2001.06_Ośla łączka.pdf

Ośla łączka

Wyprawa czwarta − A4

Świecące paski, Zasilacz laboratoryjny, Prostowniki,

Stabilizator regulowany, Stabilizator LDO,

Źródło napięcia wzorcowego,

Powielacze napięcia, Regulowana dioda Zenera,

Ładowarka akumulatorów kwasowych,

Ładowarka akumulatorów NiCd,

Rozładowarka wyrównująca

zasilacz

AC 12V 300mA

rezystory

stabilizatory

diody LED

dioda Zenera

tranzystory

potencjometr

źródła napięcia

odniesienia

brzęczyk

piezo

potencjometr

montażowy

kondensatory

mostek

prostowniczy

diody

Gdy pierwszy raz w życiu stajesz na nartach, nie odbywa

się to na szczycie Kasprowego. Szukasz jakiegoś łagodne−

go, mało stromego stoku, jednym słowem − oślej łączki.

Dopiero gdy na takiej oślej łączce nauczysz się podstaw,

będziesz w stanie bezpiecznie zjechać z Kasprowego.

Niniejszy cykl jest odpowiednikiem wypraw na taką

oślą łączkę. Poszczególne wyprawy pozwalają poznać ko−

lejne najważniejsze zagadnienia elektroniki. Kurs został

pomyślany, by przede wszystkim bawić, a przy okazji

uczyć. Zabawa polega na wykonywaniu różnych poży−

tecznych i ciekawych układów.

Wniniejszym cyklu wszelkie interpretacje fizyczne są

mocno uproszczone (o ile w ogóle są), a główna uwaga

jest skierowane na zagadnienia praktyczne. Uwydatnia to

charakterystyczna struktura kursu − każdy odcinek zawie−

ra cztery bloki, wyróżnione kolorami.

Najważniejszy blok to umieszczone na białym tle ćwi−

czenia praktyczne . Podane tu informacje całkowicie wy−

starczą do zbudowania i uruchomienia opisanych ukła−

dów. Nie lekceważ tych ćwiczeń! Samo przeczytanie te−

kstu nie dostarczy Ci wszystkich najważniejszych infor−

macji. Dopiero praktyczne wykonanie izbadanie zapropo−

nowanych układów pozwoli wyciągnąć wnioski i w pełni

zrozumieć opisane zagadnienia.

Wyróżniony niebieskim kolorem ELEMENTarz

przybliża użyte w ćwiczeniach elementy oraz zawiera in−

ne niezbędne wiadomości.

Warto poświęcić trochę czasu i starannie przeanalizo−

wać zamieszczone na żółtym tle TECHNIKALIA − czyli

najważniejsze wyjaśnienia techniczne. Biblioteczka

praktyka − czwarty blok, wyróżniony kolorem różowym,

jest przeznaczony dla osób, które chcą projektować wła−

sne układy. W tej części prezentowane są podstawowe

wiadomości niezbędne młodemu konstruktorowi.

Niniejszy materiał jest czwartą wyprawą na oślą łącz−

kę. Aby bezboleśnie rozpocząć swą przygodę z elektroni−

ką, warto zacząć od lekcji pierwszej, oznaczonej A1. Po−

dane są tam podstawowe informacje, w tym dotyczące

montażu oraz kodu kolorowego, stosowanego do oznacza−

nia rezystorów. Kolejne odcinki publikowane są w Elek−

tronice dla Wszystkich, począwszy od numeru 10/2000.

Archiwalne numery Elektroniki dla Wszystkich oraz

zestawy wszystkich elementów oraz materiałów niezbęd−

nych do przeprowadzenia ćwiczeń dostarczane są przez

firmę AVT − szczegóły podano w ramce na końcu artyku−

łu (EdW8/2001) oraz na stronach 119−123 tego numeru.

Podczas czwartej wyprawy wykonasz kolejne wspa−

niałe i pożyteczne układy. Zajmiemy się bardzo pożytecz−

nymi układami: prostownikami, zasilaczami istabilizatora−

mi. Poznasz też podstawowy przyrząd pomiarowy elektro−

nika − oscyloskop. Oczywiście nie musisz kupować oscy−

loskopu − wszystkie opisane ćwiczenia wykonasz zpowo−

dzeniem bez niego. Do ćwiczeń będzie natomiast niezbęd−

ne źródło napięcia zmiennego − proponuję wykorzystać

zasilacz napięcia zmiennego o oznaczeniu AC 12/300 .

Życzę sukcesu także na tej wyprawie

Piotr Górecki

Elektronika dla Wszystkich

Ośla łączka

A4 62

Prąd zmienny

Ogólnie biorąc, prąd zmienny to taki, który do−

wolnie zmienia w czasie swą wartość i kieru−

nek. Zmiany mogą być różne. Rysunek 1 po−

kazuje kilka przebiegów zmiennych. Jeśli war−

tości prądu (i napięcia) są na przemian dodat−

nie i ujemne, a ich średnia wartość wynosi ze−

ro, mamy do czynienia z prądem przemien−

nym . Rysunek 2 pokazuje trzy przebiegi prze−

mienne (prostokątny, trójkątny iimpulsowy).

Prąd elektryczny przepływający przez ciało

człowieka nie jest obojętny dla zdrowia.

Czym większe napięcie, tym większy prąd

i większy wpływ na organizm.

Napięcia nie przekraczające 24V uznaje

się za bezwzględnie bezpieczne.

Napięcia rzędu 60V i więcej uznawane są

za niebezpieczne. Napięcie w domowym gnia−

zdku sieci energetycznej wynosi 220...230V −

jest to więc napięcie groźne dla życia!

Przeprowadzanie prób

z układami dołączonymi

wprost do sieci grozi śmiercią!

Aby zapobiec nieszczęściu, należy zasilać

budowane układy z fabrycznego, atestowa−

nego zasilacza, który co prawda jest dołą−

czany do sieci, ale zastosowane rozwiązania

zapewniają galwaniczną izolację od sieci

i pełne bezpieczeństwo.

Ćwiczenie 1 Prąd zmienny i przemienny.

Świecące paski.

Rys. 1

Rys. 2

Uwaga! Tym razem musisz użyć zasilacza prądu zmiennego .

Nie nadaje się tu zasilacz będący odpowiednikiem baterii,

którego używaliśmy podczas poprzednich wypraw. Wszystkie

ćwiczenia tej wyprawy były przygotowane i sprawdzone

z wtyczkowym zasilaczem prądu zmiennego o oznaczeniu

AC 12/300 (12V300mA). Ten zasilacz zawiera jedynie trans−

formator sieciowy. Wzasadzie można byłoby użyć tak zwane−

go transformatora dzwonkowego, jednak ani Autor ani Redak−

cja EdW ze względów bezpieczeństwa nie zalecają użycia

transformatora dzwonkowego, a tym bardziej innych transfor−

matorów. Zasilacz AC 12/300 nie wchodzi wprawdzie wskład

zestawu elementów do wyprawy A04, jednak można go za−

mówić oddzielnie – patrz oferta AVTna stronach 119...121.

Uwaga! Nie wolno zwierać ze sobą końcówek wyjścio−

wych zasilacza, bo może to spowodować jego przegrzanie

i trwałe uszkodzenie!

W gniazdku sieci energetycznej występuje tak zwane

napięcie przemienne owartości 210...230V. Transformator na−

szego zasilacza zamienia je na bezpieczne napięcie o wartości

Fot. 1

Kto wymyślił

tyle parametrów?

Do precyzyjnego określenia prądu lub napięcia

stałego wystarczy jeden parametr: niezmienne

w czasie napięcie (w woltach) lub natężenie prą−

du (w amperach). Inaczej jest z przebiegami

przemiennymi. Ważnym parametrem przebiegu

zmiennego (przemiennego) jest częstotliwość ,

czyli liczba cykli w ciągu jednostki czasu (licz−

ba pełnych drgań na sekundę). Częstotliwość

wyrażamy w hercach (Hz), a oznaczamy małą,

a niekiedy dużą literą f, np.: f=100Hz lub

F=100Hz.

Częstotliwość przebiegu w sieci energetycznej

wynosi dokładnie 50Hz (50 cykli na sekundę).

W elektronice mamy do czynienia z przebiegami

o częstotliwościach rzędu tysięcy (kHz – kiloherc),

milionów (MHz – megaherc), a nawet miliardów

herców (GHz – gigaherc). Przykładowo antena sa−

telitarna odbiera przebiegi oczęstotliwościach oko−

ło 12GHz, czyli 12 miliardów drgań na sekundę.

Częstotliwość, czyli liczba cykli na sekundę,

ściśle wiąże się z czasem. Niekiedy potrzebna jest

znajomość czasu trwania jednego cyklu. Czas

trwania jednego cyklu to okres przebiegu. Ozna−

czamy go dużą literą T i wyrażamy w sekundach

lub ułamkach sekundy. Znając częstotliwość, łatwo

obliczyć okres i vice versa.

T= 1/f

f = 1/T

Przykładowo przebieg o częstotliwości 50Hz

ma okres równy 20ms.

Czy wiesz, że...

nazwa jednostki częstotliwości,

herc, pochodzi od nazwiska niemiec−

kiego badacza, Heinricha Hertza.

Elektronika dla Wszystkich

Ośla łączka

kilkunastu woltów. Jeśli do transformatora

dołączysz diodę LED i rezystor według

rysunku 1 , będzie świecić niezależnie od

kierunku włączenia. Nie bój się obieguno−

wość. Wprawdzie na schemacie zaznaczy−

łem umowne punkty A, B, jednak żaden

z przewodów nie jest wyróżniony – prze−

konaj się, że tym razem nie ma tu „plusa

iminusa”, aukład zachowuje się tak samo

przy dowolnym podłączeniu przewodów

zasilacza (ja dla wygody obciąłem ory−

ginalną końcówkę kabla zasilacza).

Zestaw teraz układ według rysunku 2

i fotografii 1 . Zaświecą się obie diody,

mimo że są włączone w przeciwnych

kierunkach.

Wygląda na to, że napięcie jest jedno−

cześnie i dodatnie i ujemne... Czyżby?

Nie, tak być nie może! Wdanej chwi−

li napięcie jest albo dodatnie, albo ujem−

ne, albo równe zeru...

Żeby odkryć tajemnicę, pomachaj

energicznie diodami w pomieszcze−

niu, gdzie światło jest przytłumione.

Zobaczysz...

...

Nie, nie powiem, co zobaczysz!

Sprawdź sam! Efekt jest interesujący.

Przekonasz się naocznie, że diody nie

świecą jednocześnie, tylko zaświecają

się na przemian. Następuje to 50 razy

wciągu sekundy. Nasze oko nie jest zbyt

szybkie i normalnie daje się oszukać,

dając wrażenie ciągłego świecenia. Jeśli

jednak energicznie poruszasz diodami,

sztuczka wychodzi na jaw.

W przypadku baterii i zasilacza uży−

wanego na poprzednich wyprawach mie−

liśmy do czynienia z prądem stałym ;

tam takiego efektu nie ma, bo dioda świe−

ci ciągle. Teraz mamy do czynienia z prą−

dem zmiennym , ściślej przemiennym .

Spróbuj teraz zmierzyć napięcie wyj−

ściowe zasilacza AC 12/300. Wcześniej

zawsze wykorzystywaliśmy woltomierz

i amperomierz napięcia stałego (DC).

Ustaw woltomierz na zakres 20VDC.

Zmierz napięcie ztransformatora (punkty

A, Bna rysunkach 1, 2). Jaką wartość po−

kazuje woltomierz? ...

Coś tu nie gra, powinno być kilkanaście

woltów, ajest coś koło zera. Żeby zmierzyć

wartość zmiennego na−

pięcia transformatora,

musisz użyć woltomie−

rza napięć zmiennych.

Ustaw na mierniku za−

kres 20VAC. Teraz

wszystko jest w po−

rządku – woltomierz

pokazuje sensowną

wartość (ja w układzie

z rysunku 2 uzyskałem

wynik 14,54V, przy

czym napięcie w sieci

wynosiło 212V). Bez

obciążenia napięcie

wyjściowe transforma−

tora było nieco wyższe

i wynosiło 14,68V.

Prąd przemienny często oznaczamy

skrótem AC (ang. Alternate Current),

w odróżnieniu od prądu stałego, który ozna−

czamy DC (Direct Current). Podczas pierw−

szej wyprawy porównaliśmy prąd elektrycz−

ny z przepływem wody w rurach. W instala−

cji wodociągowej woda może płynąć tylko

w jednym kierunku – odpowiednikiem tego

jest prąd stały (ściślej: jednokierunkowy)

Analogią obwodu prądu zmiennego była−

by pompa tłokowa, powodująca przepływ

wody raz wjedną, raz wdrugą stronę, co ilu−

struje rysunek 3 .

