VII.2 Księgi wieczyste.doc.pdf

KSIĘGI WIECZYSTE

Tematyka minimum programowego dla studiów podyplomowych w zakresie wyceny nieruchomości

ustalonym przez Ministra Infrastruktury w komunikacie z dnia 20 czerwca 2007 r.

1. Sądy wieczystoksięgowe, księgi wieczyste.

Postępowanie wieczystoksięgowe

Treść księgi wieczystej

Zasady wieczystoksięgowe

Wpisy deklaratoryjne i konstytutywne

Wypisy z ksiąg wieczystych.

2. Podstawy prawne.

1) Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.

(Dz. U. Nr 19, poz. 147 ze zm.).

2) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia

ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów.

(Dz. U. Nr 102, poz. 1122).

3) Kodeks postępowania cywilnego.

(Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) Część Pierwsza Księga druga Tytuł II Dział III

Rozdział 6 Postępowanie wieczystoksięgowe (Art. 626 1 – Art. 626 13 ).

4) Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie.

(Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 art. 7, art. 80 § 4, art. 92 § 4, art. 109a).

5) Ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o przeniesieniu treści księgi wieczystej do struktury księgi

wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym.

(Dz. U. z 2003 r. Nr 42, poz. 363).

6) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie Centralnej

Informacji Ksiąg Wieczystych.

(Dz. U. Nr 162, poz. 1571).

7) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie zakładania i

prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym

(Dz. U. Nr 162, poz. 1575).

3. Pojęcie stanu prawnego nieruchomości:

Przez stan prawny nieruchomości rozumiemy:

- prawa rzeczowe

- prawa osobiste

- roszczenia

- prawa rzeczowe to:

- własność

- użytkowanie wieczyste

- ograniczone prawa rzeczowe:

- użytkowanie

- służebność

- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

- hipoteka

- prawa osobiste:

- prawo najmu lub dzierżawy

- prawo odkupu

- prawo pierwokupu

- prawo dożywocia

- roszczenia:

- o przeniesieniu własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego

- o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego

- wynikające z określenia zarządu lub sposobu korzystania z nieruchomości przez

współwłaściciela lub wieczystych użytkowników

- współwłaścicieli wyłączające uprawnienie do zniesienia współwłasności

- wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipoteką

- informacje banku hipotecznego, że jego roszczenia zostały wpisane do rejestru

zabezpieczenia listów zastawnych, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997

r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. Nr 190, poz. 940).

4. Dowody własności.

Dowodami własności nieruchomości są:

- odpis księgi wieczystej, według ostatniego stanu wpisów na dzień sporządzenia aktu

notarialnego,

- odpisy zbioru dokumentów dla nieruchomości, które nie mają założonych ksiąg wieczystych

albo których księgi zaginęły lub uległy zniszczeniu,

- akty notarialne,

- inne dokumenty np.:

- orzeczenia sądowe o dziale spadku, o zobowiązaniu właściciela do przeniesienia

własności nieruchomości (zastępuje oświadczenie woli tego właściciela – art. 64

Kc.),

- decyzje administracyjne, np. decyzje administracyjne o wywłaszczeniu

nieruchomości, decyzje wojewody o komunalizacji mienia państwowego, decyzje

wojewody o uwłaszczeniu państwowych osób prawnych, akty własności ziemi.

5. Dowody stwierdzające istnienie prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Dowodami potwierdzającymi prawo użytkowania wieczystego gruntu są:

- odpisy z ksiąg wieczystych,

- decyzje administracyjne stwierdzające powstanie z mocy prawa użytkowania wieczystego.

Uwaga: akty notarialne dotyczące oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste i

przeniesienie tego prawa w drodze umowy nie stanowią dowodu istnienia prawa użytkowania

wieczystego. Konieczny jest wpis do księgi wieczystej.

6. Sądy wieczystoksięgowe.

Od 1991 r. prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów rejonowych.

Czynności sądu w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych mogą wykonywać referendarze

sądowi. Właściwość miejscową sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste wyznaczył

Minister Sprawiedliwości w rozporządzeniu z dn. 25.05.1991 r. Jeżeli nieruchomość jest

położona na obszarze właściwości dwóch sądów rejonowych, sąd właściwy do prowadzenia

księgi wyznacza prezes sądu okręgowego, a jeżeli położona jest na obszarach właściwości

dwóch lub więcej sądów okręgowych – prezes sądu apelacyjnego.

7. Postępowanie wieczystoksięgowe.

Postępowanie przynaglające.

Istnieje ustawowy obowiązek każdego właściciela nieruchomości mającej urządzoną księgę

wieczystą do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej.

Sądy, organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego zawiadamiają sąd

właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla

której założona jest księga wieczysta. W razie otrzymania zawiadomienia sąd z urzędu

dokonuje wpisu ostrzeżenia, że stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej stał

się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym, jednocześnie zawiadamia o wpisie

zastrzeżenia nowego właściciela. W zawiadomieniu o wpisie zastrzeżenia sąd zawiera

pouczenie o obowiązku złożenia wniosku o ujawnienie prawa własności w terminie miesiąca od

daty doręczenia zawiadomienia. Sąd może wymierzyć opieszałemu właścicielowi grzywnę w

wysokości od 500 zł do 10.000 zł w celu spowodowania ujawnienia prawa własności. W razie

ujawnienia prawa własności nieruchomości, grzywny nieuiszczone mogą być umorzone w

całości lub części.

