Malgorzata_Gasiorowska-Prostytucja_jako_zjawisko_i_problem_spoleczno-wychowawczy.pdf

AKADEMIA BYDGOSKA IM. KAZIMIERZA WIELKIEGO

WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII

INSTYTUT STUDIÓW EDUKACYJNYCH

Małgorzata Gąsiorowska

Nr albumu 21437

PROSTYTUCJA JAKO ZJAWISKO

I PROBLEM SPOŁECZNO – WYCHOWAWCZY

W II RZECZYPOSPOLITEJ

Praca magisterska napisana

w Zakładzie Historii Myśli

i Doktryn Pedagogicznych

pod kierunkiem

prof. dra hab. Krzysztofa Jakubiaka

Bydgoszcz 2003

Rodzicom

SPIS TREŚCI

WSTĘP......................................................................................... 3

ROZDZIAŁ I

SPOŁECZNO – KULTUROWE UWARUNKOWANIA

PROSTYTUCJI W POLSCE MIĘDZYWOJENNEJ .............. 16

1. Sytuacja społeczno – gospodarcza kraju a występowanie nierządu ..... 16

2. Warunki materialno – bytowe polskich rodzin jako podłoże

prostytucji .................................................................................................. 26

3. Status kobiety w społeczeństwie i rodzinie okresu międzywojennego ..36

ROZDZIAŁ II

ETIOLOGIA ÓWCZESNEJ PROSTYTUCJI W ŚWIETLE

BADAŃ NAUKOWYCH II RZECZYPOSPOLITEJ ................ 46

1. Prostytutki jako przedmiot badań w dwudziestoleciu

międzywojennym ...................................................................................... 46

2. Badania okresu międzywojennego nad prostytucją małoletnich .......... 58

3. Prostytucja jako choroba społeczna ...................................................... 69

ROZDZIAŁ III

ASPEKTY UREGULOWAŃ PRAWNYCH PROSTYTUCJI .. 77

1. Prawne unormowania walki z nierządem i ich skutki ........................... 77

2. Efekty praktycznej działalności oraz plany pionierów walki z

nierządem................................................................................................... 82

3. Rzeczywiste a postulowane funkcjonowanie instytucji wychowawczych

w zakresie wychowania seksualnego ........................................................ 91

ZAKOŃCZENIE ...................................................................... 98

BIBLIOGRAFIA .................................................................... 103

WSTĘP

1.CEL, ZAKRES I PROBLEMATYKA PRACY

Przedmiotem i celem badań było przedstawienie na podstawie literatury

z zakresu pedagogiki, psychologii, socjologii, medycyny i etyki okresu II

Rzeczypospolitej zjawiska prostytucji; ze szczególnym uwzględnieniem

nierządu małoletnich.

Nierząd, jako zjawisko o charakterze patologicznym, dotyczące także

osób niepełnoletnich, stało się przedmiotem dociekań naukowych wielu

badaczy i publicystów okresu Polski międzywojennej.

Witold Chodźko – ówczesny promotor medycyny społecznej,

prostytucję traktował jako zawód, obejmujący określone prawa, zwyczaje i

obowiązki , a ponadto pisał, że stanowi on źródło zysku dla osób ją

uprawiających. Zawód ten jest ściśle związany z ośrodkami prostytucji

zarobkowe , czyli domami publicznymi. Chodźko podkreślał, że najczęściej

przybytki te zatrudniają nieświadome niebezpieczeństwa dziewczęta, które

są niewolniczo wyzyskiwane dopóki są młode i zdrowe 1 . Definicja ta

pozwala wysunąć wniosek, że nierządem parały się także osoby młode,

często nieletnie. Całość tego ujęcia nie uwzględnia istotnych aspektów

zjawiska prostytucji, do których należy choćby forma zapłaty za

świadczone usługi. Stanowisko to przedstawia jednak istotną kwestię, którą

stanowi młody wiek prostytutek.

Współczesne ujęcie nierządu prezentuje seksuolog Kazimierz

Imieliński, który za cechy charakterystyczne tego procederu uznaje:

oddanie własnego ciała do dyspozycji większej liczbie osób celem

1 W. Chodźko, Prostytucja i choroby weneryczne jako zjawisko społeczne , Warszawa 1939, s. 3

osiągnięcia przez nie zadowolenia seksualnego, pobieraniem za to

wynagrodzenia materialnego 2 .

Publikacje z okresu II Rzeczypospolitej świadczą, iż nierząd był

szczególnie ważnym problemem społecznym, często wiązanym ze

specyficznymi warunkami życia w odrodzonej Polsce. Wielu publicystów

tego okresu podkreślało rozprężenie obyczajów społeczeństwa polskiego,

co było, ich zdaniem, konsekwencją I wojny światowej. Już Józef Macko

w swej monografii przywoływał, jako przyczyny upadku moralności

społeczeństwa polskiego, skutki wojny 3 . Podobne spostrzeżenia poczynił

Kazimierz Raczyński, uważając, iż okrucieństwo wojny spowodowało

odczłowieczenie z zakresie moralności; /…/ lata rozszalałej wojny, dzikiej

rzezi światowej o wolność narodów, wprowadziły, względnie rozszerzyły do

maximum deprawację w sferze moralności, oraz, że wojna wytworzyła

legiony nowych, odmiennego typu przestępców i złoczyńców 4 .

Ustalenie znaczenia terminu zjawisko społeczno-wychowawcze oraz

problem społeczno-wychowawczy okazało się zadaniem niełatwym z

powodu tylko nielicznych prób definiowania tych pojęć w literaturze.

Zarówno pedagogika, badająca procesy wychowania, jak i socjologia,

zajmująca się społeczeństwem, były wówczas naukami młodymi.

Dowodem tego są słowa Józefa Mirskiego: Nauka o wychowaniu, jako

młoda, operuje dotąd niezbyt ścisłymi wyrażeniami i zaczerpniętymi z

mowy potocznej 5 .

Dostępne źródła pozwalają wnioskować, iż za zjawisko społeczne

uważano objaw, fakt 6 dotyczący społeczeństwa, socjalny 7 . Florian

Znaniecki definiując pojęcie zjawiska społecznego zwracał uwagę, że

zawiera ono czynności i wartości , dlatego zjawiska należy rozpatrywać

2 K. Imieliński, Kulturowe aspekty seksuologii , w: Seksuologia kulturowa , red. Tenże, Warszawa 1984,

s. 56

3 J. Macko, Prostytucja , Warszawa 1927, s. 80

4 K. Raczyński, Kobieta Niewolnicą XX w. , Poznań 1933, s.3-4

5 J. Mirski, W sprwie terminologii pedago gicznej, Chowanna 1930, z. III/IV, s.265

Słownik języka polskiego , red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedzzwiedzki, t. VII, Warszawa 1927,

s.512

7 Tamże, t. VI, Warszawa 1915, s. 315

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: