CYBERŚWIAT.pdf

2001 : bilans

Jak blisko jesteæmy zbudowania HAL-a? Przykro mi,

Dave, ale obawiam si«, ýe to niemoýliwe

scharakteryzowa jako na-

æladowanie metod szybkie-

go wzbogacania si«. Algo-

rytmy genetyczne (i sieci

neuronowe) Ð badacze ma-

j nadziej«, ýe nikt nie b«-

dzie ich rozlicza¸ z rezul-

tatwÓ Ð twierdzi Minsky.

Tymczasem Clarkiem w

jego domu w Sri Lance

bardzo interesuj si«

dziennikarze. ã 2001 poka-

zuje swoje gorsze oblicze

Ð mwi. Ð Jestem zalewany proæbami o

udzielanie wywiadw i nagrywanie re-

lacji telewizyjnych.Ó (George Orwell,

ktry zmar¸ w 1950 roku, zapewne nie

chcia¸by doýy stycznia 1984 roku.)

Ktregoæ ranka 83-letni Clarke cierpi-

cy na post«pujce schorzenie neurolo-

giczne (uniemoýliwiajce chodzenie)

otrzyma¸ 10 e-listw, wi«kszoæ od

dziennikarzy proszcych o wywiad. Pi-

sarz w¸aænie przygotowywa¸ si« do za-

¸oýenia skafandra do nurkowania (nie

robi¸ tego od wielu lat), tak by znany fo-

toreporter Peter Menzel pracujcy dla

niemieckiego Sterna mg¸ go sfotogra-

fowa w basenie kpielowym. Zapyta-

ny, czy ýa¸uje, ýe w tytule scenariusza

pojawi¸a si« data 2001, odpowiada: ãTo

by¸ pomys¸ Stanleya.Ó

W kaýdym razie Clarke nie wydaje

si« poruszony rozbieýnoæciami mi«dzy

wizj a rzeczywistoæci. Wierzy, ýe ma-

szynowa inteligencja kiedyæ przestanie

by tylko tematem science fiction. ãMy-

æl«, ýe to nieuniknione. To po prostu

cz«æ procesu ewolucyjnegoÓ Ð dopo-

wiada. Clarke utrzymuje ponadto, ýe

b¸«dy w prognozowaniu by¸y zawsze

rwnowaýone przez prawdziwe rezul-

taty, ktre okazywa¸y si« fantastyczniej-

sze niý pierwotne pomys¸y. ãNa poczt-

ku nasze oczekiwania przewyýszaj

rzeczywistoæ, potem jednak to, co si«

dzieje naprawd«, daleko wykracza po-

za nasze przewidywania.Ó

Cytujc siebie (trzecie prawo Clar-

keÕa), pisarz twierdzi, ýe ãodpowiednio

zaawansowanej techniki nie da si« od-

rýni od magii, post«p techniczny two-

rzy wi«c w¸asn sfer« magii, a sztuczna

inteligencja b«dzie tego przyk¸ademÓ.

Kluczem do wytwarzania dobrych

sztucznych umys¸w mog by bada-

nia, ktrych celem jest kraÄcowa minia-

turyzacja. ãGdy nanotechnologia roz-

winie si« w pe¸ni, b«dziemy w stanie

wytwarza sztuczne mzgi na ýycze-

nie.Ó Czas pokaýe, czy spekulacje Clar-

keÕa okaý si« tak dok¸adne, jak jego

przewidywania dotyczce satelitw te-

lekomunikacyjnych, czy teý nigdy nie

wyjd poza fantastyk« naukow.

Gary Stix

organiczne mzgi, wykorzy-

stujc niewykwalifikowan si-

¸« robocz, niý stworzy ma-

szynow sztuczn inteligencj«. Dowcip

o robieniu ãtych rzeczyÓ na star mo-

d¸«, ktry ukaza¸ si« w ksiýkowym wy-

daniu 2001: Odyseja kosmiczna kryje

w sobie wiele prawdy. Majstersztyk kla-

syki fantastycznonaukowej najprawdo-

podobniej pozostanie w pami«ci g¸w-

nie ze wzgl«du na portret maszyny

zdolnej nie tylko do rozumowania, ale

i tak ludzkich zachowaÄ, jak neurotycz-

ny niepokj i wewn«trzne wtpliwoæci.

H eurystycznie programowany AL go-

rytmiczny Komputer, czyli HAL, moýe

s¸uýy za znacznie bardziej wyrafinowa-

ny przyk¸ad prawdziwie myælcej ma-

szyny, niý wymaga s¸ynny test Turinga.

W teæcie maszyna dowodzi swojej inteli-

gencji, gdy zdo¸a przekona komuniku-

jcego si« z ni cz¸owieka, ýe ma do czy-

nienia z inn ludzk istot. W tym

kontekæcie umiej«tnoæci HAL-a Ð od gry

w szachy po zdolnoæ do mwienia j«-

zykiem naturalnym i umiej«tnoæ czyta-

nia z ruchu warg Ð mog s¸uýy za lep-

szy punkt odniesienia do porwnywania

maszynowych umiej«tnoæci niý kompu-

ter ýonglujcy gotowymi sentencjami,

ktre cz¸owiek moýe zinterpretowa ja-

ko oznaki wrodzonej inteligencji.

Cho zabrzmi to zaskakujco, w nie-

ktrych przypadkach komputery prze-

ros¸y wizj« informatyki na prze¸omie ty-

sicleci stworzon przez pisarza Arthura

C. ClarkeÕa i reýysera Stanleya Kubri-

cka. Wsp¸czesne maszyny s znacznie

mniejsze, ¸atwiejsze do przenoszenia

i wykorzystuj interfejsy uýytkownika

przewyýszajce r«czny sposb sterowa-

nia stosowany na statku kosmicznym Di-

scovery 1. W istocie technologie kompu-

terowe nie zbliýy¸y si« do moýliwoæci

HAL-a. David G. Stork, redaktor ksiýki

HalÕs Legacy: 2001Õs Computer as Dream

and Reality , zbioru esejw porwnuj-

cych aktualny stan technik informatycz-

nych z moýliwoæciami HAL-a, zauwa-

ýa, ýe gdy chodzi o cechy kluczowe dla

inteligencji, jak j«zyk, rozpoznawanie

i rozumienie mowy, emocje, planowanie

strategiczne, czytanie z ruchu warg, to

nie jesteæmy w stanie stworzy nawet

nieudanej kopii HAL-a. ãNie zaszliæmy

zbyt daleko w symulowaniu wszystkich

tych cz¸owieczych umiej«tnoæci.Ó

Nawet komputero-

we szachy, w ktrych

wydawa¸oby si«, uzy-

skaliæmy duýy po-

st«p, rozczarowuj.

W roku 1997 superkomputer Deep Blue

IBM pokona¸ mistrza æwiata Garrie-

go Kasparowa. Jednakýe zwyci«stwo

Deep Blue by¸o bardziej triumfem mo-

cy obliczeniowej niý zwiastunem epoki

inteligentnych maszyn. Iloæ zastpi¸a

jakoæ Ð stwierdzi¸ Kasparow, opisujc

zdolnoæ Deep Blue do analizowania

200 mln sytuacji na szachownicy w ci-

gu sekundy. Rzeczywiæcie, Murray F.

Campbell, wsp¸twrca Deep Blue,

przyznaje w HalÕs Legacy , ýe cho Kaspa-

row w niektrych eksperymentach mia¸

problemy ze stwierdzeniem, czy auto-

rem ruchu jest Deep Blue, czy cz¸owiek,

to jednak w stylu gry Deep Blue trudno

dopatrywa si« ludzkich cech, std nie

moýna mu rwnieý przypisa inteli-

gencji. HAL natomiast gra¸ jak cz¸owiek.

Odnosi¸o si« wraýenie, ýe czerwono-

oki komputer domyæla si« po sposobie

gry cz¸onka za¸ogi Discovery, Franka

PooleÕa, z jakim przeciwnikiem ma do

czynienia i odpowiednio dostosowuje

strategi« dzia¸ania. HAL potrafi¸ na przy-

k¸ad wykona ãb¸«dnyÓ ruch, po to by

wcign PooleÕa w pu¸apk«. Deep Blue

opiera si« na prostym za¸oýeniu, ýe prze-

ciwnik wykonuje zawsze najlepsze po-

suni«cia, w zwizku z czym naleýy od-

powiada optymalnymi posuni«ciami.

W powieæci 2001: Odyseja kosmiczna

wyjaænia si«, jak HAL z serii 9000 naro-

dzi¸ si« z prac Marvina MinskyÕego z

Massachusetts Institute of Technology

oraz innego naukowca, ktrzy w latach

osiemdziesitych stwierdzili, ýe ãsieci

neuronowe mog powstawa automa-

tycznie, samoreplikujc si«, by dostoso-

wa si« do narzuconego arbitralnie pro-

gramu ich uczenia. Sztuczne mzgi b«d

wzrasta w procesach analogicznych do

rozwoju mzgu ludzkiego.Ó Minsky, je-

den z pionierw sieci neuronowych,

ktry rwnieý doradza¸ twrcom filmu

(i omal nie zgin¸ na planie filmowym),

dziæ jednak uwaýa, ýe sieci neuronowe

powinny pe¸ni niewielk rol« w mo-

delowaniu inteligencji, krytykujc na-

k¸ady przeznaczane na te badania.

ãNiewiele czasu poæwi«cono rozu-

mowaniu zdroworozsdkowemu. Ca¸

reszt« wysi¸kw mg¸bym natomiast

18 å WIAT N AUKI Marzec 2001

Z awsze ¸atwiej b«dzie zrobi

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: