progr_naucz_DDH.pdf

Wies³awa Surdyk-Fertsch

Bogumi³a Szeweluk-Wyrwa

Grzegorz Wojciechowski

Historia i spo³eczeñstwo

Program autorski

dla klas IVVI (II etap edukacji)

szecioletniej szko³y podstawowej

Program zatwierdzony do u¿ytku szkolnego

przez Ministerstwo Edukacji Narodowej

pod numerem DKW-4014-175/99

Projekt i realizacja ok³adki: Piotr Bielewski, El¿bieta Binkowska

Redakcja techniczna: Iwona Brzostowska-Ceglarz

ISBN 978-83-7409-379-8

Poznañ 2000

Wydanie trzecie

Warszawa 2008

Sk³ad i ³amanie: Nowa Era Sp. z o.o.

Nowa Era Sp. z o.o.

Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa

tel. 0 22 570 25 80, faks 0 22 570 25 81

www.nowaera.pl, e-mail: nowaera@nowaera.pl

Druk i oprawa: Abedik S.A., Poznañ

Spis treci

I. Charakterystyka programu ..................................................................... 4

1. Wstêp ................................................................................................... 4

2. Za³o¿enia wstêpne .............................................................................. 5

3. Uk³ad programu i dobór jego treci .................................................. 5

Klasa IV ............................................................................................... 6

Klasa V ................................................................................................ 6

Klasa VI ............................................................................................... 6

4. Uwagi dotycz¹ce ralizacji .................................................................. 7

5. Czas realizacji ..................................................................................... 8

II. Cele nauczania historii i spo³eczeñstwa ................................................ 8

1. Cele ogólne ......................................................................................... 8

2. Cele etapowe ....................................................................................... 9

Cele wychowawcze ............................................................................ 9

Cele kszta³c¹ce ................................................................................... 9

Cele poznawcze .................................................................................. 1 0

III. Dzieñ dobry historio! dzia³y i tematy kl. IV ...................................... 1 2

IV. Kryteria ocen ............................................................................................ 3 1

V. Poznajê ciê historio! dzia³y i tematy kl. V ......................................... 3 4

VI. Poznajê ciê historio! dzia³y i tematy kl. VI ....................................... 6 4

VII. Kryteria ocen ............................................................................................ 9 4

VIII. Osi¹gniêcia absolwenta szecioletniej szko³y podstawowej ............... 9 7

H ISTORIA I SPO£ECZEÑSTWO . C Z£OWIEK I JEGO CYWILIZACJA

I. Charakterystyka programu

1. Wstêp

Zarówno wród teoretyków, jak i znacznej czêci nauczycieli praktyków od dawna istnia-

³o przewiadczenie o koniecznoci zmian programowych. Dotyczy ono równie¿ przedmiotu

historia i spo³eczeñstwo. Reforma systemu owiatowego w Polsce stwarza wiêc okazjê do

okrelenia na nowo jego miejsca w wychowaniu i edukacji m³odego cz³owieka.

Zbêdnym jest udowadnianie, ¿e znajomoæ przesz³oci odgrywa bardzo wa¿n¹ rolê w pro-

cesie kszta³towania osobowoci dzieci. Daje ona nie tylko pewien zasób wiedzy, jest tak¿e

wa¿nym czynnikiem wpajaj¹cym m³odemu pokoleniu podstawowe wartoci humanistyczne

i patriotyczne. Historia musi zatem znaleæ odpowiednie miejsce w nowym systemie. Ko-

niecznoæ nowego ujêcia treci, a przede wszystkim celów, nie oznacza bynajmniej ca³ko-

witego przekrelenia dotychczasowego dorobku dydaktycznego. Wiele jego osi¹gniêæ

zas³uguje na kontynuacjê.

Prezentowany program jest propozycj¹ nowego ujêcia przedmiotu historia i spo³eczeñstwo

w szecioletniej szkole podstawowej; jest on przeznaczony do realizacji w klasach IVVI.

Zasadniczym celem poznawczym programu jest wprowadzenie dziecka w przesz³oæ po-

przez zapoznanie go z wybranymi elementami dorobku cywilizacyjnego ludzkoci w ró¿-

nych epokach. Oznacza to powa¿ne ograniczenie dominuj¹cej w dotychczasowych progra-

mach szkolnych problematyki z zakresu historii politycznej. Uczeñ nie ma wiêc poznawaæ

dziejów wojen, w³adców czy postanowieñ traktatów; nacisk po³o¿ono na treci z zakresu

historii gospodarczej, spo³ecznej oraz kultury i szeroko rozumianego ¿ycia codziennego.

Wa¿nym problemem autorów by³o dostosowanie treci programowych do odpowiedniej fazy

rozwoju psychicznego dziecka. W II etapie edukacyjnym pocz¹tek edukacji historycznej

przypada na koniec m³odszego wieku szkolnego, w którym mylenie abstrakcyjne, orienta-

cja czasowa i przestrzenna zaczynaj¹ siê dopiero kszta³towaæ. Te dwa czynniki (wiek dziecka

i wprowadzenie historii i spo³eczeñstwa jako nowego przedmiotu) wp³ynê³y na decyzjê

o potraktowaniu klasy IV jako etapu propedeutycznego.

Autorzy dokonali wyboru treci pod k¹tem wzbudzenia zainteresowania ucznia przed-

miotem. Materia³ programowy zosta³ jednak tak skonstruowany, by wprowadzaæ ucznia w pod-

stawowe kategorie historyczne: ci¹g³oæ, zmiennoæ, czas i przestrzeñ oraz rozumowanie

przyczynowo-skutkowe. Powy¿sza propozycja bierze równie¿ pod uwagê za³o¿enie II etapu

edukacyjnego, dotycz¹ce integracji nauczania; program stwarza warunki do integracji miê-

dzyprzedmiotowej. Mo¿na go tak¿e rozszerzyæ o cie¿ki edukacyjne: wychowanie patrio-

tyczne i obywatelskie oraz edukacjê regionaln¹ dziedzictwo kulturowe w regionie (ER).

2. Za³o¿enia wstêpne

a) Poprzez poznawanie przesz³oci nale¿y wprowadziæ dziecko w wiat wartoci humani-

stycznych (ogólnoludzkich), takich jak dobro, prawda, piêkno, godnoæ i prawa cz³o-

wieka oraz wra¿liwoæ na krzywdê i niesprawiedliwoæ.

b) Uczeñ powinien poznaæ najbardziej charakterystyczne przejawy ¿ycia i dzia³alnoci

spo³ecznej w poszczególnych epokach. Umo¿liwi mu to dostrzeganie zmian nastêpuj¹-

cych w ¿yciu ludzi na przestrzeni dziejów, a jednoczenie postrzeganie wspó³czesnej

cywilizacji jako kontynuacji dzie³a wczeniejszych pokoleñ, co s³u¿y kszta³towaniu

postawy tolerancji dla innych kultur, ras, narodów oraz religii.

c) Poznawanie przesz³oci w klasach IVVI nale¿y traktowaæ jako etap przygotowuj¹cy

ucznia do podjêcia nauki historii w gimnazjum. Uczeñ powinien opanowaæ przede

wszystkim szereg umiejêtnoci umo¿liwiaj¹cych znaczn¹ samodzielnoæ w zdobywa-

niu wiedzy na etapie gimnazjalnym.

d) Obok kszta³towania umiejêtnoci nauczyciel powinien zwróciæ uwagê na wyrobienie

emocjonalnego stosunku do przesz³oci. Obrazy z ¿ycia w poszczególnych epokach

musz¹ wiêc pobudzaæ wyobraniê dziecka. Tylko pod tym warunkiem edukacja histo-

ryczna spe³ni sw¹ rolê wychowawcz¹.

e) Uczeñ musi poznawaæ wydarzenia umieszczone nie tylko w czasie, ale równie¿ w okre-

lonej przestrzeni. St¹d te¿ w poszczególnych jednostkach tematycznych nale¿y uwzglêd-

niæ treci z zakresu geografii historycznej, ukazuj¹ce zwi¹zek zajêæ cz³owieka ze ro-

dowiskiem, w którym ¿y³.

f) Z dziejów Polski powinny zostaæ wybrane wydarzenia o znaczeniu prze³omowym;

ukazanie ich na tle wydarzeñ europejskich, a nawet wiatowych u³atwi uczniowi zrozu-

mienie zwi¹zku dziejów Polski z dziejami powszechnymi. Ukazanie dziejów Polski

jako fragmentu dziejów Europy przyczyni siê do psychologicznego przygotowania

m³odego pokolenia do integracji Polski z Uni¹ Europejsk¹.

g) Historia odgrywa istotn¹ rolê w kszta³towaniu poczucia przynale¿noci do rodowiska

lokalnego, do ma³ej ojczyzny. St¹d powszechnie stawiany postulat uwzglêdniania tre-

ci z zakresu historii regionalnej. Ze wzglêdu jednak na specyfikê poszczególnych

regionów trudno by³oby okrelaæ szczegó³owe treci. Ich dobór zale¿y przede wszyst-

kim od nauczyciela, jego wiedzy, zaanga¿owania, mo¿liwoci lokalnych oraz poziomu

intelektualnego uczniów.

3. Uk³ad programu i dobór jego treci

Przyjête za³o¿enia wp³ynê³y na odpowiedni dobór treci jest on chronologiczno-rze-

czowy. Ca³oæ materia³u zosta³a podzielona na trzy czêci odpowiadaj¹ce poszczególnym

klasom.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: