www.pandm.prv.pl
USZKODZENIE NERWÓW CZASZKOWYCH
I Nerw węchowy
Hiposmia (anosmia)
-uszkodzenia błony śluzowej nosa (nieżyt nosa, choroby zatok)
-urazy czaszkowo-mózgowe
-guzy podstawy płata czołowego
-zapalenie opon
-wodogłowie
-nikotynizm
-krwotok podpajęczynówkowy
-cukrzyca
-niedobór witaminy B12
-niektóre leki
-choroba Alzheimera
-choroba Parkinsona
-starzenie
parosmia (spaczone odczuwanie węchu)
-uszkodzenie błony śluzowej nosa
-uraz mózgu
-depresja
hiperosmia (nadmierna wrażliwość na zapachy)
-nerwice
-napad migrenowy
omamy węchowe
-napady częściowe złożone
-schizofrenia
-obrzęk tarczy nerwu wzrokowego (nowotwory mózgu, krwiak, ropień, zap. opon i mózgu, krwotok podpajęczynówkowy, zakrzepica zatok żylnych, wodogłowie, niedokrwistość, niektóre leki)
-zapalenie nerwu wzrokowego
-zanik nerwu wzrokowego (zamknięcie światła t. środkowej siatkówki lub t. szyjnej, przebyte zapalenie, guz n. wzrokowego, zlepne zap. pajęczynówki, zatrucia, miażdżyca, cukrzyca, jaskra, kiła, długotrwała tarcza zastoinowa, niedobór wit.B12, dziedziczny zanik n. wzrokowego)
-niedokrwienna neuropatia n. wzrokowego (miażdżyca, nadciśnienie, zap.
olbrzymiokomórkowe tętnic)
III, IV, VI Nerwy gałkoruchowe (okoruchowy, bloczkowy, odwodzący)
Porażenie nerwów ruchowych gałek ocznych (uszkodzenie jąder lub
pni nerwowych)
-rozmiękanie lub krwotok w pniu mózgu
-zakrzep zatoki jamistej
-neuroinfekcje
-guzy pnia i podstawy mózgu
-tętniaki
-migrena okoporaźna
-stwardnienie rozsiane
-kiła
-encefalopatia Wernickego
-zespół Tolosy-Hunta (bolesna oftalmoplegia)
-zatrucie jadem kiełbasianym
Porażenie nn. gałek ocznych
-miastenia
-miopatia oczna
-zapalenie mięśni oczodołu
-nadczynność gruczołu tarczowego
-nerwoból n. trójdzielnego
-neuropatia n. trójdzielnego (stałe lub zwalniające parestezje z niedoczulicą)
-półpasiec
-nowotwory podstawy i pnia mózgu
-jamistość opuszki
-samoistne porażenie nerwu twarzowego (zakażenie Wirusowe, odczyny alergiczne, niedokrwienie na skutek skurczu naczyń wywołane oziębieniem u osób szczególnie podatnych)
-urazowe uszkodzenie nerwu
-borelioza
-przejście sprawy zapalnej z ucha środkowego
-guz kąta mostowo-móżdżkowego
-ognisko rozmiękania w pniu mózgu (zespół Millarda-Gublera)
-infekcje (epidemiczne zapalenie ślinianki, półpasiec)
-zmiany naczyniowe
-nowotwory (nerwiak n.VIII)
-urazy
-zatrucia (n.p. leki –streptomycyna, gentamycyna)
-ogniska rozmiękania
-stwardnienie boczne zanikowe
-procesy infekcyjne rdzenia przedłużonego lub samych nerwów (polineuropatia błonicza)
-urazy (rzadko)
-nowotwory (rzadko)
-nerwoból nerwu językowo-gardłowego
-stwardnienie zanikowe boczne
-zapalenie rogów przednich rdzenia
-jamistość rdzenia
-guzy pogranicza czaszkowo-mózgowego
-procesy w obrębie pnia mózgu (udar, zespół Arnolda-Chiariego, poliomyelitis)
-guzy pogranicza czaszkowo-kręgowego
Przyczyny uszkodzenia pojedynczych nerwów
obwodowych
-urazy (uraz drążący, złamanie kości, igła)
-ostry ucisk (śpiączka, znieczulenie ogólne, głęboki sen, opaska uciskowa, opatrunek gipsowy, krwiak)
-przewlekły ucisk (kanał nadgarstka, kanał łokciowy, kanał stępu)
-ostre niedokrwienie (kolagenozy, cukrzyca)
-uraz drążący
-injekcje dożylne w ok. zagięcia łokciowego
-złamania kości przedramienia
-guzy ok. przedramienia
-krwiak przedramienia
-mononeuritis multiplex
-neuropatia splotu barkowego
-uwięźnięcie w kanale m. odwracacza obłego ramienia
-przetoka tętniczo-żylna w odc. przedramienia
-zespół cieśni nadgarstka
-złamanie kości nadgarstka
Porażenie:
-zginacza promieniowego nadgarstka
-mięśni nawrotnych
-zginacza głębokiego palców
-mięśni kciuka
-mięśni glistowatych strony promieniowej
Upośledzenie:
-zginania wszystkich palców w bliższych stawach międzypaliczkowych
-zginania wskaziciela i kciuka we wszystkich stawach
-odwodzenia i przeciwstawiania kciuka
„Ręka kaznodziei” (wyprostowane palce I i II)
„Ręka małpia” (zanik mięsni głównie w obrębie kłębu kciuka)
Zaburzenia czucia – 3 i ½ palca (licząc od kciuka) od str.dłoniowej
Najczęstsza neuropatia z uwięźnięcia spowodowana uciskiem n. pośrodkowego pod troczkiem zginaczy w ok. nadgarstka.
Czynniki predysponujące:
-otyłość
-zap. stawu nadgarstka
-przebyte złamanie kości nadgarstka
-wielokrotnie powtarzane ruchy nadgarstka (wibrujące narzędzia, robienie na drutach, gra na fortepianie, wieszanie prania)
-ciąża
-niedoczynność tarczycy
-akromegalia
-ziarnina (gruźlica, sarkoidoza)
-torbiel galaretowata pochewki ścięgna
-przetoka tętniczo-żylna do dializy umieszczona na przedramieniu
-złogi amyloidu w ok. nadgarstka
Objawy:
-ból, mrowienie, pieczenie, drętwienie, nasilające się przy ruchach ręki (zwykle palec wskazujący i środkowy, czasem cała ręka)
-ból może promieniować wzdłuż ramienia, aż do barku i przez rękę do małego palca
-ból budzi chorego w nocy
-ból ustępuje przy zwieszeniu ręki w dół oraz przy potrząsaniu dłonią
-w godzinach rannych palce wydają się obrzęknięte, sztywne i niesprawne
-w końcowym okresie dochodzi do osłabienia i zaniku mięśnia odwodziciela krótkiego kciuka i bardziej wyraźnych zaburzeń czucia w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego
-złamanie z przemieszczeniem
-zapalenie stawów
-ucisk nerwu w rowku łokciowym kłykcia przyśrodkowego (śpiączka, znieczulenie ogólne, kule łokciowe, opieranie łokcia o otwarte okno samochodu)
-zespół kanału łokciowego (uwięźnięcie pod włóknistym pasmem przebiegającym między dwoma głowami zginacza łokciowego nadgarstka)
-przetoka tętniczo-żylna do dializ w ok. przedramienia
-torbiel galaretowata nadgarstka
-brak osłabienia zginaczy nadgarstka, palców małego i serdecznego
-brak zaburzeń czucia
-powtarzalny uraz (wibrujące narzędzia, długotrwałe opieranie się o kierownicę np. roweru, podnoszenie ciężarów, maszyny do strzyżenia trawników, kule inwalidzkie)
-uszkodzeniu ulegają wyłącznie głębokie gałęzie ruchowe
-może być zaoszczędzony mięsień odwodziciel palca małego
-mięśni międzykostnych, glistowatych po stronie łokciowej
-przywodziciela kciuka
-mięśni kłębika
-zginacza łokciowego nadgarstka
-części łokciowej głębokiego zginacza palców
Zniesienie odwodzenia i przywodzenia palców, upośledzenie
przywodzenia kciuka
„Ręka szponiasta” – przestrzenie międzykostne zapadnięte, kłębik spłaszczony, palce lekko zgięte w stawach międzypaliczkowych, mały palec ustawiony w odwiedzeniu.
Zaburzenia czucia – 11/2 palca po stronie dłoniowej i 21/2 palca od strony grzbietowej (licząc od małego palca)
-złamanie trzonu kości ramiennej
-ucisk w obrębie dołu pachowego spowodowany opatrunkiem gipsowym oraz przewieszeniem ramienia przez krawędź łóżka w trakcie znieczulenia ogólnego
-proces rozrostowy w obrębie dołu pachowego
-ucisk w rowku promieniowym kości ramiennej (porażenie sobotniej nocy), ucisk przez opaskę uciskową
-m. trójgłowego
-m. ramienno-promieniowego
-prostowników ręki i palców
-prostownika kciuka
-m. nawrotnego obłego przedramienia
-m. prostownika długiego kciuka
„Ręka cepowata”- brak prostowania palców i nadgarstka, osłabienie uścisku dłoni
Zaburzenia czucia – niestałe – grzbietowa powierzchnia I-III palca
Przyczyny uszkodzenia:
-uraz (zwichnięcie stawu ramiennego)
Nerw zaopatruje mięsień naramienny (odwodzenie ramienia) oraz unerwia niewielki obszar skóry na bocznej powierzchni ramienia w jego górnej części.
-uraz barku
-długie dźwiganie ciężkich przedmiotów
-gwałtowne ruchy ramienia
Nerw unerwia mięsień zębaty przedni odpowiedzialny za stabilizację łopatki.
„Łopatka skrzydłowata” – odstawanie łopatki przy próbie wyciągnięcia rąk w przód przeciw oporowi.Upośledzenie unoszenia przed sobą kończyny górnej powyżej głowy.
-uraz
Nerw zaopatruje mięśnie nad i podgrzebieniowy (ból w ok. barku oraz osłabienie i zanik w/w
mięśni).
-ucisk zewnętrzny (śpiączka, znieczulenie ogólne)
-iniekcje domięśniowe wykonywane w niewłaściwym miejscu
-guzy i tętniaki w obrębie miednicy
-ucisk przez ciężarną macicę
-uraz podczas powikłanego porodu
-złamanie kości udowej i kości miednicy
-zabiegi chirurgiczne na stawie biodrowym, jego złamania i przemieszczenia
Objawy uszkodzenia:
-osłabienie i zanik zginaczy stawu kolanowego oraz wszystkich mięśni poniżej stawu kolanowego
-zniesienie odruchu skokowego
-upośledzenie czucia obejmujące całą stopę (z wyjątkiem ok. kostki przyśrodkowej) oraz obszar boczno-tylny podudzia
-uraz drążący stawu kolanowego
-złamanie z przemieszczeniem (górny koniec strzałki)
-uraz lub ucisk na nerw w okolicy głowy kości strzałkowej: długie przebywanie w pozycji leżącej, pozycji kucznej lub klęczącej, opatrunek gipsowy kończyny dolnej, szyna lub ciasny bandaż, torbiel podkolanowa
-mononeuropatia multiplex
-neuropatia obwodowa (np.cukrzycowa)
-rodzinna neuropatia z nadwrażliwości na ucisk
-niemożność wykonania ruchu stopą na zewnątrz i ku górze
-upośledzenie zginania grzbietowego stopy i palców
-stopa końsko-szpotawa
-chód „koguci”, „brodzacy”
-zanik mięśni grupy strzałkowej oraz mięśni grupy przedniej piszczeli i mięśnia prostownika krótkiego palców (grzbietowa powierzchnia stopy)
-upośledzenie czucia na zewnętrznej powierzchni podudzia i grzbiecie stopy
Podobny zespół – rwa kulszowa porażenna (ucisk korzenia L5)
-złamania kości piszczelowej
-uraz dołu podkolanowego
-upośledzenie zginania podeszwowego stopy i palców
-upośledzenie odwracania w stawie skokowym
-zanik mięśni łydki i podeszwy
-zniesienie odruchu skokowego (często też odr. podeszwowego)
-upośledzenie czucia podeszwowej okolicy stopy łącznie z jej brzegami przyśrodkowym i bocznym
Zespół cieśni stępu (zespół kanału kostki przyśrodkowej)
Uwięźnięcie n. piszczelowego pod troczkiem zginaczy znajdującym się do tyłu i poniżej kostki przyśrodkowej.
Przyczyny:
-miejscowy uraz
-torbiel galaretowata
-zapalenie kości stawu skokowego
-ból, pieczenie, mrowienie, drętwienie skóry podeszwy stopy i pięty nasilający się w pozycji stojącej i w czasie chodzenia
-zaburzenia czucia przyśrodkowej części podeszwy
Nerwiak gałęzi nerwu podeszwowego odchodzącej w kierunku palców stopy (3 lub 4 przestrzeń międzykostna stopy)
-silne, palące, napadowe bóle w okolicy podeszwy początkowo przy chodzeniu potem stałe
-bolesność dotykowa okolicy jednego lub kilku stawów śródstopno-paliczkowych
Wstrzyknięcie lidokainy od strony grzbietowej w miejsce tkliwości dotykowej usuwa bóle, co potwierdza właściwe rozpoznanie
-cewnikowanie tętnicy udowej
-guzy i tętniaki wewnątrz jamy brzusznej
-krwiak wewnątrz jamy brzusznej (pęknięty tętniak,
stosowanie leków przeciwkrzepliwych, hemofilia)
-ropień mięśnia lędźwiowo-udowego
-przepuklina udowa
-tętniak tętnicy udowej
-amiotrofia w przebiegu cukrzycy
-osłabienie prostowania w stawie kolanowym
-niewielkie osłabienie zginania w stawie biodrowym
-zanik mięśnia czworogłowego
-zniesienie odruchu kolanowego
-upośledzenie czucia na przedniej powierzchni uda oraz na niewielkim obszarze po stronie przyśrodkowej poniżej stawu kolanowego
Podobny obraz kliniczny przy uszkodzeniu korzeni L3/L4
Splot ramienny (gałęzie przednie nerwów rdzeniowych C5-Th1)
-urazy pachy
-urazowe przemieszczenia głowy kości ramiennej
-długotrwała narkoza z odwiedzionym ramieniem
-żebro szyjne
-nowotwory szczytu płuca
Porażenie górne (Erba-Duchenne’a)
Porażenie dolne (Dejerine-Klumpkego)
-dotyczy głównie mięśni obręczy barkowej
-zniesienie odwodzenia ramienia i zginania przedramienia
-kończyna zwisa wzdłuż tułowia wyprostowana w łokciu, a przedramię jest nawrócone
-zaburzenia czucia w obrębie bocznej strony barku i ramienia
-dotyczy krótkich mięśni rąk
-porażenie i zaniki mięśniowe obejmujące drobne mięśnie dłoni prowadzące do powstania „ręki szponiastej”
-zaburzenia czucia głównie łokciowej strony kończyny
-niekiedy objaw Hornera
Zespół żebra szyjnego i zespół mięśnia pochyłego przedniego, czyli zespół górnego otworu klatki piersiowej (ucisk dolnej części splotu ramiennego i tętnicy podobojczykowej w kanale mięśni pochyłych pomiędzy mięśniem pochyłym przednim i środkowym)
-uporczywe bóle barku promieniujące do okolicy unerwionej przez n. łokciowy i nasilające się w pozycji z opuszczonym ramieniem, zwłaszcza po obciążeniu kończyny
-ubytki z zakresu dolnego splotu ramiennego
-cechy ucisku żyły (obrzęk) i tętnicy podobojczykowej (objaw Adsona – znikanie tętna na tętnicy promieniowej po stronie chorej przy zwrocie głowy w tę stronę z głębokim wdechem)
Neuralgia amiotroficzna ramieniowa (zespół Parsonage’a-Turnera)
-zakażenie wirusowe, sprawa alergiczno-zapalna?
-ostre bóle w okolicy barku
-osłabienie i zaniki mięśni obręczy barkowej po jednej lub obu stronach (mięśnie grzbietowe, naramienny czworoboczn...
fizjo_terapia