czynniki teratogenne.rtf

WPŁYWY CZYNNIKÓW TERATOGENNYCH

NA ROZWÓJ Płodu

Rozwój płodu

Aż trudno uwierzyć, że człowiek zbudowany z miliardów komórek, wielu narządów, na początku był połączeniem matczynej komórki jajowej i ojcowskiego plemnika.

Wszystko zaczęło się w jajowodzie, gdzie po długiej wędrówce najsilniejsze plemniki dotarły do komórki jajowej.

Następuje ,,cud połączenia'' tych dwojga. Powstaje nowe życie.

Wszystko to co możemy naocznie zobaczyć po narodzinach dziecka tj. kolor włosów i oczu, płeć itp. wszystko to jest już od samego początku zapisane w genach.

Zapłodniona komórka jajowa wędruje w dół jajowodu. Pierwszy jej podział następuje po ok. 20 - 48 godzinach, a potem następny i następny ...

po dotarciu do jamy macicy można sie doliczyć aż 100 komórek. Zarodek ma wielkość ok. 0,15 mm. Od 7 - 8 dnia zaczyna się proces zagnieżdżania w macicy. Proces ten kończy się ok. 4 tygodnia ciąży. Po tym czasie matka zaczyna łączyć się z dzieckiem poprzez zaczątki łożyska i pępowiny.

Większość narządów formuje się w pierwszych trzech miesiącach życia płodowego. Dlatego właśnie w tym okresie płód jest najbardziej narażony na przekazywane mu przez krew matki szkodliwe czynniki środowiska.

              Wady rozwojowe w szerokim znaczeniu, to każdy rodzaj przedporodowego zaburzenia rozwoju, który powoduje trwałe morfologiczne i/lub czynnościowe zmiany. Zgodnie z tą definicją do wad rozwojowych zaliczamy zarówno genetycznie uwarunkowane zmiany budowy i nieprawidłowości przemiany materii, jak i nabyty w okresie przedporodowym blastopatie - duże wady rozwojowe lub embriopatie - narządowe wady rozwojowe. Częstość występowania wad rozwojowych jest oceniana średnio na 2-3%.Wkrajach o najniższej umieralności okołoporodowej wady rozwojowe maja największy udział w umieralności okołoporodowej. Ze wzgl. praktycznych należy wyróżnić 2 główne rodzaje wad rozwojowych:
a) wady rozwojowe które wymagają leczenia bezpośrednio po porodzie (położników przede wszystkim interesują te wady)
b) wady rozwojowe, które nie wymagają leczenia w okresie noworodkowym
Ze względu na postępowanie lecznicze wyróżniamy 2 grupy:
- wady wymagające natychmiastowego leczenia operacyjnego
- wady rozwojowe wymagające wczesnego leczenia zachowawczego.

W obu przypadkach występują wady łatwo i trudno rozpoznawalne.

Czynniki powodujące wrodzone wady rozwojowe mogą:

1)     Wynikać z genotypu np. niezgodności genowe, geny patologiczne, aberracje chromosomalne.

2)     Wynikać z czynników zewnętrznych jak wiek matki ( <20>40lat.), niedoboru białek, witamin, zakażeń, czynników endokrynologicznych, czynników mechanicznych (próby przerwania ciąży), promieniowanie jonizujące, czy czynniki chemiczne.

Jednym z takich czynników jest alkohol.

Picie alkoholu w czasie ciąży zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego czy też wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Każda dawka alkoholu przyjęta przez kobietę ciężarną może niekorzystnie wpłynąć na płód. Alkohol przedostaje się do płodu przez łożysko i nie ulega metabolizmowi, gdyż płód nie posiada odpowiednio wykształconych enzymów odpowiedzialnych za jego trawienie.

Picie alkoholu może być przyczyną niedorozwoju fizycznego i umysłowego u dzieci. Szczególnie narażony na alkohol jest rozwijający się mózg płodu, gdyż alkohol może doprowadzić do obumarcia części komórek mózgowych. Alkohol przyjmowany w czasie ciąży może spowodować skurcz naczyń pępowinowych, zaburzając przepływ składników odżywczych i tlenu do płodu, zwiększając jego ryzyko niedotlenienia i niedożywienia.

Pól godziny po wypiciu przez matkę alkoholu, jego stężenie we krwi dziecka jest takie samo jak we krwi matki.

Dzieci matek pijących alkohol w czasie ciąży częściej rodzą się przedwcześnie,  z wadami rozwojowymi ( głównie wadami twarzoczaszki i serca), a u noworodków obserwuje się objawy abstynencji alkoholowej. W późniejszym wieku dzieci wykazują zaburzenia rozwoju psychoruchowego, znaczną nadpobudliwość jak również stwarzają trudności wychowawcze.

Przyjmowanie alkoholu w czasie ciąży może również doprowadzić do ciężkiego zespołu alkoholowego FAS u dziecka, lub do efektów działania na płód FAE.

Alkoholowy syndrom płodu FAS charakteryzuje się między innymi: spowolnieniem wzrostu ciała, charakterystyczny wygląd twarzy w wieku noworodkowym i niemowlęcym:

·  zmarszczka kącika oka

·  małe, szeroko rozstawione oczypłaska środkowa część twarzoczaszki;

·  wygładzona rynienka podnosowa

·  cienką górna warga

·  małożuchwie

uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, upośledzenia czynności intelektualnych, a także zniekształcenia czaszki i mózgu.

Podsumowując, nawet niewielkie ilości alkoholu zażywane w czasie ciąży przez kobietę mogą niekorzystnie wpłynąć na rozwój płodu.

Efekty spożywania alkoholu:

- niska waga przy urodzeniu,

- przedwczesny poród,

- poronienie,

- mała głowa,

- deformacja twarzy,

- krótkowzroczność,

- deformacja organów wewnętrznych,

- wada serca lub szmery,

- mały mózg,

- obniżenie w rozwoju intelektualnym,

- niski poziom inteligencji,

- drażliwość i płaczliwość w okresie niemowlęcy,

- słaba koordynacja ruchowa.

Palenie papierosów

Palenie papierosów przed ciążą nie jest szkodliwe.

Ważne, aby rzucił nałóg w momencie dowiedzenia się o ciąży. Gdyż nałóg ten jest szkodliwy dla dziecka zwłaszcza od 4 miesiąca ciąży.

Jest to jeden z głównych czynników powodujących przedwczesne porody i poronienia.

Dym tytoniowy zawiera wiele toksycznych substancji tj. związki węgla, smołę, nikotynę, itp. które poprzez krążenie matczyno-płodowe przenikają do dziecka i kumulują się w jego krwi.

Dzieci palaczek mają zdecydowanie mniejszą wagę ciała niż powinny mieć w danym okresie swojego życia.

Częściej zapadają na choroby układu oddechowego. Dzieci w wieku szkolnym ( ich matki były palaczkami) mają zdecydowanie mniejszą zdolność uczenia się.

Wyobraźmy sobie jak czuje się dziecko w łonie matki, która pali, to tak jakbyśmy byli zamknięci w małym zadymionym pomieszczeniu bez możliwości wydostania się z niego lub wywietrzenia go. Dziecko na każdy wpływający do niego dym reaguje kaszlem, krztusi się i dusi.

Brakuje mu tlenu tak bardzo potrzebnego do prawidłowego rozwoju.

Ważne jest żeby nie przebywać w pobliżu osób palących. Nawet jeśli kobieta sama nie szkodzi dziecku poprzez palenie, szkodzi mu środowisko w jakim przebywa kobieta w ciąży.

W ciąży dochodzi do tzw. hipotrofii płodu, co znaczy, że dziecko jest mniejsze i waży mniej niż powinno, a także rozwija się niesymetrycznie.

Zdarza się, że dzieci palaczek rodzą się z tzw. zespołem ponikotynowym. Zwiększone jest również ryzyko porodu przedwczesnego, nieprawidłowego położenia płodu, przedwczesne oddzielenie łożyska i innych patologii. Czasem może dojść do zaburzeń łożyskowych, mogących doprowadzić do niewydolności łożyska będącego niebezpiecznym stanem zagrażającym nawet życiu płodu.

U dzieci palaczek obserwuje się:

- nadpobudliwość,

- obniżoną odporność,

- zwiększone ryzyko alergii,

- częste choroby układu oddechowego,

- gorszy rozwój niż u dzieci zdrowych,

- dochodzi także do śmierci łóżeczkowych

Dodatkowo stwierdzono, że u dzieci palaczek jest prawdopodobieństwo rozwinięcia się kolki jelitowej.

Palenie wpływa na wady serca.

Narkotyki

Podobnie jak alkohol, narkotyki mają ogromny wpływ na nienarodzone dziecko.

Narkotyk przenikając przez łożysko może je uszkadzać i przez to zaburzać dopływ krwi do płodu.

Wszystko to spowoduje zmniejszony dowóz potrzebnych dziecku składników i niekorzystnie wpłynie na jego rozwój. Może spowodować powstanie różnych wad rozwojowych u dziecka. Zażywanie ich podczas ciąży wpływa na późnienie rozwoju płodu, stwarza ryzyk przedwczesnego porodu, a także jest przyczyna wysokiej śmiertelności okołoporodowej.

Najbardziej niebezpiecznym narkotykiem dla kobiety w ciąży jest kokainy.

Bardzo częste zażywanie tego środka odurzającego jest powodem urodzeń martwych płodów. Dziecko w łonie matki może doznać porażenia na skutek nagłego wzrostu ciśnienia krwi. Zwężenie  naczyń krwionośnych w obrębie łożyska i macicy sprawia, że do płodu dociera znacznie mniej tlenu oraz substancji odżywczych. Jest to jedna z przyczyn odklejania sie łożyska od ścianki macicy, porodu przedwczesnego lub urodzenia martwego płodu.

Dzieci matek uzależnionych od kokainy, łatwo sie denerwują, dostają drgawek oraz nie reagują na przytulanie.

Podobne działanie ma amfetamina, ale dodatkowo powoduje zaburzenia rozwoju serca i ukł...