8. Wnioski o wpisy do ksiąg wieczystych.

- Wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej składa się na urzędowym formularzu.

Wniosek może złożyć: właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba , na rzecz której

wpis ma nastąpić albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w

księdze wieczystej oraz uprawniony organ w sprawach dotyczących obciążeń powstałych z

mocy ustawy.

- Przekazanie przez notariusza sądowi wypisu aktu notarialnego zawierającego wniosek o

dokonanie wpisu do księgi wieczystej, uważa się za złożenie wniosku przez uprawnionego.

Jeżeli z treści wniosku i dołączonych dokumentów wynika, że nastąpiła zmiana prawa

własności, cofnięcie wniosku o wpis tego prawa jest niedopuszczalne.

- Wniosek o wpis powinien być w dniu wpływu do sądu zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku

ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym numerem. Niezwłocznie po zarejestrowaniu wniosku w

dzienniku ksiąg wieczystych, zaznacza się w odpowiednim dziale księgi wieczystej numer

wniosku (wzmianka o wniosku).

- Wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a

w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu – od chwili wszczęcia tego postępowania.

9. Obowiązki notariusza.

- Jeżeli akt notarialny w swej treści zawiera przeniesienie, zmianę lub zrzeczenie się prawa

ujawnionego w księdze wieczystej albo ustanowienie prawa podlegającego ujawnieniu w

księdze wieczystej, bądź obejmuje czynność przenoszącą własność nieruchomości, chociażby

dla tej nieruchomości nie była prowadzona księga wieczysta, notariusz sporządzający akt

notarialny jest obowiązany zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze

wieczystej, zawierający wszystkie dane wymagane przepisami Kodeksu postępowania

cywilnego. Notariusz jest obowiązany przesłać z urzędu sądowi właściwemu do prowadzenia

ksiąg wieczystych wypis aktu notarialnego zawierający wniosek o wpis do księgi wieczystej

wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w terminie trzech dni od sporządzenia aktu.

10. Kolejność rozpatrywania wniosków.

- O kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku do właściwego sądu. Za chwile

wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę , w której w danym dniu wniosek wpłynął do sądu.

Wnioski, które wpłynęły w tej samej chwili, będą uważane za złożone równocześnie.

11. Treść ksiąg wieczystych:

- księga wieczysta zawiera cztery działy:

- dział pierwszy obejmuje:

- oznaczenie nieruchomości (I – O)

- wpisy praw związanych z własnością nieruchomości (I – Sp)

- dział drugi obejmuje:

- wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego

- dział trzeci przeznaczony jest na wpisy:

- dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipoteki

- ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniu wieczystym

- innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek

- dział czwarty przeznaczony jest:

- na wpisy dotyczące hipotek

12. Księgi wieczyste prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego spółdzielczego

własnościowego prawa do lokalu

- stosuje się odpowiednie przepisy o księgach wieczystych dla nieruchomości

- dział pierwszy obejmuje:

- oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego

- oznaczenie nieruchomości, z którą lokal lub dom jest związany

- dział drugi obejmuje:

- wpisy dotyczące osoby, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu

- dział trzeci jest przeznaczony na wpisy:

- ograniczeń w rozporządzaniu prawem

- innych praw i roszczeń z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek

- dział czwarty jest przeznaczony na wpisy:

- hipotek

13. Zasady wieczystoksięgowe.

13.1. Cel, dla którego prowadzone są księgi wieczyste

- księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości

13.2. Jawność ksiąg wieczystych

Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Księgi

wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani

wniosków, o których ujawniono w niej wzmiankę.

- każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu

- akta księgi wieczystej może przeglądać w obecności pracownika sądu tylko osoba

mająca interes prawny i notariusz

13.3. Domniemanie wiarygodności ksiąg wieczystych

- Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym

stanem prawnym.

- Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje. Wszystkie prawa i roszczenia objęte

są domniemaniem wiarygodności zapisów księgi wieczystej. Domniemanie może być

obalone przez przeprowadzenie dowodu przeciwnego albo w procesie o uzgodnienie stanu

prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym lub w innym

postępowaniu. Domniemanie o zgodności wpisów praw w księdze wieczystej z

rzeczywistym stanem prawnym istnieje pomimo ujawnienia w księdze wieczystej

ostrzeżenia o niezgodności pomiędzy prawem wpisanym, a rzeczywistym stanem

prawnym. Ostrzeżenie takie wyłącza jedynie działanie rękojmi wiary publicznej ksiąg

wieczystych.

13.4. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych

W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze

wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi wieczystej rozstrzyga na korzyść tego,

kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne

prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę nie działającego w złej wierze. W

złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem

prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć. Rękojmia wiary publicznej ksiąg

wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych.

13.5. Wyłączenie spod działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:

- prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu,

- prawa dożywocia,

- służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu administracji

państwowej,

- służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z przekroczeniem granicy

przy wyznaczaniu budynku lub innego urządzenia.

Rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wyłącza wzmianka o wniosku, o skardze na

orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji lub kasacji oraz ostrzeżenie dotyczące

niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem

prawnym nieruchomości.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: