Krąg nadłabski.
Nadłabski krąg kulturowy - Stanowiska tej jednostki występowały w dorzeczu Łaby od początku okresu rzymskiego.
Cechy charakterystyczne:
ceramika zdobiona radełkiem.
zapinki.
obrządek ciałopalny , występowały czyste groby popielnicowe, bez przystawek, czasem nakrywane misą. Wyposażeniem nawiązują do kultury przeworskiej.
występowanie grobów zastępczych - grób z wyposażeniem bez z szczątek zmarłego.
występowanie w grobach żywicy urnowej - grudki organicznej żywicznej substancji, która podczas kremacji wydawała wonne zapachy.
grupowanie grobów męskich i żeńskich na cmentarzysku.
Występowały także groby książęce z licznymi importami rzymskimi, co może być świadectwem istnienia ośrodków władzy dla których pracowały lokalne warsztaty (według wzorców rzymskich).
Do kręgu nadłabskiego należeli Swebowie oraz: na pn. Longobardowie, w środkowych Niemczech (Saksonia, Brandeburgia) Hermundurowie, w Kotlinie Czeskiej Markomanowie, na pd. Morawach i pd.-wsch. Słowacji oraz w Austrii Kwadowe.
Ziemie Polskie:
-grupa Gustowska (ujście Odry)
-grupa Lubuska (tereny środkowego i częściowo dolnego Nadodrza
-kultura Luboszycka (środkowa Odra , tereny Górnych i Dolnych Łużyc, pn. część Dolnego Śląska, pd. Brandeburgia, ziemie lubuskie i wsch. Saksonia)
-grupa Dębczyńska (środkowe Pomorze, dorzecze Parsęty i Regi)
Tworzą je plemiona Swebskie, dominował ciałopalny obrządek pogrzebowy, występowały groby popielnicowe czyste i groby książęce typu lubieszewo. Była także charakterystyczna ceramika zdobiona radełkiem. Dominował w ceramice typ terina (pol. waza)- szeroki wylew, średnica wylewu równa wysokości. We wczesnej fazie pojedyńczy ślad radełka natomiast w fazie B1-2 najbardziej rozwinięte zdobnictwo (kilka lini zrobionych radełkiem). Została też wydłużona nóżka (jak na terenie całego Barbaricum). Ceramika była lepiona ręcznie. Do zdobienia uzywano także grzebienia ( w fazie B2 były to małe łuki) –cecha przejęta zkręgu jastorfskiego. A także ceramika była zdobiona plastycznie ( dużo listw). Ok. 30 r.p.n.e.- okres rzymski. W ceramice dominuje ornament kropek i lini rytej oraz radełka (takie ślady po traktorze)
B1
-fibule z kryzą
-fibule oczkowate (z oczkami na główce) zwłaszcza w Kotlinie Czeskiej
-charakterystyczne fibule typu 19
-w grobach męskich, - mało uzbrojenia, narzedzi, dużo importów, sprzączki do pasa, klamry do pasa (nordycko-panońskie)
-w grobach żywica urnowa używana jako kadzidło
Cmentarzyska na terenie Niemiec były rozdzielnopłuciowe:
-rieste (męskie)
-darzau (kobiece)
Pod koniec II w. zmiany w kręgu nadłabskim (nowe cmentarzyska, osady). OR- zmiany kulturowe (znikają zdobienia radełkiem, ornamentyka prosta nagórnej części naczynia zdodienia wąskimi pasami, występują też niskie teriny, w obrządku pogrzebowym dominują groby popielnicowe bez uzbrojenia).
W MOR-POR przesunięcia ludnościowe (Kwadowie mieszają się z Markomanami. OWL powstają nowe grupy.
Grupa Gustowska.
Nazwa tej grupy pochodzi od cmentarzyska w miejscowości Gustaw na Rugii. Trwała od B1 do C1. Została utworzona przez ludność kręgu nadłabskiego:
-ornament naczyń (formy), naczynia małe podobne do nadłabskich, póżniej występują teriny z radełkiem (brak zdobienia dolnego).
W fazie B1 dominują cechy nadłabskie natomiast w fazie B2 mamy wpływy wielbarskie.
Inwentarz ruchomy:
-fibule 2 seria pruska z oczkami, grupa 3 (k. wielbarska)
-klamerka esowata (k. wielbarska)
-zapinki z grzebieniem, grupa 5 (k. wielbarska)
-fibula kuszowata z podwiniętą nóżką (k. wielbarska)
-bransoleta z żmijowatymi główkami na końcach (k. wielbarska)
-szpile z bogato zdobioną główką (krąg nadłbski)
-grzebienie ażurowe
Obrządek pogrzebowy.
Występuje birytualizm, umieszczanie pochówków szkieletowych w kłobach, brak w grobach broni i narzędzi ( cecha k. wielbarskiej). Na obszarach grupu gustowskiej wyraźnie zaznacza się najwcześniejsza faza wpływów rzymskich tzw. fala czeska. Najbardzie znane stan tej grupy to cmentarzysko w Lubieszewie, składające się z wielkiego płaskiego cmentarzyska oraz z dwóch nekropoli z kilkoma grobami podkurhanowymi. Znalezione w nich pochówki szkieletowe wyróżniają się bogactwem wyposażenia i pewnymi cechami o interregionalnym charakterze. Te odkrycia sprawiły że wszystkie tego typu groby z innych terenów nadano nazwę „grobów typu lubieszewo”.
Grupa gustowska zanika wraz z kulturą wielbarską.
Grupa lubuska.
Posiada cechy mieszane. W fazie B1 dominują czyste cechy nadłabskie. Ceramika jest zdobiona bogato radełkiem, występuja garnki germański. W fazie B2 mamy wpływy k. przeworskiej natomiast w fazie B2\C1 –C1a wpływy k. wielbarskie i przeworskiej.
Mamy w tej grupie dużo inportów (fala czeska):
-dużo monet
-gropy popielnicowe czyste, ciałopalenie i groby szkieletowe, w grobach uzbrojenie i narzędzia
Występują groty zdobione. Uzbrojenie było typowo przeworskie natomiast ozdoby wielbarskie:
-zawieszki gruszkowate, klamerki esowate
-zapinki z 3 grzebykami i fibule z oczkami na nóżce
Z kregu nadłabskiego występują typowe szpile.
Grupa lubuska została wchłonieta przez kulture luboszycką
Kultura luboszycka.
Datuję się ją na B2b do D. Zajmował się nią Grzegorz Domański. Jest znana z 800 stan. jest utorzsamiana z Burgundami na co wskazują topory bojowe oraz groty. Początkowo dominuje pochówek ciałopalny – jamowy natomiast od fazy C1 groby jamowe. Powstała z mieszaniny k. przeworskiej i wielbarskiej w mniejszym stopniu powiązana jest z kręgiem nadłabskim. Występowały charakterystyczne długie domy słupowe z absydą.
-zapinki (wielbarskie, przeworskie)
-ceramika była charakterystyczna dla tej kultury a od II fazy (C1) toczona na kole, dominowały czrki segmentowe, różnego rodzaju misy w III i IV fazy bogato zdobiona ( motywy kwiatków, kółek, trójkątów, słońca
-uzbrojenie ( przeworskie np. umba)
-zapinki kuszowate z pełnąlub pustą pochewką
-fibule płytowe
-zawieszki koszyczkowate oraz naszyjniki z pentelkowatym zakończeniem
-monety
Stan. w Luboszycach (wyłącznie groby kobiet i dzieci)
Grupa Dębczyńska.
Rozwija się po kulturze wielbarskiej. Jest dużo importów monet, naczyń (szklanych typu Kowalki oraz srebrne). Monografia Henryk Machajewski.
-ceramika: formy naczyń misy i wazy, zanika zdobienie radełkiem, zdobienia meandrowe, kilkoma liniami rytymi,zygzaki, jodełka oraz charakterystyczne falbanki, górna część naczyń zdobiona natomiast dolna ornamentem falbanek lub kwiatów
Wyposarzenie grobowe w fazie C1-C2
-ceramika
-ozdoby (fibule gr.6, fibule z tarczkami, naszyjniki z zapięciem pętelkowatym\ klemerkowatym, szpilechaczykowate z tordowanym końcem, proste szpile, naszyjniki bursztynowe toczone , grzebień trójwarstwowy, zawieszki kapsułkowate)
Fazy C3-D1 bogate formy w ceramice, obficie zdobione, zapinki z pogrubionum gąsienicowatym kabłąkiem, zapinki z cebulowtym zakończeniem oraz zapinki palczaste. Obrządek szkieletowy bez uzbrojenia, bogate pochówki „książęce” typu Leuna-Hassleben-Zakrzów (horyzont późnorzymski).
Stan. Dębczyn, Kowalek, Kercino, Grabowo.
1
kierol666