Julitta OSIEWACZ, Nauczycielka Z.S.S. nr 45, Częstochowa ul. Pułaskiego 42
Program terapii logopedycznej dla dzieci z zespołem Downa został opracowany na podstawie własnej metody Sześciu Kroków, wiedzy logopedycznej, literatury, programu nauczania dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym (Nr w wykazie i współpracy ze specjalistami)
· Nabywanie umiejętności poprawnego połykania śliny i pokarmów,
· Poznanie prawidłowej techniki oddychania,
· Komunikowanie się, współpraca i działanie w grupie,
· Nabywanie umiejętności orientacji przestrzennej i w schemacie własnego ciała,
· Zdobywanie umiejętności różnicowania dźwięków mowy,
· Poznanie alternatywnych technik porozumiewania się z otoczeniem,
· Uczenie się poprawnego reagowania na bodźce: słuchowe, wzrokowe, dotykowe,
· Zdobywanie zdolności manipulacyjnych obu rąk.
Cele:
· Zmieszczenie języka w jamie ustnej,
· Prawidłowe żucie i połykanie: płynów, śliny i pokarmów,W razie potrzeby konsultacja ortodontyczna (wada zgryzu).
· Korekta połykania krok 1,
· Nauka połykania śliny,
· Nauka połykania pokarmów (żucie pokarmów po obu stronach zębów)
· Nauka połykania płynów. Przy połykaniu płynów, pokarmów, śliny czubek języka znajduje się prze górnym dziąśle (języka, warg, podniebienia miękkiego).Do drugiego kroku można przejść, jeżeli dziecko osiągnie umiejętność kroku pierwszego.
· Korekta połykania krok 2
· Nauka połykania pokarmów,
· Nauka połykania płynów (dwa szybkie ruchy czubka języka do górnego dziąsła).Dziecko przechodzi do trzeciego kroku jeżeli osiągnie umiejętności kroku drugiego.
· Korekta połykania krok 3
· Nauka połykania płynów (trzy szybkie ruchy języka, dziecko pobiera trzy razy płyn i stara się poprawnie połykać).
Jeżeli uczeń wykona wszystkie zadania kroku trzeciego i automatyzacja tych czynności to można przejść do kroku czwartego.
· Korekta połykania krok czwarty,
· Nauka połykania śliny (aż do momentu, gdy uczeń utrwali)
· Nauka połykania pokarmów (aż do momentu, gdy uczeń utrwali te nawyki),
· Nauka połykania płynów (cztery szybkie ruchy języka wraz z płynem, dziecko stara się prawidłowo połknąć). Dziecko przechodzi do następnego etapu jeżeli wykona prawidłowo zadania kroku czwartego
· Nauka połykania płynów (pięć szybkich ruchów języka wraz z płynem dziecko powinno już połykać)
· Korekta połykania 6 kroku,
· Powinna nastąpić u dziecka automatyzacja połykania śliny płynów, pokarmów.
· Wydłużenie fazy wydechowej,
· Zmiana toru oddychania z ustnego na nosowy.
Przy zmianie toru oddechowego należy konsultować dziecko z laryngologiem.
· Ćwiczenia oddechowe wykonywać w pozycji leżącej (masaż przepony),
· Ćwiczenia oddechowe wykonywane na siedząco i w pozycji pionowej,
· Ćwiczenia oddechowe wykonywane w ruchu.
· Komunikowanie się dziecka werbalnie lub nie werbalnie z otoczeniem.
· Usuwanie zespołów wad mowy według możliwości dziecka,
· Terapia logopedyczna odbywa się w środowisku naturalnym (obiekty użyteczności publicznej, środki transportu)
· Czynny udział dzieci w inscenizacjach teatralnych (wierszy, bajek), w uroczystościach szkolnych.
Cel:
· Uczeń potrafi komunikować się z otoczeniem.
· Różnicowanie dźwięków otoczenia,
· Różnicowanie dźwięków mowy,
· Doskonalenie syntezy (sylabowej, morfenowej , logotomowej, fonemowej) i analizy.
· Doskonalenie strony leksykalnej mowy.
· Uczeń potrafi określić prawą i lewą stronę ciała i określić położenie przedmiotów w odniesieniu do siebie.
· Uczeń ćwiczy metodą prof. E. Gruszczyk - Kolczyńskiej orientacje w schemacie ciała,
· Dziecko określa położenie przedmiotów używając przyimków nad, pod, w, od, na, obok, itd.
· Uczeń potrafi wysłuchać i wykonać polecenia wydane przez nauczyciela i programy multimedialne, logopedyczne.
· Dziecko ćwiczy metodą prof. Kilińskiej - Ewartowskiej koordynację słuchowo - ruchową i wzrokowo - ruchową.
· Sprawność ruchowa rąk i całego ciała,
· Poprawa artykulacji w miarę możliwości dziecka
· Dziecko usprawnia paluszki obu rąk,
· Uczeń ćwiczy sprawność prawej i lewej ręki
· Masaże artykulacyjne,
· Gimnastyka buzi i języka,
Ocenianie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (upośledzonymi umysłowo) jest rzeczą niezmiernie trudną z uwagi na deficyty rozwojowe poszczególnych uczniów i określenie ich możliwości. Spowodowane jest to ogromną różnicą między prowadzeniem terapii logopedycznej z uczniami upośledzonymi w stopniu umiarkowanym a znacznym. Sprawdzanie osiągnięć uczniów i ocenianie efektów terapii logopedycznej, musi być indywidualne i dostosowane do ich możliwości psychofizycznych. Dla każdego ucznia piszę Indywidualny Plan Rozwoju (IPR). Tworząc go muszę wziąć pod uwagę:
· Jego indywidualne możliwości, stan zdrowia,
· Konsultacje lekarskie,
· Wywiad z rodzicami,
· Motywacja i zainteresowania lub ich brak,
· Wiedzę logopedyczną, pedagogiczną,
· Doświadczenie i własne wypracowane metody rewalidacyjne
Ocena zamierzonej terapii logopedycznej dotyczyć będzie poszczególnych uczniów. Ocenie podlegać będą zdobyte umiejętności, wykorzystane w praktyce, które uczeń prezentować będzie w kontakcie z otoczeniem. Dobór metod i narzędzi kontroli uzależniony jest i dostosowany do każdego ucznia.
W wyniku realizacji treści programowych terapii logopedycznej przewiduje się:
· Poprawnie połykać ślinę, płyny,
· Umieć żuć i połykać pokarmy,
· Uczeń potrafi zmieścić język w jamie ustnej.
· Prawidłowo oddychać (w miarę możliwości) torem nosowym
· Zastosować prawidłową technikę oddychania
· umieć wskazać przedmioty znajdujące się po swojej lewej i po prawej stronie ciała,
· nazwać i wskazać części ciała oraz, po której znajdują się stronie.
· posiąść umiejętność komunikowania się werbalnego lub za pomocą technik alternatywnych (piktogramów) z otoczeniem.
· potrafi wykonać polecenia skierowane do niego,
· powinien wykonać czynność według poleceń terapeuty.
· umieć wykonać w miarę swoich możliwości precyzyjne czynności wskazane przez nauczyciela.
· być w miarę swoich możliwości sprawny artykulacyjnie co w efekcie wpłynie pozytywnie na jego wymowę,
· funkcjonować w otaczającej rzeczywistości w miarę własnych możliwości samodzielnie.
mw711