Słownik Mirnala-Terminy inne A-O.pdf

Słownik Mirnala

- terminy inne A-O

Większość z omawianych haseł rozważano w kilkudziesięciu postulatach

zgłoszonych do RJP.

Hasła czytamy zgodnie z polskimi zasadami językowymi, co jest podstawową

regułą stosowaną podczas tworzenia niniejszego słownika. Przy niektórych

hasłach podano polską wymowę (w przypadku odbiegania od stosowanego

obecnie niepolskiego sposobu czytania).

Położono nacisk na wyeliminowanie liter q , v , x ze słów, które przyjmujemy

do słownictwa polskiego. Eliminowanie tych liter popierają także inne słowniki.

Przyjęto również, że polskie słowa nie mogą rozpoczynać się od litery y , nie

mogą zawierać niemego h oraz nie powinny zawierać literowych zdwojeń w

przypadku ich nieczytania. Polski wyraz może zawierać samodzielną literę c

jedynie pod warunkiem czytania jej po polsku; może występować wespół z

innymi literami jako związki ch , ci , cz także pod warunkiem oczywistego dla

Polaka sposobu czytania.

Mamy łacińską nazwę pierwiastka ytterbium (od nazwy szwedzkiego miasta

Ytterby ), ale w naszym języku (po zastosowaniu dwóch wspomnianych zasad)

przyjęto nazwę iterb (od tego miasta wzięły nazwy także inne pierwiastki - erb ,

itr , terb ).

Wielkie i długowieczne amerykańskie drzewo to sekwoja , choć w innych

językach dominuje nazwa sequoia (także ang./łac.), która pochodzi od

Indianina o imieniu Sequoyah .

Słowa boycott , convoy , coqueluche i cowboy zostały przyjęte w sposób

przyjazny do naszego języka jako bojkot , konwój , koklusz i kowboj , czego

należałoby życzyć innym wyrazom kandydującym do słownika polskiego.

Czerwonymi czcionkami opisano słowa, które powinny opuścić słowniki

języka polskiego albo powinny być wyróżnione odmiennym krojem pisma,

niebieskimi czcionkami - słowa, które powinny zagościć w naszych słownikach,

zielonymi czcionkami - słowa uznane za terminy polskie, przywołane jako

przykłady, fioletowymi czcionkami - przytoczone obce wyrazy. Podkreślono

wybrane słowa jako dość kontrowersyjne (w deklinacji), jednak kwalifikujące

się do zastosowania w naszym języku.

Poniższy zbiór haseł jest otwartą listą do dyskusji. Zbiór ten będzie

powiększany o kolejne słowa oraz będzie aktualizowany na internetowej

witrynie.

Błędy będą poprawiane...

***************************************************************

2000 - rok dwutysięczny , rok dwa tysiące pierwszy , NIE dwutysięczny

pierwszy ; pod. rok tysiąc dziewięćsetny , ale rok tysiąc dziewięćset czterdziesty

piąty

9 mld 876 mln 543 tys. 210 - NIE (sposób pisania liczb stosowany przez

jedną z najpopularniejszych gazet); poprawny zapis 9 876 543 210 a.

9876543210 ew. 9.876.543.210

acydofil - NIE acidofil , granulocyt kwasochłonny ; acydofila , acydofilu ;

acydofile , acydofili a. acydofilów ; także mleko acydofilne , NIE acidofilne

agencja Reutera - NIE Reutersa ; pod. dania McDonalda , NIE

McDonaldsa , słownik Webstera , NIE Webstersa

Ałła - imię żeńskie; Ałły , Alle , Ałłę , Ałłą , Alle , Ałło ; Ałły , Ałł , Ałłom , Ałły ,

Ałłami , Ałłach , Ałły ; pod. Anna , Ann ( -nn-=-łł- , -nnie=-lle )

atelier [ ateljer ] - NIE [ atelje ] (fr.), pracownia artystyczna ; atelieru ,

atelierowi , atelier , atelierem , atelierze ; ateliery , atelierów , atelierom , ateliery ,

atelierami , atelierach ; także atelierowy ; pod. (fr.) fizylier [ fizyljer ] oraz (fr.)

Molier [ moljer ] (wyj. bier. lp. i lm., mian. lm.)

audyt - NIE audit ; pod. audytor , audytorium , audytorski , audytoryjny

autsajder - NIE outsider [ autsajder ], zawodnik ( drużyna ) niebędący

faworytem; autsajdera , autsajderowi , autsajdera , autsajderem , autsajderze ;

autsajderzy , autsajderów , autsajderom , autsajderów , autsajderami ,

autsajderach ; pod. snajper

awokado - NIE ndm., owoc; awokada , awokadu , awokado , awokadem ,

awokadzie ; awokada , awokad , awokadom , awokada , awokadami , awokadach ;

także awokadowy ; pod. torpedo

bajpas - NIE bypas [ bajpas ], NIE bypass [ bajpas ] (ang. by-pass ), raczej

obejście , omijka , pomost (naczyniowy), czyli operacyjnie wszczepione

naczynie poboczne omijające niedrożną tętnicę; także operacja polegająca na

wszczepieniu naturalnego lub sztucznego fragmentu naczynia krwionośnego,

raczej obchodzenie , omijanie , pomostowanie ; bajpasa , bajpasowi , bajpas ,

bajpasem , bajpasie ; bajpasy , bajpasów , bajpasom , bajpasy , bajpasami ,

bajpasach ; pod. pas (przedmiot)

bezkresie - rozległy obszar ; bezkresia , bezkresiu , bezkresie , bezkresiem ,

bezkresiu ; bezkresia , bezkresi , bezkresiom , bezkresia , bezkresiami ,

bezkresiach ; pod. bezludzie , zadupie

biatlon - NIE biathlon (łac./gr.), dwubój narciarski ; biatlonu , biatlony ;

pod maraton , NIE marathon

Biblia - wyłącznie od wielkiej litery jako religijne dzieło, w przenośni

(potocznie) biblia - jakakolwiek ważna książka; NIE jako część tytułu w

rodzaju - biblia bibliofila , bimbrownika , biznesmena , budowniczego

autostrad , działkowicza , erotomana , fałszerza , gangstera , hobbysty , Internetu ,

majsterkowicza , nastolatki , nieletniej matki , nimfomanki , panienki z dobrego

domu , piłkarza nożnego , planowania rodziny , płatnego mordercy , podatnika ,

polonisty , programisty , rozwódki , satanisty , seksu , turysty , ulicznicy , witamin ,

wulkanizatora , wyrobów hutniczych ...; Biblii , Biblię , Biblią ; także biblijnie ,

biblijny

bitels - członek brytyjskiego muzycznego zespołu The Beatles ( Bitelsi ) oraz

sympatycy tego zespołu; bitelsa , bitelsowi , bitelsa , bitelsem , bitelsie ; bitelsi ,

bitelsów , bitelsom , bitelsów , bitelsami , bitelsach ; (sympatyczki) bitelska ,

bitelski, bitelsce, bitelskę, bitelską, bitelsce; bitelski, bitelsek, bitelskom,

bitelski , bitelskami , bitelskach ; także bitelsowski ; bitelsówy

biznesa - NIE bizneswoman [ biznesłumen , biznesuymen ] (dziwna

mieszanka słownictwa polskiego i angielskiego), kobieta interesów ,

biznesmenka ; biznesy , biznesie , biznesę , biznesą , biznesie ; biznesy , biznes ,

biznesom , biznesy , biznesami , biznesach ; pod. baronesa

blanik - przerzut oraz dwa i pół salta w przód w pozycji łamanej

(gimnastyka, skoki przez konia; pierwszy wykonał tę ewolucję Polak Leszek

Blanik w 2002); blanika , blanikowi , blanika , blanikiem , blaniku ; blaniki ,

blaników , blanikom , blaniki , blanikami , blanikach

bojkot - NIE boycott (ang.), zmowa przeciw np. osobie, państwu , mająca na

celu utrudnienie a. uniemożliwienie normalnych kontaktów; bojkotu ,

bojkotowi , bojkot , bojkotem , bojkocie ; bojkoty , bojkotów , bojkotom , bojkoty ,

bojkotami , bojkotach ; bojkotować , bojkotowany

bordo - NIE jako przymiotnik; jedynie bordowy ; NIE kupiła żakiet bordo i

czarną spódnicę , ale kupiła bordowy żakiet i czarną spódnicę , wszak NIE

kupiła kurtkę zieleń ; pod. brązowy , fioletowy

bordo - NIE jako przysłówek; jedynie bordowo ; NIE szafki pomalowali

na bordo , ale pomalowali szafki na bordowo ; wszak NIE pomalowali szafki

na biel ; pod. brązowo , fioletowo

bordo - wino od nazwy miasta we Francji; ndm

bordo - nazwa koloru ; borda , bordu , bordo , bordem , bordzie ; borda ,

bordów , bordom , borda , bordami , bordach ; pod. biel , brąz , czerń , czerwień ,

fiolet , zieleń , żółć

bordowawy - nazwa odcienia ; pod. białawy , brązowawy ,

czerniawy , czerwonawy , fioletowawy , zielonkawy , żółtawy

bordowić - barwić na bordowo ; bordowię , bordowisz , bordowi , bordowimy ,

bordowicie , bordowią ; bordowiłam , bordowiłem , bordowiłaś , bordowiłeś ,

bordowił , bordowiła , bordowiło , bordowiliśmy , bordowiłyśmy , bordowiliście ,

bordowiłyście , bordowili , bordowiły ; bordów , bordówcie , bordówmy ; także

bordowiono by ; bordowiąc , bordowiący ; pod. bielić , brązowić , czernić ,

czerwienić , fioletowić , zielenić , żółcić ; ponadto zabordowić , zabordowię itd.

oraz zabordowiać ; zabordowiałam , zabordowiałem , zabordowiałaś ,

zabordowiałeś , zabordowiał , zabordowiała , zabordowiało , zabordowialiśmy ,

zabordowiałyśmy , zabordowialiście , zabordowiałyście , zabordowiali ,

zabordowiały ; zabordowiaj , zabordowiajcie , zabordowiajmy ; także

zabordowiano by ; zabordowiając , zabordowiający ; pod. zabielać , zabrązowiać ,

zaczerniać , zaczerwieniać , zafioletowiać , zazieleniać , zażółcać

bordowieć - zmienić kolor na bordo ; bordowieję , bordowiejesz , bordowieje ,

bordowiejemy , bordowiejecie , bordowieją ,; bordowiałam , bordowiałem ,

bordowiałaś , bordowiałeś , bordowiał , bordowiała , bordowiało , bordowialiśmy ,

bordowiałyśmy , bordowialiście , bordowiałyście , bordowiali , bordowiały ,;

bordowiej , bordowiejcie , bordowiejmy ; także bordowiejąc , bordowiejący ; pod.

bieleć , brązowieć , czernieć , czerwienieć , fioletowieć , zielenieć , żółknąć ;

ponadto zbordowić , zbordowię itd.; pod. zbieleć , zbrązowieć , sczernieć ,

sczerwienieć , sfioletowieć , zzielenieć , zżółknąć

bordowienie - barwienie na kolor bordowy ; bordowienia , bordowieniu ,

bordowienie , bordowieniem , bordowieniu ; bordowienia , bordowień ,

bordowieniom , bordowienia , bordowieniami , bordowieniach ; pod. bielenie ,

brązowienie , czernienie , czerwienienie , fioletowienie , zielenienie , żółcenie

bublia - żartobliwie o poważnej księdze zawierającej błędy (aluzja do

buble/biblia ); bublii , bublię , bublią ; bublie , bubliom, bubliami, bubliach

bungalow - NIE [ bangalou , bungalou ] (ang.), jednopiętrowy a. parterowy

dom ; bungalowowi , bungalowie ; bungalowy , bungalowów

butik - NIE boutique [ butik ] (ang.), ekskluzywny sklep z ubiorami ; butiku ,

butikiem ; butiki , butikami ; butikowy

C , c - litera polska; słowo zawierające tę literę (również litery ch ) nie może

być przyjęte w poczet polskiej terminologii, jeśli nie jest ono czytane według

polskich zasad językowych (np. casting , champion )

cepelin - NIE zeppelin [ ceppelin ] (niem.), sterowiec skonstruowany przez

Ferdynanda Zeppelina; cepelina , cepelinowi , cepelinem , cepelinie ; cepeliny ,

cepelinów , cepelinom , cepelinami , cepelinach ; także cepelinowski ,

cepelinowy , wszak kardan - przegub Cardana , NIE cardan ; również rodzaj

pieroga

clou [ klu ] - NIE (fr.), główny punkt programu ; wyłącznie gwóźdź

czas - NIE rok ( miesiąc , tydzień , dzień ) czasu , ale jedynie rok ( miesiąc ,

tydzień , dzień )

czempion - NIE champion [ czempion ] (ang.), mistrz pewnej dyscypliny,

zwł. sportowej; czempiona ; czempioni/czempiony (ludzie/nieludzie);

czempionka , czempionki ; czempionki , czempionek

czemu - komu a. czemu się przyglądasz? ; NIE w znacz. dlaczego? ; NIE

czemu im się przyglądasz? , ale dlaczego im się przyglądasz? ; pod. NIE czemu

się spóźniłaś? , NIE czemu nie kupiłeś? , NIE czemu nie odrobiliście zadań? ,

NIE czemu zjadł wszystkie ciastka? ; natomiast poprawnie podlegać czemuś

(np. prawu ciążenia )

czystki etniczne - NIE ; skandaliczny termin oznaczający mordowanie

przedstawicieli jednego narodu przez zwyrodnialców innej narodowości ;

wyeliminować z encyklopedii i słowników albo zaznaczyć niestosowność tego

określenia; także NIE czystki ideologiczne , NIE czystki klasowe , NIE czystki

kulturalne , NIE czystki religijne

dag - NIE dkg (dawniej), skrócona nazwa jednostki masy dekagram (deka

= da), czyli 100 gramów , NIE 100 gram ; także 0,1 kg

design [ dizajn ] - NIE (ang.); jedynie projekt , plan ; również NIE designer

[ dizajner ], wyłącznie projektant

diler - NIE dealer (ang.), sprzedawca ; dilera , dilerze ; dilerzy , dilerów ,

dilerach ; także dilerka , dilerki ; dilerski ; pod. speaker - spiker

dizel - NIE diesel [ dizel ] (niem.), silnik skonstruowany przez Rudolfa

Diesla; dizla , dizlowi , dizlem , dizlu ; dizle , dizli , dizlom , dizlami , dizlach ; wszak

gilotyna - przyrząd Guillotina , NIE guillotina

dizelizacja - NIE dieselizacja

dizlowski - NIE dieslowski

dizlowy - NIE dieslowy

dogaresa - NIE dogaressa , małżonka weneckiego doży ; dogaresy ,

dogaresie , dogaresę , dogaresą , dogaresie ; dogaresy , dogares , dogaresom ,

dogaresy , dogaresami , dogaresach ; pod. stewardesa

dokąd - ( NIE gdzie ) pojadą; quo vadis - (gdzie/dokąd) idziesz (zmierzasz),

polszczyzno?

dokąd by - ( NIE gdzie by ) wyruszyć

dokądś - ( NIE gdzieś ) uciekli

dokądkolwiek - ( NIE gdziekolwiek ) wyjechała

dokądże - ( NIE gdzież ) się wybierzemy

dokładnie - szereg znaczeń, jednak NIE w znaczeniu tak , właśnie ( tak ),

otóż to , masz rację , istotnie , oczywiście , owszem ; ang. exactly , niem. genau

dymaka - erotyczny chojrak (żart.); dymaki , dymace , dymaka , dymakiem ,

dymace ; dymaki , dymak(ów) , dymakom , dymaki , dymakami , dymakach ; także

dymaczy ; pod. jebaka

dymajło - erotyczny chojrak (żart.); dymajły , dymajle , dymajłę , dymajłą ,

dymajle ; dymajły , dymajłów , dymajłom , dymajły , dymajłami , dymajłach ; pod.

wykidajło

dynga - NIE dinghy (hindi/ang.), NIE dingi , gumowa łódź ratunkowa ;

dyngi , dyndze , dyngę , dyngą , dyndze ; dyngi , dyng , dyngom , dyngi , dyngami ,

dyngach ; pod. Getynga

dypis - NIE dipis (wysiedleniec, ang. D.P. = displaced persons ); osoba

przesiedlona w latach 1939-1945 z kraju okupowanego do Rzeszy, która nie

wróciła do ojczyzny; dypisa , dypisowi , dypisa , dypisem , dypisie ; dypisi ,

dypisów , dypisom , dypisów , dypisami , dypisach ; (ona) dypisa , dypisy , dypisie ,

dypisę , dypisą , dypisie ; dypisy , dypis , dypisom , dypisy , dypisami , dypisach

Dział Controllingu - NIE (z ang.); raczej Dział Kontroli

dzisiaj [ dzisiaj ] - NIE [ dzisiej ]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: