Wybrane zjawiska patologii i zagrozen spolecznych.pdf

Wybrane zjawiska

patologii i zagrożeń społecznych

1. Sekty

1.1. Kościół Zjednoczenia

1.2. Scjentolodzy

1.3. Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kriszny

1.4. Sekty Nowej Ery

1.5. Sekty o charakterze satanistycznym

2. Prostytucja

3. Oblicza współczesnej przestępczości. Przestępczość kobiet

4. Przestępstwa seksualne

5. Zjawisko bezdomności

Słownik

Bibliograﬁa

1. Sekty

W demokratycznym kraju nikt nie może zabronić dorosłemu człowiekowi przystą-

pić do dowolnie wybranego związku wyznaniowego, jeśli tylko związek ten nie na-

rusza prawa obowiązującego w danym państwie, a przynależność do niego nie po-

ciąga za sobą zamachu na wolność jednostki. Obywatele państw demokratycznych

korzystają m.in. z wolności zakładania zrzeszeń, stowarzyszeń czy związków wy-

znaniowych. Również Rzeczpospolita Polska — zgodnie z art. 12 Konstytucji Rze-

czypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r. — zapewnia wolność tworzenia i działa-

nia stowarzyszeń i innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji.

W Polsce prawo rejestracyjne określa Ustawa z dnia 17.05.1989 r. o gwarancjach

wolności sumienia i wyznania. W celu rejestracji nowego związku wyznaniowe-

go należy złożyć deklarację zawierającą przede wszystkim informację o podstawo-

wych założeniach doktrynalnych wyznania (art. 30–32). Według art. 33 ust. 1 de-

klaracja ta nie może zawierać postanowień sprzecznych z przepisami ustaw chro-

niących bezpieczeństwo publiczne, porządek, zdrowie, moralność publiczną czy

podstawowe prawa i wolności innych. Oprócz powyższych wymogów niezbędne

jest także dołączenie listy piętnastu członków-założycieli. Departament Wyznań

Urzędu Rady Ministrów nie posiada kompetencji do kontrolowania działalności

kościołów i innych związków wyznaniowych ( Ustawa z dnia 20.08.1997 r. o Krajo-

wym Rejestrze Sądowym , DzU z 2001 r. nr 17, poz. 209).

Sekty nie są nowym zjawiskiem społecznym. Istniały i rozwĳały się już wczasach

starożytnych. Najczęściej występowały w związkach religĳnych, chociaż zdarzało

się, że przybierały charakter polityczny. Warto zwrócić uwagę, że rozumienie sło-

wa sekta jest zróżnicowane geograﬁcznie.ItakwAmeryceŁacińskiejistniejeten-

dencja do określania mianem sekt wszystkich społeczności niekatolickich, w tym

także protestanckich. Termin ten odnosi się również do skrajnych i agresywnych

grup. W Japonii sektami nazywa się nowe religie wywodzące się z szintoizmu lub

buddyzmu. Słowo to nie ma tam negatywnego wydźwięku. W Europie Zachodniej

natomiast jest ono zdecydowanie pejoratywnie nacechowane.

Społeczeństwo opiera swoją wiedzę na temat sekt najczęściej na stereotypach, a zna-

czenie samego terminu jest rozumiane jedynie w przybliżeniu. Niewątpliwie słowo

sekta uzyskało jednoznacznie negatywny wydźwięk na skutek programów telewi-

zyjnych oraz artykułów prasowych poświęconych dramatycznych wydarzeniom,

takim jak np. zabójstwa wśród młodzieży zafascynowanej satanizmem. W nauko-

wej literaturze przedmiotu podkreśla się, iż niezwykle trudno jest uchwycić grani-

cę pomiędzy sektą a religią. Niejasności dostarcza już sama etymologia. Niektórzy

słowo sekta wyprowadzają od łacińskiego secare (‘odciąć’, ‘obrąbywać’). Wówczas

można je rozumieć jako grupę religĳną,któraoderwałasięodktóregośzwielkich

kościołów panujących albo jako odłam wyznaniowy jakiejś religii lub grupę społecz-

ną izolującą się od reszty społeczeństwa, silnie akcentującą rolę przywódcy. Sekta

może również wywodzić się od łacińskiego sequi (‘pójść za kimś’, ‘naśladować’).

Przyjmujący tę hipotezę akcentować będą wspólnotę, więź z jakimś mistrzem czy

guru. Czasem termin sekta jest stosowany zamiennie ze słowem herezja (Sztumski,

2000; Kalina-Prasznic, 2007: 759).

Sekta to mała grupa społeczna, której funkcjnowanie opiera się na osobistych i bez-

pośrednich relacjach między członkami. W system wartości członików danej sekty

wpisuje się opozycjonizm i niechęć wobec ogólnospołeczych zasad. Do najbardziej

charakterystycznych cech sekt należy:

— ostra izolacja świadomościowa przejawiająca się w negacji celów, środków

i form akceptowanych w środowisku zewnętrznym wobec sekty;

— wykształcenie zespołu norm ujednolicającego zachowania członków;

— rozbudowanie wewnętrznej hierarchii ról ze szczególną rolą charyzmatyczne-

go przywódcy;

— przejęcie przez sekty funkcji jedynej i bezkonkurencyjnej więzi społecznej swych

członków, nacechowanej przerostem lojalności i fanatyzmu (Sztumski, 2000).

Sekty religĳne dążą do podporządkowania sobie swoich członków ido sprawo-

wania nad nimi bezwzględnej i rozległej władzy zapewniającej ich przywódcom

rozmaite proﬁty.Destrukcyjnycharaktersektwyrażasięnietylkowizolacjispo-

łecznej i podporządkowaniu jej członków, ale także w działalności patologicznej

i przestępczej, do której należy: omĳanieprawa,dopuszczaniesięczynnychznie-

wag, uprowadzeń, nadużyć zaufania, oszustw, przestępstw ﬁnansowych ipodat-

kowych, złego traktowania, odmowy pomocy osobom znajdującym się w niebez-

pieczeństwie, podżegania do nienawiści na tle rasowym, handlu środkami odu-

rzającymi itp.

Z uwagi na stosunek do religii sekty dzielą się na religijne, pozareligijne i syn-

kretyczne.

Rysunek 1

Klasyﬁkacjasekt

Do sekt religĳnych należą:

1) sekty wywodzące się z chrześcĳaństwa,religiiwschodu,islamu,neopoganizmu

(sekty nawiązujące do religii prasłowiańskich), ekologiczne (o charakterze pante-

istycznym) oraz neodeistyczne (nawiązujące do zasad XVII-wiecznego deizmu);

2) sekty wywodzące się z tzw. indywidualnych objawień — założone przez oso-

by, które twierdzą, że ich udziałem stało się silne doświadczenie religĳne

(tj. objawienie);

3) sekty opierające się na wierze w istnienie pozaziemskich cywilizacji, interpretu-

jące historyczne religie ludzkości jako odmianę swojej własnej wiary w przyby-

szów z kosmosu; niekiedy przekonania te przyjmują postać tezy o stałych kon-

taktach pozaziemskich istot z Ziemianami;

4) sekty teozoﬁczne,okultystyczneiróżokrzyżowców—nawiązującedotradycji

ezoterycznych, alchemii, magii i spirytyzmu (Climati, 2001);

5) sekty uznające za cel swojej pracy wydobycie z człowieka tzw. ukrytego poten-

cjału, który w codziennym życiu został stłumiony i zagłuszony poprzez niepra-

widłowy paradygmat cywilizacyjny — nastawiony nie na wartości duchowe,

a materialne; podstawowymi metodami docierania do owego potencjału są: pa-

rapsychologia, psychologia transpersonalna, niektóre techniki medycyny nie-

konwencjonalnej oraz inne środki stanowiące działania na granicy psychotera-

pii i religii;

6) sekty satanistyczne;

7) sekty o charakterze mieszanym — w ich doktrynie religĳnejobecnesąnajróż-

niejsze wątki religĳne, zaczerpnięte zwielu tradycji religĳnych, tzw. New Age

(Drane, 1993).

Sekty pozareligĳne można podzielić ze względu na ich charakterystyczne kierunki

działalności. Będą to sekty:

1) psychoanalityczne lub pseudopsychoanalityczne,

2) terapeutyczne,

3) ekonomiczne,

4) edukacyjne,

5) polityczne,

6) alternatywne,

7) uzdrowicielskie.

Sekty pozareligĳneproponująróżnegorodzajuterapiemającenaceluwyleczenie,

odmłodzenie, poszerzenie uwagi, pamięci itp. Niektóre z nich nastawione są na

działalność edukacyjną i funkcjonują w formie szkół, szkoleń czy kursów (wpro-

wadzając własne techniki i metody nauczania). W tej grupie sekt znajdują się rów-

nież takie, które wykorzystują techniki psychomanipulacji w celu osiągnięcia mak-

symalnych korzyści materialnych.

Kolejną kategorię stanowią sekty synkretyczne , łączące w swojej ideologii elementy

różnych form aktywności religĳnej ipozareligĳnej. Synkretyzm ideologiczny po-

woduje, że sekty te zyskują wielu zwolenników. Głoszone hasła i obietnice przez

nie składane odnoszą się do nauki używania mediacji dla rozwoju osobowości oraz

pozostawania w zgodzie i harmonii z wszystkimi religiami.

Nie wszystkie grupy społeczne, które — nawet według niektórych kryteriów zapre-

zentowanej wcześniej klasyﬁkacji — nazywamy sektami, są związane zpatologią

oddziaływań społecznych. Poniżej przedstawiono charakterystyczne cechy i formy

działalności najpopularniejszych na świecie sekt, które funkcjonują także i w Polsce,

a których działalność jest szczególnie niebezpieczna społecznie. Zaprezentowane po-

niżej sekty mają charakter religĳny,parareligĳnyorazsynkretyczny(Drane,1993).

1.1. Kościół Zjednoczenia

Sun Myung Moon , założyciel i przywódca Kościoła Zjednoczenia ( UniﬁcationChurch ),

bywa określany mianem zbawiciela świata. Uważa się, że jego sekta należy do naj-

bardziej upolitycznionych ugrupowań religĳnychnaszychczasów.

Sun Myung Moon urodził się w 1920 r. w Północnej Korei. O jego powołaniu re-

ligĳnym zdecydowało przeżycie, jakiego doznał wmłodości podczas medytacji

na jednej z gór w czasie świat wielkanocnych w 1936 r. Moonowi miał wówczas

objawić się Jezus i nakazać mu dokończenie rozpoczętego przez siebie dzieła —

ustanowienie Królestwa Niebieskiego.

Moon rozpoczął działalność religĳną po II wojnie światowej. Ważnym wydarze-

niem w jego życiu, prawdopodobnie determinującym jego dalsze przekonania, było

pięcioletnie więzienie przez komunistyczne władze Korei (powód skierowania Mo-

ona do obozu pracy nie jest dokładnie znany). Po wyzwoleniu kontynuował swoją

działalność w Korei Południowej, a podstawą jego założeń ideowych stała się nie-

nawiść do komunizmu i walka z tym systemem.

Struktury organizacyjne sekty wykształciły się w ostateczności w 1954 r. w Seulu

dzięki oﬁcjalnemuutworzeniuKościołaZjednoczenia.

W 1955 r. Moon został aresztowany m.in. pod zarzutem przymuszania kobiet do

praktyk seksualnych. Oskarżenia te zostały w ostateczności wycofane, a sam Moon

ożenił się w tym czasie (po raz trzeci) z Hak Ja Han, która jest jego żoną do dzisiaj

i wywiera istotny wpływ na funkcjonowanie sekty. Dla zwolenników sekty ślub ten

miał znaczenie religĳneizostałokreślonyjako„ślubbaranka”.

Charakterystyczną cechą sekty Moona jest synkretyzm (składa się ona z elemen-

tów takich nurtów religĳnych,jak:taoizm,buddyzm,szamanizm,chrześcĳaństwo

i teozoﬁa).CentralnąrolęwideologiiMoonaodgrywapatriarchalnarodzina.We-

dług założeń Kościoła Zjednoczenia boski plan przewidywał stworzenie „dosko-

nałej rodziny ludzkiej”. Moon naucza, że słabością Jezusa była jego bezżenność,

z winy której nie mogła się dokonać „linia ludzkości”. Co więcej, Jezus miał przy-

znać się Moonowi do swojego błędu (tj. bezżenności). W ten sposób Moon został

asystentem Jezusa w zakresie dokończenia jego dzieła. Aby powstało idealne mał-

żeństwo, kandydatów na małżonków wybierają wyżsi rangą członkowie Kościoła

Zjednoczenia. Często zdarza się, że przyszli małżonkowie poznają się w dzień ślu-

bu. Rodzina należąca do sekty musi przestrzegać określonych ściśle zaleceń Kościo-

ła — w ten sposób tworzy „idealną rodzinę ludzką”.

Działalność Moona ma charakter imperium ﬁnansowego.Członkowiesektyzara-

bianiu pieniędzy przypisują znaczenie religĳne(Moonuznajepomnażaniemajątku

za odbieranie pieniędzy siłom piekielnym). Wyznawcy zobowiązani są do zdoby-

wania ziemskich dóbr dla organizacji. Dostarczając środki materialne grupie, biorą

udział w wojnie z siłami zła — są przekonani, że każdy grosz przez nich zdobyty

jest odbierany szatanowi. Co więcej, owej walce ze złem mogą towarzyszyć wszel-

kie kompromisy moralne, m.in. wprowadzanie oﬁarodawców wbłąd co do rze-

czywistego przeznaczenia oﬁarowanych datków (np. oﬁcjalnym celem jest pomoc

oﬁaromtrzęsieniaziemi,awrzeczywistościpieniądzeotrzymująwładzeKościoła

Zjednoczenia).

Byli członkowie tego ruchu uskarżają się na panujący w nim terror psychiczny, od-

izolowanie od świata oraz absolutną kontrolę nad ich życiem. Ze względu na efek-

tywne metody pozyskiwania wiernych (m.in. tzw. bombardowanie miłością) nie-

pokojąca jest szczególna siła oddziaływania Moona na środowiska młodzieżowe.

Niebezpieczny społecznie jest także fanatyzm jego wyznawców — po odpowied-

niej obróbce psychiki gotowi są wykonać każde polecenie przywódcy. Znawcy

sekt podkreślają, iż największe niebezpieczeństwo należy upatrywać w ogromnych

wpływach politycznych Moona (powiązaniach z przemysłem zbrojeniowym, me-

diami, polityką) oraz jego jednoczesnych pretensjach do sprawowania uniwersal-

nych rządów nad światem.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: