Ćwiczenie nr 9 - Bloki.pdf - cad - sebazietek

Ćwiczenie nr 9 - Bloki

Co to jest blok?

Często zdarzają się sytuacje, kiedy w rysunku mamy powtarzające się elementy. Niektóre z nich np. na-

krętki, śruby łożyska itp. są obiektami standardowymi i powtarzają się nie tylko w danym rysunku, ale i

w innych. W tej sytuacji zamiast ułatwiać sobie projektowanie przy pomocy kopiowania już raz stwo-

rzonych obiektów warto w tym zakresie skorzystać z oferty AutoCAD’a a i zastosować bloki.

Blok jest elementem złożonym a jego składnikami mogą być praktycznie dowolne obiekty graficz-

ne. Raz definiowany blok można później wykorzystać wielokrotnie i nie tylko w ramach jednego ry-

sunku, ale także i w innych po uprzednim zapisaniu go na dysk. Wykorzystanie bloku polega na wsta-

wieniu go w jakieś miejsce, określając przy tym jego orientację oraz skalę (rozmiar) i to niezależnie dla

każdego z podstawowych kierunków X, Y i Z.

Należy rozróżnić dwie rzeczy: definicję bloku i jego odnośnik . Definicję bloku tworzy się na podsta-

wie utworzonych wcześniej obiektów graficznych (linie, okręgi, łuki ...). Po zdefiniowaniu blok, czyli

obiekty, które go tworzą, jest niewidoczny dla użytkownika. AutoCAD przechowuje je w specjalnym

miejscu w pamięci. Definicja bloku, choć niewidoczna, jest zapisywana wraz z rysunkiem do pliku

DWG.

Użycie bloku polega na wstawieniu do rysunku specjalnego obiektu tzw. odnośnika. Program

wstawiając blok nie kopiuje tam obiektów graficznych definiujących blok, ale umieszcza w rysunku in-

formację o położeniu, orientacji oraz skali wstawionego bloku i to stanowi właśnie odnośnik. Na pod-

stawie tej informacji odrysowywany jest później wizerunek bloku w miejscu wstawienia odnośnika. Ta-

kie podejście oszczędza pamięć, bo każdy odnośnik zajmuje tyle samo miejsca, niezależnie od stopnia

złożoności bloku i mniej więcej tyle, co przecięty obiekt graficzny jak np. linia. Przykładowo, nakrętkę

składamy przeciętnie z 10 obiektów rysunkowych. Kopiując ją np. 100 razy generujemy 1000 obiektów.

Po zdefiniowaniu nakrętki jako bloku i 100-krotym wstawieniu w rysunku będziemy mieć jedynie 100

obiektów zamiast 1000.

Stosowanie bloków oferuje możliwości jakie nie dają polecenia kopiowania. Do cech 1 bloków za-

liczymy:

• Wygodę (wstawianie bloku jest miej czasochłonne niż kopiowanie i oferuje większe możliwości)

• Elastyczność (po uaktualnieniu bloku jego wizerunek w każdym punkcie wstawienia ulega auto-

matycznej zmianie czego nie można powiedzieć o obiektach skopiowanych)

• Blok można wykorzystać w innych rysunkach co daje możliwość stworzenia biblioteki elementów

typowych.

• Wstawiając blok mamy możliwość zróżnicowania skali w podstawowych kierunkach X, Y i Z.

• Stosując atrybuty można w bloku zawrzeć dodatkowe informacje, które mogą posłużyć później

do generowania wykazów.

• Oszczędność pamięci (odnośnik do bloku zajmuje mniej miejsca niż obiekty, które go tworzą)

• Niezależnie od stopnia jego złożoności bloku jego wstawienie jest elementem, którym manipuluje

się tak jak pojedynczym obiektem.

Rodzaje bloków

W AutoCAD’zie występują dwa rodzaje bloków. Bloki statyczne oraz dynamiczne . Blok dynamiczny jest

absolutną nowością i został wprowadzony dopiero w wersji 2006 a zdefiniowane w starszych wersjach

bloki będą nazywane blokami statycznymi. Różnica między nimi polega głównie na tym, że elementami

definicji bloku dynamicznego mogą być nie tylko obiekty graficzne, ale także i operacje. To sprawia, że

blok dynamiczny jest bardziej elastyczny. Normalnie obiekty stanowiące blok zachowują się tak jakby

były ze sobą sztywno powiązane. Nie jest możliwe ich niezależne przemieszczanie względem siebie.

Teraz, dzięki temu, że elementami bloków mogą być operacje to takie ograniczenie może być ominięte.

Na przykład do zbudowania biblioteki śrub przy pomocy bloków statycznych trzeba stworzyć tyle blo-

1 W starszych niż 2005 wersjach programu wadą bloku było to, że nie można było przy jego pomocy ucinać innych

obiektów lub przedłużać ich do jego krawędzi..

ków, ile jest kombinacji średnic i długości trzonów – w sumie sporo. Korzystając teraz z bloków dy-

namicznych wystarczy utworzyć jedną definicję wyposażając ją w operacje rozciągania i skalowania,

które sprawią, że długość trzonka oraz średnica będą mogły być zmieniane po wstawieniu bloku. Nie-

stety ubocznym skutkiem bloku dynamicznego jest to, że odnośnik do niego zajmuje on więcej miejsca.

Innym rodzajem bloku jest tzw. odnośnik zewnętrzny . Odnośnik zewnętrzny jest łączem do pliku

(DWG), który jest wstawiony do rysunku specjalnym poleceniem ( odnośnik ). Plik ten wczytywany jest

w czasie otwarcia bieżącego rysunku i wszelkie zmiany rysunku odnośnika są odzwierciedlane właśnie

w tym momencie. Są to rodzaje bloków, których definicje są zawsze umieszczone na zewnątrz rysunku.

Odnośnik zewnętrzny pełni rolę podkładu na tle, którego konstruuje się dany model i przez to nie mo-

że być edytowany edytorem bloku. Odnośniki zewnętrzne nie powiększają rozmiaru pliku rysunku bie-

żącego i tym różnią się od plików wstawionych jako bloki. Wstawienie pliku w roli bloku powoduje

utworzenie na bazie tegoż pliku definicji bloku i umieszczenie w bieżącym rysunku odnośnika do nie-

go, co w efekcie wpływa na rozmiar pliku. Stosowanie odnośników ułatwia zespołową pracę nad du-

żymi projektami.

Elementy bloków

Elementem bloków mogą być dowolne obiekty graficzne z wyłączeniem wstawienia tegoż bloku. In-

nymi słowy w definicji blok nie może odwoływać się sam do siebie. W definicji bloku można zawrzeć

wstawienia innych bloków i ten sposób tworzyć bloki zagnieżdżone. Z racji specyfiki bloków ich ele-

mentami mogą być obiekty normalnie nie stosowane w rysunku i są to: dla wszystkich bloków atrybuty

oraz tylko dla dynamicznych parametry i operacje (patrz ćwiczenie nr 10).

Atrybuty

Atrybut jest formą zmiennej tekstowej,

której treść jest określana w czasie

wstawiania bloku. Jest to obiekt prze-

znaczony tylko do stosowania w blo-

kach. Jest to też jedyny element dyna-

miczny w blokach statycznych, którego

dynamika wynika także z tego, że w ra-

mach bloku można go niezależnie prze-

mieszcza ć 2 , co nie jest możliwe z inny-

mi obiektami graficznymi. Atrybuty de-

finiujemy poleceniem atrdef , które wy-

świetla okno dialogowe pokazane na

rys.1.

Każdy atrybut ma unikalną nazwę

podawaną w polu Etykieta , punkt

wstawienia 3 , sposób wyrównania tekstu

w polu tekstowym, wysokość i wygląd

(określany przez aktualny styl tekstu).

Atrybut po wstawieniu wygląda jak

zwykły tekst jednowierszowy o treści podanej w polu Etykieta . Dodatkowe cechy są określone przez

odpowiednie przełączniki. Przełącznik niewidoczny określa stan widoczności 4 atrybutu. Atrybut nie-

widoczny służy raczej do przechowywania informacji niż wyświetlania napisu związanego z blokiem.

Przełącznik stały definiuje atrybut o stałej treści. Pełni on wówczas rolę obiektu tekstowego, którego

jedyną zaletą jest możliwość ustalenia indywidualnego położenia niezależnie od punktu wstawienia

bloku.

Rys. 1. Oko dialogowe do definiowana atrybutu.

Przełącznik typowy powoduje, że w chwili wstawiania program nie pyta o jego wartość, która mo-

że być dopiero później zmieniona. Przełącznik weryfikowany pozwala na zweryfikowanie jego wartości

2 Atrybut można przemieszczać, ale obrót jest możliwy tylko przez polecenie ratrwyc , gdzie w polu Obrót w zakładce

Opcje tekstu można podać nowy kąt obrotu. Można to tez wykonać poprzez makra napisane w AutoLISP’ie.

3 Przed określeniem punktu wstawienia trzeba przełączyć się do GUW (globalnego układu współrzędnych)

4 Patrz opis polecenia atrwid na końcu wykazie poleceń.

przed ostatecznym wstawieniem bloku. Efekty działania obu przełączników widać tylko wtedy, gdy

zmienna systemowa ATTDIA wynosi 0 i wprowadzanie atrybutów podczas wstawienia bloku odbywa

się w linii poleceń.

W polu Zgłoszenie umieszcza się zapytanie o wartość (treść) atrybutu. Napis ten jest wyświetlany

w czasie wstawiania bloku (w linii poleceń lub w oknie dialogowym), kiedy użytkownik ma wprowadzić

wartości atrybutów.

W polu Wartość umieszcza się natomiast typową treść jaka będzie miał atrybut po wstawieniu

bloku. Obowiązkowo trzeba wypełnić pole Etykieta . Nie wypełnienie pola Zgłoszenie spowoduję, że

treścią zapytania będzie nazwa etykiety.

Przełącznik Dopasuj poniżej poprzedniej definicji atrybutu pozwala na seryjne wstawianie atrybu-

tów o jednakowej postaci jeden pod drugim (blokuje to grupy Punkt wstawienia i Opcje tekstu ).

Ostatni przełącznik Zablokuj położenie w bloku uniemożliwia zmianę położenia atrybutu nieza-

leżnie od punktu wstawienia bloku. Zaleca się go włączyć jeżeli planujemy utworzyć bloki dynamiczne.

Celem stosowania atrybutów jest wprowadzania do bloków napisów o zmiennej treści oraz uży-

tecznych informacji nt. obiektu, który jest reprezentowany przez ten blok. Daje to możliwość sporzą-

dzania zbiorczych zestawień informacji o np. masie podzespołów, producentach itp. Służy do tego celu

polecenie atrwyc . Na przykład tworząc schematy cieplne w można utworzyć bloki takie jak: pompy,

wentylatory, wyparki itp. Każdemu z nich można przypisać atrybut „moc elektryczna” (np. o nazwie

MOC_EL). Dzięki temu w łatwy sposób (poleceniem atrwyc ) będzie można policzyć zapotrzebowanie

mocy elektrycznej projektowanego układu.

Definiowanie i edycja bloków

Najpierw w edytorze graficznym tworzymy wizerunek

bloku. Pamiętajmy, że obiekty utworzone na warstwie

0 z cechami ustawionymi JakWarstwa lub na innych

warstwach z cechami ustawionymi JakBlok przejmą

odpowiednie cechy (jak np. kolor) od warstwy, na któ-

rą zostaną wstawione.

Potem wydajemy polecenie blok i wypełniamy

dane w wyświetlonym oknie dialogowym (rys.2.). Naj-

ważniejszy element tego okna to pole edycyjne Nazwa ,

w którym wpisujemy nazwę bloku o długości nie

przekraczającej 255 znaków, która może zawierać do-

wolne znaki nie używane przez system operacyjny i

program dla innych zastosowań.

Drugim elementem jest zbiór obiektów tworzą-

cych blok. Można je wskazać przed wydaniem polece-

niem blok albo po nim klikając w przycisk Wybierz

obiekty . W grupie z tym przyciskiem są przełączniki

określające co ma się stać z obiektami wybranymi do

definicji bloku. Przełącznik Zapamiętaj pozostawia je

nietknięte i używa się go w przypadku definiowania

grupy bloków o podobnym kształcie. Przekształć na

blok powoduje usunięcie obiektów i zastąpienie ich odwołaniem do bloku. Stosowane w przypadku

tworzenia bloku ad hoc w miejscu jego wstawienia. Przełącznik Usuń usuwa obiekty. Usunięte obiekty

można odtworzyć poleceniem oddaj .

Rys. 2. Okno definicji bloku

Kolejnym elementem jest Punkt wstawienia . Przyciskiem Wskaż punkt można go wskazać na

ekranie. Jego wybór jest bardzo ważny bo decyduje o wygodzie stosowania danego bloku. Za ten punkt

będzie „trzymany” blok w momencie wstawiania go do modelu. Najlepiej więc wskazać taki punkt,

który zapewni dopasowanie bloku do reszty obiektów w modelu z minimalną liczbą korekt położenia.

Wreszcie ostatnim elementem jest przełącznik Otwórz w edytorze bloku . Jego zaznaczenie spo-

woduje przejście do edytora bloku, w którym możemy dokonać nie tylko korekty definicji bloku, ale i

wprowadzić elementy właściwe dla bloku dynamicznego. Przejście to nastąpi z chwilą kliknięcia OK .

Innym sposobem definiowania bloku jest od razu uruchomienie edytora bloku 5 , który jest abso-

lutną nowością w wydaniu 2006 programu. Do tego celu służy, polecenie bedycja . Po jej wydaniu w

polu Blok do utw. lub edycji wpisujemy nazwę bloku do edycji. Jeżeli chcemy edytować istniejący blok

to jego nazwę wybieramy z listy wyświetlonej poniżej tego pola. To spowoduje otworzenie edytora po-

kazanego na rys. 3, w którym dokładnie tak jak w edytorze graficznym możemy, albo narysować blok

od podstaw, albo dokonać korekty bloku istniejącego. W edytorze tym są dostępne palety pozwalające

na wprowadzenie parametrów i operacji. Dostępne są w nim prawie wszystkie polecenia AutoCAD’a

dzięki, którym możemy zmodyfikować definicję bloku. Podstawową różnicą jest to, że efekt pracy z

edytorem jest zapisywany w definicji bloku, która przechowywana jest niewidocznym obszarze danych

zwanym tabelą definicji bloków . Pracę z edytorem kończymy klikając na napis Zamknij edytor bloku .

Rys .3 . Widok edytora bloku

Należy pamiętać, że w tym edytorze punkt o współrzędnych (0,0) wyznacza punkt wstawienia bloku.

Można ten punkt zmienić wstawiając do bloku parametr punktu bazowego . Zastosowanie tego parametru

umożliwia stworzenie bloku, w którym punkt bazowy będzie ruchomy (np. po wybraniu go do operacji

przesuwania jako obiektu przesuwania).

Udostępnianie bloków w innych rysunkach

Normalnie definicja bloku jest zawarta w bieżącym rysunku i zapisywana wraz z nim do pliku. Jednak

w roli bloku może wystąpić też dowolny plik DWG. Jeśli więc zajdzie potrzeba udostępnienia bloku w

innych rysunkach to wystarczy zapisać definicję konkretnego bloku do pliku poleceniem piszblok .

Inny sposób polega na zdefiniowaniu w pustym rysunku zestawu bloków i zapisaniu rysunku jako

szablonu DWT. Korzystanie z zapisanych w nim bloków będzie polegać na otworzeniu nowego rysun-

ku na podstawie zapisanego szablonu.

Wstawianie bloków

Blok wstawia się poleceniem

wstaw . Po jego wydaniu wyświetla-

ne jest okno dialogowe (rys.4), w

którym określamy parametry odno-

śnika do bloku. Są to punkt wsta-

wienia, skala i obrót. Parametry te

mogą być podane w oknie dialogo-

wym lub określone na myszką na

ekranie. Wyboru bloku dokonuje-

my wpisując jego nazwę w polu Na-

zwa lub wybierając go z listy. W roli

Rys .4. Okno dialogowe wstawiania bloku.

5 W starszych wersjach jedynym sposobem poprawienia bloku było zdefiniowanie go od nowa. Można to było

usprawnić wstawiając blok do edytora graficznego i rozbijając go ( rozbij ) w celu odzyskania elementów składowych.

bloku możne wystąpić dowolny rysunek. Aby wstawić rysunek jako blok należy użyć przycisku Prze-

glądaj i wybrać plik w standardowym oknie wyboru pliku. Właśnie w ten sposób wstawiamy bloki, któ-

re zostały zapisane na dysku poleceniem piszblok .

Jeżeli elementami bloku są atrybuty to po wstawieniu bloku program poprosi o wprowadzenie ich

wartości. Odbywać się to może, albo w linii poleceń, albo w oknie dialogowym. Zależy to od wartości

zmiennej systemowej ATTDIA 6 . Jeśli ATTDIA=0 to wprowadzanie odbywa się w linii poleceń, jeśli

ATTDIA=1 to w oknie dialogowym.

Jest jeszcze jedno polecenie wstawiania bloku wwstaw . Polecenie to tworzy prostokątną macierz

odnośników do tego samego bloku. Efekt jest podobny do rezultatów działania polecenia szyk z tą

różnicą, że tak powstały twór jest wciąż pojedynczym obiektem a nie grupą obiektów zależną od ilości

kolumn i wierszy. Jego użycie w znacznym stopniu redukuje użycie pamięci.

Edycja odnośników do bloku

Odnośnik do bloku można edytować dowolnymi poleceniami AutoCAD’a takimi jak przesuń , obróć ,

skaluj , kopiuj itp.

W stosunku do odnośnika do bloku można użyć polecenia rozbij . Polecenie to spowoduje zastą-

pienie odnośnika przez kopie elementów tworzących definicje bloku przekształcone zgodnie z orienta-

cją i skalą odnośnika. W przypadku bloków bez atrybutów wygląda to jak wstawienie bloku, ale fak-

tycznie jest to grupa obiektów otrzymana na podobnej zasadzie jak przy poleceniu kopiowania.

Jeśli blok posiada atrybuty to do ich zmiany można użyć polecenia atrred lub jego rozszerzonej

odmiany, ratrred . Możliwe jest też zmiana definicji atrybutów w już zdefiniowanych blokach przy po-

mocy menedżera atrybutów wywoływanego poleceniem menatr . Jeżeli w czasie definiowania atrybutu

nie zablokowano jego położenia w bloku (przełącznik Zablokuj położenie w bloku ) to możliwa jest

zmiana jego położenia niezależnie od punktu wstawienia bloku. Przy atrybucie jest wyświetlany dodat-

kowy uchwyt pozwalający na przeciągniecie go w inne miejsce.

Tworzenie wyciągów

Jeżeli elementem bloku są atrybuty, to można ze wstawionych bloków wygenerować zbiorczą informa-

cje o wartościach atrybutów celem ich dalszego przetwarzania w arkuszu kalkulacyjnym np. Excelu.

Można do tego celu użyć polecenia atrwyc lub lepiej kreatora wyciągów, którego wywołuje się polece-

niem ratrwyc . Jego obsługa jest intuicyjnie jasna i nie powinna przysparzać kłopotów. Oba polecenia

pozwalają zapisać wyciąg do pliku tekstowego. Jeżeli zamierzamy przetwarzać zestawienie w Excelu to

powinniśmy zapisać go do pliku typu CDF (dane oddzielone przecinkami) lub SDF (dane oddzielone

spacjami). Stosując kreator mamy możliwość zapisania wykazu od razu do w formacie XLS lub jego

tekstowej wersji CSV.

Wyciąg jest formą tabeli, w której wiersze odnoszą się do bloków a kolumny do określonych

atrybutów. Wyciągi robi się na podstawie pliku szablonu. Plik ten określa strukturę pojedynczego wier-

sza czyli innymi słowy opisuje zawartość kolumn wyciągu. Każdy wiersz szablonu opisuje jedną ko-

lumnę wyciągu i ma jedną z dwu postaci:

nazwa N wwwddd

nazwa C www 000

Postać z N oznacza wyprowadzenie atrybutu jako liczby a postać z C jako tekstu. Ciągi www i ddd są

trzycyfrowymi liczbami, które opisują: www – szerokość kolumny w znakach oraz ddd – ilość cyfr po

przecinku (tylko dla formatu N ). Ponadto nazwa jest albo nazwą atrybutu, albo nazwą specjalną opisu-

jącą jakiś parametr bloku. Ma ona wówczas ogólną postać BL: parametr . Tu pod parametr można

podstawić NAME dla wyprowadzenia nazwy bloku; X, Y lub Z – dla współrzędnych punktu wstawie-

nia; ORIENT – dla kąta obrotu bloku oraz XSCALE, YSCALE lub ZSCALE dla wyprowadzenia

współczynników skali dla odpowiednich osi. Szablon można utworzyć standardowym notatnikiem

Window’sa Przykładowa zawartość pliku szablonu

6 Wartości zmiennych syste mowych z mienia się wypisując ich nazwę w linii poleceń np.

Polecenie: attdia ENTER

Ćwiczenie nr 9 - Bloki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: