Procedury diagnostyczne w radiologii - Przełyk, żołądek, jelita
Spis treści
PRZEŁYK, ŻOŁĄDEK, JELITA
Trudności w połykaniu
Badanie RTG przełyku z zawiesiną siarczanu baru lub gastrografiną Scyntygrafia
Wskazane Wskazana
Badania kontrastowe są nadal zalecane przed endoskopią, umożliwiają zlokalizowanie zmiany oraz ocenę stopnia niedrożności spowodowanej zwężeniem oraz jego długości. Dobrze uwidacznia uchyłki. Scyntygrafia - ocena motoryki przełyku, zwłaszcza u dzieci.
Bóle w klatce piersiowej: przepuklina rozworu przełykowego lub refluks
Badanie RTG przełyku z zawiesiną siarczanu baru Scyntygrafia
Pomimo, że badanie kontrastowe jest przydatne w uwidacznianiu przepukliny i powikłań związanych z refluksem, jest ono stosunkowo mało czułe w odniesieniu do oceny samego refluksu. Refluks jest zaburzeniem częstym, ale nie zawsze powoduje ból. PH – metria oraz endoskopia z możliwością pobrania wycinka są najlepszymi metodami diagnostycznymi. Scyntygrafia pozwala ocenić refluks.
Perforacja przełyku
Badanie RTG przełyku RTG klp
Wskazane Wskazane
Zalecane środki kontrastowe rozpuszczalne w wodzie.
Ostre krwawienie z przewodu pokarmowego: krwawe wymioty
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej Badania dwukontrastowe przewodu pokarmowego Scyntygrafia Angiografia
Niewskazane Wskazane warunkowo Wskazana Wskazana warunkowo
Badanie endoskopowe umożliwia postawienie diagnozy, ostrzyknięcie żylaków przełyku itd. Badania kontrastowe uniemożliwiają ewentualne wykonanie angiografii (baryt w jelitach). Scyntygrafia - rozpoznanie krwawień z odcinków przewodu pokarmowego niedostępnych endoskopowo. Zwykle wymagana przed operacją w przypadku niekontrolowanego krwanienia.
Dyspepsja powyżej 40 r.ż.
Badanie RTG przewodu pokarmowego z użyciem zawiesiny siarczanu baru
Wskazane warunkowo
Endoskopia jest optymalnym badaniem.
Badanie kontrolne w chorobie wrzodowej
Badanie RTG przewodu pokarmowego
Bliznowacenie uniemożliwia dokładną ocenę. Zalecana endoskopia dla potwierdzenia zupełnego wyleczenia i do wykonania biopsji.
Badanie po przebytej niedawno operacji górnego odcinka przewodu pokarmowego
Badanie RTG przewodu pokarmowego z użyciem środków kontrastowych rozpuszczalnych w wodzie
Wskazane
Do oceny drożności zespolenia i pasażu do jelita cienkiego.
Badanie po operacji górnego odcinka przewodu pokarmowego (badanie odległe)
Badanie RTG dwukontrastowe
Pozostałości żołądka najlepiej oceniać przy pomocy endoskopii (zapalenie żołądka, owrzodzenie, wznowa).
Krwawienia z jelit przewlekłe lub nawracające
Badanie RTG kontrastowe jelita cienkiego Scyntygrafia
Po uprzedniej endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego i wykonaniu wlewu barytowego lub kolonoskopii. Scyntygrafia ze znakowanymi erytrocytami pozwala stwierdzić krwawienie już po utracie krwi 0,2 ml/min; szczególnie przydatna w rozpoznawaniu krwawień z jelita grubego.
Zespół złego wchłaniania
Badanie RTG kontrastowe jelita cienkiego
Badania radiologiczne nie są wymagane w chorobie trzewnej, ale mogą być prowadzone w uchyłkowatości jelita, kiedy wynik biopsji prawidłowy lub wątpliwy.
Podejrzenie choroby jelita cienkiego (np. choroba Crohna)
Badanie RTG kontrastowe jelita cienkiego USG
Pasaż przewodu pokarmowego obciąża pacjenta mniejszą dawką promieniowania niż wlew doodbytniczy. W niektórych ośrodkach wykonuje się USG w celu oceny ściany jelita.
Niedrożność jelita cienkiego: ostra
Badanie RTG z użyciem środków kontrastowych rozpuszczalnych w wodzie
Badania z użyciem środków niejonowych mogą określić zarówno lokalizację jak i stopień niedrożności. W podobnych przypadkach można wykonywać KT.
Niedrożność jelita cienkiego: przewlekła lub nawracająca
Badania RTG kontrastowe jelita cienkiego
Guz jelita grubego Zapalenie jelita grubego: ból, krwawienie, zaburzenia pracy jelit itd.
Wlew cieniujący Wlew cieniujący Scyntygrafia ( ze znakowanymi leukocytami) USG transrektalna KT
Wskazany Wskazany Wskazana Wskazana Wskazana
Wszyscy pacjenci powinni mieć wcześniej wykonane badanie per rectum dla oceny przydatności ewentualnego wlewu doodbytniczego oraz by wyłączyć guz odbytnicy. Po pobraniu wycinka obejmującego całą grubość ściany jelita przy pomocy sztywnego sigmoidoskopu wykonanie wlewu należy odłożyć o 7 dni. Biopsje wykonane przy użyciu giętkiego sigmoidoskopu są zwykle powierzchowne więc ryzyko następczej perforacji jest niskie (wlew można wykonać już po 48 godz.). W niektórych ośrodkach najpierw wykonuje się kolonoskopię rezerwując wlew dla trudnych i niekompletnych badań. Niekiedy u starszych, wyniszczonych pacjentów wykonuje się KT. Chociaż zespół drażliwego jelita jest najczęstszą przyczyną zaburzeń jelitowych, niezbędne jest wykonanie wlewu lub kolonoskopii dla wyłączenia innych przyczyn. W ocenie stopnia zaawansowania raka odbytnicy.
Rozpoznany rak odbytnicy
Wlew cieniujący
Wskazany
Celem wyłączenia ogniska satelitarnego.
Po odjęciu odbytnicy
KT – (mężczyź ni) USG dopochwowe lub KT – (kobiety) Scyntygrafia
Wskazana Wskazane Wskazana
Poszukiwanie wznowy. Immunoscyntygrafia- badanie z wyboru przy poszukiwaniu wznowy lub przerzutów.
Niedrożność jelita grubego
RTG j. brzusznej w pozycji stojącej i leżącej oraz klatki piersiowej
Wymagane przez chirurgów do ustalenia postępowania.
Badanie z pojedynczym kontrastem uwidacznia zwężony odcinek oraz pozwala na wykluczenie niedrożności rzekomej. W niektórych ośrodkach wykonywane jest badanie KT.
Zapalenie okrężnicy: zaostrzenie
Wskazany warunkowo
Wykonanie wlewu może być niebezpieczne w przypadku megacolon toxicum.
Zapalenie okrężnicy: długoterminowa kontrola po leczeniu
U pacjentów z grupy wysokiego ryzyka zalecana kolonoskopia w celu wykrycia nowotworu.
Blackkalia