Aspekty_2(40)2008.pdf

SPIS TREŚCI

Wokół dydaktyki

Artur Brzeziński – konsultant ds. edukacji europejskiej w CEN

Jak rozumiemy czytanie ze zrozumieniem ................................................................................................1

Wychowanie i profilaktyka

Dorota Ksok-Borowska – konsultant ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej w CEN

Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkole ogólnodostępnej .........................................4

Z Ŝycia szkół i placówek

Zdzisława Wiesława Romańczuk – nauczyciel VII LO w Białymstoku

UzaleŜnienia – współczesne niewolnictwo................................................................................................7

GraŜyna Kalińska – nauczyciel Przedszkola w Krynkach

Program KidSmart w naszym przedszkolu..............................................................................................11

Nowości pedagogiczne

Aniela Maciejczuk – nauczyciel bibliotekarz w CEN

Zbiory Biblioteki Pedagogicznej wzbogaciły się o kolejne nowości metodyczne ..............................13

CEN informuje

Zdzisław Babicz – wicedyrektor CEN

Informacja o działalności szkoleniowej CEN w roku 2007 .....................................................................15

Urszula Roman – konsultant ds. edukacji humanistycznej w CEN

Eugenia Pietryszyk – nauczyciel Szkoły Podstawowej Nr 12 w Białymstoku

Konkurs „Miasto i region w Unii Europejskiej”.......................................................................................20

Aniela Maciejczuk, Olga Topolewska, Magdalena Kruszewska

Konkurs „Nie taki diabeł straszny...czytajmy lektury szkolne” .............................................................21

Galeria na Złotej zaprasza.........................................................................................................................23

Wokÿ dydaktyki

Artur Brzeziński – konsultant ds. edukacji europejskiej

Jak rozumiemy czytanie

ze zrozumieniem…

Dwadzieścia pięć procent

czynności, które ludzie będą wyko-

nywać w XXI wieku, jeszcze nie ist-

nieje, a te które obecnie wykonuje-

my, w przyszłości przyjmą inną

formę. Szybko dezaktualizuje się

wiedza faktograficzna. Niektórzy

naukowcy juŜ teraz wskazują, Ŝe za

10 lat ze 100 procent wiedzy ogólnej

będzie moŜna wykorzystać tylko 10

procent. We współczesnym świecie

zmiany zachodzą tak szybko, Ŝe nie

moŜemy juŜ liczyć na to, Ŝe wiedza

i umiejętności opanowane w szko-

łach wystarczą do efektywnego

funkcjonowania przez całe Ŝycie.

Obecni gimnazjaliści czy licealiści

w ciągu swego Ŝycia wielokrotnie

zmienią pracę, zawód, miejsce za-

mieszkania, przyjdzie im zmierzyć

się z nowymi ideami, stylami Ŝycia.

domych wyborów, od których będzie

zaleŜał ich sukces Ŝyciowy.

Szczególne miejsce w naucze-

niu uczenia się zajmuje opanowanie

przez uczniów umiejętności czytania

ze zrozumieniem. W czasie nauki na

poszczególnych etapach nauczania

kształceniu tej umiejętności poświę-

ca się szczególnie wiele uwagi. War-

to jest jednak uzgodnić, na czym ta

umiejętność ma polegać. Zazwyczaj

przyjmowano, Ŝe jeśli uczeń jest w

stanie odtworzyć to, co napisał autor,

to znaczy, Ŝe zrozumiał tekst – za-

tem potrafi czytać ze zrozumieniem.

Zrozumienie tekstu jest bar-

dziej skomplikowanym procesem.

Odbywa się na wielu płaszczyznach

i wykracza poza proste odtworzenie

informacji. Na poziomie podstawo-

wym czytanie ze zrozumieniem to

zidentyfikowanie informacji zawar-

tych w tekście – udzielenie odpo-

wiedzi na pytania: kto, co, gdzie,

kiedy, jak, itd. Trudniejsze jest roz-

róŜnienie, które z treści są faktami,

a które opiniami, czy interpretacjami

faktów. Jeszcze bardziej skompli-

kowane – wymagające większych

umiejętności i wiedzy - jest dostrze-

Podstawowym zadaniem szko-

ły staje się przygotowanie młodych

ludzi do samodzielnego uczenia się

przez całe Ŝycie. Wobec natłoku

nowych informacji, idei, rozwiązań

uczniowie muszą być przygotowani

do poznawania nowej wiedzy i

umiejętności, do dokonywania świa-

Aspekty 2 (40)/2008

strona 1

Wokÿ dydaktyki

Ŝenie, jak dobór faktów, ich interpre-

tacja prowadzi do budowania opinii.

Czasem mogą to być opinie wyraŜo-

ne wprost, czasem zaś autorowi tek-

stu udaje się przedstawić swoją opi-

nię poprzez konstrukcję tekstu i do-

bór treści.

jeśli zgodziliśmy się z poznanymi

opiniami, powinniśmy zastanowić

się, czy nie zmodyfikować swojej

dotychczasowej wiedzy, czy teŜ mo-

Ŝe dalej szukać przyczyn rozbieŜno-

ści (np. niezgodność moŜe być tylko

pozorna- wynika z przyjęcia róŜnych

punktów odniesienia, załoŜeń).

Czytanie ze zrozumieniem

powinno być zatem krytycznym

czytaniem , czyli aktywnym, reflek-

syjnym, analitycznym wyszukiwa-

niem informacji i idei. Dla bezkry-

tycznego czytelnika moŜe wydawać

się, Ŝe tekst zawiera opis rzeczywi-

stości. Krytyczny czytelnik zdaje

sobie sprawę z tego, Ŝe tekst jest tyl-

ko wyrazem przekonań autora o tym,

jak ta rzeczywistość wygląda. Kry-

tyczny czytelnik widzi, o czym mó-

wi tekst (fakty, ich wyjaśnienia…)

oraz w jaki sposób są przekazywane

treści – jak autor tworzy argumenta-

cję, odwołuje się do emocji, przyj-

muje pewne (czasem ukryte) załoŜe-

nia, pozostawia niejasności.

Zrozumienie tekstu to takŜe

dostrzeŜenie znaczenia jego treści

poprzez zestawienie ich z dotych-

czasowym doświadczeniem i wie-

dzą. Kolejnym krokiem jest wycią-

gnięcie wniosków z tego zestawie-

nia. MoŜe się okazać, Ŝe nowe in-

formacje są niezgodnez tym, co do

tej pory wiedzieliśmy. Wówczas,

Czytanie ze zrozumieniem to:

- dostrzeganie faktów, opinii itd.,

- dostrzeganie, jak konstrukcja tekstu

prowadzi do określonej interpreta-

cji,

- nadawanie znaczenia odczytanym

treściom.

Na zrozumienie tekstu składa

się kilka elementów. To, jak odbie-

rzemy jego zawartość – jakie nada-

my mu znaczenie - zaleŜy od zasto-

sowanych strategii czytania, oko-

liczności, w jakich czytamy, naszej

motywacji, wiedzy i doświadczenia

oraz samego kształtu tekstu (zasto-

sowanego słownictwa, konstrukcji

zdań itd.). Oznacza to, Ŝe ten sam

tekst czytany przez róŜne osoby i w

odmiennych okolicznościach moŜe

zostać zrozumiany inaczej. Uzmy-

słowienie sobie tego faktu jest istot-

ne dla prowadzenia zajęć opartych

na czytaniu ze zrozumieniem.

Aspekty 2 (40)/2008

strona 2

Wokÿ dydaktyki

Umiejętność krytycznego czy-

tania (lub inaczej czytania ze zrozu-

mieniem) wiąŜe się ściśle z umiejęt-

nością krytycznego myślenia . Kry-

tyczne myślenie to identyfikacja

i ocena idei prowadząca do podjęcia

decyzji. Osoba myśląca krytycznie

analizuje stwierdzenia i opinie w ce-

lu dokonania wyboru i jest w stanie

wyrazić jasno swoje przekonania

uzasadniające ten wybór. Bycie oso-

bą krytycznie myślącą wymaga

przyjęcia pewnej postawy - postawy

otwartości na nowe myśli, idee i jed-

nocześnie gotowości do sprawdzania

ich prawdziwości.

Uczenie krytycznego czytania

i krytycznego myślenia wymaga

szczególnego podejścia do roli na-

uczyciela, aktywności uczniów, kon-

strukcji zajęć, strategii czytania, po-

znania nowych metod i technik na-

uczania, zasad oceniania.

Aspekty 2 (40)/2008

strona 3

Wychowanie i profilaktyka

Dorota Ksok-Borowska – konsultant ds. pomocy

psychologiczno-pedagogicznej

Uczeń o specjalnych potrzebach

edukacyjnych w szkole

ogólnodostępnej

Pojęcia specjalne potrzeby edu-

kacyjne uŜyto po raz pierwszy w opu-

blikowanym w Wielkiej Brytanii w

1978 r dokumencie „Warnock Raport”

oraz w Deklaracji UNESCO z Sala-

manki z 1994 r. Wprowadzony w Ra-

porcie termin „specjalne potrzeby edu-

kacyjne” dotyczył potrzeb dzieci o róŜ-

nych niepełnosprawnościach, ale rów-

nieŜ tych ze specyficznymi trudno-

ściami w uczeniu się czytania, pisania

czy matematyki. Według danych sza-

cunkowych opublikowanych w „War-

nock Raport” 20% populacji dzieci

i młodzieŜy nie jest w stanie opanować

programu nauczania bez specjalistycz-

nej pomocy, rozwiązań organizacyj-

nych i odpowiednich warunków bazo-

wych.

ne” dotyczy tych uczniów, u których

występują wady zmysłu wzroku, dys-

funkcje narządów słuchu, niepełno-

sprawność ruchowa, upośledzenie

umysłowe, choroby przewlekłe, niedo-

stosowanie społeczne, specyficzne

trudności w uczeniu się o charakterze

dysleksji, dysortografii, dysgrafii, dys-

kalkulii, hiperdysleksji. Polska jako

państwo członkowskie ONZ zobowią-

zała się do respektowania postanowień

zawartych w Deklaracji UNESCO. Zo-

bowiązanie to spowodowało koniecz-

ność dostosowania prawa krajowego do

standardów określonych w Deklaracji.

Zmiany w prawie oświatowym doty-

czyły zagwarantowania prawa do uzy-

skania opieki i pomocy w szkole dzie-

ciom oraz młodzieŜy zgodnej z ich in-

dywidualnymi moŜliwościami i potrze-

bami edukacyjnymi. W związku z tym

nauczyciele powinni tak prowadzić

proces dydaktyczny, aby uwzględnione

były indywidualne róŜnice między

uczniami. Szkoła odpowiada za organi-

zację edukacji w sposób respektujący

indywidualne zdolności, potrzeby

i moŜliwości psychofizyczne oraz

ograniczenia kaŜdego ucznia.

Specjalne potrzeby edukacyjne

według M. Bogdanowicz odnoszą się

do tej grupy uczniów, która nie moŜe

podołać wymaganiom programu edu-

kacyjnego obowiązującego w szkołach

publicznych. Trudności w opanowaniu

materiału programowego mogą wyni-

kać z czynników biologicznych, psy-

chologicznych i społecznych. Zatem

pojęcie „specjalne potrzeby edukacyj-

Aspekty 2(39)/2008

strona 4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: