dok urologia.docx

Stercz- centralny narząd ukł.moczowo- płciowego

Stercz zbudowany jest z trzech stref czynnościowo – anatomicznych:

·         Strefa obwodowa

·         Strefa centralna

·         Strefa przejściowa

Z części obwodowej rozwija się RAK STERCZA , ZAPALENIE STERCZA

Z części centralnej rozwija się BPH- ŁAGODNY ROZROST STERCZA

Gruczoł krokowy

Łagodny rozrost stercza zwany również gruczolakiem stercza ( adenoma prostatae) występuje u 40 – 50 % mężczyzn powyżej 50 r.ż. Po 80 r.ż. Występuje aż u 90 % badanych.

ETIOLOGIA- narząd hormonozależny

OBJAWY- częstomocz dzienny i nocny

·         Zwężenie strumienia moczu

·         Wydłużenie czasu mikcji

·         Zatrzymanie moczu ( na skutek nadmiernego przekrwienia, zastoju żylnego w przebiegu zapalenia gruczołu krokowego lub po alkoholu)

OBJAWY ZWIĄZANE Z NAPEŁNIENIEM PĘCHERZA MOCZOWEGO

·         Częstomocz

·         Uczucie gwałtownego parcia na pęcherz

·         Trudności w powstrzymywaniu mikcji

·         Ból i pieczenie podczas mikcji

OBJAWY ZWIĄZANE Z OPRÓŻNIANIEM PĘCHERZA

·         Trudności w rozpoczęciu mikcji

·         Zwężenie strumienia moczu

·         Wydłużony czas mikcji

·         Przerywany strumień moczu

·         Oddawanie moczu kroplami

·         Uczucie niecałkowitego opróżniania pęcherza

ROZPOZNANIE- wywiad lekarski

·         Badanie per rectum

·         Badanie pęcherza moczowego

·         Badanie ogólne moczu

·         Oznaczenie poziomu PSA- norma 0,0-4,0mg/ml

·         Usg

·         Uloflometria

·         Badanie per rectum

LECZENIE

·         - & -blokery- np. doxazosyna

·         - Leki z grupy hormonalnej-  np.finasteryd

·         Elektroresekcja przezcewkowa

·         Elektroresektor

·         Podłączenia kabli

·         TURP   przezcewkowa koagulacja laserowa

LECZENIE OPERACYJNE-

·         Techniki z użyciem lasera- przezcewkowa koagulacja laserowa

·         Przezcewkowa resekcja

·         techniki z zastosowaniem ciepła (TUMT)

·         Przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego –TURP- usunięcie przez cewkę moczową części ,gruczolaka przy pomocy pętli elektrycznej.

·         Adenomektomia- załonowe usunięcie gruczolaka, jeżeli objętość przekracza 80 – 100 ml

·         Adenomectomia

POWIKŁANIA

·         -Zatrzymania moczu  wymagające dłuższego utrzymywania cewnika w pęcherzu

·         Krwawienie

·         Zakażenie ukł. moczowego

·         Zwężenie cewki lub szyi pęcherza moczowego

·         Zaburzenia erekcji

·         Wytrysk wsteczny

OPIEKA PIELĘGNIARSKA PO OPERACJACH NA GRUCZOLE KROKOWYM

Opieka zależy od rodzaju operacji.

·         Po zabiegu należy kontrolować- stan ogólny chorego, czynność serca, oddechy, RR, krwawienie ( przez cewkę moczową i ranę)

·         Najistotniejszym elementem pielęgnacji w każdym rodzaju zabiegu

·         Jest zachowanie drożności cewników

·         Obserwacja krwawienia

W celu zachowania drożności stosuje się

·         odsysanie skrzepów i płukanie pęcherza, za pomocą strzykawki lub stałego płukania.

·         Stałe płukanie wykonuje się za pomocą dwubieżnego cewnika lub przez przetokę nadłonową. W skrajnych przypadkach przy intensywnym krwawieniu wykonuje się operacyjną kontrolę loży po wyłuszczonym gruczole.

Po zabiegach TURP należy zwrócić uwagę na objawy jak :

·         - mdłości

·         Wymioty

·         Wzdęcia

Mogą świadczyć o uszkodzeniu ściany pęcherza moczowego

Cewnik zostaje usunięty jeżeli mocz przestaje być krwawy tj. 5-6 doba.

Rak stercza

Etiologia

W Polsce zajmuje III miejsce po raku płuc i raku jelita

Czynniki ryzyka

·         Czynniki dziedziczne

·         Wiek

·         Uwarunkowania środowiskowe

·         Wirusy Sinian Virus 40

·         Niski wiek inicjacji seksualnej

·         Duża liczba partnerek

·         Choroby przenoszone drogą płciową

·         Częściej u rasy czarnej , najrzadziej rasa żółta

Histologicznie- charakter gruczolaka Rozwija się w strefie obwodowej ( 75%)

Początkowo ma niewielkie rozmiary – następnie dochodzi do rozrostu masy guza i szerzenia się po za gruczoł krokowy, naciekania na torebkę stercza, pęcherzyki nasienne oraz dno miednicy mniejszej

Przerzuty

·         Węzły zasłonowe, biodrowe, okołoaortalne, nadobojczykowe, pachwinowe zewnętrzne

·         Kości miednicy, kręgosłupa, żeber, górne nasady kości biodrowych

·         Wątroba, płuca

Objawy

·         Na początku bezobjawowo

·         Czasem z BPH

·         Dominują trudności w mikcji

·         Rzadko pierwszymi objawami krwiomocz, niewydolność nerek, niedokrwistość

Rozpoznanie

·         Badanie per rectum

·         Oznaczenie stężenia swoistego antygenu PSA

·         Biopsja stercza

·         USG przezodbytnicze

·         Biopsja prostaty

·         Biopsja stercza

Leczenie

·         Prostatectomia radykalna- chirurgiczne wycięcie gruczołu krokowego oraz pęcherzyków nasiennych.

·         Szyję pęcherza zespala się z cewką moczową, zabieg wykonuje się z dostępu załonowego lub krokowego

·         Prostatectomia radykalna

Wskazania

Zaawansowanie nowotworu T1 – T2, Nx- N0, M0

Przewidywany czas przeżycia dłużej niż 10 lat

Powikłania

·         Zaburzenia wzwodu

·         Wysiłkowe nietrzymanie moczu

·         Zwężenie szyi pęcherza

·         Śródoperacyjne uszkodzenie odbytnicy

·         Zakrzepica żył głębokich

·         Zator tętnicy płucnej

Radioterapia

Metoda stosowana w przypadku guza ograniczonego do narządu u chorych nie wyrażających zgody na leczenie operacyjne lub ze względu na współistniejące choroby.

Działanie uboczne

·         Krwiomocz

·         Częstomocz

·         Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu

·         Zaburzenia wzwodu

Leczenie hormonalne

Stosowane u chorych z zaawansowanym nowotworem. Pozwala na spowolnienie rozwoju guza i zmniejszenie jego masy. Czas przeżycia 12- 33 m

Orchidectomia – usunięcie jąder

Kastracja chirurgiczna

Polega na usunięciu obydwu jąder- umożliwia osiągnięcie poziomu kastracyjnego stężenia testosteronu we krwi

Estrogeny LH-RH

Powodują utratę libido, uderzenia gorąca, zmiany w owłosieniu, osteroporozę , ginekomastię

Antyandrogeny

Leczenie hormonami – leczenie paliatywne, nie powoduje przedłużenia życia chorego

Pielęgnowanie chorego

Przygotowanie do zabiegu – tj do operacji na jamie brzusznej,

·         Pielęgnowanie po zabiegu – kontrola podstawowych parametrów życiowych- tętno, RR, oddechy

·         Obserwacja rany pod kątem krwawienia

·         Zachowanie drożności cewników

·         Wczesne uruchamianie chorego

·         Dreny usuwa się w ok. 5-7 dobie

Z chwilą powrotu perystaltyki podaje się najpierw dietę płynną aż do powrotu do normalnego żywienia

KRWIOMOCZ

                     MAKROSKOPOWY

              ( STARY I ŚWIEŻY, OD POPŁUCZYN MIĘSNYCH

              DO SKRZEPÓW I TAMPONADY PĘCHERZA MOCZOWEGO)

                     MIKROSKOPOWY – KRWINKOMOCZ 

              PONAD 2000 ERYTROCYTY W ML MOCZU

                     NIETRZYMANIE MOCZU Z PRZEPEŁNIENIA – ISCHIURIA PARADOXA

                     NIETRZYMANIE MOCZU ODRUCHOWE – MIMOWOLNE NIEPOCHAMOWANE SKURCZE WYPIERACZA ( HIPERREFLEKSJA )

                     POSOCZNICA (ZAKAŻENIE UOGÓLNIONE)– OBRAZ CHOROBOWY OKRESOWEGO LUB STAŁEGO WYSIEWU BAKTERII I ENDOTOKSYN ZE ŹRÓDŁA INFEKCJI DO KRWI

                     W OK.  70 %  PRZYPADKÓW POSOCZNICY PUNKT WYJŚCIA W UKŁADZIE MOCZOWO-PŁCIOWYM

                     TYPOWE OBJAWY: BARDZO ZŁE SAMOPOCZUCIE, WYSOKA TEMPERATURA Z DRESZCZAMI, TACHYKARDIA, TACHYPNOE

...