muzykoterapia(1).doc

MUZYKOTERAPIA

Historia muzykoterapii w skrócie

              Już u ludzi pierwotnych wiedziano, że ,muzyka wpływa na nastrój człowieka. Rytuały muzyczno – ruchowe towarzyszyły uroczystościom plemiennym. W Grecji w II w. p.n.e. muzyce przypisywano duże znaczenie w wychowaniu młodzieży. Zwracano uwagę na muzykę spokojną i dostojną, przeciwstawiając ją muzyce hałaśliwej. W średniowieczu zauważono, że muzyka działa na psychikę człowieka. Od XIX w. zaczęto stosować muzykę w psychiatrii. Muzyka uzupełnia różne formy prawidłowo prowadzonego leczenia podstawowego. Nadal wykorzystywane są psychotropowe efekty działania muzyki: uspokajająca, nasenne, aktywizujące…. Od początku lat siedemdziesiątych zauważono potrzebę specjalizacji w muzykoterapii, gdyż każda grupa chorych wymaga innych działań muzycznych. Kierunek wyznacza przebieg choroby, rodzaj leczenia, sprawność psychofizyczna. Ostatnie lata potwierdziły zwiększoną skuteczność działań muzycznych w połączeniu z innymi dziedzinami sztuki: plastyka, literatura itp. Grupą wiekową, dla której terapia muzyką jest szczególnie przydatna są dzieci i młodzież. Muzyka ma zastosowanie w okresie przedzabiegowym w salach operacyjnych, podczas zabiegów w znieczuleniu miejscowym i innych. Obniża ona poziom lęku i uspokaja. Szczególne zastosowanie znalazła w leczeniu różnego typu nerwic i opóźnionego rozwoju dzieci i młodzieży. W profilaktyce muzyka odgrywa ważną rolę w wychowaniu przedszkolnym. W sposób zabawowy za pomocą muzyki można uczyć dzieci zachowań prozdrowotnych.

              Muzyko terapia może być prowadzona indywidualnie lub grupowo.

Zadania muzykoterapii grupowej

1.     bezpośrednie

o       nawiązanie kontaktu wzrokowego, werbalnego i emocjonalnego z uczestnikami grupy,

o       określenie możliwości ruchowych i poznawczych,

o       ocena poziomu i regulacja wzmożonego lub obniżonego napięcia psychofizycznego,

o       integracja rytmiczno – ruchowa,

o       nauka perkusyjnego muzykowania (naturalnego, z instrumentami perkusyjnymi Carla Orfa),

o       nauka różnych form odpoczynku (uspokojenie, relaks),

o       uwrażliwienie muzyczne, plastyczne, poetyckie, wyzwalanie zdolności twórczych,

o       poznanie niekonwencjonalnej zabawy.

2.     pośrednie

o       odwrócenie uwagi odo choroby i obniżenie poziomu lęku,

o       korekta informacji chorego o sobie (poznanie własnego ciała i jego możliwości ruchowych)

o       poprawa relacji interpersonalnych w grupie,

o       korekta prawidłowych zachowań (postawy ciała, językowych, społecznych),

o       nauka zachowań prozdrowotnych (pogłębienie oddechu, wyprostowanie sylwetki, wykorzystanie muzyki relaksacyjnej w nauce, muzyki aktywizującej w zabawie, pracy fizycznej i rekreacji). Organizacja czasu wolnego (hobby artystyczne, zalecenia domowe),

o       wzmocnienie motywacji do leczenia i rehabilitacji (muzyczne ułatwianie rehabilitacji),

o       wzrost samooceny i pozytywnego nastawienia do siebie i otoczenia.

Mobilna rekreacja muzyczna (MRM) - jedna z technik muzykoterapii

              MRM jest to uporządkowany zbiór ćwiczeń ruchowych, rytmicznych, perkusyjnych, oddechowych, wyobraźni plastycznej, poetyckiej i działań relaksacyjnych stymulowanych różnorodną muzyką. Opracowana w okresie 1978-82 podczas zajęć z pacjentami Specjalnej Troski i Poradni Odwykowej, udoskonalona w latach 1985-90 z pacjentami Centrum Zdrowia Dziecka. Ćwiczenia nawiązują do rytmów biologicznych człowieka (wolny swobodny oddech, miarowa akcja serca) i codziennych zachowań (ziewanie, przeciąganie się, klaskanie w dłonie, oklepywanie ud, krok marszowy).

              MRM jest jedną z form muzykoterapii aktywnej. Pełni ona też funkcję profilaktyczną w przedszkolach, nauczaniu zintegrowanym, domach kultury.

              MRM uruchamia:

ü     układ ruchowy (ruch spontaniczny, uporządkowany, perkusyjny, izometryczny, miękki);

ü     układ oddechowy (korekta);

ü     układ krążenia (aktywizuje lub wycisza);

ü     poczucie rytmu, koordynacji rytm. ruch.;

ü     umiejętność muzykowania perkusyjnego;

ü     umiejętność wykorzystania Niekonwencjonalnych Źródeł Dźwięku;

ü     odreagowującą, prymitywną wokalną ekspresję (ćwiczenia logopedyczne);

ü     poszanowanie indywidualnego gustu muzycznego;

ü     wrażliwość na Dźwięki Natury (ekologia);

ü     potrzebę kontaktu z różnorodną muzyką (POP, poważna, ludowa, elektroniczna);

ü     wyobraźnię;

ü     gotowość do programowego umuzykalnienia;

ü     gotowość reagowania na muzykę;

ü     potrzebę racjonalnego wypoczynku;

ü     potrzebę kontaktu z innymi formami sztuki;

ü     potrzebę stosowania technik wschodnich i  rekreacyjnych (jogging, aerobic, callenetics, masaż, pressura, itp.)

ü     aktywność życiową i pozytywne nastawienie;

ü     wiarę w zdolności twórcze;

ü     integrację z innymi przejawami aktywności, edukacji lub terapii;

Etapy Mobilnej Rekreacji Muzycznej

1.     uruchomienie

2.     zrytmizowanie

3.     odreagowanie

4.     uwrażliwienie

5.     relaksacja

6.     aktywizacja łagodna

7.     aktywizacja dynamiczna

8.     rozmowa

Ad.1. Pierwszym ćwiczeniem uruchamiającym i integrującym grupę jest oddech składający się z fazy wdechu przez nos przy zamkniętych ustach i fazy wydechu przy (usta otwarte). Spokojna muzyka ułatwia i pogłębia oddychanie. Możemy dołączy tu małe ruchy dłoni, krążenie barkami, głową.

Ad. 2. Zaczynamy od imitowanego marszu w pozycji siedzącej lub leżącej. Wzbogacamy go fotografiami leśnej drogi, ścieżki wśród łąk. Doskonalimy sprawność dłoni klaszcząc

§        palce – palce

§        place – środek dłoni

§        palce – muszelki – oklepujemy uda, łydki z boku

Ad. 3. Przykładowo naśladujemy przyspieszający a potem zwalniający stukot pociągu; improwizujemy muzykę znanego zespołu lub grę na instrumentach muzycznych.

Ad. 4. W pozycji siedzącej lub leżącej przy muzyce poważnej lub elektronicznej naśladujemy ustami dźwięki natury (świergot ptaków, szum wiatru). Muzykujemy przy pomocy przedmiotów (kartki, pudełka). Wygrywamy emocje („ptasi bal” – radość, „burza piaskowa” –smutek, itp.). Patrząc na obrazki naśladujemy atmosferę lasu, szum morza. Malujemy muzykę .

Ad. 5. Każdy uczestnik przyjmuje wygodną pozycję ciała do odpoczynku, pokazujemy odpowiednie fotografie np. nad morzem.

Ad. 6. Rozciągamy nasze ciało (krążenie ramionami – naśladowanie ruszającego się lasu). Prosimy o zaklaskanie w dłonie. Pytamy o wspomnienia, które pojawiły  się podczas relaksu, prosimy o ocenę tej formy relaksu.

Ad. 7. Uczestnicy demonstrują swe zdolności improwizatorskie, muzyczne, taneczne, itp.

Ad. 8. Zachęcamy do wypowiadania swoich uwag.

Zalety MRM dla dziecka

·        nauczenie wczesnego odreagowania napięć psychofizycznych;

·        zwrócenie uwagi na różnorodne funkcje muzyki;

·        integracja muzyczna;

·        ułatwienie nauki (muzyka do pracy);

·        nauczanie różnych form odpoczynku;

·        uzupełnienie umuzykalnienia programowego;

·        poszerzenia uwrażliwienia kulturowego (poezja plastyka, teatr…);

·        wzrost aktywności życiowej;

·        zabawa muzyczna (edukacja poczucia humoru);

·        wbudowanie potrzeby ruchu;

·        profilaktyka uzależnień;

·        organizacja czasu wolnego;

·        profilaktyka pracy przy komputerze;

·        integracja zabawy i edukacji.

Kolejność ćwiczeń MRM