Podobnie jest zprądem zmiennym (ściślej:

przemiennym) w sieci energetycznej – elek−

trony poruszają się raz w jedną, raz w drugą

stronę, a biegunowość napięcia zasilającego

zmienia się 50 razy na sekundę – fachowo po−

wiemy: z częstotliwością 50 herców (50Hz).

Rys. 4

Rys. 3

Rys. 1

RR L

rury

− odpowiedniki

przewodów

cylinder

z tłokiem

− odpowiednik

źródła napięcia

przemie go

zwężka

− odpowiednik

rezystora

Rys. 2

Informacja o częstotliwości nie w pełni cha−

rakteryzuje przebiegi przemienne. Trzeba jakoś

podać ich wartość, a może kształt. Czy przebie−

gi napięcia, pokazane na rysunku A, mają jed−

nakową wartość?

Jedno, co można powiedzieć to: mają stałą

amplitudę , czyli maksymalne odchylenie od

wartości średniej. W pokazanych przypadkach

wartość średnia wynosi zero, bo są to przebie−

gi przemienne.

Czujesz też chyba intuicyjnie, że żarówka

podłączona do napięcia prostokątnego z rysun−

ku pierwszego będzie świecić jaśniej niż żarów−

ka zasilana napięciem o kształcie zbliżonym do

zębów piły z rysunku drugiego. Tak samo ilość

ciepła wydzielonego wrezystorze zasilanym ta−

kimi przebiegami będzie różna. W każdym

przypadku skutek (ilość wydzielonego ciepła)

będzie inny. Amplituda jest jednakowa, askutki

różne. Aby porównać jakoś przebiegi pod

Rys. A

względem ich działania (wydzielania ciepła)

wprowadzono pojęcie wartości skutecznej . To

duży temat, nie będziemy się weń wgłębiać. Na

razie przyjmij, że wartość skuteczna prądu zmien−

nego to taka wartość prądu stałego, który wydzie−

li na rezystancji obciążenia tyle samo ciepła, co

badany prąd zmienny. Przeanalizuj też rysunek

B , ilustrujący parametry fundamentalnego prze−

biegu – napięcia (prądu) sinusoidalnego. Właśnie

sinusoida jest podstawowym, niejako pierwotnym

i naturalnym przebiegiem przemiennym. W przy−

szłości dowiesz się dokładniej, że przebiegi onaj−

rozmaitszych kształtach w rzeczywistości są zło−

żeniem pewnej liczby przebiegów sinusoidal−

nych. Na razie zapamiętaj, że wartość szczytowa

sinusoidy jest , czyli 1,41...razy większa od

wartości skutecznej.

Dla przebiegu prostokątnego (pierwszy prze−

bieg na rysunku A) wartość skuteczna jest równa

jego amplitudzie, wartość średnia jest równa zeru.

Elektronika dla Wszystkich

cylinder

z tłokiem

− odpowiednik

źródła napięcia

przemie go

nne

Ośla łączka

A4 64

Rysunek 4 pokazuje przebieg zmian na−

pięcia sieci wczasie. Krzywa ta to tak zwana

sinusoida − jest to podstawowy przebieg

welektronice. Właśnie tak zmienia się napię−

cie w sieci energetycznej.

Ćwiczenie 2 Prostownik jedno−

połówkowy (półokresowy)

Transformator

Popularny element, czę−

sto w skrócie nazywany

trafo, którego zadaniem

jest zmiana wartości na−

pięcia zmiennego, a zwy−

kle także oddzielenie gal−

waniczne dwóch obwodów ze względów

bezpieczeństwa.

Typowy transformator składa się z dwóch

uzwojeń (pierwotnego i wtórnego), nawinię−

tych na rdzeniu. Niektóre transformatory ma−

ją kilka uzwojeń.

Podstawowy symbol transformatora po−

kazuje rysunek powyżej .

Najczęściej stosowane są transformatory

sieciowe z rdzeniem z blach transformatoro−

wych, gdzie uzwojenia pierwotne iwtórne są

skutecznie oddzielone galwanicznie. Foto−

grafia 1 pokazuje wygląd kilku popularnych

Włącz teraz w obwód zwykłą diodę D1

(1N4007) według rysunku 3 . Jedna dio−

da LED zgaśnie. Nic dziwnego, dioda D3

przepuszcza prąd w jednym kierunku

(właściwości diody badaliśmy podczas

trzeciej wyprawy.

Rys. 3

Rys. 4

Czy wiesz, że...

w literaturze można zna−

leźć rysunkowy dowcip, po−

kazujący jak dioda prostuje

prąd zmienny.

Rysunek 4 pokazuje przebiegi napięć U AB

oraz U CD w czasie. Mówimy, że dioda D1

prostuje prąd zmienny, atransformator zdio−

da jest prostownikiem półokresowym lub

jednopołówkowym. Na−

pięcie U CD jest napięciem

jednokierunkowym, tęt−

niącym.

Jeśli diodę D1 włączysz

„w drugą stronę”, wykorzystasz

ujemne połówki przebiegu.

Wrzeczywistości działanie dio−

dy opiera się na złożonych za−

leżnościach, opisywanych

przez tak zwaną fizykę

kwantową.

Fot. 1

Fot. 2

Ćwiczenie 3 Najprostszy

zasilacz

W ćwiczeniu 1

zmierzyliśmy na−

pięcie zmienne

między punktami

A, B (14,54V).

Zmierz napięcie

stałe między

punktami C, Dwe−

dług rysunku 3.

Rys. 5

Rys. B

Dla przebiegu stałego częstotliwść jest równa

zeru, natomiast amplituda, wartość skuteczna

i wartość średnia są jednakowe, dlatego poda−

jemy tylko jedną wartość napięcia czy prądu

stałego.

Podawane wartości napięć zmiennych, na

przykład napięcia wyjściowego transformatora,

to wartości skuteczne. Oznaczenie 24VAC to

też wartość skuteczna napięcia.

W razie potrzeby, by uniknąć wątpliwości,

wartości skuteczne napięcia iprądu oznacza się

literkami sk lub od angielskiego skrótu RMS,

np.: 12Vsk, 4A RMS , 4,7mAsk, 8,2mV RMS .

wiesz, że woltomierz napięcia zmiennego mierzy

wartości skuteczne, że napięcie po dołączeniu

kondensatora wzrasta, bo ładowany jest on

w szczytach sinusoidy, czyli napięciem szczyto−

wym.

Z podanych zależności, które zresztą znaj−

dziesz wkażdej książce, można wysnuć wniosek,

że napięcie na kondensatorze będzie równe am−

plitudzie przebiegu zmiennego. Ściślej amplitu−

dzie pomniejszonej ospadek napięcia na diodzie.

Dokładne przeliczenie wartości uzyskanych

w ćwiczeniach 3 i 4 wskazuje, że coś się tu nie

zgadza. Po pierwsze, transformator miał dawać

napięcie zmienne 12V, adawał napięcie znacznie

większe. Po drugie, uzyskane wartości napięć

stałych też nie do końca odpowiadają podanym

wzorom.

Cuda i dziwy?

W ćwiczeniu 3 mierzyliśmy napięcia stałe

izmienne. Wydały się bardzo dziwne. Teraz już

Elektronika dla Wszystkich

Ośla łączka

(nie zapomnij przełączyć woltomierza

z zakresu AC na DC). Mój woltomierz

napięcia stałego pokazał 6,4V.

Teraz dodaj do prostownika jednopo−

łówkowego kondensator według rysun−

ku 5 . Pamiętaj, że odwrotne włączenie

kondensatora elektrolitycznego grozi je−

go wybuchem!

Gdy kondensator, zwany kondensato−

rem filtrującym, dołączysz podczas pracy

układu (patrz fotografia 2 ), dioda zaświe−

ci zdecydowanie jaśniej. Wygląda na to,

że dołączenie kondensatora podwyższa

napięcie wyjściowe...

Zmierz napięcie na kon−

densatorze C1. U mnie wy−

nosiło... 18,4V Bez konden−

satora napięcie wyprostowa−

ne (6,4V.DC) jest dużo

mniejsze niż napięcie

zmienne z zasilacza

(15,54V). Ale za to z kon−

densatorem napięcie stałe na

wyjściu (18,4V) jest znacz−

nie większe niż napięcie

zmienne na wejściu! Czy to

cud, czy jakaś pomyłka?

Nie jest to ani cud, ani

pomyłka. Wyjaśnienie

znajdziesz w TECHNI−

KALIACH.

Układ z rysunku 5 jest

najprostszym zasilaczem,

ale takich zasilaczy prawie

się nie stosuje. Sprawdź−

my właściwości takiego

zasilacza. Ostrzegam jed−

nak – będzie głośno, bar−

dzo głośno.

według rysunku 6b . Terkot niemal całko−

wicie zniknie, usłyszysz ciągły dźwięk

brzęczyka – kondensator wygładził napię−

cie wyjściowe.

Fotografia 3 pokazuje układ na tym

etapie. Gdy dołączysz obciążenie R1D2

według rysunku 6c , terkot wyraźnie się

transformatorów sieciowych z tak zwanym

rdzeniem EI (ze względu na podobieństwo

blaszanych kształtek rdzenia do liter E, I).

Fotografia 2 pokazuje transformatory siecio−

we z tzw. rdzeniem zwijanym. Kolejna foto−

grafia 3 przedstawia nowoczesne, chętnie

stosowane transformatory toroidalne. Zamie−

niają one duże i groźne dla życia przemienne

napięcie sieci energetycznej (220...230V) na

niewielkie przemienne napięcie wtórne

(3...24V). Generalnie czym większy (i cięż−

szy) jest rdzeń tranzystora, tym większą moc

może przenieść.

Fot. 2

Fot. 3

Uwaga! Transformatory pracują tylko

przy napięciach przemiennych. Podanie nań

napięć stałych wywoła przepływ dużego prą−

du, przegrzanie uzwojeń i uszkodzenie.

Podstawowymi parametrami transforma−

torów sieciowych są napięcie uzwojenia

wtórnego, prąd nominalny i związana z tym

moc. Krajowe transformatory sieciowe

oznaczane są literami TS i dwiema liczba−

mi. Pierwsza liczba określa moc transforma−

tora, druga jest numerem seryjnym inie nie−

sie informacji o parametrach. Przekonasz

się, że w katalogach moc podaje się nie

w watach, tylko w tak zwanych woltoampe−

rach (skrót VA). Ty na razie nie musisz

wchodzić w szczegóły – możesz przyjąć, że

chodzi o waty. Przykładowo TS2/56 to

oznaczenie popularnego, dwuwatowego

transformatora o napięciu nominalnym

15,8V i prądzie 0,1A.

Nominalne napięcie wyjściowe transfor−

matora to napięcie (wartość skuteczna napię−

cia zmiennego) mierzone przy obciążeniu

prądem nominalnym.

Do różnych celów używane są też inne

transformatory: impulsowe, mikrofonowe,

autotransformatory, itd. z rdzeniami

z blach albo ze specjalnego materiału zwa−

nego ferrytem. Na razie nie będziemy się

nimi zajmować.

Rys. 6

Zagadkę wyjaśnia rysunek C . Główną przy−

czyną są szkodliwe rezystancje wewnętrzne trans−

formatora. Uzwojenia transformatora, wykonane

zdrutu miedzianego, mają jakąś rezystancję (do te−

go dochodzą inne szkodliwe zjawiska). Jeśli przez

uzwojenia popłynie prąd, wystąpi spadek napięcia

na tych rezystancjach. Spowoduje to także grzanie

transformatora. Maksymalny prąd (i maksymalna

moc) zależy wdużym stopniu właśnie od omawia−

nych rezystancji. Nie można z transformatora po−

brać dowolnie dużego prądu – nie pozwolą na to

rezystancje, powodujące zmniejszanie napięcia

wyjściowego wraz ze wzrostem prądu. Prąd ma−

ksymalny (i moc) są one określane przez produ−

centa i można je znaleźć w katalogu − wyznaczone

są wsumie przez dopuszczalne temperatury uzwo−

jenia i rdzenia.

Ajak wobec tego określa się napięcie wyjścio−

we transformatora? Czy wstanie jałowym, bez ob−

ciążenia, gdy napięcie jest największe? Czy raczej

przy największym dla danego transformatora ob−

ciążeniu, gdy napięcie jest najmniejsze?

Uważaj! Podawane w katalogu napięcie wyj−

ściowe transformatora, to wartość skuteczna napię−

cia zmiennego przy prądzie maksymalnym i co

ważne − przy obciążeniu rezystancją . W takich

Mostek prostowniczy

Rys. C

Ponieważ bardzo często wukładach prostow−

ników i zasilaczy stosowane są prostowniki

mostkowe, przemysł produkuje wiele typów

gotowych mostków.

Elektronika dla Wszystkich

Czy już wiesz, dlaczego?

Podłącz brzęczyk w układzie według

rysunku 6a . Usłyszysz głośny terkot. Nic

dziwnego, brzeczyk jest zasilany napię−

ciem tętniącym – patrz rysunek 4. Dodaj

kondensator filtrujący o pojemności 22

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: