M.Ciesielski „Etyczne problemy opiniodawstwa sądowo – psychologicznego w sprawach transseksualizmu.
Transseksualizm – zaburzenie identyfikacji płci, polega na rozbieżności między poczuciem psychicznym płci a budową ciała morfologiczno – biologiczną oraz socjalną (metrykalną), które są odczuwane jako obce i należące do płci odmiennej. To nie jest dewiacja seksualna!
Wyróżniamy transseksualizm K/M (budowa ciała kobieca, a psychicznie czuje się mężczyzną) i M/K (mężczyzna/kobieta).
Należy pamiętać, że transseksualista czuje się uwięziony w ciele osoby innej płci, czuje odrazę do własnego ciała, cierpi, pragnie posiadać ciało odpowiadające jego płci psychicznej oraz pragnie akceptacji społecznej w roli zgodnej z tą płcią.
Przed zabiegiem operacyjnym zmiany płci osoba przechodzi badania, terapię hormonalną i uczestniczy w programie (1-3 lat) – jest to sprawdzian wskazania do zabiegu i forma terapii behawioralnej ( czy pacjent odnajdzie się w nowej roli społeczno – zawodowej, w nowej płci).
Historia (dla zainteresowanych ;)
1869 – pierwsza praca na ten temat
1949 – Cauldwell użył po raz pierwszy terminu „transseksualizm” (wcześniej – eonizm, mental cross- sexualism, metatropizm)
1953- 1970 – H. Benjamin spopularyzował nazwę „transseksualizm”
1930 – w Dreźnie pierwsza operacja zmiany płci (typu M/K)
1960 – legalizacja tych zabiegów operacyjnych w USA
Występowanie:
-w Polsce znacznie więcej transseksualistów typu K/M (stosunek 5,5 do 1); w krajach zachodnich więcej M/K.
Etiopatogeneza:
- brak jednoznacznego wskazania przyczyn transseksualizmu. Przyczyna mogą być:
* czynniki genetyczne ( zaburzenie to powstaje jeszcze w życiu płodowym wskutek wpływów hormonalnych na proces różnicowania się podwzgórza)
* neuroendokrynny defekt w przysadce mózgowej
* wpływ środowiska, w którym wychowuje się człowiek
- wg Coleman à identyfikacja płci nie wystepuje automatycznie w kierunku jednej płci, ale kształtuje się poprzez doświadczenie przez pierwsze 18 mies.życia.
- Davison, Neale à zaburzenia identyf. płci wyst. przed 7 r.ż.
- Imieliński à różnicowanie płciowe fenotypu zaczyna się we wczesnym okresie życia płodowego, a psychiczne zróżnicowanie płciowe dokonuje się po urodzeniu, razem z rozwojem mowy (rozpoczyna się w 18 mies.życia i konczy ok.3-4 r.ż).
Kształtuje się wtedy poczucie przynależności płciowej, które jest cecha trwałą!! (żadne oddziaływania psychoterapeutyczne i psychokorekcyjne tego nie zmienią).
Transseksualizm nie jest dewiacją seksualną!!, w ogóle nie jest zaburzeniem pierwotnie zlokalizowanym w sferze seksualnej (problemy seksualne są wtórne, istota zaburzenia tkwi głebiej- dotyczy identyfikacji i roli płci). Transseksualizm rozwija się nawet wtedy, gdy popęd seksualny jest obniżony lub zablokowany.
Etyczno – prawne problemy opiniodawstwa w sprawach transseksualizmu:
Problemem jest to, czy zmieniać płeć w akcie urodzenia transseksualisty, czy tylko dopisać adnotację albo w ogóle niczego nie zmieniac?
- do 1989 funkcjonowała uchwała Sądu Najwyższego z dn.25.02.1978 stwierdzająca, że „ w wyjatkowym wypadku sąd może sprostowac akt urodzenia przez zmianę oznaczenia płci także PRZED dokonaniem operacji zmiany płci, jeśli cechy nowo kształtującej się płci są przeważające i stan ten jest nieodwracalny „
- 1989 – uchwała Sądu Najwyższego à „wystepowanie transseksualizmu nie daje podstaw do sprostowania w akcie ur. wpisu określającego płeć”. Wątpliwości czy to stanowisko odnosi się też do syt, gdy człowiek jest już w trakcie terapii hormonalnej lub już po operacji chirurgicznej zmiany cech płciowych.
- uchwała Sadu Najw.z 08.05.1992 à ustalono, że ani ta terapia hormonalna ani przeprowadzony zabieg chirurgiczny nie daje podstaw do zmiany płci w akcie urodzenia (bo zapis w akcie ur. w momencie sporzadzenia był prawidłowy). Ale można zastosowac tzw. wzmiankę dodatkową w akcie urodzenia.
- prawnicy byli za wprowadzeniem możliwości zmiany płci w akcie ur ( bo są Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka)
Art. 16 Paktu Praw Politycznych mowi, ze każdy ma prawo do uznania jego podmiotowości prawnej (elementem podmiotowości człowieka jest określenie jego płci).
Rozwiązaniem à ustalenie zmiany plci w trybie procesowym. Płec człowieka jest elementem jego prawa stanu, które należy do praw osobistych i jako takie podlega ochronie. Jeśli sąd ustali,ze nastąpiła zmiana płci to można to zawrzec w akcie urodzenia w formie dodatkowej.
- Sąd Najwyższy poparł to, ale z zastrzeżeniem, że poczucie przynależności do nowej płci musi być trwałe (co zachodzi w zasadzie dopiero po operacji)
- Inny poglad mają lekarze à sądowa zmiana płci nawet bez zabiegów chirurgicznych (taka zmiana płci bez ryzyka niepowodzenia interwencji medycznej mogłaby ułatwic społeczne funkcjonowanie nie tylko transseksualistów , ale też transwestytów czy homoseksualistów)
- Inne kontrowersje:
* człowiek może mieć tylko 1 płec i 1 stan cywilny (ewentualnie po zabiegu można wydac odrębny dokument,ale nie zmieniać nic w akcie urodz)
* Rejman àwg niego ”zabieg chirurgiczny zmiany płci to rzadko czynność lecznicza, a często „ ciężkie okaleczenie ciala”, czy to aby nie przestępstwo? Dopuszczalna-zmiana plci poprzez leczenie hormonalne, psychiatryczne i psychologiczne. Stwierdza, ze chirurgiczna korekta płci nawet na prośbe i za zgoda osoby narusza przepisy prawa karnego (bo funkcji nowych narządów się nie odtworzy, więc to nie jest czynność lecznicza )
Czy słuszny jest zatem zakaz sprostowania aktu urodzenia bez przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego?
Pozwoliłoby to przecież transseksualiście zamanifestowac swoja przynależność do osób nowej płci, a to ma znaczenie dla ich funkcjonowania w społeczeństwie ( poprawa samooceny, przystosowanie społeczne, korzystne zmiany w funkcjonowaniu zawodowym i zyciu seksualnym)
Podsumowując – to jest artykuł o niczym J Według mnie dotyczy to etycznych problemów głównie w sprawach o zmianę płci na drodze sądowej, które biegły opiniuje (czyli należy pamiętać, żeby szanować podmiotowość tej osoby, że pojawiają się liczne kontrowersje z tym związane etc.) Ale jak sami widzieliście sam W. nie jest przekonany do tego artykułu, więc podejrzewam, że tego pytania nie da ;)
spodpowieki