Kompendium.pdf

Podstawowe informacje o wybranym sprzęcie

wspinaczkowym

Liny

Budowa

Współczesne liny wspinaczkowe to tzw. ‘liny rdzeniowe’ składające się z rdzenia (wiązki

luźno skręconych poliamidowych włókien) oraz koszulki otaczającej rdzeń.

Rdzeń przenosi zdecydowanie większą część obciążeń, a także odpowiada za właściwości

dynamiczne liny tj. zdolność do rozciągania się liny i związaną z nią możliwość absorpcji

energii powstałej podczas odpadnięcia.

Rodzaje lin

1) podział lin na statyczne i dynamiczne

- liny statyczne: bardzo rzadko wykorzystywane we wspinaniu. Liny te mają

bardzo mała rozciągliwość pod wpływem obciążenia, choć mają podobną budowę i

wytrzymałość jak liny dynamiczne. Skutkuje to tym, że liny statyczne minimalnie

pochłaniają energię powstałą przy odpadnięciu. Ten rodzaj lin wykorzystywany

jest głównie przez grotołazów, a także w ratownictwie górskim.

UWAGA!!! Lin statycznych w żadnym wypadku nie wolno używać do wspinania się

‘z dołem’ !!!

Można z nich korzystać tylko i wyłącznie przy wspinaniu na wędkę !!!

- liny dynamiczne: stworzone do wspinania ;) Posiadają zdolność do pochłaniania

energii powstałej podczas odpadnięcia.

2) podział lin na pojedyncze, połówkowe i bliźniacze

- liny pojedyncze: [oznaczane (1)] mają średnicę 9,4-11 mm. Standardowa lina do

wspinaczki w skałkach ma średnicę 10,5-11 mm. Coraz częściej producenci

oferują liny o mniejszej średnicy (9,4-10,5 mm), a co za tym idzie, lżejsze,

zachowując przy tym odpowiednio wysokie parametry wytrzymałościowe. Do

niedawna standardową długością było 50 m. Obecnie warto jednak zakupić linę o

długości 60 m, ponieważ stale rośnie liczba dróg, na których konieczne jest użycie

liny o takiej długości. Lina pojedyncza rozciąga się ok. 6-7%. Bardzo istotnym

parametrem określającym wytrzymałość liny jest ilość odpadnięć (ilość rwań).

Warto kupić linę, dla której producent podaje liczbę rwań powyżej 7. W trakcie

testów symulowane są odpadnięcia na tyle ciężkie, że we wspinaczkowej praktyce

zdarzają się one raczej rzadko.

- liny połówkowe: [oznaczane (1/2)] liny połówkowe (podwójne) - mają mniejszą

średnicę (ok. 8 - 9 mm). Stosuje się je przede wszystkim do wspinaczki w górach,

natomiast w skałkach bardzo rzadko. Jak sama nazwa wskazuje używa się ich

parami jako część systemu dwużyłowego, daje to możliwość prowadzenia każdej z

lin osobno. Taki sposób asekuracji zapewnia wspinaczowi większe

bezpieczeństwo np. w kruchym terenie oraz w momencie odpadnięcia działają

mniejsze siły w łańcuchu asekuracyjnym.

UWAGA: Nie używa się w ten sposób lin pojedynczych! (tzn. nie można prowadzić

asekurując się jednocześnie z dwóch lin pojedynczych). Nie wolno także prowadzić dróg

wspinaczkowych korzystając tylko i wyłącznie z jednej żyły liny połówkowej.

Lina połówkowa umożliwia również dłuższe zjazdy, co nie jest bez znaczenia przy

wspinaniu w górach. Liny połówkowe oznaczane są tak:

- liny bliźniacze: [oznaczane (∞)] spotykane są coraz rzadziej. Podobnie jak liny

połówkowe używa się ich parami. Podstawowa różnica w stosunku do lin

połówkowych polega na tym, że lin tych nie wolno rozdzielać. Prowadzi się je

razem. Decydując się na zakup liny do działalności w górach lepiej jest nieco

więcej zainwestować i zamiast liny bliźniaczej lepiej jest zakupić linę połówkową.

3) repsznury – są to linki pomocnicze o budowie rdzeniowej i średnicy od 3mm do

9mm. Wykorzystywane głównie w sytuacjach awaryjnych do wiązania węzłów

zaciskowych takich jak np. węzeł Prusika, węzeł Francuski czy Bloker.

Parametry lin

Liczba rwań (number of falls) - to parametr określający wytrzymałość dynamiczną liny. Im

większa liczba rwań tym lina mocniejsza. Aby sznur uzyskał atest musi wytrzymać minimum

5 lotów manekina, które w praktyce są nie do odtworzenia - test jest bardzo wyśrubowany.

Liny mają ten parametr najczęściej >7 (często 11-12).

Siła graniczna (impact force) - jest to siła działająca na wspinacza odpadającego od ściany w

trakcie hamowania jego lotu. Po doświadczeniach na skoczkach spadochronowych

stwierdzono, że człowiek jest w stanie wytrzymać siłę o wielkości 12 KN czyli 1200 kg pod

warunkiem, że działa ona na rozciąganie kręgosłupa i jedynie przez ułamek sekundy. Lepiej

nie myśleć co by się stało z człowiekiem, któremu postawiono by na głowie ciężar o wadze

1000 kg... Im mniejsza będzie siła graniczna tym delikatniejsze i bardziej miękkie będzie

hamowanie naszego lotu. W zasadzie wszystkie liny produkowane obecnie mają <10 KN ale

różnice bywają spore.

Poza tym podawane są również parametry użytkowe liny:

średnica, waga, wydłużenie użytkowe, prześwit węzła oczkowego i poślizg koszulki

względem rdzenia. Co oznaczają można się łatwo domyślić.

Przeznaczenie liny

Wspinaczka sportowa / skałkowa

Nasza lina powinna być przede wszystkim lekka - przy prowadzeniu trudnych dróg

odczujemy różnicę. Raczej nie przyda nam się powłoka waterproof bo z reguły w

czasie deszczu będziemy się szybko ewakuować. Jeżeli będzie to nasza jedyna lina,

której będziemy też używac na wędkę to możemy sprawdzić, czy była testowana na

ostrych krawędziach (sharp-edge falls). Spokojnie wystarczy nam lina 10mm. Dla

celów sportowo-skałkowych nada się spokojnie lina z dolnej pólki cenowej.

Wspinaczka skalna / wielkościanowa

Jeżeli wspinamy się głównie w skałach, ale tym co kręci nas najbardziej jest nie tyle

trudność dróg co wysokość, ekspozycja, zdobywanie szczytów itd. powinnismy

zainwestować w linę nieco solidniejszą. Przy wspinaczkach wielkościanowych lina

narażona jest na dużo więcej 'urazów' - moknięcie, tarcie o krawędzie, poważniejsze

loty. Warto przemysleć powłokę waterproof i nieco większą średnicę liny.

Wspinaczka górska

Naprawdę warto zainwestować w linę podwójną. Widuje się wprawdzie osoby

wspinające się w górach z liną pojedyńczą ale ryzyko jest spore. Możliwość przecięcia

liny w górach rośnie bardzo w porównaniu z innymi typami wspinania. Spadające

kamienie, niepewna asekuracja - w takich przypadkach druga żyła staje się bardzo

wskazana. Dobrze by było sprawdzić czy nasza upatrzona lina nie ma tendencji do

plątania i skręcania. Jest to ogromna upierdliwość szczególnie jeśli musimy działać

szybko.

Zasady użytkowania lin (konserwacja i przechowywanie liny)

Od liny zależy Twoje życie, dlatego pamiętaj, aby o nią odpowiednio dbać.

Odpowiednio traktowana lina nie tylko lepiej będzie chronić Twoje życie, ale i będzie

Ci dłużej służyć.

Nie wolno:

- deptać po linie, zwłaszcza jeśli leży ona na kamienistym podłożu,

- suszyć ani przechowywać liny na słońcu ani w pobliżu źródeł ciepła,

- dopuścić do kontaktu liny z kwasami, chemikaliami lub moczem (!) - uszkadzają one

włókna liny niewidoczny sposób.

- obklejać linę plastrami np. w celu zaznaczenia środka liny, kleje zawarte w plastrach

mogą uszkadzać poliamid.

Należy:

- regularnie sprawdzać, czy lina nie została uszkodzona,

- dbać o czystość liny, bardzo pomocna jest specjalna płachta, na której rozkłada się

linę zamiast bezpośrednio na ziemi, ma ona również wiele innych zalet np. ułatwia

transport, zapewnia tzw. "czysty start"

- co jakiś czas prać linę w letniej wodzie z delikatnym mydłem (uwaga na zalecenia

producenta w wypadku lin impregnowanych). Można prać linę ręcznie lub w pralce

bębnowej. Po wypraniu linę płucze się kilkakrotnie w czystej wodzie

- suszyć linę w zacienionym i przewiewnym miejscu,

- przechowywać suchą linę zwiniętą bez węzłów w zacienionym i przewiewnym

miejscu,

- po odpadnięciu o współczynniku 1 powyżej 0,5 należy "dać linie odpocząć co

najmniej 15 minut" zanim wspinaczka będzie kontynuowana, tzw. relaksacja włókien

liny.

1 współczynnik odpadnięcia – to stosunek długości lotu do długości pracującej liny, który może przyjmować w

normalnych warunkach wartości od 0 do 2

Uprzęże

Uprzęży dostępnych na rynku jest wiele. Różnią się ceną, zastosowaniem, wyglądem,

patentami. Przed dokonaniem wyboru warto zapoznać się z poniższym artykułem.

Na początek generalny podział - uprzęże dzielimy na biodrowe, piersiowe i pełne . We

wspinaczce stosowane są prawie wyłącznie uprzęże biodrowe. Uprząż piersiowa stosowana

jest zwykle w połączeniu z uprzężą biodrową podczas wspinaczki z ciężkim plecakiem.

Uprzęże pełne zalecane są dla dzieci a właściwie powinny być obligatoryjnie dla nich

stosowane. Uprząż biodrowa nie zapewnia dziecku bezpieczeństwa bowiem dziecko nie ma

jeszcze wykształconego wyraźnego wcięcia w talii i może z uprzęży biodrowej wypaść.

Uprzęże biodrowe możemy podzielić na skałkowe (sportowe) i górskie . Różnica polega

głównie na możliwościach regulacji uprzęży.

Model skałkowy (sportowy)

Jest to uprząż lekka, z dość wąskim pasem biodrowym, bez możliwości regulacji pasów

udowych. Idealna uprząż do wspinaczki letniej w skałach oraz wspinaczki na sztucznej

ścianie.

Model górski

Jest to uprząż z regulacją pasów udowych, najczęściej posiada dużo szerszy pas biodrowy, no

i charakteryzuje się większą wagą.

Oba modele mają swoich zwolenników. Model górski jest na pewno bardziej uniwersalny.

Regulacja pasów udowych pozwala uprząż tą stosować zarówno w lecie w skałkach, jak i

zimą w górach - wystarczy tylko poszerzyć nogawki. Uprząż skałkowa natomiast jest

niezwykle wygodna, prawie nie czuć, że ma się ją na sobie.

Którą wybrać?

Jeżeli wspinasz się w skałach i na sztucznej ścianie zdecydowanie model sportowy. W

lecie, w skałach, kiedy żar leje się z nieba odczujesz różnicę. Również podczas trudnych

przejść docenisz jej mały ciężar.

Jeśli jesteś wspinaczem uniwersalnym, chcesz jeździć w skały, góry, na lodospady,

wszędzie w tej samej uprzęży - zdecydowanie model górski. Regulacja 'nogawek' pozwoli

dostosować uprząż do cienkich spodni lub grubego polaru i goretexu. Szeroki pas przyda się,

jeśli zdarzy ci się długo wisieć na stanowisku, poprawia on bowiem komfort 'wiszenia w

uprzęży'. Możliwość rozpięcia nogawek uprzęży jest niezwykle przydatna podczas wspinaczki

w rakach - dużo wygodniej nogawki zapiąć na sobie, niż przekładać nogi w rakach przez

zapięte pasy udowe.

Wszystkie uprzęże dopuszczone do sprzedaży muszą posiadać stosowne atesty, co

gwarantuje nam bezpieczeństwo ich stosowania. Zatem nie ma uprzęży mniej i bardziej

bezpiecznych. Są natomiast uprzęże mniej lub bardziej bajeranckie, no i mniej lub bardziej

wygodne. Ceny też są bardzo różne. Za markowy sprzęt trzeba zapłacić nawet ponad 350zł, za

polską uprząż już tylko 120zł. A obie spokojnie utrzymają wszystkie nasze loty. Droższe

uprzęże są jednak na ogół bardziej trwałe, no i posiadają ciekawe rozwiązania, jak choćby

system zapięcia firmy Petzl, w którym nie ma możliwości pełnego rozpięcia uprzęży, a tym

samym błędnego przełożenia taśmy przez klamerkę.

Przy zakupie warto uprząż zmierzyć. Szczególnie, jeśli jest to uprząż bez możliwości

regulacji. W uprzężach sportowych obowiązuje taka sama zasada co w uprzężach

regulowanych - pasy udowe powinny być na tyle dopasowane, aby pomiędzy pas a udo można

było płasko wsunąć dłoń, ale już nie pięść.

Karabinki

Karabinki to element sprzętu wspinaczkowego mający ogromną ilość zastosowań. Służą one

wspinaczom do wpinania liny do punktów asekuracyjnych, do asekuracji, do zjazdów i do

podchodzenia po linie, do noszenia innych elementów sprzętu wspinaczkowego przy uprzęży

oraz do wielu innych mniej lub bardziej wymyślnych celów. Spośród całego ekwipunku

wspinacza karabinki są najbardziej żywotne i zużywają się najwolniej.

Podstawowe elementy każdego karabinka to: korpus, trzpień, zatrzask, ramię zamka.

W zależności od kształtu karabinków wyróżniamy:

- karabinki owalne

- karabinki trapezowate D-kształtne

- karabinki asymetryczne D

- karabinki gruszkowate

- karabinki ze zgiętym zamkiem

Najsłabszą częścią karabinka jest jego zamek, dlatego ważne jest jego właściwe i bezpieczne

zamykanie. Otwarty zamek niezwykle osłabia karabinek. Powody mogą być różne. Ramię

zamka może się otworzyć w kontakcie ze skałą w wyniku gwałtownego pędu, czy w

zetknięciu z innym sprzętem wspinaczkowym. Największą wytrzymałość karabinki wykazują,

szczególnie te D-kształtne, jeżeli obciążane są siłą osiową działającą jak najbliżej ramienia

stałego tj. po przeciwnej stronie zamka. Znacznie mniejszą wytrzymałość wykazują po

obciążeniu ich w trzech różnych kierunkach. W tym przypadku najbardziej narażoną częścią

na rozerwanie jest zamek.

Na każdym karabinku, na jego korpusie powinny być zapisane jego podstawowe parametry

wytrzymałościowe takie jak:

- wytrzymałość w osi głównej,

- wytrzymałość w osi poprzecznej

- wytrzymałość w osi głównej przy otwartym zamku.

Ze względu na wytrzymałość karabinki zostały podzielone na dwie grupy: o

wytrzymałości normalnej (N) i o wytrzymałości obniżonej (L). Karabinki oznaczone jako L

nadają się bardzo dobrze do wspinaczki skałkowej, nie należy ich jednak używać do budowy

stanowisk asekuracyjnych.

Wyróżniamy dwa typy karabinków: zwykłe i zakręcane.

Karabinki zakręcane eliminują możliwość przypadkowego otwarcia ramienia zamka i tym

samym wypięcia liny. Są stosowane do budowy stanowisk, do asekuracji i zjazdów.

Najczęściej stosowanymi karabinkami zakręcanymi we wspinaczce są asymetryczne D-

kształtne, oraz o kształcie gruszki (w tym HMS).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: