Kornel Makuszyński - List z tamtego świata.pdf - Kornel Makuszyński - kadorka1

K ORNEL M AKUSZY Ń SKI

L IST Z TAMTEGO Ś WIATA

SCAN- DAL

R OZDZIAŁ PIERWSZY

w którym pradziadek zleciał ze ś ciany, co dwóch młodzie ń ców wprawiło w

zdumienie

Pani Marta Cegłowska, z domu Mo ś cirzecka, była od niewielu lat wdow ą .

Nieboszczyk m ąŜ , pragn ą c jej jako tako osłodzi ć gorycz samotno ś ci, pozostawił jej na otarcie

łez malute ń ki maj ą teczek, w którym t ę sknie ryczały liczne krowy i rzewnie beczały ciel ę ta.

Wszystko kwitło tam na wiosn ę i dojrzewało w lecie. Pani Marta dawno ju Ŝ przekwitła i

dojrzewała coraz to pi ę kniej. Była to osoba pulchna i łagodnego usposobienia, zawsze wesoła

i u ś miechni ę ta jak pogodna niedziela. Wielcy my ś liciele, a sam szekspir po ś ród nich,

stwierdzili niejednokrotnie, Ŝ e złe nami ę tno ś ci, skryte gniewy i podst ę pne Ŝą dze obieraj ą

sobie siedlisko w ludziach chudych. Nie dzieje si ę tak zawsze, lecz dzieje si ę do ść cz ę sto.

Pulchna jak p ą czek pani Marta nie wiedziała nic o zło ś liwo ś ciach Ŝ ywota i o zdradach,

czyhaj ą cych na ka Ŝ dym zakr ę cie dnia. Wierzyła wszystkiemu i wszystkim, kochała Boga,

ludzi, las, zwierz ę ta i kamienie, zawsze była gotowa do usług i biegła szybko z pomoc ą ,

ledwie posłyszawszy cichy j ę k lub wezwana spojrzeniem milcz ą cym, lecz bole ś nie

wymownym. Odmieniaj ą c roztropnie pokorne słowa Hioba, mówiła sobie cz ę sto, patrz ą c na

swój dobytek: „Bóg dał, niech wezm ą biedni i głodni ludzie!”

Je Ŝ eli jednak grzechem jest nadmierna ciekawo ść , przyzna ć nale Ŝ y z odrobin ą smutku,

Ŝ e zacna, przedobra, rumiana, pulchna, wesoła i serdeczn ą rado ś ci ą nadziana pani Marta

wielk ą była grzesznic ą . Działo si ę to bez w ą tpienia z niezmiernej Ŝ yczliwo ś ci dla ś wiata i

ludzi, Ŝ e miła ta niewiasta usiłowała przy ka Ŝ dej sposobno ś ci „si ę ga ć tam, gdzie wzrok nie

si ę ga”, i dowiedzie ć si ę o wszystkim, co si ę odbywa na niebie, na ziemi i pod ziemi ą . Nie

stała si ę przez to filozofem, musiałaby bowiem schudn ąć od wielkiego wysiłku my ś li, a tego

nikt z jej otoczenia nie zauwa Ŝ ył. Ciekawo ść jej była szczególnego rodzaju: zawsze zadawała

pytania, wcale nie oczekuj ą c odpowiedzi. Gdyby nie była taka pulchna i okr ą gła, powinna

była przybra ć kształt znaku zapytania - ? -. Gdyby na wszystkie jej pytania odpowiadano

dokładnie i wyczerpuj ą co, nie starczyłoby jej pogodnego Ŝ ywota na wysłuchanie miliarda

trzystu siedemdziesi ę ciu trzech milionów słów. Przy tym pytania przez ni ą zadawane nie

ró Ŝ niły si ę zbytnio od pyta ń zachłannie ciekawych dzieci, chc ą cych na ten przykład

dowiedzie ć si ę koniecznie: „z czego si ę robi sło ń ce?” Pani Marta miewała podobne

zmartwienia. Gdy kto ś stwierdził w jej obecno ś ci z niezachwianym spokojem i z nale Ŝ yt ą

wiar ą w swoje słowa, Ŝ e dzisiaj jest sobota, zapytywała ciekawie: „Dlaczego dzisiaj jest

sobota?” Człowiek anielsko cierpliwy byłby jej odrzekł snadnie, Ŝ e dzisiaj dlatego jest sobota,

gdy Ŝ wczoraj był pi ą tek, mógłby si ę jednak Ŝ e nadzia ć na pytanie: „A dlaczego wczoraj był

pi ą tek?” Ci przeto, którzy mieli niew ą tpliwy zaszczyt i szcz ęś cie przebywania w jej pobli Ŝ u,

nie odpowiadali nigdy, i to nie tylko na pytania bez sensu, ale i na pytania z jakim takim

sensem, co si ę wreszcie stało ź ródłem utrapie ń dla tej ciekawej osoby. Otaczało j ą jednak

zawsze wiele miło ś ci, chocia Ŝ i na ten temat zapytywała w braku kogo innego - własnego

serca:

- Dlaczego mnie ludzie tak kochaj ą ?

Pulchne serce te Ŝ jej nie odpowiedziało.

Pani Marta czytała wła ś nie ulubion ą ksi ąŜ k ę pt. Sto tysi ę cy - dlaczego? - kiedy do

pokoju weszła miła Kasia, dziewoja takiej postury, Ŝ e gdyby w k ą cie nie było pieca, mo Ŝ na

by mniema ć , Ŝ e piec był wyszedł na chwil ę i teraz wła ś nie powraca.

- Prosz ę pani! - oznajmiła głosem czarnym i wró Ŝą cym nieszcz ęś cie. - Listonosz

przyszedł.

- O! - zdumiała si ę pani Marta.

A dlaczego przyszedł?

ś ywy piec wzruszył ramionami, albowiem od czasów wprowadzenia poczty

wiadomym si ę stało do ść poka ź nej liczbie ludzi, dlaczego przychodzi listonosz.

Pani Marta rzadko otrzymywała listy, nie maj ą c wielu osób bliskich, z najbli Ŝ sz ą za ś ,

a w tej chwili przebywaj ą c ą w za ś wiatach: z nieboszczykiem m ęŜ em, porozumiewała si ę w

sposób rzewny i jej tylko wiadomy. Nie nale Ŝ y si ę przeto, w drodze wyj ą tku, dziwi ć zbytnio

jej ciekawo ś ci. Listonosz, posłaniec bogów, tym tylko ró Ŝ nił si ę od Merkurego, Ŝ e miał

ogromne w ą sy i palił fajk ę . Wydobył z torby podłu Ŝ ne zawini ą tko, opatrzone pi ę cioma

ogromnymi piecz ę ciami, czerwonymi znakami czarnej tajemnicy.

- O Bo Ŝ e! Co to jest? - zdumiała si ę pani Marta.

Poniewa Ŝ Ŝ ywi i umarli mogli po ś wiadczy ć z r ę k ą na sercu, Ŝ e jest to paczka, wysłana

przez poczt ę , listonosz nie kwapił si ę z odpowiedzi ą , tej zb ę dnej operacji wyj ąć fajk ę z ust. Z

wielk ą , lecz milcz ą c ą powag ą wskazał pani Marcie palce miejsce, w którym powinna poło Ŝ y ć

swój podpis, za czym wr ę czył jej zawini ą tko.

- Czy pan by si ę czego nie napił? - zapytała ona ciekawie. u nóg, drgn ą ł, wyj ą ł z g ę by

i odrzekł z tłumionym wzruszeniem.

- O, i jak jeszcze!

Jest rzecz ą godn ą podziwu, Ŝ e pani Marta zadawała czasem i takie pytania, na które

otrzymywała odpowied ź szybk ą , pewn ą i pełn ą zapału. Nie mogła jednak znale źć do ść

pr ę dkiej odpowiedzi na własne, gor ą czkowe pytania:

- Co to by ć mo Ŝ e? Co to by ć mo Ŝ e?

Zdrowy rozum podszepn ą ł jej roztropn ą rad ę , Ŝ eby pokruszywszy krwawe piecz ę cie i

potargawszy pogmatwane sznurki, zajrze ć do wn ę trza tajemnicy.

Zdumionym jej oczom ukazała si ę butelka, a s ą dz ą c z tre ś ciwych na niej napisów,

wdowa po wódce, zwanej „wyborow ą ”. Nie było w niej bowiem wódki. W butelce, starannie

zakorkowanej i zalakowanej, tkwił papier, zapewne list.

- Ale dlaczego w butelce? - szeptała zdumiona pani Marta.

Spojrzała dookoła, jak gdyby szukaj ą c tego, co jej miał na to odpowiedzie ć . „Cicho

wsz ę dzie, głucho wsz ę dzie…”

- Czy ja mam to otworzy ć ? - zapytała pani Marta pani ą Mart ę .

Pani Marta odpowiedziała rozs ą dnie pani Marcie, Ŝ e je ś li tego nie uczyni, nie dowie

si ę nigdy o dr ę cz ą cej tajemnicy butelki.

Stało si ę !

Z trudem, dr Ŝą cymi r ę kami, wydobyła papier, wygładziła go i zacz ę ła czyta ć . Blask

sło ń ca wpadł przez otwarte okno i pełzał po li ś cie, jak gdyby chciał go odczyta ć równie Ŝ .

List brzmiał:

„Najdro Ŝ sza, uwielbiana, wzniosła, jedyna, promienista ciociu!…

- Dlaczego „promienista”? - szepn ę ła ciocia.

„Niech Ci ę nie zdziwi nasza niezmierna przezorno ść , która nam kazała wa Ŝ ny ten list

zamkn ąć we flaszce. Jak o tym wszyscy wiemy, w tych okolicach, w których le Ŝą Twoje

wło ś ci, zdarzaj ą si ę dwa razy do roku ogromne powodzie. Gdyby si ę to wła ś nie teraz stało,

list nasz byłby nara Ŝ ony na wielkie niebezpiecze ń stwa, przeto zwyczajem rozbitków,

powierzaj ą cych wa Ŝ ne pisma burzliwemu morzu, staramy si ę list nasz zabezpieczy ć na

wszelkie sposoby. St ą d ta flaszka po wódce. Nie my jednak wypili ś my jej zawarto ść . My

pijamy jedynie wod ę ź ródlan ą , sok z marchwi, a w dniach obfitych kwa ś ne mleko. Pust ą

butelk ę otrzymali ś my w podarunku od pewnego znakomitego pisarza, który w ten sposób

chciał wesprze ć nasz ą młodo ść . Teraz Ty butelk ę t ę racz przyj ąć , o promienista ciociu!

- Ale dlaczego „promienista”? - zdumiała si ę ciocia po raz drugi.

„…Wysyłaj ą w takim zamkni ę ciu to pismo, te Ŝ w sposób jak najpewniejszy jego

gł ę bok ą tajemnic ę . o trzykro ć wspaniała ciociu! Błagamy Ci ę , aby ś w tej je Ŝ eli bowiem

b ę dziesz czyta ć mo Ŝ e si ę zdarzy ć , Ŝ e upadniesz ze zdumienia. Zdarzyło si ę bowiem co ś ,

czego rozum ludzki wyja ś ni ć nie zdoła. Z trwog ą powierzamy to papierowi, który si ę mo Ŝ e

dosta ć w niepowołane r ę ce. Spal przeto to pismo natychmiast po przeczytaniu, a popioły

porozrzucaj we cztery strony ś wiata! A zanim papier spalisz, zajrzyj wpierw do pieca…”

- Dlaczego ja mam zagl ą da ć do pieca? zakrzykn ę ła zdumiona pani Marta.

A list odrzekł:

„…bo mo Ŝ e i tam siedzi kto ukryty, kto ś , co czyha na tajemnic ę ! Czuj duch! Miej sto

par oczów i jeszcze wi ę cej uszów! Sta ń si ę lisem i w ęŜ em! Pami ę taj, wspaniała ciociu, Ŝ e

pochodzisz z rodu Mo ś cirzeckich! A dlaczego?”

A dlaczego? - powtórzyła ciocia jak echo.

„Dlatego, Ŝ e w ubiegły pi ą tek, w dniu szóstym sierpnia o godzinie jedenastej minut

59, a wi ę c na minut ę przed północ ą , jeden z Mo ś cirzeckich, rejent Apolinary Mo ś cirzecki, dał

znak spoza grobu. Jak o tym wiesz, jest to nasz przodek. Był łysy i miał wielk ą brodawk ę po

lewej stronie nosa. otó Ŝ , kiedy ś my wła ś nie kl ę czeli przy wieczornej modlitwie, stało si ę co ś ,

co nas przej ę ło groz ą i najwi ę kszym zdumieniem: nasz prapradziadek bez Ŝ adnego powodu

zleciał z wielkim trzaskiem ze ś ciany. Ani nie było trz ę sienia ziemi, ani Ŝ aden tramwaj nie

przeje Ŝ d Ŝ ał w pobli Ŝ u, a jednak praszczur spadł i legł na podłodze…”

- Ale dlaczego spadł? - zapytała z trwog ą pani Marta.

„…Nie wiemy, dlaczego! Obraz wisiał na mocnym gwo ź dziu, a ś ciana nie p ę kła.

P ę kły natomiast stare, złocone ramy, spoza których wypadło zapiecz ę towane pismo. Nie

otwarli ś my go dot ą d, albowiem nie posiadamy do tego prawa. Pismo to jednak wygl ą da na

testament, który przez wiele lat przele Ŝ ał w ukryciu za ram ą .

Czy zdajesz sobie spraw ę , wzniosła ciociu, jakie mog ą by ć nast ę pstwa tego

przedziwnego zdarzenia? My jeste ś my oszołomieni i pełni przeczu ć . Nie co dzie ń si ę zdarza,

aby czcigodny praszczur bez Ŝ adnego powodu spadał ze ś ciany. Co ś w tym by ć musi! Ale co?

Nie wiemy. Nie mo Ŝ emy Ci w tym krótkim li ś cie pisa ć wszystkiego i dlatego błagamy Ci ę na

czterech kolanach, aby ś przyjechała natychmiast. Wiemy o tym doskonale, Ŝ e wcale nie jeste ś

ciekawa…”

Ciocia Marta wzruszyła ramionami.

„…lecz obecno ść Twoja, ciociu z rodu Mo ś cirzeckich, jest nieodzowna. Opasz wi ę c

swoje biodra, wdziej sandały, we ź mij kij pielgrzymi i przybywaj niezwłocznie! Skoro

przyb ę dziesz do Warszawy, udaj si ę na ulic ę Zawił ą nr 16. Dom, w którym mieszkamy,

znajduje si ę po prawej stronie .ulicy - je Ŝ eli wkroczysz w ni ą od strony zachodniej, po lewej

natomiast - je ś li zd ąŜ a ć b ę dziesz od wschodu. Rozpoznasz go zreszt ą do ść łatwo, ulica

bowiem jest nie zabudowana i dom ten jest jedynym przy niej budynkiem. Oznaczony jest

Kornel Makuszyński - List z tamtego świata.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: