Adrian Devine - Magia Wikingów.pdf

(318 KB) Pobierz
Microsoft Word - Magia Wikingów
MAGIA WIKINGÓW.
Adrian Devine
ŚWIĘTA W KALENDARZU NORSE
Rok dawnych Skandynawów i Germanów dzielił się, podobnie jak kalendarz celtyckich
plemion pasterskich, na dwie pory roku: lato i zimę. Jest wiele podobieństw pomiędzy
kalendarzem Celtów i Wikingów, na przykład bazuje on na czterech podstawowych punktach
roku: przesileniu zimowym i letnim oraz równonocy wiosennej i jesiennej. Można jednak
zauważyć także pewne różnice. U Wikingów lato, jako jedna z dwóch pór roku, rozpoczynało
się w okolicach równonocy wiosennej, podczas świąt Ostary, natomiast zima (druga z pór
roku) - podczas równonocy jesiennej (Święto Zimowych Nocy). Dokładnie w połowie
między równonocami przypada Noc Świętojańska (przesilenie letnie) oraz Jul (przesilenie
zimowe). Oprócz tych czterech głównych świąt były także święta pomniejsze, często
analogiczne do celtyckich dni śródkwartalnych (Samhain, Imbolc, Beltane i Lammas), które z
kolei u Celtów miały większe znaczenie od dni kwartalnych (równonocy i przesileń). Na
uwagę zasługuje też fakt, że święta norse trwają przeważnie dłużej, chociaż Celtowie również
nie poprzestawali na celebrowaniu jedynie samego dnia święta.
Jul - 20-31 grudnia
Obchody nowego roku, festiwal dwunastu nocy. Jul to najważniejsze ze świąt norse. Nic w
tym dziwnego, wziąwszy pod uwagę, że mieszkańcom Skandynawii najbardziej dawały się
we znaki zimowe ciemności, które od tej pory zaczynały coraz szybciej się rozpraszać. W noc
20 grudnia bóg Frey przejeżdżał tryumfalnie przez ziemię na swoim magicznym, lśniącym
niedźwiedziu, przynosząc z powrotem na ziemię światło i miłość. W Jul odradzał się także
promienny Baldur. Było to święto początku i końca wszystkiego. Najdłuższa noc w roku,
kiedy ciemności panowały niepodzielnie, a jednocześnie wszyscy mieli świadomość, że
następnego dnia będzie inaczej, dni staną się coraz dłuższe i cieplejsze i dlatego Jul to święto
nadziei. Bóg Odyn gnał przez niebo na swoim ośmionogim wierzchowcu, SIcipnirze, zaś
dzieci pozostawiały na noc przy kominku swoje buty, pełne siana i cukru dla konia Ojca
Bogów. Ten w zamian rewanżował się znajdowanymi w nich rano upominkami. W czasach
późniejszych, jak łatwo się domyślić, Sleipnira zastąpił renifer, zaś Odyna - Święty Mikołaj.
 
Thurseblot - Dzień Thora - noc styczniowej pełni
Było to pomniejsze, ale chętnie obchodzone święto na cześć Thora, boga wojny i burzy,
obrońcy Midgardu (Śródziemia, świata ludzi). Moc Thora przepędzała lodowych gigantów,
tak aby pole dla nadchodzącej wiosny było oczyszczone.
Disting - 2 lutego
Podobnie jak w Imbolc, w Disting celebrowano pierwsze, nieśmiałe tchnienia przedwiośnia i
przygotowywano się do zbliżającej się wiosny. Przede wszystkim uprawiano rolę pod
zasiewy, a także liczono i spisywano bydło. Ponieważ to ono stanowiło o majątku, Disting
jest również świętem celebrującym dostatek. Wierzono, że cielęta urodzone w ten dzień
wróżą wielkie bogactwo swoim właścicielom w nadchodzącym roku.
Valisblot - Dzień Valego - 14 lutego
Święto ku czci najmłodszego syna Odyna, mściciela Baldura. Jego imię kojarzone jest z
Walentym. 14 lutego miał się urodzić bohater sag, Sinfjotli, syn Sigmunda i te urodziny
również celebruje się podczas Valisblot.
Ostara - 20-21 marca
Święto ku czci Ostary, Bogini Wiosny. Jest to festiwal odnowy, odrodzenia, płodności,
urodzaju i radości, chociaż dla mieszkańców Północy zima trwała wówczas jeszcze w całej
pełni. W Ostarę ofiarowywano sobie kolorowo pomalowane jajka, symbol życia, składając w
ten sposób życzenia wszelkiej pomyślności w nadchodzącym roku. Zwierzęciem
patronującym temu świętu był królik, ponieważ w tym okresie króliki wychodziły ze swoich
zimowych norek, a także z powodu ich przysłowiowej płodności.
Walpurgis - Thrimilci - 22 kwietnia-1 maja
Święto Walpurgi to noc ciemności i radości. Dziewięć nocy, licząc od 22 kwietnia,
upamiętnia dziewięć nocy spędzonych przez Odyna na Drzewie Świata, Yggdrasilu.
Dziewiątej nocy (30 kwietnia, Noc Walpurgi) Odyn posiadł wiedzę runiczną i rytualnie
umarł. W momencie śmierci Ojca Bogów światło gasło i wszystkie dziewięć światów pogrą-
żało się w mroku, zaś rządy obejmował chaos. Kiedy jednak wybijała północ, rozpalane były
ogniska (podobnie jak ogniska Beltane u Celtów), światło wybuchało z oślepiającą siłą. W tę
noc na ziemię powracali umarli i brali jawę władanie. Jest to potężna magiczna pora, trady-
cyjny czas sabatów czarownic, l maja obchodzony był z kolei pierwszy dzień lata, Thrimilci
(przy podziale roku na cztery pory). Był to festiwal radości i płodności, tym wspanialszy, że
w maju wreszcie topniały śniegi, słonce świeciło coraz jaśniej i dłużej, rozpoczynało się
prawdziwe lato.
Einherjar - 30 maja
Święto ku czci wojowników poległych w bitwie, przebywających w Valhalli
Sigurdsbiot - 9 czerwca
Festiwal na cześć Sigurda (Zygfryda), wielkiego germańskiego herosa, który pokonał smoka
Fafnira i odzyskał Skarb Renu.
Midsummer - noc świętojańska - 20-21 czerwca
Obchody przesilenia letniego, kiedy Słońce znajduje się u szczytu swej mocy. Najkrótsza noc
i najdłuższy dzień w roku. W tym czasie najchętniej prowadzono handel „zagraniczny",
wybierano się na połów ryb, wyprawy handlowe i najazdy. Było to zatem święto aktywności i
siły. Miało ono jednak również swoją ciemną stronę. Odtąd dni stawały się coraz krótsze, rok
zaczyna się starzeć, umierał Baldur, aby odrodzić się dopiero w Jul. Bohater Sigurd również
zginął w tę noc wskutek zdrady, zabity przez swoich przyrodnich braci.
Lithasbiot - 31 lipca-1 sierpnia
Festiwal plonów, podczas którego dziękowano bogini ziemi, Jord, za jej hojność. W len dzień
dzielono się z potrzebującymi swoimi zbiorami, pieczono także chleb w kształcie fylfot
(swastyki) - symbolu Słońca. Lithasbiot kojarzono przede wszystkim z magią ceremonialną i
pracami magicznymi.
Mabon - dożynki - 22-23 września
Mabon był świętem kończącym żniwa, okresem zbierania winogron i rozpoczynania
produkcji miodu pitnego.
Winternights - Zimowe Noce - 29 paździemika-2 listopada
Rozpoczęcie sezonu zimowego w ludowej tradycji Północy. Wspominano wówczas zmarłych
i przodków, kończono podróże i przygotowywano się do zimy i zimowych polowań. Jeżeli
ktoś przesiedział noc z 31 paździenrika na I listopada na grobie, mógł nepomiernie wzmocnić
swoją magiczną moc lub talent poetycki albo oszaleć. Było to również święto diwinacji,
wróżb i odczytywania przyszłości. Rozpoczynał się okres Łowów, który trwał aż do Nocy
Walpurgi. Festiwal ten jest odpowiednikiem celtyckiego Samhain.
ŚWIAT W MITOLOGII WIKINGÓW.
Wikingowie wierzyli, że kosmos powstał z lodu i ognia, istniejących od zarania dziejów w
swoich podziemnych światach. W micie o stworzeniu świata ogień ze świata Muspeilheim i
lód ze świata Nifiheim połączyły się w przepastnej czeluści, Ginnungagap, dając w efekcie
życie. Owa czeluść pogrążona była w wiecznym mroku, a kiedy ogień i lód spotkały się,
wytrysnęły z niej potężne i gęste chmury. Z czasem chmury zamarzły, tworząc lodowe
obłoki, które szczelnie wypełniły Ginnungagap. Z owych lodowych obłoków powstały dwie
pierwsze istoty: lodowy olbrzym Ymir i krowa Audhumla. Ymir był gigantem, który został
później zabity przez Odyna. Z jego martwego ciała Odyn i jego bracia, Viii i Ve uczynili
ziemię, z krwi - morze, z kości skały i kamienie, z mózgu chmury, a z czaszki sklepienie
niebios. Ymir był także praojcem wszystkich gigantów. Z drobnych kostek Ymira zostało
stworzone plemię krasnoludów, a między nimi Durin. Ci pierwsi z gliny ulepili swoich kolej-
nych pobratymców, w tym Dwalina. Bifura, Bombura, Gandalfa, Thorina i Gloina.
Krowa Audhumla, której mlekiem żywił się Ymir, zaczęła lizać lód wydobywający się z
czeluści Ginnungagap, z którego uformował się pierwszy bóg, Buri, ojciec Bora, dziadek
Odyna, Vilego i Ve. Bór, syn Buriego, był mężem Bestii, córki giganta mrozu Bolthoma i
ojcem Odyna, Vilego i Ve. Odyn stworzył świat do spółki ze swoimi braćmi, Ve i Vilim, z
ciała pierwotnego giganta Ymira. Potem stworzyli pierwszego człowieka, Aske, z pnia
jesionu, który znaleźli nad brzegiem morza oraz pierwszą kobietę, Emblę, z pnia wiązu. Viii,
którego imię oznacza Wolę, dał pierwszym ludziom myśl i ruch. Drugi brat, Ve, zabił giganta
Ymira, z którego ciała bracia stworzyli świat. Ve obdarzył pierwszych ludzi uczuciami,
wyglądem i mową. Jego imię oznacza Jedność. Czasami utożsamiany jest z bogiem Lodurem.
Asowie ustanowili też dzień i noc, aby można było liczyć czas.
Wedle mitologii norse kosmos składał się z trzech poziomów, na których znajdowało się
dziewięć różnych światów, zamieszkanych przez różne istoty.
Poziom pierwszy, najwyższy, zajmowały: Asgard, kraina Asów; Va-naheim, kraina bogów
Vaniru; oraz Alfheim. kraina elfów światła.
Poziom drugi to krainy: Midgard, kraina ludzi; Nidavellir, kraina kra-snoludów; Jolunheim,
kraina gigantów; oraz Svartalfheim. kraina mrocznych elfów.
Na trzecim, najniższym poziomie znajdowała się kraina umarłych, Hel, i Nifiheim, świat
umarłych. Czasami Hel i Nifiheim uznane były za jeden świat, Krainę Umarłych, zaś
dziewiątym światem była kraina ogniowych gigantów, Muspelheim. Był to najstarszy ze
światów i miał przetrwać najdłużej.
Alfheim - Dom Elfów, w mitologii norse jeden z dziewięciu światów, znajdujący się na
najwyższym szczeblu kosmosu skandynawskiego, razem z Asgardem i Vanaheimem. W
Alfheim mieszkał Frcy i był on ojczyzną elfów światła. Ani one, ani mroczne elfy
zamieszkujące Svartalfheim, nie uczestniczyły czynnie w wydarzeniach opisanych w
mitologii norse, jednak zajmowały w niej poczesne miejsce, podobnie jak w mitologii
celtyckiej.
Asgard - świat zamieszkany przez Asów, rasę bogów-wojowników, głównych bóstw norse.
Znajdował się na najwyższym poziomie kosmosu. Otaczał go wysoki kamienny mur,
zbudowany przez giganta Hrim-thursa, który w zamian zażądał ręki Freyi, a także Słońca i
Księżyca. Odyn zgodził się na jego żądania, pod warunkiem że mur zostanie ukończony
przed upływem sześciu miesięcy. Hrimthurs miał magicznego konia, Svadilfari, który
pomagał mu w pracy. Ku przerażeniu Odyna, a przede wszystkim Freyi, mur był prawie
ukończony w wyznaczonym czasie. Wtedy na odsiecz przybył Loki. Przemienił się w ognistą
klacz i uwiódł ogiera, przez co prace się opóźniły i olbrzym musiał obejść się smakiem. Na
tym samym poziomie kosmosu co Asgard, znajdował się Alfheim i Vanaheim, a także
Valhalla, pałac, w którym ucztowali polegli wojownicy w oczekiwaniu na Ragnarok.
Pośrodku Asgardu leżała równina ldavoll, w której odbywały się spotkania Aesiru dotyczące
najważniejszych spraw. Bogowie zbierali się w pałacu Gladsheim, zaś boginie w pałacu
Vingolf. Bogowie spotykali się również codziennie przy Krynicy Urd, u stóp Yggdrasila,
Drzewa Świata.
Vanaheim - Dom Vaniru, był światem zamieszkanym przez bogów z rodu Vaniru. Mieścił się
na najwyższym poziomie kosmosu, obok Asgardu i Alfheimu.
Jotunheim -jeden z dziewięciu światów, dom lodowych i kamiennych gigantów.
Umiejscowiony był na środkowym poziomie kosmosu, podobnie jak Midgard (Śródziemie),
świat zamieszkany przez ludzi. Od Asgardu oddzielała go rzeka lving, która nigdy nie
zamarzała. Jotunheim leżał nad brzegiem morza, panowała w nim wieczna zima. To w nim, u
stóp Yggdrasila, znajdowała się studnia mądrości Mimira. Jotunheimem rządził Thrym,
straszliwy król lodowych gigantów. Głównym miastem tego świata była forteca Utgard, w
której władcą był Utgard Loki. Inne fortece gigantów to Gastropnir, dom gigantki Menglad,
oraz Thrymhein, górska forteca giganta Thiazi.
Midgard - Śródziemie, w mitologii norse to obronna forteca, którą zbudowali bogowie Aesiru
w połowie świata zamieszkanego przez ludzi, aby bronić ich przed gigantami. Midgard
znajdował się na tym samym poziomie kosmosu, co Jotunheim, ziemia gigantów, Nidavellir,
świat krasnoludów, oraz Svartalfheim, kraina mrocznych elfów i gnomów.
Helheim - Dom Hel, to jeden z dziewięciu światów norse, którym rządziła bogini Hel, córka
Lokiego i gigantki Angurbody. Ten zimny, ciemny i mglisty świat zamieszkiwany przez
umarłych znajdował się w obrębie Niflheim, na najniższym poziomie kosmosu norse. Nikt
nie był w sianie wydostać się z tego miejsca, otoczonego przez nieprzebytą rzekę Gjoll, której
źródło biło w Hvergelmir. Kiedy umarli wejszli do Helheim, nie mogli już z niego wyjść,
dotyczyło to nawet bogów, jak miało to miejsce w przypadku Baldura. Do Helheim udawały

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin