Metoda Brunkow.docx

Metoda Brunkow, opracowana w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych, zalecana jest do stosowania w zespołach stereoataktycznych (np. choroba Parkinsona), w innych stanach zaburzenia ruchu pochodzenia mózgowego, w zespołach kręgopochodnych oraz w leczeniu skolioz.

Metoda ta zawiera elementy metod proprioceptywnego torowania (PNF) i metody Bobath dla dorosłych. Wykorzystuje fakt sąsiedztwa mięśniowego (przyczep końcowy jednego mięśnia leży najczęściej w bezpośredniej bliskości przyczepu początkowego innego mięśnia) i wynikających z tego tzw. synergizmów ipsilateralnych, a w postaci globalnej ich rozprzestrzeniania się w postaci synergizmów zstępujących i wstępujących. Ćwiczenia synergistyczne bazują na zjawisku promieniowania naczyniowo-ruchowego odległych części ciała, które powoduje pobudzenie i nasilenie procesów fizjologicznych w np. unieruchomionym miejscu. Wykorzystanie zjawiska synergizmów ipsilateralnych polega na wykonywaniu ruchów z maksymalnym oporem w stawach sąsiadujących do stawu unieruchomionego tej samej kończyny.

W metodzie Brunkow zostały wykorzystane właściwości stawów nadgarstkowych i skokowych, gdyż ich przestrzenne ustawienie ma zasadnicze znaczenie dla czucia własnego ciała oraz natężenia synergizmów (zstępujących i wstępujących). Związane jest to z tym, że reprezentacja korowa dystalnych odcinków ciała (ręki, stopy) jest największa, a poziom sterowania ich funkcjami jest najwyższy, natomiast same stawy - nadgarstkowy i skokowy - posiadają największą liczbę receptorów stawowych.

Rozprzestrzenianiu względnie hamowaniu synergizmów ma dodatkowo pomóc odpowiednie ustawienie w stawach pośrednich (łokciowym i kolanowym) oraz proksymalnych (ramiennym i biodrowym).

W nauczaniu napięć mięśni posturalnych obowiązuje zasada stopniowania trudności - zaczyna się od pozycji najprostszych, najmniej skomplikowanych pod względem koordynacji. Pozycją podstawową jest leżenie tyłem z jednoczesnym zgięciem kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych, w kolejnych etapach nauczania przechodzi się do pozycji leżenia bokiem, leżenia przodem, klęku podpartego, klęku prostego, klęku jednonóż, aż w końcu przechodzi się do pozycji stojącej.

W każdej z tych pozycji dodatkowym utrudnieniem jest zmiana położenia kończyn górnych i kończyn dolnych względem tułowia, a co za tym idzie zmiana położenia środka ciężkości ciała. Aktywizuje to jeszcze bardziej mięśnie posturalne w celu utrzymania równowagi.

Istotnym elementem tej metody jest opór maksymalny, dawkowany przez samego ćwiczącego w postaci tzw. "przeciwstawiania się" (np. kończyna górna "przeciwstawia się" kończynie dolnej).

Ćwiczenia wg metody Brunkow składają się z następujących faz:

·         przyjęcie pozycji wyjściowej (z odpowiednim ustawieniem kątowym w stawach kończyn);

·         wykonanie ruchu w stawach proksymalnych;

·         maksymalne oporowanie 5-7 sekund;

·         powrót do pozycji wyjściowej;

·         faza pełnego rozluźnienia z uwzględnieniem przeponowego toru oddychania.

Ćwiczenia wykonuje się w seriach przedzielonych przerwami dla odpoczynku, nie dłużej jednak niż 20 minut.

Metoda Brunkow stwarza możliwość zwiększenia siły mięśniowej z równoczesną poprawą czucia symetrycznej postawy ciała. Poprzez reedukację nerwowo-mięśniową wyrabia ona u ćwiczących odruch prawidłowej postawy i lepszą koordynację ruchową. Zalecana jest jako uzupełnienie postępowania korekcyjnego w wadach postawy, a nie stosowanie jej jako wyłącznej formy usprawniania.

Przykładowe ćwiczenia wg metody Brunkow

1.      Pw: leżenie tyłem, kkd zgięte w stawach biodrowych i kolanowych, stopy piętami oparte na podłożu, kkg zgięte w stawach łokciowych, ręce zgięte grzbietowo w stawach promieniowo-nadgarstkowych.
Ruch: uniesienie głowy z oderwaniem barków od podłoża, broda dąży do mostka z jednoczesnym wciskaniem pięt w podłoże i kierowaniem rąk do kolan (zgięcie w stawach łokciowych nie ulega zmianie).

2.      Pw: leżenie tyłem jak w ćw. 1, przy czym kolano prawej kd sięga do lewej ręki.
Ruch: uniesienie głowy i napięcie mięśni obręczy barkowej w kierunku do klatki piersiowej oraz jednoczesne naciskanie prawego kolana na lewą rękę ("przeciwstawianie się"), w tym czasie pięta kd lewej wciska się w podłoże, a kg prawa dąży w kierunku stopy (staw łokciowy jak w pw.).

3.      Pw: leżenie tyłem, prawa kd wyprostowana leży na podłożu, kd lewa zgięta w stawie biodrowym i kolanowym przyciągnięta do brzucha, stopa w powietrzu, kg prawa ręką oparta o kolano lewe, kg lewa w rotacji zewnętrznej leży na podłożu.
Ruch: jednoczesne naciskanie zgiętego kolana na rękę na nim opartą, wciskanie całej kd wyprostowanej w podłoże z równoczesnym wciskaniem kg leżącej na podłożu w podłoże, głowa dąży brodą do mostka.

4.      Pw: leżenie na boku, kkd lekko zgięte w stawach biodrowych i kolanowych, kg (dolna) z ręką pod głową, kg (górna) zgięta w stawie ramiennym i łokciowym do kąta 90o, ręka dłonią leży na podłożu z palcami skierowanymi ku głowie.
Ruch: wciskanie ręki (kg górnej) w podłoże z siłą, która wyzwala napięcie aż do stóp.

5.      Pw: leżenie bokiem, kkd lekko zgięte w stawach kolanowych i biodrowych, kkg ułożone jak w ćw. poprzednim.
Ruch: kg (górna) wciska rękę w podłoże, kg (dolna) wciska się w podłoże, kd (górna) uniesiona ze zgięta grzbietowo stopą rozpoczyna ruch kolana w kierunku do brzucha przeciwko "domniemanemu" oporowi, kd (dolna) wciska się w podłoże. Ruch kolana do brzucha i z powrotem przebiega wolno.

6.      Pw: leżenie przodem, kkd wyprostowane, kkg w rotacji wewnętrznej, kkg w stawach łokciowych lekko zgięte, ręce zgięte grzbietowo, głowa nieco oderwana od podłoża.
Ruch: oderwanie głowy od podłoża ze spojrzeniem w dół, próba unoszenia miednicy z jednoczesnym dążeniem zgiętych grzbietowo rąk do stóp.

7.      Pw: leżenie przodem, kkd wyprostowane, kkg zgięte w stawach barkowych i łokciowych, ręce skierowane do przodu, przedramiona w pronacji.
Ruch: powolne przesuwanie kolana w kierunku do przodu z jednoczesnym oderwaniem łokcia od podłoża tej samej strony, ręka pozostaje na podłożu, a głowa skręca się w tym samym czasie w stronę przesuwającego się kolana. Tułów w czasie ruchu kończynami pozostaje bez ruchu na podłożu.

8.      Pw: klęk podparty.
Ruch: próba uwypuklenia tułowia ("koci grzbiet") z jednoczesnym "ściąganiem" kolan i rąk w kierunku do siebie (pod brzuch) - brak ruchu, kolana i ręce przeciwstawiają się domniemanemu oporowi, głowa "patrzy" w dół.

9.      Pw: klęk podparty.
Ruch: wolne unoszenie kd ku górze, aż do wyprostu z jednoczesnym unoszeniem przeciwnej kg również do wyprostu (przeciwko domniemanemu oporowi). Następnie powrót tych kończyn do brzucha (kolano i łokieć zbliżają się do siebie i wzajemnie "naciskają" się na siebie). Kończyny dolna i górna, na których podpiera się tułów "dążą" do siebie. Głowa "patrzy" w dół.

10.  Pw: klęk podparty.
Ruch: przejście do siadu klęcznego z oderwaniem rąk od podłoża, tułów prostopadle do podłoża, następnie klęk prosty poprzez "wypchnięcie" miednicy (tułów musi zachować pozycję prostopadłą do podłoża także w czasie powrotu do pozycji wyjściowej - siad klęczny).

11.  Pw: klęk prosty obunóż
Ruch: przejście do stania poprzez klęk prosty jednonóż, ręce zgięte grzbietowo "wciskają się" w kierunku podłoża.

12.  Pw: pozycja stojąca, stopy równolegle ustawione na szerokość bioder, kkd wyprostowane w stawach biodrowych i kolanowych, kkg zwieszone z rękami zgiętymi grzbietowo w stawach promieniowo-nadgarstkowych.
Ruch: ręce "naciskają" w kierunku do podłoża, głowa "patrzy" przed siebie, mocne napięcie mięśni całego ciała.