PODSTAWY KLASYFIKACJI GŁOSEK

·        aktywność/nieaktywność strun głosowych, co prowadzi do rozpoznania, że głoska jest dźwięczna lub bezdźwięczna,

·        zwarcie/brak zwarcia podniebienno-gardłowego, co prowadzi do identyfikacji, że głoska jest ustna lub nosowa,

·        wykonanie ruchu i przyjęcie określonej pozycji warg lub języka w stosunku do różnych miejsc jamy ustnej, co prowadzi do identyfikacji miejsca artykulacji,

·        udział itowości/brak itowości, co prowadzi do identyfikacji miękkości/twardości głosek,

·        pokonanie, przez strumień powietrza wykorzystywanego do artykulacji, utworzonego zwarcia/szczeliny w jamie ustnej[1], co prowadzi do identyfikacji sposobu artykulacji (por. omówienie cech fonetycznych u B.Wierzchowskiej, B.Rocławskiego 2002, Ostaszewskiej-Tambor)

Identyfikacja głoski to ocena audytywna, wzrokowa i czuciowa

Pamiętając, że  jamy rezonacyjne tworzą system sprzężony, możemy wyróżnić m.in. następujące    u m i e j ę t n o ś c i  składające się na artykulację (pomijając w tym miejscu znaczenie wyższych poziomów organizacji tych czynności). Są to:

·        uzyskiwanie właściwego ciśnienia podgłośniowego, co ma związek z drganiami strun głosowych,

·        uruchamianie lub powstrzymywanie się od ruchu strun głosowych w zależności od głoski,

·        oddzielanie jamy ustnej od nosowej i kierowanie powietrza wydechowego przez jamę ustną lub przez jamę nosową,

·        regulowanie strumienia powietrza wydechowego, co wyraża się umiejętnością dzielenia go na „dawki” w zależności od głoski,

·        uzyskiwanie właściwego ciśnienia wewnątrzustnego, co umożliwia artykulację głosek tzw. ciśnieniowych

·        wykonywanie precyzyjnych ruchów języka, który kontaktuje się[2] z różnymi miejscami jamy ustnej,

·        wykonywanie ruchów warg, takich jak zamykanie warg, zaokrąglanie, rozciąganie,

·        jednoczesne wykonywanie określonych ruchów języka i warg,

·        obniżanie i unoszenie żuchwy,

·        umiejętność koordynacji ruchów i pozycji oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych (por. definicję tworzenia głoski u B.Ostapiuk 1997)

KLASYFIKACJA PODSTAWOWYCH SPÓŁGŁOSEK

WG B. ROCŁAWSKIEGO (2001)

W stosunkach międzyludzkich w przeciwieństwie do reszty ciała twarz pozostaje zawsze „naga” (Kępiński, 1989, 84)

Oddech jest (...) do wydawania głosu i zapewnienia w ten sposób jestestwu wyższego szczęścia (Arystoteles, dzieło O duszy, podkr. DPW).