Charakterystyka lęku społecznego według DSM IV –R

Kryterium A

Utrzymujący się lęk przed jedną lub wieloma sytuacjami społecznymi, w których dana osoba znajduje się wśród nieznanych jej osób lub też narażona jest na krytykę innych. Taka osoba obawia się, że zachowa się lub też obnaży

objawy lęku przed innymi i w ten sposób narazi się na upokorzenie i zażenowanie

Kryterium B-D

Lęk rozpoznawany jest jako nadmierny lub nieadekwatny, związany jest z unikaniem sytuacji lub doświadczaniem  w nich dystresu,

przeszkadza w życiu, trwa przez okres 6 miesięcy.

Może występować w formie uogólnionej lub specyficznej.

Główne punkty

Jest to problem złożony i należy go uprościć.

W terapii trzeba będzie:             

·         Nauczyć się jak ukierunkować uwagę na zewnątrz

·         Rozwinąć nowy obraz siebie

·         Podejmować ryzyko, szczególnie w zakresie zachowania do tej pory unikanego

·         Być świadomym istnienia przekonań leżących u podstaw lęku

Od czego zacząć ?

Czy fobia społeczna, lęk społeczny, nieśmiałość, ograniczone umiejętności społeczne to, to samo, czy nie ?

Aktualne hipotezy o kluczowych czynnikach podtrzymujących problem

·         Uwaga skierowana na środowisko zewnętrzne jest ograniczona

·         Natężona uwaga skierowana na siebie (uwaga i obrazy)

·         Zniekształcenia informacji: w kierunku negatywnej oceny, przesadnych lub katastroficznych interpretacji

·        Niedocenianie działań własnych w porównaniu z działaniami innych

Myśli pojawiające się w lęku społecznym

·        Przejmowanie się tym, co pomyślą inni

·        Przejmowanie się działaniami społecznymi (związanymi z innymi ludźmi)

·        Przypisywanie sobie odpowiedzialności za niepowodzenia

·        Myśli o ucieczce z sytuacji społecznych

·        Myśli o fizycznych objawach lęku: czerwienie się, drżenie, pocenie, niezręczność

W porównaniu z ,,normalnymi”:

Zwiększona częstotliwość i oszacowanie wiary w przekonania

Niewiele różnic w zakresie myśli pozytywnych

Powszechne przekonania i założenia

Przekonania

Jestem dziwny- inny- nudny- głupi- nieciekawy

Nie pasuję – nie można mnie zaakceptować- ani lubić

Ludzie zawsze oceniają –krytykują –odrzucają

Założenia

Jeżeli inni będą chcieli mnie poznać, dadzą mi to poznać.

Jeżeli będę sam, to będę nieszczęśliwy.

Muszę wszystko robić dobrze, żeby inni mnie akceptowali.

Gdyby inni wiedzieli, kim naprawdę jestem, odrzuciliby mnie.

Przykłady Zachowań Ratunkowych

Ukrywanie rąk i twarzy, nie ruszanie się lub bycie w ciągłym ruchu, próba kontroli drżenia, unikanie kontaktu wzrokowego, unikane zwrócenia na siebie uwagi, sprawdzanie jak się wypada,

Powtarzanie tego, co trzeba powiedzieć

Nie odzywanie się, mówienie wolno, ciągłe gadanie, mamrotaniem, opowiadanie lub nie opowiadanie dowcipów, nie rozmawianie o uczuciach

Noszenie eleganckich ubrań, ubieranie się w sposób nie zwracający uwagi, ubieranie się w sposób maskujący czerwienienie, robienie makijażu, trzymanie ,,fasonu”,

Mówienie do siebie:  ,, nie rozczulaj się”, wszystko jest OK.”, naśladowanie innych

Rozproszenie, brak zaangażowania, rozkojarzenie

Główna strategia

·        Zrozumienie przekonań leżących u podstaw

·        Opisz wspólnie z pacjentem, co się dzieje kiedy odczuwa lęk. W jaki sposób siebie chroni przed kompromitacją? W jaki sposób próbuje zachować poczucie bezpieczeństwa?

·        Spróbuj zachęcić pacjenta do przeprowadzenia eksperymentów behawioralnych, które polegałyby na „manipulacji” zachowaniami ratunkowymi (nasilanie, porzucania)

·        Dokonaj analizy wyników eksperymentów w odniesieniu do przekonań pacjenta. Należy pamiętać, że celem eksperymentów behawioralnych jest weryfikacja przekonań i założeń pacjenta.

Główne aspekty terapii 1:

·        Przełamanie cyklu podtrzymującego

·        Zmniejszyć natężenie uwagi skierowanej na siebie

·        Stworzyć bardziej realistyczny obraz siebie

·        Nakierować uwagę na innych a nie na siebie

·        Zredukować zachowania ratunkowe i unikające

·        Próba podjęcia nowych zachowań

·        Zidentyfikowanie zagrażającego ryzyka lub katastrofy

·        Przewidywanie tego, co się wydarzy

·        Ocena rezultatu

·        Identyfikowanie i ponowne zbadanie negatywnych ocen

Główne aspekty terapii 2:

Praca nad czynnikami predysponującymi

·        Zidentyfikować założenia na temat siebie i innych osób oraz ich konsekwencje

·        Przebadać znaczenie w kontekście wczesnego doświadczenia

Model lęku społecznego

Sytuacja społeczna

Aktywuje założenia

Spostrzegane niebezpieczeństwo społeczne

Przetwarzanie siebie

jako obiektu społecznego

Zachowanie                                                                                                 Objawy fizyczne i poznawcze

Zapis myśli w celu przeprowadzenia eksperymentów behawioralnych (zmiana zachowania)