Łąkarstwo 2 koło.doc

Drżączka średnia - Briza media L

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa, z krótkimi, kilkucentymetrowymi podziemnymi rozłogami. Pędy generatywne słabo ulitnione, o wysokości do 80 cm.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe płaski niewielkie, wąskie, słabo bruzdkowane, z wyraźnym nerwem głównym -kilem. Języczki liściowe bardzo krótkie, równo ścięte. Pochwy liściowe częs purpurowo zabarwione. Kwiatostanem jest wiecha właściwa, rozpierzchła. Kłoski są 5-12-kwiatowe, sercowate, purpurowo zabarwione, osadzone daleko od osi kwiatostanu.

Biologia i siedlisko. Wiosną rozwija się powoli. Kwitnie od czerwca do września. Po skoszeniu wolno odrasta. Wykazuje dużą zimotrwałość. Gatunek światłolubny. Ma niską zdolność konkurencyjną. Występuje na różnych typach gleb, średnio wilgotnych i suchych, o małej żyzności. Wskazuje na niedob fosforu w glebie.

Znaczenie. Średnia wartość pastewna. Kwitostany są wykorzystywał w bukieciarstwie. Stanowi niepowtarzalny element krajobrazowy. Lwu = 5.

Komonica błotna - Lotus uliginosus Schkuhr

Pokrój. Roślina średniowysoka, z podziemnymi i nadziemnymi rozłoga­mi, o płytkim systemie korzeniowym. Łodyga dołem pokładająca (wiotka), górą podnosząca się, dość gruba, wewnątrz pusta.

Cechy rozpoznawcze. Liście 5-listkowe, podobne do komonicy zwyczaj­nej. Kwiatostan bardzo podobny do kwiatostanu komonicy zwyczajnej, lecz 8-14-kwiatowy, kwiaty żółtopomarańczowe. Strąki cienkie, spiczasto zakończo­ne. Nasiona drobniejsze niż u komonicy zwyczajnej, zielonobrunatne.

Biologia i siedlisko. Jest rośliną bardzo trwałą (nawet do kilkudzie­sięciu lat). Wiosną rozwija się dość późno. Kwitnie od czerwca do późnej je­sieni (do pierwszych przymrozków). Znosi zacienianie. Dobrze odrasta. Wy­stępuje na podmokłych łąkach, na glebach torfowych i mineralnych.

Znaczenie. Cenna roślina pastewna. Wysoka zawartość białka, nie zawie­ra związków cyjanogennych. Brak odmian hodowlanych. Lwu = 9.

Kostrzewa owcza - Festuca ovina L.

Pokrój._Trawa niska, zbitokępkowa. Źdźbła proste, wzniesione, pod kwia­tostanem szorstkie, o wysokości do 50 cm. Wytwarza dużo pędów generatyw-nych oraz silny system korzeniowy. Tworzy zbitą, zwartą darń.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe szczeci-niaste, szorstkie, sztywne, nie dające się rozłożyć, z wyraźnymi 3-4 żeberkami. Języczek liściowy bardzo krótki. Uszka wyraźnie wykształcone, skierowane ku górze. Pochwy liściowe otwarte, szorstkie, zwykle owłosione. Kwiatostanem jest wiecha podwójna, skupiona, z 2-9-kwiatowymi, ościstymi kioskami.

Biologia i siedlisko. Wegetację rozpoczyna wcześnie. Kwitnie pod ko­niec maja. Charakteryzuje się dobrą zimotrwałością. Wrażliwa na udeptywa­nie. Wytrzymała na suszę. Preferuje gleby ubogie, zwłaszcza w fosfor, kwaśne, suche i lekkie. Gatunek spotykany w wielu zbiorowiskach roślinnych rosną­cych w trudnych warunkach siedliskowych.

Znaczenie. Gatunek o niskiej smakowitości. Ma pewne znaczenie w ży­wieniu owiec na górskich pastwiskach. Wykorzystywana do obsiewu trawni­ków, terenów sportowych, rekreacyjnych, poboczy dróg, lotnisk i innych trud­nych stanowisk. Często stosowana jako roślina przeciwerozyjna. Lwu = 3.

Lucerna nerkowata (L. chmielowa) - Medicago lupulina L.

Pokrój. Roślina średniowysoka. Łodyga cienka, ścieląca, rozgałęziona, o licznych i drobnych listkach, delikatna, omszona.

Cechy rozpoznawcze. Liście trójlistkowe, listki drobne, jajowate, z ma­łym, szczytowym ząbkiem, tzw. dziobkiem, w górnej części delikatnie ząbko­wane. Górny listek na ogonku dłuższym niż listki boczne. Przylistki podłużne, jajowate, ostro zakończone. Kwiaty żółte, drobne, zebrane w małe, kuliste gro­na. Owocem jest strąk nerkowaty, jednonasienny, siatkowato unerwiony, po dojrzeniu czarny. Nasiona jajowate lub „fasolowate", zielonożółte, o słabym połysku.

Biologia i siedlisko. Roślina krótkotrwała (1-2-letnia), utrzymująca się z samosiewu. Kwitnie od maja do września. Odporna na nie sprzyjające waruinki klimatyczne. Dobrze odrasta. Występuje na różnych glebach mineral­nych, zasobnych w wapń, suchych i średnio wilgotnych, lekkich.

Znaczenie. Stosowana w mieszankach na przemienne użytki zielone, czasem także na trwałe łąki i pastwiska. Lwu = 8.

Perz właściwy -Agropyron repens (L.) P. Beauv.

Pokrój. Trawa wysoka, rozłogowa. Źdźbła w dolnej części wygięte, gładkie, w górnej części słabo ulistnione. Liście ciemnozielone z szarawym nalotem.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe płaskie, lancetowate, szorstkie, krótko owłosione na górnej stronie. Języczek liściowy krótki, kołnierzykowaty, ząbkowany. Uszka bardzo wyraźne, długie, nitkowa­te, obejmujące źdźbło. Pochwy liściowe otwarte, wyraźnie owłosione. Kwiato­stanem jest kłos prawdziwy, luźny, dwustronny. Kłoski 4-5-kwiatowe, ościste, ustawione dachówkowato - szerszą stroną do osi kwiatostanu.

Biologia i siedlisko. Wegetację rozpoczyna wczesną wiosną. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Wyróżnia się dużą odpornością na niekorzystne warunki siedliskowe. Trawa nitrofilna. Najczęściej występuje na glebach lekkich, prze­wiewnych, zasobnych w azot i fosfor. Pojawia się na użytkach zielonych prze-nawożonych azotem.

Znaczenie. Nie ma znaczenia paszowego, aczkolwiek we wczesnych fa­zach rozwojowych jest chętnie zjadana przez zwierzęta. Trawa o dosyć korzyst-nym składzie chemicznym. Nasiona odmian hodowlanych mogą służyć do ob­siewu terenów specjalnych, skarp, poboczy dróg, pełniąc tam funkcję rośliny przeciwerozyjnej. Uciążliwy chwast upraw polowych. Wykorzystywana jest w ziołolecznictwie. Lwu = 7.

Śmiałek darniowy -Deschampsia caespiłosa (L.) P. B.

Pokrój. Trawa wysoka (do 150 cm), zbitokępkowa. Wysokie położenie wę­zła krzewienia powoduje rozwój dużych, wypiętrzonych nad powierzchnię gle­by, zbitych i wysokich kęp.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe długie, spiczaste, od dołu błyszczące, na górnej powierzchni ostro żeberkowane, bar­rdzo szorstkie, tnące. Między żeberkami widoczne pod światło białe smugi bie­gnące wzdłuż blaszek. Języczki liściowe bardzo długie, spiczaste. Pochwy liścio­we zamknięte, najczęściej gładkie. Kwiatostanem jest duża, rozpostarta wie­cha właściwa. Kłoski drobne, połyskujące, 2-3-kwiatowe, często fioletowo za­barwione.

Biologia i siedlisko. Zaczyna rozwój wczesną wiosną. Kwitnie pod ko­niec czerwca. Po skoszeniu silnie się krzewi. Gatunek odporny na niekorzyst­ne warunki klimatyczne. Roślina wrażliwa na niskie koszenie. Rozwija się dobrze w każdym siedlisku glebowym. Rozpowszechniona na zaniedbanych łakach i pastwiskach.

Znaczenie. Jest to jeden z najbardziej uciążliwych, trudnych do zwalczenia chwastów łąk i pastwisk. Wypiera inne cenne gatunki roślin. Omijany przez zwierzęta. Przy ponad 20% udziale w runi jest zalecane ponowne zagospodaro­wanie użytku. Wzbudza zainteresowanie jako trawa trawnikowa. Lwu = 0.

Stokłosa miękka - Bromus hordeaceus L.

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa. System korzeniowy płytko zlokali­zowany pod powierzchnią gleby. Źdźbła słabo ulistnione, gęsto owłosione.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe płaskie, krótkie, obustronnie owłosione. Języczek liściowy niewielki, delikatnie ząbko­wany. Pochwy liściowe zamknięte, omszone. Kwiatostanem jest wiecha podwój­na lub pojedyncza, silnie skupiona. Kłoski 6-8-kwiatowe, jajowate, ościste.

Biologia i siedlisko. Trawa jednoroczna, rzadziej dwuletnia. Rozwija się szybko. Kwitnie i owocuje w maju. Gatunek bardzo plenny, wytwarza dużo łatwo kiełkujących nasion. Gatunek mało wymagający co do warunków siedli­skowych. Preferuje gleby suche i umiarkowanie wilgotne, mało żyzne, prze­wiewne. Często występuje na łąkach o przerzedzonej runi, a także na stano­wiskach ruderalnych.

Znaczenie. Pod względem paszowym trawa bezwartościowa, omijana przez zwierzęta ze względu na duże omszenie. Na plantacjach nasiennych traw jest traktowana jako chwast. Lwu = 4.

Tomka wonna - Anthoxanthum odoratum L.

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa. W pierwszym pokosie wykształca głównie pędy kwiatowe o 2-3 delikatnych liściach, ale po skoszeniu liście są dłuższe i ciemniejsze.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe płaskie, na górnej powierzchni delikatnie owłosione. Języczki liściowe długie, ząbko­wane, u podstawy czerwonofioletowo zabarwione. Krótkie uszka czerwone, z kępkami długich włosków. Pochwy liściowe z zachodzącymi na siebie brzega­mi, przeważnie omszone, czerwonofioletowo zabarwione. Kwiatostanem jest wiecha kłosokształtna, z jednokwiatowymi, dużymi i ościstymi kioskami.

Biologia i siedlisko. Rozwija się wcześnie i zakwita na początku maja, dlatego szybko wydaje nasiona. Dobrze odrasta. Rośnie na stanowiskach mało żyznych - łąkach i pastwiskach o niezbyt zwartej runi, glebach zarówno mine­ralnych, jak i organicznych. Odporna na niekorzystne warunki klimatyczne, np. suszę i niskie temperatury. Masowe występowanie świadczy o niedoborze składników pokarmowych, zwłaszcza fosforu.

Znaczenie. Charakteryzuje się małą wartością pokarmową, a także ni­skim plonowaniem. Zawiera kumarynę, która nadaje sianu specyficzny aro­mat, co Dodnosi walorv zanachnwe siana T.wri = 4

Owsica omszona - Avenula pubescens (Huds. Dumort.)

Pokrój. Trawa wysoka, luźnokępkowa. Wykształca niewielką liczbę pędów wegetatywnych, z dość długimi liśćmi. Pędy kwiatowe są dłuższe od wegetatyw­nych, słabo ulistnione, z krótkimi liśćmi, o szerokich blaszkach liściowych.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe płaskie, i (rownowąskie, ze śladem nart, wyraźnie owłosione, zakończone łódeczkowato. Języczki liściowe długie, trójkątne. Pochwy liściowe zamknięte, spłaszczone i owłosione. Kwiatostanem jest wiecha podwójna, połyskująca. Kłoski duże, 2- 3-kwiatowe, z co najmniej dwoma zgiętymi, purpurowymi ośćmi.

Biologia i siedlisko. Wzrost i rozwój rozpoczyna wcześnie wiosną. Kwitnie na początku lipca. Słabo odrasta po skoszeniu. Pospolity gatunek ubogich, wilgotnych oraz suchych łąk i polan leśnych. Najbardziej odpowiednie są dla niej gleby ubogie w składniki pokarmowe.

Znaczenie. Trawa o małej wartości pokarmowej, niechętnie zjadana przez zwierzęta. Plony siana są małe i wynoszą do 2 t/ha. Przy wyższym nawożeniu mineralnym ustępuje z runi, nie wytrzymując konkurencji gatunków wartosciowych. Lwu = 4.

Wiechlina roczna - Poa annua L.

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa. Tworzy luźne, drobne kępy, z krót­kimi, pokładającymi się pędami kwiatowymi. System korzeniowy jest słabo rozwinięty.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe krótkie, płaskie, łódeczkowato zakończone, ze śladem nart, poprzecznie lekko pomarsz­czone. Języczki liściowe długie, białe. Kwiatostanem jest wiecha podwójna, rozpierzchła, z 3-7-kwiatowymi kłoskami.

Biologia i siedlisko. Gatunek jednoroczny, występują też formy dwulet­nie. Kwitnie i wydaje nasiona przez cały okres wegetacji. Trawa o najwyższej odporności na udeptywanie. Dobrze znosi zacienienie. Wykazuje duże przysto­sowanie do różnych warunków siedliskowych. Jest to trawa bardzo pospolita, występuje szczególnie w miejscach silnie udeptywanych.

Znaczenie. Bardzo nisko plonuje. Chętnie zjadana przez zwierzęta. Tra­wa o dobrej wartości pokarmowej. Nasiona odmian hodowlanych mogą być stosowane do obsiewu trawników użytkowych. W uprawach warzywnych czę­sto jest uciążliwym chwastem. Lwu = 6.

Wiechlina zwyczajna - Poa trivialis L.

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa. Źdźbła w dolnej części płożące, z możliwością krzewienia się z kolanek. Źdźbła wysoko ułistnione, pod kwiato­stanem u góry szorstkie.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe płaskie, zwężające się od podstawy do wierzchołka, z wyraźnym śladem nart, ostro zakończone. Języczki liściowe bardzo długie, spiczaste, białe. Pochwy liściowe otwarte, lekko spłaszczone i szorstkie. Kwiatostanem jest wiecha właściwa,

0 wyraźnie szorstkich gałązkach. Kioski 3-4-kwiatowe, często fioletowo zabarwione.

Biologia i siedlisko. Wiosną wcześnie zaczyna wegetację. Kwitnie w czerwcu. Dobrze plonuje, lecz tylko w pierwszym pokosie, później słabo odrasta. Rośnie na stanowiskach okresowo nadmiernie uwilgotnionych, żyznych oraz zasobnych w fosfor i azot. Często porasta zmeliorowane torfowiska.

Znaczenie. Charakteryzuje się dobrą wartością pokarmową, szczególnie wcześnie koszona. Plonuje wysoko tylko w pierwszym pokosie (3-4 t/ha). Jej obecność wskazuje na zasobność gleb w fosfor, potas i azot. Lwu = 8.

.7.2. Trawy o małej wartości gospodarczej lub bezwartościowe

Trzcina pospolita - Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud.

Pokrój. Trawa wysoka, rozłogowa. Wykształca długie, grube, wewnątrz puste rozłogi. Źdźbło jest grube, sztywne, dobrze wykształcone i ulistnione.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe sino-zielone, płaskie, twarde, długie i ostre. U podstawy blaszki liściowej zamiast języczka występuje wieniec srebrzystych włosków. Kwiatostanem jest wiecha właściwa o długości ok. 50 cm, z kioskami 3-7-kwiatowymi, tworzącymi dłu­gie włoski u nasady.

Biologia i siedlisko. Wiosną rozwija się powoli, potem szybko rośnie. Kwitnie od lipca do września. Dzięki głęboko sięgającym rozłogom może się utrzymywać wiele lat. Rośnie nad brzegami zbiorników wodnych (stawów, je­zior, rzek, rowów itp.), tworząc zwarte, jednogatunkowe zbiorowiska roślinne. Odgrywa doniosłą rolę w lądowaceniu tych zbiorników. Występuje także na glebach mineralnych o nieprzepuszczalnym podłożu, np. na nie zmeliorowa­nych łąkach.

Znaczenie. Należy do gatunków o małej wartości pokarmowej, ale użyta we wczesnej fazie rozwojowej (przed wykłoszeniem) dosyć dobrze się zakisza. Dostarcza surowca do celów przemysłowych, w papiernictwie do produkcji ce­lulozy i w budownictwie. Ma znaczenie jako roślina przeciwerozyjna, umacnia bowiem brzegi cieków wodnych. Lwu = 1.

Manna mielec - Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.

Pokrój. Trawa wysoka, rozłogowa. Źdźbła wzniesione, sztywne. Wytwa­rza także wydłużone pędy wegetatywne, o długich blaszkach liściowych i sil­nie spłaszczonych pochwach.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe szero­kie, równowąskie, o ostrych krawędziach, z wyraźnie zaznaczonym śladem nart. Na liściach widoczne przegrody powietrzne w postaci ciemnych punktów, Języczek liściowy średniej długości, ścięty, biały lub zielonkawy. Kwiatostanem icst bardzo duża wiecha właściwa z licznymi rozgałęzieniami, z kioskami 5-9-kwiatowymi, często fioletowo zabarwionymi.

Biologia i siedlisko. Wiosną rozwija się powoli, kwitnie pod koniec czerwcu lub w lipcu. Po wykłoszeniu szybko ulega drewnieniu. Dobrze odrasta po skoszeniu. Często tworzy jednogatunkowe zbiorowiska nad brzegami wód. Wrażliwa na zacienienie i niedostatek tlenu w wodzie. Występuje również na podmokłych, zalewanych żyznymi wodami łąkach.

Znaczenie. Daje wysokie plony siana (8 - 12 t/ha) o niskiej wartości. Za­wiera glikozydy cyjanogenne, które znacznie ograniczają wartość pokarmową. Skarmianie zielonki może powodować zatrucia zwierząt. Zbiorowiska tego ga-tunku stwarzają ciekawy aspekt krajobrazowy. Lwu = 5.

Manna jadalna - Glyceria fluitans (L.) R. Br.

Pokrój. Trawa wysoka, luźnokępkowa, o zdolności krzewienia się z kola­nek płożących się pędów naziemnych. Pędy kwiatowe i wegetatywne są spłasz­czone, sinozielone, często pokładają się na powierzchni płytkich wód.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku złożone. Blaszki liściowe płaskie, długie, średniej szerokości. Języczek długi, spiczasty, trójkątny. Pochwy liścio­we silnie spłaszczone. Na liściach widoczne przegrody kanałów powietrznych. Kwiatostanem jest długa, wąska wiecha podwójna z jasnozielonymi i wydłużo­nymi kioskami 7—10-kwiatowymi.

Biologia i siedlisko. Wiosną rozwija się dosyć późno. Kwitnie w czerw­cu lub lipcu. Po skoszeniu słabo odrasta. Występuje na zamulonych brzegach zbiorników wodnych i mokrych, żyznych łąkach. Po osuszeniu terenu bardzo szybko zanika.

Znaczenie. Wcześnie skoszona daje siano średniej wartości o przyjemnym aromacie i słodkawym smaku. Plony siana są niewielkie (1,5 - 2,0 t/ha). Za­wiera glikozydy cyjanogenne, mogące powodować groźne zatrucia zwierząt. Lwu = 5.

Wyczyniec kolankowaty -Alopecurus geniculatus

Pokrój. Trawa niska, luźnokępkowa, zdolna do krzewienia się z węzłów dolnej części źdźbła. Pędy kwiatowe, a także wegetatywne pokładają się na powierzchni gleby.

Cechy rozpoznawcze. Liście w pączku zwinięte. Blaszki liściowe płaskie, drobne, lancetowate. Języczki liściowe białe, długie, ostro zakończone. Pochwy liściowe lekko rozdęte, długie. Kwiatostanem jest krótka, wałeczkowata wie­cha kłosokształtna, z jednokwiatowymi kioskami.

Biologia i siedlisko. Wiosną rozwija się powoli. Kwitnie pod koniec czerwca. Gatunek wrażliwy na niedobory wody, w warunkach suszy szybko ustępuje z runi. Rośnie na glebach wilgotnych, zarówno na łąkach, jak i pa­stwiskach, w miejscach zalewanych żyznymi namułami, o okresowo stagnują-...