Żeglarstwo.doc

zwrot przez sztag:
- jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru dziobem z zachowaniem zdolności manewrowej w ciągłej, nie przerwanej cyrkulacji, z kursu ostry bajdewind na kurs ostry bajdewind przeciwnego halsu.
b) zwrot przez rufę:
- jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru rufą w ciągłej, nie przerwanej cyrkulacji, z kursu pełny baksztag na kurs pełny baksztag przeciwnego halsu.
c) odejście od nabrzeża:
- jacht odszedł od nabrzeża przy pomocy żagli i odpłynął na zadanym halsie.
d) dojście do nabrzeża:
- jacht doszedł przy pomocy żagli we wskazane przez KE miejsce i zacumował w określony przez nią sposób.
e) alarm „człowiek za burtą”:
- ogłoszono alarm, wyznaczono obserwatora, podano środki ratunkowe po nawietrznej „człowieka za burtą”,
- podejście do „człowieka za burtą” odbyło się na żaglach, na kursie bajdewind, właściwą burtą z prędkością ok. 1 węzła ( ok. 0.5 m/s), w czasie nie dłuższym niż 3 minuty,
- wyznaczono odpowiednio wcześnie osoby do podjęcia „człowieka za burtą” i w zależności od konstrukcji jachtu podjęto go z wody na pokład,
- udzielono „człowiekowi” niezbędnej pomocy,
- utrzymano zdolność manewrową jachtu przez cały czas manewru.
f) dojście do boi:
- jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem lub do wysokości want,
- zacumowano jacht przy zrzuconym lub zrolowanym foku.
g) odejście od boi:
- jacht po postawieniu żagli i oddaniu cumy dziobowej odszedł od boi na zadany hals.
h) stawanie na kotwicy:
- sklarowano kotwicę i przygotowano dostateczną długość liny kotwicznej,
- rzucono kotwicę przy nieznacznym posuwaniu się jachtu do przodu w linii wiatru z jednoczesną cyrkulacją, lub po rozpoczęciu biegu wstecznego,
- zrzucono lub zrolowano foka, w razie konieczności podczas dryfu jachtu w linii wiatru luzowano linę kotwiczną.
i) zejście z kotwicy:
- po wyrwaniu kotwicy jacht odszedł na zadany hals,
- dokonano klaru kotwicy i liny kotwicznej.
j) stawanie w dryf:
- podczas kursu bajdewind bez luzowania wybranego foka nastąpiło przejście dziobem linii wiatru, ustawiono jacht burtą do wiatru, płetwę steru wyłożono na burtę nawietrzną i utrzymano jacht w dryfie.

5. Za prawidłowe wykonanie manewrów na silniku uważa się:
a) odejście od nabrzeża:
- jacht odszedł na zadany kurs.
b) dojście do nabrzeża:
- jacht zatrzymał się we wskazanym przez KE miejscu.
c) dojście do boi:
- jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem.
- zacumowano jacht i wyłączono napęd.
d) odejście od boi:
- jacht po uruchomieniu silnika i oddaniu cumy odszedł od boi na zadany kurs.
f) holowanie pojedynczego jachtu:
- gdy na jachcie sklarowano i zamocowano hol, prawidłowo go podano i przeprowadzono zespół holowniczy we wskazane miejsce.

6. Obowiązuje znajomość 12 węzłów: prosty, ratowniczy (dwa sposoby), knagowy, buchta, ósemkowy, refowy, szotowy, flagowy, rożkowy, sztyk, wyblinka, cumowy żeglarski.

1. Egzamin teoretyczny obejmuje sprawdzenie wiadomości z następujących przedmiotów:
   - przepisy,
   - budowa jachtu,
   - teoria żeglowania,
   - locja śródlądowa,
   - meteorologia,
   - ratownictwo.

Kursy jachtu względem wiatru

 

a - statek żaglowy płynący prawym halsem ma pierwszeństwo przed statkiem żaglowym płynącym lewym halsem
b - statek żaglowy zawietrzny ma pierwszeństwo przed statkiem żaglowym nawietrznym
c - statek wyprzedzany ma pierwszeństwo przed statkiem wyprzedzającym
d - statki o napędzie mechanicznym ustępują statkom żaglowym
e - przy kursach na wprost statki o napędzie mechanicznym skręcają w prawo
f - statki o napędzie mechanicznym mający z prawej strony drugi taki statek powinien mu ustąpić

Znaki nawigacyjne

Rzeki, kanały i jeziora, po których odbywa się ruch żeglugowy są oznakowane tablicami i światłami. Rozróżnia się następujące rodzaje znaków żeglugowych:
- znaki zakazu
- znaki nakazu
- znaki ograniczenia
- znaki wskazania
- znaki pomocnicze informacyjne

Ilustrują je odpowiednie plansze i powinniśmy umieć je rozpoznawać oraz wiedzieć co się za nimi kryje. Np. znak informujący o przeprawie promowej musi nam uświadamiać, że prom przesuwa się po linie, która dla nas jest niewidoczna, bo jest pod wodą. W kierunku poruszania się promu w danej chwili, prom podciągając się na linie powoduje jej szybkie unoszenie się do góry. Za promem lina opada szybko na dno. Nie próbujmy nigdy, spiesząc się, przepływać przed promem.
Do oznaczania trasy szlaku żeglownego i przeszkód żeglugowych na szlaku dróg wodnych stosuje się tablice oraz światła.

1. znaki pływające, wyznaczające kierunek szlaku żeglownego
2. znaki brzegowe, określające miejsca niebezpieczne szlaku żeglownego oraz położenie szlaku w stosunku do brzegów drogi wodnej
3. znaki wskazujące przeszkodę na szlaku żeglownym
4. znaki żeglugowe przejazdów przez budowle wodne
5. znaki wyznaczające wjazd do portów lub odgałęzień dróg wodnych oraz wyznaczające wjazd na szlak żeglowny jezior i rozlewisk

Prawą stroną szlaku żeglownego lub prawym brzegiem drogi wodnej jest ta strona lub brzeg, które znajdują się na prawo od statku płynącego w dół rzeki.
Kierunek i strony szlaku żeglownego na kanałach i jeziorach określają lokalne przepisy żeglugowe. Jeśli takich nie ma, to za prawą stronę szlaku żeglownego należy przyjmować szlak z prawej burty statku jeśli statek płynie ze wschodu na zachód lub z południa na północ. Szczegóły zawierają załączniki do rozporządzenia Prezesa RM ( Monitor Polski nr 4, poz.20 z 29 stycznia 1992 r.).

Oznakowanie granic szlaku żeglownego

1. Prawa strona szlaku
Kolor: czerwony
Kształt: pława walcowa, pława ze znakiem szczytowym, tyka ze znakiem szczytowym, tyka z wiechą
Znak szczytowy: czerwony walec, może być w formie reflektora radarowego
Światło: czerwone rytmiczne (rytm dowolny)

2. Lewa strona szlaku
Kolor: zielony
Kształt: pława stożkowa, pława ze znakiem szczytowym, tyka ze znakiem szczytowym, tyka
Znak szczytowy: zielony stożek; może być w formie reflektora radarowego
Światło: zielone rytmiczne (rytm dowolny)

3. Znaki rozgałęzienia szlaku
Kolor: poziome czerwone i zielone pasy
Znak szczytowy: kula z zielonymi i czerwonymi pasami, może być w formie reflektora radarowego
Światło: białe izofazowe lub białe migające w grupach (np. z trzech błysków)

Zagrożenia i przeszkody żeglugowe, informacje o budowlach hydrotechnicznych .o

Chociaż każda rzeka ma inny charakter, to jednak układ płytkich i głębokich miejsc podlega pewnym prawidłowościom, wspólnym dla każdej dzikiej rzeki. Pas wody przebiegający zwykle wzdłuż największych głębokości, nazywamy nurtem. Nurt nie biegnie środkiem rzeki, lecz przechodzi od brzegu do brzegu. Rozpędzona woda na zakolu stara się zachować dotychczasowy kierunek i dopiero zagradzający jej drogę brzeg, zmusza ją do zmiany kierunku. W ten sposób nurt meandrującej rzeki przenosi się na każdym zakręcie, zwanym zakolem, od brzegu wypukłego do brzegu wklęsłego. Wklęsłość linii brzegowej nazywamy buchtą a rozciągającą się wzdłuż niej głębię plosem. Po wypukłej stronie koryta, gdzie prąd jest znacznie mniejszy, najłatwiej osadza się piasek niesiony z wodą, tworząc tzw. odsypisko. Odsypisko opada łagodnie w kierunku środka rzeki, natomiast od strony brzegu wznosi się i często porasta roślinnością, przechodząc w trwałe przymulisko.


Rys.1 Rozpoznawanie nurtu rzeki

Za plosem, między środkiem koryta rzeki, a jej wypukłym brzegiem powstaje ławica. W leżących poza nurtem częściach koryta rzeki powstają szybko wędrujące ławice piasku, zwane przykosami. Przykosa kończy się nagłym uskokiem tzw. kantem. Jest dobrze widoczna wskutek charakterystycznego marszczenia się wody nad kantem i jaśniejszemu odcieniowi wody. Między plosami, w miejscami gdzie woda rozlewa się szeroko a prąd rzeki słabnie, powstaje płycizna, zwana przemiałem. Aby zlikwidować choć częściowo te niebezpieczeństwa, buduje się system ostróg, opasek, czasami jazów i progów. Ostroga, to wybiegający w rzekę prostopadły wąski wał, natomiast opaski to wzmocnienia linii brzegowej wzdłuż niej.


Rys.2 Prom na uwięzi, ostroga i opaska

Na rysunku wyżej pokazana jest ostroga i opaska oraz prom na uwięzi, który stanowi dość duże zagrożenie, jeśli próbujemy przepłynąć przed nim w ostatniej chwili. Mowa jest o tym w locji, przy okazji omawiania stosownego znaku. Na rysunku widać, jak lina ciągnąca jest tuż pod powierzchnią i teraz rozumiemy jak to jest groźne dla jachtu, który koniecznie chce zdążyć przed promem.
Dla celów spiętrzenia rzek buduje się progi i jazy. Progi to coś w rodzaju dennych tam spiętrzających wodę, jazy natomiast umożliwiają spiętrzenie wody o minimum 1 m. Pokonanie jazu przez jacht jest niemożliwe, jeśli nie chcemy roztrzaskać jachtu. O ile rzeka ma być żeglowna, przy jazie trzeba wybudować śluzę. Śluzy budujemy również wszędzie tam, gdzie łączymy dwa jeziora położone na różnych wysokościach. Na jez. mazurskich możemy spotkać się z takim rozwiązaniem na kanale Jeglińskim, łączącym jez. Seksty z jez. Roś oraz w Rucianym, gdzie jez. Nidzkie jest wyżej położone niż jez. Bełdany.


Rys.3 Śluza, jaz

Na wszystkich spławnych rzekach w Polsce i w Europie, spotkamy na szlaku wiele śluz. Jest to urządzenie składające się z właściwej komory, zamkniętej potężnymi wrotami po obu stronach i urządzeń pozwalających na sterowanie bramami i przepustami wodnymi.
Zobaczmy, jak wygląda przeprawa śluzą Guzianka z jez. Bełdany na jez. Nidzkie.
Czekamy aż zapali się zielone, podwójne światło, co oznacza, że śluza jest przygotowana na nasze przyjęcie. Wpływamy ostrożnie do niej i..... no właśnie, nie próbujmy zacumować jachtu. Do tego celu zwisają tam specjalne, grube liny, których musimy się chwycić. Jest to niezbędne, gdyż wpuszczana woda zniosła by nasz jacht na wrota lub inne jachty. Nie cumujemy, gdyż w zależności od kierunku płynięcia, "pojedziemy" kilka metrów w dół lub w górę, więc albo zawiślibyśmy na knagach lub podtopili się. Jak wszystko gotowe, brama się zamyka i rozpoczyna napuszczanie wody od strony wyższego poziomu. Jak komora się napełni do poziomu jez. Nidzkiego, bramę można otworzyć i płyniemy w dalszą drogę.

Savoir - vivre żeglarski

Rozdział ten jest kontynuacją etyki i etykiety żeglarskiej i omawia typowe sytuacje, jakie na pewno napotkamy np. na jez. Mazurskich i proponuje Ci poprawne zachowanie się.
1. jeśli stoisz na kei i widzisz dochodzący jacht, zaproponuj pomoc przy odebraniu cumy
2. jeśli cumujesz jacht i polery są zajęte, zakładaj swoją cumę pod cumą jachtu, który wcześniej zacumował
3. nie cumuj po przeciwnej stronie pomostu, aby załogi nie potykały się o Twoją cumę
4. ktoś Cię pozdrawia z przepływającego jachtu, odpowiedz tym samym
5. kto pierwszy pozdrawia mijany jacht ? - grzeczniejszy!
6. pod wieczór szukasz miejsca na nocleg i widzisz wąskie dojście, gdzie cumuje już jeden jacht, wypada zapytać się czy nie mają nic przeciwko temu, że zacumujesz koło nich
7. odpływając posprzątaj po sobie i jeśli załoga sąsiedniego jachtu nie śpi - pożegnaj się
8. bądź zawsze skory do udzielenia pomocy potrzebującemu

Żeby określić dokładnie jaka będzie pogoda trzeba codziennie dokonywać pomiarów: temperatury, opadów, prędkości i kierunku wiatru, ciśnienia powietrza i wilgoci. Służą do tego specjalne urządzenia meteorologiczna znajdujące się w stacjach badawczych. Przy takim zbiorze informacji z dłuższego okresu naukowcy potrafią określić prognozę która będzie się sprawdzać w 90%. Lecz ogólną prognozę można wysnuć spoglądając w niebo i obserwując otoczenie.

Oznaki dobrej pogody:

- Dym unoszący się pionowo lub ukośnie z komina

- Po długim deszczu gwałtowne ochłodzenie i zwiększenie prędkości wiatru

- Pojawienie się na zachodzie, pod chmurami paska czystego nieba. Zwłaszcza wieczorem gdy niebo przybiera żółtą lub zieloną barwę

- Księżyc świeci jasnym światłem a gwiazdy nie migoczą

- Zachodzące słońce jest złocisto-czerwone i otoczone żółtą lub jasno różową zorzą

- Wieczorem mgły opadają w zagłębienia terenu

- O zmierzchu trawa jest chłodniejsza od powietrza

- Delikatna zielonkawa poświata na granatowym rozgwieżdżonym niebie

- Biały pierścień wokół księżyca w czasie pełni

- Rankiem mgły znikają a rosa szybko wysycha

- Zorza polarna jest żółta i zielonkawa, a słońce wygląda jak niewielki promienisty krążek

- Pojawienie się chmur pierzastych na wschodzie

- Szczyty górskie są zamglone i jakby oddalone

- Obfita rosa rano i wieczorem

- Wiatr tężejący w południe

- Znikanie chmur kłębiastych

- Tęcza popołudniu po północno-zachodniej stronie nieba

- Na wzgórzu odczuwalne suche ciepłe powiewy wiatru

- Rano wiatr wiejący w kierunku ląd, a wieczorem w kierunku wody

- Wiatr wiejący w nocy od szczytów górskich

- Głośne zachowanie ptaków rano

- Gromadne wylatywanie pszczół z uli

- Wysokie loty ptaków

Oznaki złej pogody:

- Duże czerwono krwiste słońce podczas zachodu

- Białawy odcień nieba

- Słońce podczas zachodu chowa się za warstwę ciemnych chmur

- Brak odcienia żółci i zieleni oraz krwistość w zorzy wieczornej

- Wieczorem mrok zapada powoli, wzmaga się wiatr, temperatura nieznacznie rośnie zamiast spadać

- Dym z kominów ścielący się płasko

- Migotanie gwiazd i ruda poświata wokół księżyca oraz wrażenie jego bliskości i nie naturalnej wielkości

- Nie wielka różnica między temperaturą dnia i nocy

- Brak rosy na trawie i unoszenie się mgły do góry o świcie

- Wspaniała widoczność w górach

- Łuna słoneczna prześwitująca przez chmury

- Popołudniowy deszcz jest ciepły

- Doskonała słyszalność oddalonych dźwięków

- Nadciągające chmury warstwowe z zachodu

- Wzrost siły wiatru rano i pod wieczór

- Nagła zmian kierunku wiatru

- Tęcza rano lub przedpołudniem

- Po ustaniu deszczu niebo się nie rozjaśnia

- Wspinanie się ślimaków na drzewa

- Bociany spacerują po polach a nie po łąkach

- Pojedyncze opuszczanie uli przez pszczoły i ich gromadne powroty

- Niskie loty ptaków

Oznaki nadciągającej burzy:

- Nagłe wyciszenie wiatru w południe

- Gwałtowny rozwój chmur kłębiastych, wyraźnie odcinających się od jasnego nieba

- Wrażenie duszności

- Kierunek wiatru przeciwny do ruchu chmur na niebie

- Jeśli po burzy nie ochładza się, a słońce zachodzi na czerwono to znak, że w nocy będzie kolejna burza