PROGRAM Z ARTETERAPII
Termin arteterapia odnosi się do wykorzystania sztuki w celach diagnostycznych i terapeutycznych. Dotyczy ona tworzenia, jak również korzystania z istniejących działań twórczych. Metodę te może stosować każdy bez względu na wiek, poziom wykształcenia, zdolności i stan zdrowia. Arteterapia pomaga zapobiegać pogłębianiu się stanów chorobowych, wpływa na rozwój zdolności, które maja urzeczywistnić pragnienia i zamierzenia dziecka. Pomaga uzewnętrznić emocje, myśli, pragnienia, spojrzeć na nie z bliska oraz pomóc w dostrzeżeniu ich przez innych – wychowawców i rodziców.
CEL GŁÓWNY:
Zajęcia mają na celu rozładowywanie trudnych emocji u dzieci z zaburzeniami psychoruchowymi, zaburzeniami w zachowaniu, a także wyzwalanie pozytywnych emocji, umożliwiających optymalne wykorzystanie możliwości rozwojowych dzieci.
CELE ETAPOWE:
1. Zapoznanie z nowym materiałem plastycznym.
2. Doskonalenie sprawności manualnej.
3. Rozwijanie sfery sensorycznej.
4. Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień plastycznych.
5. Kształtowanie wyobraźni i inwencji twórczej.
6. Kształtowanie samodzielności i konsekwencji w działaniu.
7. Uczenie się wyrażania trudnych emocji w sposób społecznie akceptowany.
8. Podnoszenie poziomu akceptacji siebie i innych.
9. Stwarzanie możliwości wypowiadania siebie poprzez wytwory artystyczne.
10. Rozbudzanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
11. Stwarzanie możliwości porozumiewania się.
12. Uczenie się spędzania wolnego czasu w sposób twórczy.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ:
Zajęcia będą się odbywały w ramach pracowni z arteterapii, z częstotliwością jeden raz w tygodniu. Będą w nich uczestniczyły dzieci ze szkoły podstawowej w zbliżonym do siebie wieku. Grupa będzie liczyła od 4 do 8 dzieci ze stwierdzonymi zaburzeniami w rozwoju psychoruchowym i emocjonalnym. Każde zajęcia będą rozpoczynały się i kończyły zabawą integracyjną. Formy i metody pracy będą dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości dzieci. Udział w zajęciach będzie opierał się na dobrowolności i spontaniczności. Zasadą zajęć będzie nadanie większego znaczenia doznaniom dzieci podczas samego procesu „tworzenia”, niż jego wytworom. Podczas terapii będą stosowane różnorodne środki i narzędzia oddziaływań: glina, woda, materiały przetwarzalne (masa solna, masa papierowa, plastelina, itp.), farby, muzyka, światło.
W celu osiągnięcia założonych efektów zajęcia będą prowadzone w sposób systematyczny i ciągły.
SPODZIEWANE EFEKTY:
Dziecko:
1. Zna różne materiały plastyczne i potrafi je wykorzystać w sposób twórczy.
2. Posiada umiejętności plastyczne.
3. Rozwija wrażliwość estetyczną.
4. Jest samodzielne działaniu.
5. Wyraża swoje myśli, emocje, przeżycia w sposób społecznie akceptowany.
6. Nabywa większej pewności siebie.
7. Posiada większy zakres możliwości komunikacyjnych.
8. Posiada umiejętności twórczego spędzania wolnego czasu.
CELE OPERACYJNE
Uczeń:
TEMATYKA ZAJĘĆ
FORMY PRACY I POMOCE DYDAKTYCZNE
- poznaje nowy materiał plastyczny,
- rozwija sprawność manualną,
- rozwija wyobraźnię,
- odreagowuje napięcia, wycisza się
Dowolne zabawy z gliną: ugniatanie, mieszanie, uklepywanie, oblepianie, napełnianie pojemników.
Swobodna zabawa z glina i wodą.
Zajęcia w kręgu, na podłodze, z wykorzystaniem misy.
Inspirowanie zabawy przez prowadzących zajęcia.
Wykorzystanie muzyki relaksacyjnej.
Pomoce: misa, woda, plastikowe kubeczki i łyżki, kaseta z muzyką relaksacyjną.
- rozwija koordynację wzrokowo-ruchową,
- potrafi ulepić kulkę, wałek, itp.
- umie posługiwać się nożykiem i wałkiem
- rozwija słownictwo
- pokonuje lęk związany z wejściem w nową grupę
- rozwija umiejętność naśladowania czynności
Krojenie gliny nożykiem.
Lepienie prostych form: kulki, wałki, itp.
Nadawanie glinie odpowiednich kształtów za pomocą dłoni i wałka.
Zajęcia przy stole, w formie zindywidualizowanej.
Naśladowanie czynności terapeuty.
Pomoce: nożyki, wałki, butelki plastikowe, ściereczki.
- potrafi łączyć tworzywa plastyczne z innymi materiałami
- umie zaplanować kompozycję
- zna nazwy wykorzystywanych surowców
- pobudza własną fantazję
- odkrywa własne możliwości twórcze
Tworzenie form z wykorzystaniem surowców naturalnych:
- obrazki tematyczne, okolicznościowe
- liście,
- drzewa,
- proste formy dekoracyjne
Praca w formie zindywidualizowanej.
Samodzielne tworzenie kształtów według wybranych wzorów.
Wciskanie w masę żołędzi, kasztanów, jarzębiny, itp.
Wycinanie nożykami kształtów liści.
Łączenie elementów z gliny.
Odciskanie w glinie wzorów za pomocą różnorodnych materiałów, np. koronki, liście.
- potrafi wyciskać kształty za pomocą foremek
- wykonuje przedmioty użyteczne
- zna technikę łączenia elementów z gliny
- ozdabia wytwory za pomocą technik malarskich
- nabywa poczucia estetyki
- potrafi wyrazić własne przeżycia
Tworzenie form przestrzennych, łączenie technik plastycznych.
Zajęcia zindywidualizowane.
Wykonywanie ozdób na choinkę z gliny: wyciskanie z foremek, malowanie farbami.
Wykonywanie przedmiotów użytkowych.
Pomoce: wałki, ściereczki, foremki, farby, pędzle, kubeczki.
- odróżnia wytwory sztuki ceramicznej od innych
- rozwija zainteresowanie sztuką
- rozwija wyobraźnię plastyczną
- posiada wrażliwość na piękno sztuki
- nabywa większej pewności siebie
- jest otwarty na innych
Oglądanie wytworów sztuki ceramicznej.
Zapoznanie z procesem powstawania wytworów ceramicznych.
Wycieczka do muzeum oraz do pracowni ceramicznej.
Obserwacja kolejnych etapów powstawania wytworów ceramicznych.
- umie modelować kształty z gliny
- potrafi oblepić gliną określone przedmioty
- ozdabia wytwory według własnego projektu
- wyciska wzory w glinie
- samodzielnie maluje wykonane wytwory
- poznaje własne możliwości
- jest cierpliwy i konsekwentny w wykonywaniu prac
Tworzenie wytworów użytecznych np. doniczki, wazoniki, podstawki.
Praca zindywidualizowana.
Oblepianie gliną przedmiotów o różnych kształtach.
Ozdabianie wytworów za pomocą różnych materiałów oraz innych technik plastycznych.
Pomoce: butelki, słoiki, materiały ozdobne, farby, koronki, wałki.
- poznaje nowe tworzywa: drewno, piórka, papier, wiklina, itp.
- łączy glinę z surowcami ekologicznymi
- samodzielnie decyduje o doborze kształtów
- potrafi zaprojektować obraz
- nazywa swoje wytwory
- rozwija wyobraźnię
Tworzenie form z wykorzystaniem surowców ekologicznych:
- ozdoby świąteczne
- obrazki tematyczne
- elementy dekoracyjne
Łączenie gliny z wybranymi materiałami.
Nadawanie glinie określonych kształtów za pomocą wałeczków i nożyków.
Odciskanie w glinie wybranych przez siebie wzorów.
Modelowanie w glinie zaprojektowanych przez siebie form.
Ozdabianie wytworów zgodnie z własną inwencją.
Pomoce: surowce ekologiczne, foremki, farby, koronki, wałki, nożyki, klej.
- rozwija wrażliwość na potrzeby innych
- zna różne materiały zdobnicze
- utrwala technikę łączenia elementów z gliny
- projektuje upominki dla swoich bliskich
- dba o estetykę wykonywanych prac
- potrafi wyrazić emocje związane z bliskimi osobami
Wytwory okolicznościowe:
- kwiaty
- ramki
- upominki
Praca w formie indywidualnej.
Modelowanie w glinie określonych form.
Wyciskanie za pomocą foremek wybranych kształtów.
Łączenie wykonanych elementów.
Odciskanie wzorów na wytworach.
Dobieranie techniki do wykonania zaprojektowanych przez siebie upominków.
Pakowanie upominków.
Pomoce: foremki, wałeczki, nożyki, koronki, materiały zdobnicze, farby.
Bibliografia:
1. Piszczek M. „Terapia zabawą – terapia przez sztukę”, MEN, Warszawa 1997
2. Jąder M. „Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię” Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005
3. Konieczna E. „Arteterapia w teorii i praktyce”, Kraków 2003
Opracowanie: Krystyna Knap, Teresa Lalik
evi84