Żydzi w Polsce-Podsumowanie.pdf

KILKA SŁÓW NA KONIEC

Tysiącletnie współżycie dwóch narodów - polskiego i żydowskiego - na tym

samym terytorium, to dzieje, na które składały się zarówno wzajemny brak

zrozumienia, jak i współpraca, krwawe konflikty i solidarna walka przeciw

wspólnym wrogom. Przez cały okres bytności Żydów na ziemiach polskich,

rozwijała się ich oryginalna kultura sakralna i świecka, będąca czasem składnikiem

szeroko pojętej kultury polskiej. Jednocześnie duchowe osiągnięcia polskich Żydów

wywarły znaczący wpływ na oblicze światowej społeczności żydowskiej. Jednakże

po II wojnie światowej i powstaniu w 1948 roku państwa Izrael, sytuacja ta zupełnie

się zmieniła. Większość ocalałych z Zagłady Żydów, wróciła do Palestyny, a

pozostała garstka nie zdołała już odrodzić życia religijnego i społeczno-kulturalnego,

w takiej mierze jak było ono rozwinięte przed 1939 r. Przede wszystkim nie byli oni

w stanie odpowiednio zabezpieczyć przed wandalizmem i rozbiórką, zachowanego

swojego dorobku cywilizacyjnego. Z bujnie rozwiniętej kultury materialnej Żydów

przed wojną, dzisiejsze pozostałości niewiele przypominają pierwotny stan. Aspekt

ten został szeroko omówiony w pracy, jednocześnie jednak zaprezentowany materiał

wykazał, iż obiekty te, dziś w różny sposób użytkowane, są, oraz mogą w

przyszłości być, ważnymi obiektami turystycznymi. Przedstawiona ich

inwentaryzacja w kontekście potrzeb turystyki, uświadamia, że takie zasoby

turystyczne Polska posiada, choć w przeważającej mierze są one potencjalnymi lub

realnymi obiektami zainteresowania turystów.

Granica między obszarami bogatymi i ubogimi w obiekty kultury materialnej

Żydów, na terenie dzisiejszej Polski, przebiega wzdłuż przekątnej o kierunku

północny-wschód i południowy-zachód. Obszar poniżej tej sztucznie wyznaczonej

linii obejmuje głównie dawne tereny zaboru rosyjskiego i austriackiego. Taki podział

wynika przede wszystkim z uwarunkowań historycznych, oraz braku tendencji

asymilacyjnych w Galicji i zaborze rosyjskim. Panował tam tradycyjny judaizm,

dbający o swoją odrębność podkreślaną przez styl budowli, charakter cmentarzy,

oraz kultywujący swoje obyczaje i tradycje. W zaborze pruskim silnie zaznaczyła się

Haskala, która przyniosła dążenia asymilacyjne wśród Żydów. Zaznaczyły się one w

upodabnianiu obiektów żydowskich do obiektów protestanckich. Judaizm zaczął

zatracać tam swoją pierwotną formę. Takie rozmieszczenie pozostałości kultury

materialnej Żydów uwarunkowane jest również tym, iż na zachodnich i północnych

terenach Polski społeczność żydowska była nieliczna, więc potrzeby wznoszenia

synagog, urządzania cmentarzy były mniejsze.

Na przedstawionych w pracy mapkach zaobserwować można, że najbogatszy w

obiekty kultury żydowskiej jest obszar Małopolski i w mniejszym stopniu Podlasia i

Białostocczyzny. W pozostałych regionach z wyjątkiem dużych ośrodków jak np.

Warszawa, Łódź, Wrocław, nasycenie tych obiektów jest dużo mniejsze, również ich

ranga jest niższa.

Rozwój zainteresowań turystycznych dotyczących kultury żydowskiej spotyka

się z próbą wykorzystania i zagospodarowania tych obiektów. Urządza się

kawiarnie, restauracje oferujące kuchnię żydowską (np. na Kazimierzu),

sprzedawane są pamiątki, literatura żydowska, fotografie, kasety z muzyką

żydowską. Obiektom przywracany jest ich dawny wygląd, zaś w ich wnętrzu

urządzane są muzea lub wystawy judaistyczne. Jednak mimo ogromnej liczby

zachowanych synagog i cmentarzy żydowskich w Polsce, niewiele jest

przystosowanych optymalnie do zwiedzania. Jedynie obiekty zaliczone do pierwszej

rangi można uważać za reprezentacyjne i nadające się do wykorzystania na cele

turystyczne. Reszta z pewnymi wyjątkami jest zaniedbana, opuszczona, popadająca

w coraz większą ruinę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: