Jurgen Habermas: „Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej”
Funkcje rynku dóbr kulturalnych:
· Ułatwianie dostępu na sposób czystko ekonomiczny
· Ułatwianie dostępu na sposób czysto psychologiczny
o Psychosocjologiczne kryterium kultury konsumenckiej- doświadczenia niekumulatywne- zbiega się z socjologicznym kryterium destrukcji sfery publicznej: znaczna część literatury beletrystycznej wchodzi w obieg z pominięciem nie tylko księgarń, ale i krytyki.
o Następuje przemiana- miejsce rozprawiającej o kulturze publiczności czytelniczej zajmuje masowa publiczność konsumentów kultury
o Gazety weekendowe pojawiając się od lat 30. XXw. zapewniają „psychologiczne ułatwienia”, które odtąd będą kształtowały oblicze masowej prasy komercyjnej.
o Yellow journalism czyli sensacyjna prasa lat 80. Wywodzi się od żółtego koloru komiksów, których bohaterem był The Yellow Kid- Żółty Brzdąc.
o Masowa prasa zasadza się na komercjalizacji udziału szerokich warstw w sferze publicznej, dzięki czemu w przeważającej mierze masy w ogóle mogły uzyskać dostęp do tej sfery. Jednakże owa rozszerzona sfera publiczna traci charakter polityczny w tej mierze, w jakiej środki „psychologicznego ułatwienia” stają się samoistnym celem komercyjnym zafiksowanej postawy konsumenckiej.
o Zwiększenie zbytu prasy płaci się odpolicznieniem treści. Znacząco zaczyna dominować publiczność konsumująca kulturę, wywodząca się raczej z literackiej niż politycznej sfery publicznej.
o Jednakże konsumpcja kultury odbywa się w znacznej mierze bez zapośredniczenia przez literaturę
o Komunikaty niewerbalne albo takie, które wsparte są przekazem optycznym i akustycznym, jeżeli nawet w całości nie przekładają się na obraz i dźwięk, w mniejszym lub większym stopniu wypierają klasyczne formy produkcji literackiej. W prasie codziennej również zaznaczają się te tendencje.
o Rozluźnienie reguł łamania i liczne ilustracje wspomagają lekturę, a pole jej spontaniczności i tak ograniczone jest przez wstępne uformowanie materiału. Artykuły redakcyjne schodzą na dalszy plan, ustępując miejsca informacjom agencyjnym i doniesieniom korespondentów.
o W rezultacie zmienia się proporcja wiadomości politycznych albo politycznie istotnych.
o Wiadomości zostają odpowiednio przystrojone poczynając od formatu aż po stylistyczny szczegół upodobniając się do opowiadania (news stores)
o Co raz częściej zaciera się ścisły podział między fact a fiction, pomiędzy powieścią a reportażem.-zapętlenie różnych płaszczyzn rzeczywistości.
o W ten sposób powstaje moximum compositum przyjemnego i łatwego w odbiorze materiału rozrywkowego, w którym mniej chodzi o sprawiedliwą ocenę rzeczywistości a bardziej o przydatność do spożycia, i który skłania raczej do bezosobistego zażywania uroków relaksu niż przygotowuje do czynienia publicznego użytku z rozumu.
o Radio, film i telewizja stopniowo likwidują dystans jaki czytelnik musi zachować wobec słowa drukowanego.
o Wraz z nowymi mediami zmienia się forma komunikacji jako taka.
o Media mają większą zdolność penetracji niż prasa.
o Programy w mediach w odróżnieniu od prasy ucinają reakcję odbiorcy. Wciąga publiczność słuchającą i oglądającą w swój magiczny krąg, a zarazem odbiera jej dystans dojrzałości- szansę mówienia i sprzeciwiania się.
o Wytworzony przez masowe media świat tylko na pozór jest sferą publiczną; ale złudzeniem jest również integralność sfery prywatnej, jaką zarazem zapewnia swoim konsumentom.
o Ludzie prywatni interpretowali nową formę swojej egzystencji , której podłożem był liberalny stosunek między sferą publiczną i prywatną.
o Masowe media świadczą publiczne usługi konsumenckie.
o Przekazane w procesie socjalizacji wzorce osiemnastowiecznej literatury psychologicznej, , według których przyrządza się tematu dwudziestowieczne na użytek human interest i zainteresowania wymiarem biograficznym z jednej strony przenoszą iluzje integralnej sfery prywatnej i nienaruszalnej prywatnej autonomii na stosunki, które jedno i drugie pozbawiły fundamentów.
o Z drugiej strony wzorce te modelują sytuacje polityczną do tego stopnia, że w świadomości odbiorców sama sfera polityczna nabiera cech prywatnych, staje się obszarem publikowania prywatnych biografii, w ten sposób publiczny charakter zyskują losy tzw. zwykłego człowieka, albo planowo skonstruowane żywoty gwiazd. Skutkiem jest brak krytycznego myślenia.
o Masowe media polecają ogólnie siebie jako adresatów osobistych kłopotów i trudności, jako autorytety pomocy w życiowych sprawach.
o Miejsce ujawniania życia wewnętrznego zajmuje nastawienie na intymność, upublicznianie zwiększa świadomość prywatności, gdyż sfera wytwarzana przez media nabiera wtórnych cech sfery intymnej.
o Stopień czytelnictwa prasy, regularne słuchanie radia i oglądanie telewizji rośnie wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia, statusu i urbanizacji.
o Osoby nabywające TV po raz pierwszy należały do grup awansu (ani nie niższe warstwy ani nie wykształcone), potem nabywcami były wykształci uchy a potem najniższe warstwy
o Inteligencja powstała z mocno zrośniętej z warstwy wykształconego mieszczaństwa, najpierw straciła poczucie misji, bo mieszczaństwo uważało, że już nie czuje potrzeby być krytykowane, więc inteligencja odłączyła się od mieszczaństwa.
o Sto lat później jest już całkowicie zintegrowana społecznie, przeobraża się w grupę dobrze płatnych funkcjonariuszy kultury.
o Awangarda pozostała jako instytucja, towarzyszy jej zjawisko trwałego wyobcowania między produktywnymi i krytycznymi mniejszościami specjalistów i wyspecjalizowanych amatorów a szeroka publicznością masowych mediów.
o Następuje rozpad literackiej sfery publicznej: warstwa wykształcona kruszy się, publiczność rozszczepia się na mniejszości specjalistów i konsumentów odbierających przekazy biernie.
. Zatarty kontu: linia rozpadu obywatelskiej sfery publicznej.
o Kultura upowszechniana przez masowe media- kultura integracjo: integruje informację z rozprawianiem, publiczny przekaz z literackimi formami psychologicznej beletrystyki. Jest też elastyczna by asymilować elementy reklamy i samej służyć na kształt super-sloganu
o Sfera publiczna przejmuje funkcje reklamy. Im bardziej nadaje się do użycia jako medium wpływu politycznego i ekonomicznego, tym bardziej jest apolityczna w całości i pozornie sprywatyzowana.
o Konsumpcja kultury zostaje wprzęgnięta w służbę ekonomicznej i politycznej propagandy.
o Dziś odpolityczniona przez konsumpcję kultury sfera publiczna coraz bardziej wchłania sferę polityki uprawianej plebiscytarnie.
o Integracji życia publicznego i prywatnego odpowiada dezorganizacja sfery publicznej, którą kiedy zapożyczyło państwo i społeczeństwo. Realizują procesy wykonywania i osiągania równowagi władzy. Instytucje te za pomocą usamodzielnionych masowych mediów zabiegają o przychylność albo tolerancję ze strony mediatyzowanej publiczności.
o Starania o jawność publiczną podejmuje się niejako odgórnie, w celu stworzenia aury życzliwości wokół określonych stanowisk: służy manipulacji publicznościa i zarazem uprawomocnieniu przed nią.
o Gdy państwo integruje w porządek społeczny normy nie mogą być ogólne, ustawy więc przybierają charakter szczegółowy.
o Trzy procesy zacierające klasyczny podział między administracją a władzą ustawodawczą:
o Do sfery publicznej wdziera się konkurencja zorganizowanych interesów prywatnych-wystawianie na pokaz interesów konkurencyjnych. Przemówienia w parlamencie skierowane są nie do posłów a do obywateli, którzy później będą głosowali.-charakter plebiscytarny sfery publicznej.
o Norma prawna- w sensie materialnym nazywa się każdy wydany w sposób wiążący przepis prawny, niezależnie od tego czy chodzi o regulacje ogólne czy o poszczególne akty administracyjne
o Normy formalne- przysługuje normom prawnym, które niezależnie od swojej treści powstają w drodze parlamentarnej.
wojto_2222