RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY

CA. BASOCELLULARE,   BASAL CELL CA. ,        

              BASALIOMA

1. S. Jabłońska  „Choroby skóry”
2. D.K. Hossfeld i wsp. “Podręcznik onkologii klinicznej”

EPIDEMIOLOGIA:

· częstość zachorowań wzrasta z wiekiem

ETIOLOGIA:

·czynniki genetyczne:

-          zespół newoidalny basal cell naevus (AD)

                ®mutacja genu na chr. 9

·czynnikiem wyzwalającym mogą być promienie słoneczne

·BCC rozwija się w skórze uprzednio nie zmienionej (częściej), lub ze stanów przedrakowych

PATOGENEZA:

Wróć1

OBRAZ  KLINICZNY:

· najczęściej pojedynczy, ale może być mnogi

· lokalizacja:

-          najczęściej rozwija się na twarzy powyżej linii podniebienia (nos, policzki, powieki,

czoło, skroń, warga górna, owłosiona skóra głowy

-          nawet przy bardzo rozległych zmianach w oklicy oczodołu nie zajmuje gałki ocznej

-          nie zajmuje blon śluzowych

· wzrost jest bardzo powolny

-          chory często podaje że zauważył powiększanie się znamienia, lub twór brodawkowaty

krwawiący przy lekkim zadrapaniu

ODMIANY KLINICZNE:

1.      Odmiana głęboka:

-          ma postać guzkową,łatwo ulega owrzodzeniu,najczęściej na twarzy

· rak podstawnokomórkowy guzkowy (BCC nodosum):

-          najczęstsza postać

-          początkowo wielkości głowki od szpilki,szarożolte ognisko

-          szybko się powiększa przybierając postać guzka niezapalnego otoczonego

perełkowatym wałem

-          w obrębie guzka obecne mogą być liczne teleangiektazje i złuszczanie

-          łatwo krwawi

· rak podstawnokomórkowy barwnikowy (BCC pigmentosum):

-          jest w istocie silnie przebarwioną postacią BCC nodosum

· rak podstawnokomórkowy wrzodziejący  (BCC exulcerans):

-          powstaje z odmiany guzkowej,która pod wpływem zaburzeń ukrwienia ulega

martwicy w części środkowej

-          powsaje owrzodzenie o lekko nacieczonym dnie i lekko wyniosłych, stwardniałych

brzegach o typie perełkowatym

-          łatwo krwawi

-          ma zdolność do naciekania podścieliska

· wrzód niszczący (ulcus rodens):

-          ma cechy rozległego owrzodzenia niszczącego tkanki głębiej położone (mięśnie i kości)

wał jest niekiedy trudno dostrzegalny

· rak podstawnokomórkowy twardzinopodobny (BCC morpheiforme):

-          ognisko zbliżone do twardzieli ograniczonej

-          barwy baławej,o zwiększonej spoistości

-          wyniosłe, ale słabo ograniczone brzegi

-          na obwodzie mogą być perełkowate wzniesienia

-          zazwyczaj nie ulega rozpadowi

· rak podstawnokomórkowy torbielowaty (BCC cysticum):

-          są to małe przeżroczyste guzki

-          najczęściej położone na powiekach

· rak podstawnokomórkowy płaski bliznowaciejący (BCC planum cicatricans):

-          blizna otoczona wałem o charakterze perełkowatym

2.      Odmiana powierzchowna (BCC superficiale):

· zmiany zazwyczaj liczne, rumieniowo-złuszczające, płaskie, dobrze ograniczone,

   otoczone lekko wyniosłym wałem o charakterze perełkowatym

· szerzy się bardzo powoli (kilkanaście – kilkadziesiąt lat)

· najczęsciej umiejscowiony na tułowiu

ROZPOZNANIE:

A

RÓŻNICOWANIE:

A

LECZENIE:

· usunięcie chirurgiczne

· zamrożenie ciekłym azotem (kriokoagulacja)

-          poprzedzone biopsją sztancową

-          tylko w przypadku zmian małych i powierzchownych

-          nie w obrębie owłosionej skóry głowy

POWIKŁANIA:

·opisano pojedyncze przypadki przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i narządów

   wewnętrznych, zwłaszcza przy umiejscowieniu guzów w okolicy ołosionej skóry głowy

ROKOWANIE:

·przebieg jest bardzo powolny, przerzuty w zasadzie nie występują

·postać ulcus rodens może doprowadzić do dużych zniszczeń

PROFILAKTYKA:

A

PATRZ TEŻ:

A