Budownictwo użyteczności publicznej
Bazyliki - były to budowle o piętrowej wydłużonej bryle. Mniejsze budowano jednakowo, większe dzielono dwoma lub czterema rzędami podpór, tworząc układ trój- lub pięcionawowy. Przykładem bazyliki pięcionawowej jest Basilica Julia z połowy I w.p.n.e.
Jedną z największych bazylik jest bazylika Trajana z główną nawą otoczoną podwójną kolumnadą. Rzut poziomy ma wymiary 55x117 m.
Budownictwo pałacowe - zdumiewa rozmachem założeń i przepychem, z jakim je urządzano. Na przykład pałac Augusta wzniesiony na Palatynie zajmuje powierzchnię 4 ha. Pałac Dioklecjana w Splicie o podobnej powierzchni, założony na prostokącie, ma kształt obozu warownego otoczonego grubym murem i basztami.
Termy - łaźnie antyczne - zakładane na olbrzymich powierzchniach miały bardzo szeroki program użytkowy. Oprócz łaźni i pralni mieściły się w nich sale gimnastyczne, pokoje muzyczne, biblioteki, restauracje, ogrody itp. Były wyjątkowo bogato zdobione rzeźbami i mozaikami wykonywanymi z marmurów i brązów. Przykładem mogą być termy Dioklecjana w Rzymie z końca III w.n.e., zbudowane na powierzchni 5.7 ha. Miały one cały kompleks urządzeń. Dziś pozostały po nich ruiny. Termy Karakali powstały w Rzymie w II w.n.e.. Całość składająca się z dziedzińców, urządzeń sportowych, gospodarczych itp. obejmowała około 12 ha. Były wyposażone z wielkim przepychem. Do komunikacji między pomieszczeniami służyły wewnętrzne dziedzińce.
Teatry - wznoszono je tutaj jako budynki, a nie kuto w skale jak w Grecji. Układ ich wzorowano na założeniach Greckich.
Cyrki - cieszyły się większym powodzeniem niż teatry. Miały kształt wydłużony ze względu na rozgrywające się w nich zawody konne. Amfiteatr oddzielony był od areny zawodników głębokim rowem, zapewniającym bezpieczeństwo widzom. Największy - Circus Maximus długości 650 m, o piętrowych trybunach, mógł pomieścić ćwierć miliona widzów.
Amfiteatry - Budowle te miały założenie centralne, którego środek stanowiła arena w kształcie eliptycznym. Dookoła niej obiegały stopnie widowni, wznosząc się wysoko w górę. Przykładem jest słynne Koloseum budowane przez Wespazjana, a zakończone w 82 r.n.e. Mieści około 50 tyś widzów, imponuje owalnym masywem swoich murów. Rzut poziomy ma kształt elipsy o średnicach 155 i 187 m. Ściany zewnętrzne niosą cztery rzędy porządków na czterech gigantycznych kondygnacjach (łączna wysokość 48,5m). Na każdej z trzech niższych kondygnacji Koloseum umieszczono osiemdziesiąt sztuk półkolumn reprezentujących kolejno porządek rzymsko-dorycki, rzymsko-joński i rzymsko-koryncki. Są one związane z układem konstrukcyjnym filarów i łuków nośnych, czyli arkad. Wnętrze Koloseum wypełnia olbrzymia niecka amfiteatru.
Przykładem wspaniałych budowli Rzymskich mogą być także: Akwedukty, Łuk Tytusa w Rzymie, Łuk Septimusa Sewera itp.
trilokgurtu