkie słowa. Rozwijając plan akcji, kilka razy wracał do tego przyprawiającego o zawrót głowy obrazu przyszłości.

- ...Prawo historii to prawo wojny. Ten, kto nie atakuje i nie zadaje śmiertelnych ciosów, ten ginie. Ten, kto czeka, kiedy na niego napadają, ginie. Ginie ten, kto nie prześciga przeciwnika rozmachem wojennego zamysłu. Chciałbym was przekonać o tym, że mój plan jest mądry i niezawodny. Pięciu dżentelmenów siedzących tutaj, (wyłączając Korwina), to ludzie odważni i bogaci. Lecz niech jutro eskadra niemieckich krążowników powietrznych zrzuci na Paryż tysiąc bomb iperytowych i w ciągu doby całą kulę ziemską otuli śmiercionośny obłok. Wtedy nie postawię ani jednego centa za wytrzymałość kas pancernych - ani mojej, ani waszych. Teraz nawet dzieci wiedzą, że w ślad za wojną wlecze się rewolucja.

Przy tym słowie czterech spośród siedzących za stołem dżentelmenów wyjęło cygara i uśmiechnęło się. Tylko inżynier Korwin niezmiennie patrzył matowymi, niewidzącymi oczyma w wydłużoną jak w krzywym zwierciadle twarz Ruffa.

...Mimo tego niebezpieczeństwa można znaleźć wielu dżentelmenów, którzy uważają wojnę za podstawowego odbiorcę na rynku przemysłowym. Ci dżentelmeni to szakale. Tchórze. Ale są i inni dżentelmeni: tacy, którzy widzą w wojnie niezastąpiony sposób na rozładowanie kryzysów gospodarczych, swego rodzaju pulsujące serce świata, które periodycznymi uderzeniami pędzi wytwory produkcji po arteriach rynków. Ci dżentelmeni są bardzo niebezpieczni, ponieważ są konserwatywni, uparci i politycznie potężni. Dopóki stoją oni, bezpośrednio lub poprzez uległe im rządy, przy sterze nawy państwowej, ani jednej nocy nie możemy spać spokojnie. Ciągle znajdujemy się o krok od krachu, od wojny, od rewolucji. A zatem winniśmy wydrzeć inicjatywę z rąk konserwatywnie myślącej burżuazji przemysłowej. Ci dżentelmeni, rozumujący jak sklepikarze z czasów wojny francusko-pruskiej, ci przedpotopowi burżuje, sami kopiący sobie groby, winni być unicestwieni. My powinniśmy zawładnąć światowym kapitałem przemysłowym. Dopóki komuniści wciąż jeszcze tylko mobilizują siły, nieoczekiwanym uderzeniem rzucimy się na burżuazję, zawładniemy bastionami przemysłu i władzy politycznej. A wtedy równie łatwo ukręcimy kark rewolucji. Jeśli tak nie uczynimy w nagłym, błyskawicznym trybie, sklepikarze nie później niż w kwietniu przyszłego roku zgotują nam wojnę chemiczną. Oto kopia tajnego dokumentu, wydanego w Waszyngtonie, dotyczącego wykupu za oceanem wszystkich zapasów indygo. Jak wam wiadomo, z indygo produkuje się iperyt.

Inżynier Korwin wyjął z teczka papier. Ignacy Ruff położył go na stole i nakrył dłonią. Na czoło wystąpiła mu nabrzmiała poprzeczna żyła, kąciki ust opadły, różowa twarz przybrała wyraz zdecydowania i surowości.

- ...Idea naszego ataku jest następująca: musimy porazić świat niespotykanym i nie do zniesienia strachem...

Czwórka siedzących za stołem mężczyzn znowu wyjęła cygara z ust, ale tym razem nie uśmiechnęli się. Inżynier Korwin powoli poruszył oczyma. Ruff gwałtownie wciągnął powietrze nozdrzami.

- ...Musimy wprowadzić świat w osłupienie, spowodować czasowy paraliż ludzkości. Ostrze strachu skierujemy w giełdę. W kilka dni pozbawimy ceny wszystkie wartości. Wykupimy je za grosze. A gdy w ciągu siedmiu dni nasi wrogowie oprzytomnieją - będzie już za późno. I wtedy wypuścimy manifest o wiecznym pokoju i o końcu rewolucji na Ziemi.

Ignacy Ruff podniósł kieliszek z szampanem i natychmiast odstawił go z powrotem. Jego ręka lekko drżała.

- ...Jakim to sposobem osiągniemy potrzebny nam efekt wszechświatowego strachu? Sir - ciężko obrócił się w stronę inżyniera Korwina - niech pan przedstawi swoje plany...

Podczas gdy w nadbudówce miała miejsce ta dziwna rozmowa, słońce skryło się za pomroczniały skraj oceanu. Sternik, zgodnie z otrzymanym jeszcze na brzegu rozkazem, skierował statek na południe.

„Flamingo”, wybrawszy groty i sztormowe kliwry, wesoło mknął pod silnym przechyłem, to zarywając się po pokład między czarnymi falami, to wzlatując sprężyście i tańcząc na ich grzbietach. Dobry to był statek.

Piana kipiała w świetle iluminatorów, bystro umykając wzdłuż jego burt. Za burtą pozostawała wzburzona błękitnawa droga morskiej fluorescencji. Grzbiety, fal rozbłyskiwały w ciemności tym chłodnym blaskiem.

Sternik, Szwed, naparł piersią na miedziane koło. Z jego fajki buchnął snop iskier. Wiatr wzmagał się. Trzeba było zrefować i zebrać marsie. Marynarze zaczęli wspinać się po wantach i zwijając żagle, chybotali się na masztach jak gawrony na wietrze.

Za oceanem wschodził księżyc - miedzianą ogromną kulą wynurzał się z mglistej poświaty. Jego światło posrebrzyło żagle. Wtedy na pokład wszedł Ignacy Ruff i jego pięciu gości. Zatrzymali się przy prawej burcie, unieśli lornetki i całą szóstką wpatrywali się w księżycowy glob wiszący nad pomarszczoną pustynią oceanu.

Sternik, obserwujący ze zdumieniem to bezpożyteczne zajęcie, któremu oddawali się tak szanowani i poważani dżentelmeni, usłyszał przenikliwy głos Ignacego Ruffa:

- Widzę to doskonale przez lornetkę. Pomyłki być nie może...

***

O trzeciej w nocy zbudzono koka. W nadbudówce żądano zimnego jedzenia i gorącego grogu. Goście wciąż jeszcze kontynuowali rozmowę. Później, przed brzaskiem, sześciu mężczyzn znowu wpatrywało się w księżyc, płynący już wysoko wśród blednących gwiazd.

Następnego dnia Ruff i jego czterej goście odpoczywali w brezentowych leżakach na pokładzie. Inżynier Korwin chodził od dziobu do rufy, strzelając palcami. Dzień przeszedł w milczeniu.

Nazajutrz zza skraju oceanu, ze słonecznej łuski wynurzyła się wysepka. Ignacy Ruff i goście milcząc patrzyli na jej skaliste zarysy. Korwin stał z boku skromny, milczący i blady. „Flamingo” wszedł do zatoki, przypominającej swym kształtem sierp, i zarzucił kotwicę. Goście wsiedli do szalupy, która pomknęła po zielonej, przeźroczystej jak powietrze wodzie laguny. Leniwa fala wyrzuciła łódkę na piaszczysty brzeg.

Pomiędzy blokami bazaltu kołysały się cienkie pnie palm kokosowych, za nimi cały stok pokryty był wiekowym bukowym lasem, dalej wznosiła się pionowa skalista grzęda. Ignacy Ruff wskazał na nią ręką i razem z gośćmi udał się niedawno wyrąbaną przecinką w głąb wyspy.

- Wydzierżawiłem wyspę na dwadzieścia pięć lat z prawem eksterytorialności - powiedział. - Jest tu wystarczająca ilość słodkiej wody i materiałów budowlanych. Warsztaty postawi się w górach. Stanowią one regularny krąg otaczający resztki wygasłego wulkanu. Jego krater, liczący półtora kilometra średnicy, to znakomite miejsce do montowania aparatów. Trzeba będzie tylko oczyścić dno z kamieni, i o lepszej platformie startowej trudno marzyć. Części do aparatów zamówiliśmy w fabrykach Ameryki i Starego Świata. Parowce zostały wydzierżawione i część z nich już się ładuje. Jeśli dziś podpiszemy układ - od przyszłego tygodnia praca rusza pełną parą.

Przesieka prowadziła do gładkiego słodkowodnego jeziorka. Na jego brzegu stały nowiuteńkie baraki z desek. Pod drzwiami jednego z baraków siedział w kucki chiński robotnik paląc długą fajkę, inny prał bieliznę w jeziorze. W oddali słychać było łoskot licznych toporów uderzających w drzewo. Wśród skał piął się w górę sznur osiołków objuczonych workami z cementem. Inżynier Korwin wyjaśnił, że obecnie są układane drogi i stawiane fundamenty pod warsztaty. Wskazywał trzcinką na przełęcze na stokach gór, gdzie można było dostrzec narowiące się ludzkie figurki.

Goście - czterech potężnych przemysłowców i przyjaciół Ignacego Ruffa - z powściąganym podnieceniem słuchali objaśnień inżyniera. Ich twarze zastygły z przejęcia. Wczorajszy fantastyczny plan, przedstawiony przez Ruffa, dziś okazał się realnym twardym przedsięwzięciem, ryzykownym, ale diabelsko zuchwałym. Widok prac w górach, sam masyw górski należący do Ignacego Ruffa, jego pewność siebie, precyzyjne objaśnienia inżyniera, realność całej tej wyspy zalanej słonecznym żarem, szumiącej falami przyboju i wierzchołkami palm, nawet Chińczyk flegmatycznie piorący bieliznę - wszystko to wydało się przekonywające. A ponadto jasne było, że Ignacy Ruff nie odstąpi od zamiaru i będzie go realizował sam jeden.

Przemysłowcy weszli do pustego baraku i naradzali się długo. Ruff w tym czasie siedział na pniu i rzucał kamyki do jeziora. Kiedy jego towarzysze wyszli z baraku wycierając chustkami spocone czoła i karki, spojrzał niesamowitym wzrokiem na ich purpurowe twarze, otworzył ogromne usta i szczęka mu opadła.

- Pójdziemy z panem do końca - powiedzieli - zdecydowaliśmy się podpisać układ.

2.

Ludzie, którym płacą pieniądze za to, aby wsadzali nos tam, gdzie ich nie proszą - reporterzy gazet amerykańskich - wywąchali sprawę „Flamingo” i zaczęli sypać sensacjami: o rejsie jachtu, o zakontraktowanych przez Ruffa statkach, o pracach na wyspie.

Wszystkie te gazetowe enuncjacje krążyły wokół najciekawszej zagadki - trzech długich skrzyń załadowanych na „Flamingo”. „TAJEMNICA TRZECH SKRZYŃ”; „TAJEMNICZE SKRZYNKI IGNACEGO RUFFA”; „W NAJBLIŻSZY PIĄTEK NASZA GAZETA ODPOWIE NA NURTUJĄCE CAŁY ŚWIAT PYTANIE - CO BYŁO W SKRZYNIACH NA »FLAMINGO«”. Obdarzeni psim węchem dziennikarze wpadli na właściwy trop. Zawartość skrzyń stanowiła klucz do zagadki ogromnych i niepojętych robót podjętych na wyspie Ruffa.

Marynarze z załogi „Flamingo” opowiedzieli dziennikarzom, że w dzień przybycia jachtu na wyspę skrzynie zostały wyładowane i przewiezione na osłach w góry, dokąd udał się także Ignacy Ruff i jego goście. A co było najdziwniejsze, to to, że w górach dżentelmeni pozostali przez całą noc, za dnia wrócili na jacht, wyspali się, a na drugą noc i na trzecią znowu udali się na osłach w stronę wygasłego krateru.

Podupadła gazetka, która nic już nie miała do stracenia, wypuściła specjalny numer:

„Zagadka rozwiązana. W skrzyniach Ruffa zapakowane były trzy straszliwie oszpecone trupy tancerek z nowojorskiego Music-Hall-Haus”.

Huragan artykułów, telegramów, doniesień przewalił się przez amerykańską prasę. W redakcjach fotografowano miejscowe maszynistki i drukowano ich portrety jako zdjęcia rzekomych ofiar tajemniczej zbrodni.

Inna nie mająca nic do stracenia gazeta zdecydowanie wystąpiła przeciw wersji o tancerkach. Opublikowała ona zdjęcia trupów trzech agentów Kominternu zamęczonych i zamordowanych przez członków Ku-Klux-Klanu. Trzej Żydzi, rozbitkowie na życiowym oceanie, dali się w tym celu sfotografować w skrzyniach po kanadyjskich jajach.

Wytwórnia filmowa szybko odnowiła starą włoską taśmę z filmem z życia krwawej Camorry. Charlie Chaplin, ulegając naciskom mody, wystąpił w bardzo komicznym obrazie pt.: „Charlie boi się długich skrzynek”. Pod koniec „tygodnia Skrzyń Ruffa” miały miejsce ogromne manifestacje. W Filadelfii zlinczowano dwóch Murzynów.

Ale Ignacy Ruff powrócił bezpiecznie na kontynent i nie aresztowano go. We wszystkich gazetach ukazały się jego portrety i krótki życiorys. Bzdura o trupach została stanowczo zdementowana. W skrzyniach znajdowały się wyłącznie instrumenty astronomiczne. „Ignacy Ruff - informowano - bardzo interesuje się astronomią i buduje na wyspie obserwatorium.”

Tak to czyjaś doświadczona ręka przywiodła do porządku cały ten prasowy rozgardiasz i skierowała go we właściwe koryto. Podniecenia w kraju nie dało się jednak stłumić. Imię Ignacego Ruffa znowu zaczęło okrywać się aurą tajemniczości. Pisano o gigantycznym, studwudziestocalowym teleskopie zainstalowanym w górach na wyspie Ruffa. Donoszono o niezwykłej sile i czułości astronomicznych przyrządów jego obserwatorium.

Wszystko to poruszało i interesowało tylko zwykłych obywateli. Burżuazja i kręgi finansowe pozostawały niewzruszone. Przy całej podejrzliwości i ostrożności nie sposób było doszukać się związku pomiędzy astronomią i ekonomika. Chociaż ludzie bliżej znający Ruffa nie dowierzali: jakim to sposobem człowiek, interesujący się tylko naftą i przemysłem chemicznym, zaczął nagle błądzić wzrokiem po niebie, gdzie już na pewno nie znajdzie się ani centa?

Tak minęło około pół roku. Wreszcie Ignacy Ruff zadał przygotowanej opinii publicznej pierwszy cios.

3.

Od skał, ostrych jak grzbiet smoka, kładły się gęste niby węgiel cienie - ciągnęły się w dół, aż do środka krateru. Gdzieniegdzie, między rozpadlinami, pobłyskiwały księżycowym blaskiem szyby w barakach. Majaczyły ażurowe zarysy żelaznych masztów kolejki linowej. Dawał się słyszeć suchy trzask grających cykad. Bezszelestnie przelatywała sowa - mieszkanka górskich szczelin. Ledwo dochodził tutaj senny szum oceanu.

Na skraju równego placyku stał inżynier Korwin i patrzył w dół, skąd słychać było ciężki oddech i chrzęst kamieni. Nadchodził Ignacy Ruff. Głowę miał okrytą fularem, kamizelkę rozpiętą. Wdrapał się na placyk, wysapał - i uniósł głowę w kierunku księżycowego dysku.

Jasny Księżyc, wydawało się, przyciągał i przecięte migotliwą drogą wody oceanu, i nieprawdopodobne pomysły Ruffa.

- W porządku? - zapytał wskazując głową w stronę niskiego kamiennego budynku. Po jego chropowatych ścianach ślizgały się cienie jaszczurek. Poprzez półokrągłą kopułę wystawała w niebo ogromna metalowa rura.

Inżynier odpowiedział, że wszystko w porządku: nowy teleskop został zainstalowany i, poruszany mechanizmem zegarowym, podąża w ślad za Księżycem. Powiększenie jest cudowne: dostrzegalne są płaszczyzny wielkości jednego kilometra kwadratowego.

- Chcę to widzieć - powiedział Ruff.

Weszli do mrocznego obserwatorium. Ruff siadł na schodkach pod masywnym okularem. Korwin zatrzymał się przy innym instrumencie przywiezionym niegdyś na „Flamingo”. W ciszy tykał mechanizm zegara. Inżynier powiedział:

- Obiektyw skierowany jest na Morze Deszczów. Proszę usiąść wygodnie i zdjąć osłonę ze szkła.

Ignacy Ruff zbliżył oko do miedzianej rurki okularu i natychmiast oderwał głowę: oślepiające srebrzyste światło uderzyło go w źrenice. Przemysłowiec wydał pomruk podziwu i znowu zbliżył się do obiektywu.

Zajmująca całe pole widzenia powierzchnia Księżyca wydała się tak bliska, że chciało się jej dotknąć. Była to północna część księżycowego globu - zastygła, pustynna równina Morza Deszczów. Z północno-zachodniej strony Tęczowego Zalewu wdzierały się w nią ostatnie odnogi Alp Księżycowych. Daleko na południu leżały gigantyczne o tajemniczym pochodzeniu kratery Archimedesa i Timocharisa.

- Na prawo od krateru widzi pan bruzdę biegnącą z południa na północ. To tak zwana Poprzeczna Dolina Alpejska. Jej szerokość wynosi około czterech, a długość sto pięćdziesiąt kilometrów - powiedział Korwin.

- Szczelina ta powstała w wyniku uderzenia potężnego ciała niebieskiego o powierzchnię Księżyca.

- Tak, widzę szczelinę - wymamrotał Ignacy Ruff.

- Teraz niech pan patrzy bardziej na południe. W okolicy krateru Kopernika znajduje się cały system rozpadlin. Są płytkie i kręte, ich pochodzenie jest inne. Drugi system rozpadlin, Trisnekera, leży na zachód od Oceanu Burz. Trzeci w okolicy krateru Tycho. Powszechnie określa się, że jest tych rozpadlin trzysta czterdzieści osiem. Ale ja przez nasz teleskop, przez jedną wczorajszą noc, naliczyłem ich ponad trzy tysiące.

- Jest pan przekonany, że te szczeliny nie mają związku z formacjami górskimi?

- Jestem. Są one niewątpliwie późniejszego pochodzenia. Prócz tego szczeliny wydłużają się, a ich liczba zwiększyła się w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. W ciągu czternastu księżycowych dni widoczna dla nas powierzchnia Księżyca rozpala się od Słońca, a ponieważ nie ma tam atmosfery, żar sięga ogromnych temperatur. Potem Słońce zachodzi i księżycowa półkula pogrąża się w czternastodniową noc i w eteryczny chłód następujący zaraz po zachodzie. Niech pan weźmie kamienna kulę, rozgrzeje ja do białości i wrzuci do wody...

- Rozpadnie się na drobne kawałki, do diabła! - wykrzyknął Ruff, serce zabiło mu mocniej i nie mógł złapać tchu.

- Dokładnie tak samo pęka księżycowy glob. W istniejących szczelinach gromadzi się albo pozostała jeszcze na Księżycu wilgoć, albo dwutlenek węgla. Zamarzając, pogłębiają one znacznie szczeliny.

- Rozrywają go od środka...

- Tak. Księżyc zbudowany jest ze stosunkowo lekkich materiałów, nie posiadających dużej wartości. Wcześniej czy później planeta ta musi się rozpaść. Jeśli jeszcze posiada rozpalone jądro - tym lepiej. W przypadku nieco szybszego przenikania chłodu poprzez rozszerzające się szczeliny eksploduje jak bomba...

- Daj Boże, daj Boże - wyszeptał Ignacy Ruff patrząc chciwie na zryte rozpadlinami i pokryte jakby śladami od popękanych bąbli ponure przestrzenie księżycowych równin. Ten trup dalekiego świata - pomyślał - rzucony na śmietnik ludzkich namiętności, żądz i ambicji, odegra decydującą rolę w zamierzonej przez nas grze!

Z gasnącym westchnieniem oderwał się od okularu.

- Uważam, że konieczne jest sprowadzenie tutaj dziennikarzy i pokazanie im szczelin, ale trzeba mieć pewność, że ta swołocz zobaczy tylko to, co powinna zobaczyć, i nie będzie pchać nosa w nasze sprawy.

- Przeprowadzimy ich do obserwatorium nocą - odpowiedział Korwin - zgromadzone aparaty i wszystko co powinno pozostać w ukryciu umieścimy w cieniu Księżyca zalegającym do połowy krateru.

Ruff i Korwin wyszli z powrotem na placyk. Istotnie o tej porze skaliste góry wydawały się zupełnie pustynne. Głęboko pod nogami widać było tylko kamienny chaos. Gęsty cień zasłaniał pokryte papą warsztaty na dnie krateru, składy materiałów i poskładane aparaty.

Roboty prowadzone były w największej tajemnicy. Nikt iż pracujących na wyspie nie miał prawa się oddalać. Przeglądano listy. Statki wyładowywane były na otwartej redzie, skąd materiały dostarczano kolejką linowa w górę. Ani jeden człowiek z pokładu nie schodził na brzeg.

- Wspaniale - powiedział Ignacy Ruff zapalając cygaro.

- O świcie odpływam na kontynent. Sam przywiozę dziennikarzy. Proszę przygotować materiały do artykułów i prowadzić roboty pełną parą. Niech pan zapamięta, jeśli pomylimy się w naszych rachubach, czeka nas ostateczna klęska i zguba... Na tę kartę postawiliśmy miliardy dolarów. Jeśli wpadka, to...

Ognik cygara w jego ręce zakreślił w ciemnościach skomplikowaną ósemkę.

4.

„STRASZLIWE ODKRYCIE W OBSERWATORIUM IGNACEGO RUFFA” - taki był tytuł artykułu, który czternastego maja pojawił się we wszystkich gazetach Północnej Ameryki i jeszcze tego samego dnia przekazany był przez radio w Europie.

Wyczerpująco i z naukowego punktu widzenia pisano w tym artykule o nieuchronnie zbliżającym się końcu ziemskiego satelity. Proces jego pękania postępuje z zatrważającą szybkością. Przez krótki okres obserwacji teleskopem Ruff a na powierzchni Księżyca pojawiło się kilka tysięcy nowych szczelin. Rozpadu księżycowej kuli można się spodziewać każdej minuty. „Nie możemy zaręczyć - mówiono - że jutrzejszej nocy nasi młodzi marzyciele nie zobaczą, zamiast dawnego powiernika zakochanych, rozrzuconych po nocnym niebie odłamków. Będziemy jednak mieć mimo wszystko nadzieje, że Bóg w swoim miłosierdziu nie dopuści do zagłady naszego przepięknego świata, zagłady, bo jest niemal pewne, że odłamki zostaną przyciągnięte przez Ziemię...”

„... Zgodnie z naszymi poglądami na pochodzenie świata - mówiono dalej - w swoim czasie w pobliżu ziemskiej orbity winny były krążyć, oprócz Księżyca, również inne masy dowolnie wielkiego rozmiaru. Część z nich została przyciągnięta przez Księżyc i upadła na jego powierzchnię - ślady tych straszliwych zderzeń widzimy na powierzchni Księżyca w postaci kraterów. Druga część zderzyła się z Ziemią. Ostatnie takie zderzenie miało miejsce w stosunkowo niedalekiej przeszłości. Zmiana klimatów w epokach geologicznych, szczególnie zaś istnienie tropikalnej roślinności w tych rejonach kuli ziemskiej, gdzie teraz panuje polarna noc, wskazują niezbicie na to, że istniał drugi satelita, który upadł na Ziemię pod koniec ery paleozoicznej i odchylił oś ziemską. Obserwowane wahania biegunów to nic innego, jak ostatnie ślady pozostałe po takim zderzeniu, objawiające się w formie stopniowo wygasających ruchów ziemskiej osi po powierzchni stożka. Być może teraz danym nam będzie zostać świadkami ostatecznego osierocenia kuli ziemskiej pośród niebieskich przestrzeni...”

Artykuł wywołał oczekiwane wrażenie. Tego dnia serce ludzkości zamarło. Telegraf poplątał adresatów i treści depesz, z czego wynikło mnóstwo przykrych niespodzianek życiowych. Telefon zamienił się w zwariowaną kaszę numerów i wiele telefonistek pochorowało się na nerwy z powodu wściekłych wymyślań abonentów. Tramwaje pojechały nie po tych liniach. Było wielu przejechanych przez różnego rodzaju pojazdy. Sklepy zamknięto, jako iż nikt nie kupował tego dnia niczego oprócz ogólnodostępnych książek z dziedziny astronomii.

Przestały funkcjonować aparaty władzy. Z licznych więzień uciekali aresztanci. Pociągi odchodziły puste - i na szczęście tego jednego pamiętnego dnia dwadzieścia procent parowozów i zestawów pociągów wpadło na siebie nawzajem i wykoleiło się. A na koniec, z kraju przeklętych bolszewików rozległo się (przez radio) złośliwe ni przypiął, ni przyłatał: „Aha... Doczekali się...”.

Jednym słowem, w dniu 14 maja na całym świecie powstał nieopisany popłoch. Z nieprzytomnym przerażeniem oczekiwano nocy. Wszystkie głowy wzniesione były ku rozgwieżdżonemu niebu. A kiedy ponad dachami, nad żelaznymi mostami, nad iglicami dzwonnic i gigantycznymi dźwigami fabryk wzeszedł łagodny staruteńki dysk zwyczajnego Księżyca - rozległo się westchnienie ulgi i rozczarowania. Znów zrobiło się po mieszczańsku nudno.

Tak przez kilka dni czekano na koniec świata. Robiono zakłady. Księżyc zaś dalej cichutko płynął po niebie. Nastrój poprawił się. Na ulicach zaczęto sprzedawać „kieszonkowe teleskopy” i okopcone szkiełka. Ogromnym powodzeniem cieszyły się szpilki i broszki przedstawiające Księżyc mrugający filuternie okiem. Gazety roiły się od adresów chiromantów dokładnie przepowiadających „dzień, którego należy się bać”.

Miss Cecil Esper, jedyna córka króla aniliny, zjawiła się na bankiecie w Jacht-Clubie w sukni księżycowego koloru, w przeźroczystym naszyjniku i w diademie z księżycowych kamieni. Damy wydały okrzyk podziwu. Właściciele magazynów z gotową konfekcją wpadli w zachwyt. Podobnie wielcy krawcy i modni jubilerzy. Księżycowy jedwab i księżycowy kamień stały się najnowszym krzykiem mody.

Pisano wiersze o księżycu. Stosując chemiczne środki, pędzono błękitne kwiaty. W wytwornych restauracjach pojawiły się nawet księżycowe lody, nadzwyczaj ciężkostrawne. Imię Ignacego Ruffa obiegło wszystkie ziemskie obszary. Ale giełda, mądra i ostrożna, nie odpowiedziała na to zamieszanie wahaniem ni o jeden cent.

5.

Ocean rozciągał się szklistą taflą pod nabrzmiałym od żaru rozpalonym słońcem. Góry wyglądały jak miraż. Liście zamarły na drzewach. Wydawało się, że wysokie wiechy palm poddawszy się spiekocie rozpłynęły się w ciemnoniebieskim niebie. Trójmasztowiec „Flamingo”, niby majak, zawisł nad przeźroczystą laguną. Oślepiająco lśniły stalowe liny, po których w powietrzu, w kierunku zębatych skał pełzły wagoniki.

Wyspa wydawała się pustynna. Ale po tamtej stronie gór, w kraterze, trwała wytężona praca. Po białej szosie, strasząc jaszczurki i węże, piął się samochód. Prowadził Ruff. Zwracając się do swoich czterech kompanów, dyszących od żaru, mówił:

- Pracujemy teraz na cztery zmiany, a i to robotnicy ledwo wytrzymują: wczoraj od słonecznego udaru padło piętnastu ludzi. Krater nagrzewa się jak piec. Całe gromady Chińczyków domagają się zwolnienia z pracy. Trzeba było postawić karabiny maszynowe na przełęczach. Jeszcze gorzej wygląda sprawa z amerykańskimi majstrami. Grożą sądem. Niech to diabli, na wyspie nie ma ani kobiet, ani rozrywek. Kazałem wybudować knajpę koło strumienia - jeszcze gorzej. W ciągu tygodnia wypito sto skrzynek whisky i likierów. Inżynier Korwin chodzi na roboty z naładowanym rewolwerem. Jutro przybija wreszcie statek z prostytutkami. Mam wielką nadzieję, że to uzdrowi wyspę.

Kompani posapywali wycierając się chustkami. Te dwa tygodnie, które upłynęły od opublikowania słynnego artykułu, zaszczepiły w nich ogromną nadzieję i ogromną trwogę. Opinia publiczna reagowała silniej, niż się spodziewali. Giełda w ogóle nie odpowiedziała na cios. Roboty przebiegały pomyślnie i próbne doświadczenia udały się, ale wszystko to kosztowało masę pieniędzy, a prócz tego Ruff prawdopodobnie dopuszczał się pogwałcenia prawa.

Z przełęczy roztoczył się widok robót na dnie krateru. Dymił komin elektrowni. Snopy światła biły od szklanych tarcz słonecznych baterii. Żółte i różowe kłęby dymu jaskrawymi obłokami unosiły się nad pokrytymi dachówką budynkami laboratorium chemicznego. Po szynach kolejki wąskotorowej pięły się wagoniki z materiałami i podobne do szubienic dźwigi. Pod ukośnymi nawisami skalnymi terkotały młoty pneumatyczne. Pośród zwałów i bel żelaza, gór beczek i worków brodzili nadzy ludzie w stożkowych kapeluszach.

Z boku, tam gdzie nocą padał cień od Księżyca, leżały rzędami dziesięciometrowej długości metalowe pociski w kształcie jaj z wielościennym ostrym kłem na jednym końcu i szerokim kielichem na drugim.

- Sześćdziesiąt aparatów jest już gotowych - powiedział Ruff, wskazując skinięciem głowy na pociski - wystarczy je tylko załadować. Musimy doprowadzić ich liczbę do dwustu, chociaż według naszych obliczeń wystarczyłaby i połowa.

Puścił samochód po krętej drodze w dół i po kilku minutach zatrzymał się przy niskim budynku z nie ociosanych kamieni. Na jego płaskim dachu stały dwa karabiny maszynowe. Inżynier Korwin podszedł do samochodu i, jak zawsze milczący, bez śladu uśmiechu na twarzy, uchylił tropikalnego hełmu.

- Panowie chcieliby zapoznać się z gotowymi aparatami - powiedział Ruff - pragną także zadać panu kilka pytań technicznych.

Wszyscy wysiedli z samochodu i w ślad za Korwinem udali się w stronę pocisków. Przechodzący przez drogę nagi Chińczyk odwrócił się i wyszczerzył żółte zęby. Trzech białych robotników nie opodal chciało przedstawić jakieś pretensje wymachując rękami, ale Korwin spojrzał na nich groźnie i odeszli szemrząc.

Każdy z aparatów leżał na k...