Krąg nadlotniskowy ulc.doc

1. WSTĘP

Okólnik doradczy dotyczący zasad dobrej praktyki lotniczej w zakresie kręgu nadlotniskowego, zwany dalej „okólnikiem”, ma na celu zwrócenie uwagi na obowiązujące przepisy i procedury operacyjne dotyczące lotnisk, gdzie nie funkcjonuje służba informacji powietrznej (FIS). W celu zapewnienia bezpieczeństwa wykonywania operacji lotniczych rekomendowane są standardowe procedury operacyjne dla samolotów, samolotów ultralekkich, szybowców, wiropłatów i statków powietrznych lżejszych od powietrza operujących z lotnisk i terenów przystosowanych do startów i lądowań, które to procedury nie są opublikowane w AIP VFR.

Proponowane jest również stosowanie standardowych procedur przy organizacji zrzutów skoczków spadochronowych.

Zalecenia zawarte w niniejszym okólniku mają również na celu propagowanie i utrwalanie dobrej praktyki lotniczej i utrwalanie jednolitego nazewnictwa.

2. DEFINICJE UŻYTE W OKÓLNIKU

AAL (Above aerodrome level) - nad poziomem lotniska (dotyczy wysokości);

AIP (Aeronautical information publication) - zbiór informacji lotniczych;

IAS (Indicated airspeed) - prędkość  przyrządowa;

FIS (Flight information Sernice) – służba informacji powietrznej;

AFIS (Airfield Flight information Sernice) – lotniskowa służba informacji powietrznej;

VFR (Visual flight rulet) - przepisy wykonywania lotów z widocznością;

LOTNISKO - teren przystosowany do startów i lądowań bez służby informacji powietrznej lub na którym służba informacji powietrznej pracuje tylko w określonych godzinach;

NOTAM - wiadomość rozpowszechniana za pomocą środków telekomunikacyjnych, zawierająca informacje o ustanowieniu, stanie lub zmianach urządzeń lotniczych, służbach, procedurach, a także o niebezpieczeństwie, których znajomość we właściwym czasie jest istotna dla personelu związanego z operacjami lotniczymi;

CZĘSTOTLIWOŚĆ RUCHOWA - częstotliwość użytkowana podczas wykonywania operacji na lotnisku, o której informację można uzyskać z publikacji AIP VFR lub za pośrednictwem FIS, w sektorze którego znajduje się lotnisko.

3. ZAKRES STOSOWANIA

3.1              Proponowane w niniejszym okólniku procedury mogą znaleźć zastosowanie we wszystkich operacjach lotniczych wykonywanych przez podmioty prowadzące działalność lotniczą. Opisują one sposoby rozkładania pola startów i lądowań, wykonywania lotów po kręgu, włączania się w ruch nadlotniskowy oraz prowadzenia korespondencji radiowej podczas lotów w rejonie lotniska. Zapisy te, jeśli zostały opublikowane w AIP VFR, są powszechnie dostępne dla pilotów. Często jednak mamy do czynienia z sytuacją, gdy operacje odbywają się na lotnisku, gdzie takie procedury nie zostały jeszcze opracowane lub nie jest aktywna służba informacji powietrznej.

3.2              Wskazane i zasadne jest stosowanie podczas wykonywania operacji lotniczych jednolitych zasad postępowania zalecanych w niniejszym okólniku.

3.3              Urząd Lotnictwa Cywilnego, wyraża nadzieję że stosowanie zasad dobrej praktyki lotniczej w odniesieniu do budowy kręgu nadlotniskowego oraz używanie częstotliwości ruchowych, podniesie poziom bezpieczeństwa oraz usprawni operacje lotnicze na lotniskach nieposiadających służby informacji powietrznej.

4.              GŁÓWNE ZWYCZAJE OPERACYJNE

4.1     Używanie standardowego kręgu dla wszystkich statków powietrznych oraz posługiwanie się łącznością radiową na częstotliwości ruchowej jest zalecane na
wszystkich lotniskach bez aktywnej służby informacji powietrznej, chyba że informacja o przyjętych dla danego lotniska procedurach została opublikowana w AIP VFR lub też zachodzą okoliczności, gdy zastosowanie standardowego kręgu nadlotniskowego nie jest możliwe.

4.2     Stosowanie jakiejkolwiek procedury lotu po kręgu, nie zwalnia pilota z odpowiedzialności za obserwację przestrzeni i zachowanie separacji z innymi statkami powietrznymi. Zachęca się zatem pilotów do używania oświetlenia nawigacyjnego, świateł stroboskopowych i reflektora do lądowania ułatwiających lokalizację statku powietrznego w przestrzeni.

4.3     Podczas przygotowania do lotu pilot powinien zapoznać się i przeanalizować wszystkie dostępne informacje dotyczące wykonywanego zadania (AIP, NOTAM, inne informacje odnoszące się do procedur na lotnisku startu, lądowania i zapasowym).

4.4     Zaleca się, aby pilot wykorzystywał lotniskowe pomoce wizualne, takie jak: wskaźnik kierunku wiatru i znaki kierunku podejścia do lądowania, które dają informację o kręgu nadlotniskowym. Właścicieli i użytkowników lotnisk zachęcamy do wykładania ww. pomocy wizualnych i dbałości o nie.

4.5     Zachęca się pilotów do używania standardowego kręgu. Dla pilotów którzy chcą wykonać podejście z prostej przypomina się, że wykonanie tego podejścia powinno być przeprowadzone tak, aby nie zakłócać ruchu przylatujących i odlatujących samolotów. Piloci w kręgu powinni zachować szczególną uwagę, w przypadku gdy inny samolot wykonuje podejście z prostej, a ich statek powietrzny osiągnął pozycję po trzecim zakręcie.

4.6     Piloci nie mogący nawiązać łączności radiowej a dolatujący do lotniska, powinni pamiętać o konieczności określenia kierunku do lądowania przed wejściem w krąg na podstawie obserwacji wskaźnika kierunku wiatru lub znaków kierunku podejścia do lądowania. Pilot powinien być świadomy, że procedury na lotnisku bez służby informacji powietrznej nie wymagają używania łączności radiowej, jednakże zbliżając się lub kontynuując lot w kręgu nadlotniskowym powinien zwrócić szczególną uwagę na ruch innych statków powietrznych.

4.7     Każdy statek powietrzny z napędem generuje ślad aerodynamiczny, dlatego pilot powinien spodziewać się napotkania turbulencji jeżeli nie utrzymuje odpowiedniej separacji wykonując lot za poprzednikiem, co może spowodować bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa lotu.

4.8     Należy pamiętać o zachowaniu właściwej prędkości lotu po kręgu tak, aby nie dopuszczać do sytuacji wyprzedzania samolotów wolniejszych oraz zapewnić właściwą separację w stosunku do innych statków powietrznych. W wyjątkowej sytuacji lepiej jest wykonać okrążenie na pozycji z wiatrem niż w czwartym zakręcie. Należy również pamiętać, że statek powietrzny przed nami może wykonywać pełne lądowanie, a manewr hamowania i opuszczania pasa odbywa się z reguły na dużo mniejszych prędkościach niż prędkość podejścia do lądowania.

4.9     Pamiętać należy, że przejście na drugi krąg, za statkiem powietrznym wykonującym manewr lądowania z natychmiastowym startem, może doprowadzić do zderzenia lub kolizji ze statkami powietrznymi operującymi z pasów równoległych.

5. ZALECANY STANDARDOWY KRĄG

Proponuje się, aby właściciele i użytkownicy lotnisk opracowali procedury kręgu nadlotniskowego. Zachęca się właścicieli i użytkowników lotnisk, aby zaprojektowali

krąg rekomendowany w tym dokumencie oraz doprowadzili do jego publikacji w AIP VFR.

Rysunki nr 1, 2 i 3 pokazują schematy zalecanego standardowego kręgu nadlotniskowego.

Rysunek nr 1

Zasadnicze elementy kręgu nadlotniskowego

Rysunek nr 2

Start i wznoszenie po kręgu

1.          Początek rozbiegu na mocy startowej

2.          Rozbieg na mocy startowej

3.          Osiągniecie Vr

4.          Oderwanie i rozpędzanie do Vx

5.          Wznoszenie i rozpędzanie do Vy

6.          Wznoszenie na Vy (schowanie klap na h=150ft,

7.          Zakręt pierwszy na 1,2V

8.          Wznoszenie do wysokości kręgu na Vy

9.          Przelot po kręgu na wysokości 1000ft (z V 80kt)

Rysunek nr 3

Podejście do lądowania na kręgu nadlotniskowym

1.      Przelot po kręgu na wysokości 1000ft (z prędkością 80kt)

2.      Zniżanie przy prędkości 1,4Vso

3.      Klapy „małe” – 1,4Vso

4.      Zakręt 4 – 1,4Vso

5.      Klapy „pełne” (jeśli potrzeba) – 1,3Vso

6.      Początek wyrównania

7.      Wytrzymanie zakończone przyziemieniem

8.      Dobieg zakończony zatrzymaniem.

Podstawowym kręgiem nadlotniskowym powinien być czterozakrętowy lewy krąg, chyba że ze względu na przeszkody, teren, procedury antyhałasowe lub otaczającą przestrzeń powietrzną wykluczone jest wykonanie takiego kręgu.

Krąg nadlotniskowy powinien umożliwiać, zwłaszcza w procesie szkolenia, imitację każdego rodzaju lotu. Krąg nadlotniskowy składa się z:

·      uruchomienia i próby silnika,

·      nawiązania łączności i kołowania do startu,

·      zajęcia pasa i przygotowania do startu,

·      startu i wznoszenia do wysokości kręgu,

·      przelotu po kręgu,

·      przygotowania do podejścia,

·      zniżania i obliczenia do lądowania,

·      lądowania, dobiegu i opuszczenia pasa,

·      kołowania i wyłączenia silnika.

Wszystkie elementy kręgu nadlotniskowego mają charakter stały i dlatego ich prawidłowe wykonanie pozwala na doskonalenie i utrwalanie nawyków pilotażowych.

Krąg nadlotniskowy umożliwia zaawansowany trening, który polega na wykonywaniu elementów lotu w różnych warunkach atmosferycznych przy różnym natężeniu ruchu i na różnym poziomie wyszkolenia pilotów.

Opanowanie różnych rodzajów startu (krótki start, wznoszenie z maksymalną
i minimalną prędkością wznoszenia), różnych rodzajów podejść i lądowań
(ze ślizgiem kierunkowym i nakierunkowym, z klapami i bez klap), w warunkach wiatru czołowego i bocznego umożliwia loty wykonywane po trajektorii standardowego kręgu nadlotniskowego. Gwarantuje również trening w wypracowywaniu właściwego kąta podejścia do lądowania.

Rysunek nr 4 pokazuje jeden ze sposobów planowania podejścia do lądowania w zależności od siły wiatru.

Rysunek nr 4

Planowanie boku „base” w zależności od siły wiatru

6. WYLOT I WLOT Z KRĘGU NADLOTNISKOWEGO

Rysunek nr 5

Sposoby wlotu i wylotu z kręgu nadlotniskowego

1.          Wlot na pozycji „z wiatrem” – kąt 45º

2.          Wlot na pozycji „z wiatrem” – kąt 45º

3.          Wlot do zakrętu trzeciego

4.          Wylot z zakrętu trzeciego

5.          Wlot z pozycji „długa prosta”

6.          Wlot nad „nad znaki”(z przewyższeniem 500ft)

7.          Przelot „nad znakami”

8....