W skład klatki piersiowej wchodzą: kręgi piersiowe, żebra, mostek. Klatka piersiowa zawiera i osłania główne narządy oddechowe i krążenia.
Ogólna budowa żeber. Żebra. /costae/ są to sprężyste listewki kostno- chrzęstne, obustronnie odchodzące od powierzchni bocznych kręgów piersiowych, które bocznie. Wypukłym łukiem ograniczają jamę klatki piersiowej. Wyróżniamy 12 par żeber. 7 par górnych żeber łączy się obustronnie w mostek- żebra prawdziwe. Pozostałe 5 par- tzw żebra rzekome- łączą się pośrednio z mostkiem bądź kończy się swobodnie. Z żeber rzekomych, pośrednio z mostkiem połączone jest żebro VIII, IX, X. Żebra te łączą się z wyżej położonym żebrem i razem z 7 żebrem tworzą łuk żebrowy (lewy i prawy). 2 ostatnie żebra (czasem dziesiąte) nie łączą się z innymi żebrami, kończą się swobodnie między mm brzucha i są tzw żebra wolne. Każde żebro składa się z części kostnej (dłuższej, tylnej) i chrzęstnej (krótszej, przedniej). Żebro składa się z 3 części składowych:
à koniec tylny żebra;
à trzon żebra;
à koniec mostkowy żebra;
Koniec tylny (kręgosłup)- składa się z głowy, szyjki i guzka. Głowa żebra tworzy na tylnym końcu pokryte chrząstką zgrubienie. Od 2 do 10 żebra powierzchnia stawowa podzielona jest poziomo grzebieniem głowy żebra na dwie części odpowiadające powierzchniom stawowym trzonów kręgów piersiowych. Powierzchnia górna i dolna (stawowa) łączą głowę z dołkami żebrowymi trzonów kręgów. Głowa osadzona jest na węższej części zwanej szyjką żebra (szyjka wyraźniejsza na żebrach górnych). Na powierzchni górnej ma położony grzebień szyjki żebra- przyczep więzadła żebrowo- poprzecznego górnego. Grzebień szyjki nie występuje na pierwszych i ostatnich żebrach. Na bocznym końcu szyjki położony jest guzek żebra- zawiera pokrytą chrząstką powierzchnię stawową guzka żebra która łączy żebra z powierzchnią stawową wyrostków poprzecznych odpowiednich kręgów piersiowych. Najwydatniejszy na pierwszych żebrach. Brak go na XI i XII.
Trzon żebra /corpus/ jest cienki, spłaszczony, na powierzchni zewnętrznej (wypukłej i gładkiej), bocznie od guzka tworzy kąt skierowany ku tyłowi i dołowi. Na powierzchni wewnętrznej biegnie bruzda żebra dla naczyń i nerwów międzyżebrowych.
Koniec przedni (mostkowy);p chrząstki żebrowe stanowią przedłużenie żeber kostnych, przyczyniają się do sprężystości klatki piersiowej. Zbudowane z chrząstki szklistej. W wieku 16- 21 lat przechodzą w elementy chrząstki włóknistej. Z wiekiem chrząstki żebrowe kostnieją. Najwcześniej I żebro (ok. 20 roku życia).
Przegląd wybranych żeber. Wymienimy i opiszemy kilka najbardziej charakterystycznych żeber. Mimo wszystko wszystkie żebra zawierają w sobie wszystkie składowe części budowy żebra wymienione wyżej lecz różnią się od siebie w zależności od wysokości na jakiej się znajdują.
I żebro jest najbardziej wygięte, szerokie i płaskie. Powierzchnie ma skierowane ku górze i dołowi a brzegi ku przodowi i tyłowi. Koniec mostkowy położony jest na pozimie Th2-3. Głowa żebra jest mała, zaokrąglona, ma niepodzielną powierzchnię stawową, łaczy się tylko z trzonem Th1. Dobrze rozwinięta szyjka i guzek. Na powierzchni górnej położony jest guzek m pochyłego przedniego. Do przodu od guzka biegnie bruzda żyły podobojczykowej, od tyłu- bruzda tętnicy podobojczykowej. Żebro I to miejsce przyczepy m pochyłego środkowego, m zębatego przedniego (brzeg zewnętrzny) i m podobojczykowego (brzeg przedni). Brzeg wewnętrzny żebra ogranicza otwór górny klatki piersiowej.
II żebro. Znacznie dłuższe, podobnie wygięte, trzon nie jest skręcony, oba końce znajdują się na tej samej wysokości. W części środkowej część zewnętrzna znajduje się nieznaczna chropowata guzowatość – przyczep części I i całego II zęba m zębatego przedniego. Na tylnej powierzchni części wewnętrznej biegnie krótka bruzda żebra.
XI i XII żebro. Cienkie listewki kostne na których odróżniamy małą głowę bez grzebieniaà tylko jedna powierzchnia stawowa (na każdym). Nie występuje prawie wcale szyjka i guzek oraz kąt i bruzda żebra. Oba żebra są prawie równomiernie wypukłe w kierunku bocznym i do tyłu. Do przodu zaostrzają się. Nie łączą się z innymi żebrami. Kończą się swobodnie między mm brzucha. Żebro XII ma różną długość. Położone jest podobnie do wyrostka żebrowego kręgów lędźwiowych.
Budowa mostka. /stellum/ jest nieparzystą, spłaszczoną kością, stanowi część środkową przedniej strony klatki piersiowej. Ustawiony nieco skośnie, leży na wysokości od 2-3 do 9-10 kręgu piersiowego. Górny brzeg dźwiga obojczyki; brzegi boczne łączą się z chrząstkami pierwszych 7- 8 par żeber. Wyróżniamy część:
à górną (szeroką- rękojeść mostka)
à część środkową (długą- trzon)
à część dolną (słabo rozwinięta- wyrostek mieczykowaty).
Połączone one są warstwą chrząstki (zachowują w stosunku do siebie pewien stopień ruchomości).
Rękojeść mostka (część górna) kształtu czworokątnego, szersza i grubsza u góry, zwęża się ku dołowi. Powierzchnia przednia jest wypukła, gładkaà miejsce przyczepu m piersiowego większego i m m-o-s. Powierzchnia tylna nieco wklęsłaà przyczem m mostkowo- gnykowego i m mostkowo- tarczowego. Na brzegu górnym znajduje się pośrodku płytkie wcięcie szyjne. Bocznie od niego, obustronne owalne zagłębienie- wcięcie obojczykowe- stawowe połączenie z końcem mostkowym obojczyka. Poniżej na brzegu bocznym rękojeści podłużne, chropowate pole- wcięcie żebrowe- połączenie z chrząstką I żebra.
Trzon mostka. Dłuższy, węższy i cieńszy niż rękojeść. Na powierzchni przedniej występują trzy poprzeczne kresy biegnące od brzegu do brzegu k na poziomie wcięć żebrowych III, IV i V żebra. Bocznie na powierzchni przedniej, obustronnie przyczepia się m piersiowy większy. Powierzchnia tylna zawiera również trzy poprzeczne kresy słabiej zaznaczone. Do dolnej części bocznie przyczepia się m poprzeczny klatki piersiowej. Brzeg górny łączy się z rękojeścią. Rękojeść i trzon ustawione są względem siebie pod kątem otwartym- tzw kąt mostka. Położony jest między rękojeścią a trzonem na powierzchni przedniej mostka. Zaznacza się jako tępa, biegnąca poprzecznie wyniosłość.
Brzeg dolny jest wąski i łączy się z wyrostkiem mieczykowatym. Brzeg boczny na swym górnym końcu obustronnie ma wgłębienie dla chrząstki II żebra (podobnie na rękojeści). Poniżej znajdują się 4 wgłębienia dla połączenia z chrząstkami III- VI żebra. Wcięcie dla żebra VII znajduje się na trzonie i wyrostku mieczykowatym.
Wyrostek mieczykowaty. Najmniejsza część mostka, cienka i wydłużona, zmienna kształtem i wielkością, na końcu dwudzielna lub przebita przez otwór. Do powierzchni przedniej obustronnie przyczepia się m mostkowo- mieczykowaty i m prosty brzucha; do powierzchni tylnej- część włókien przepony mm poprzecznych klatki piersiowej, do końca dolnego- kresa biała
Połączenia mostka. Mostek obustronnie łączy się z obojczykiem i górnymi 7 lub 8 chrząstkami żebrowymi.
Klatka piersiowa jako całość. Z tyłu zamknięta częścią piersiową kręgosłupa, z boku żebrami, z przodu mostkiem. Kształt zbliżony do ściętego stożka spłaszczonego od przodu ku tyłowi. Najwęższa od tyłu (tzw wierzchołek- otwór górny klatki piersiowej), rozszerza się ku dołowi (tzw podstawa- otwór dolny klatki piersiowej). Ściany klatki piersiowej są różnej długości (najdłuższa boczna, tylna średnia, przednia najkrótsza), nieco wypukłe, nieco ruchome (najmniej ruchoma jest tylnia, najbardziej ruchoma- przednia).
Żebra przedzielone są przestrzeniami międzyżebrowymi (szerokości ok. jednego palca). Przestrzenie te najszersze są na granicy kości i chrząstki, zwężają się ku tyłowi i przodowi. Największa jest III przestrzeń międzyżebrowa.
Ściana tylna jest nierówna- kręgosłup silnie wpuklony w jamę klatki piersiowej; tylne części żeber silnie wpuklają się ku tyłowi. Ściana tylna między wpuklonymi ku tyłowi częściami żeber tworzy bruzdę żebrowo- kręgowąà przyczep głębokich mm grzbietu. Po stronie wewnętrznej klatki piersiowej obustronnie położona jest bruzda płucna a w niej- płuca.
Otwór górny klatki piersiowej ograniczony jest trzonem I kręgu piersiowego, pierwszymi żebrami i brzegiem rękojeści mostka. Otwór ten jest wypełniony osklepkami opłucnej otaczającymi szczyty płuc oraz przełykiem, tchawicą, wielkimi naczyniami krwionośnymi, przewodem limfatycznym i nerwowym.
Otwór dolny klatki piersiowej- większy, kształtu nieregularnego ograniczony Th12, brzegami dolnymi Th12, chrząstkami żeber Th7-10, oraz wyrostkiem mieczykowatym. Chrząstki łącząc się tworzą tzw łuk żebrowy.
Kształt klatki piersiowej zależy od fazy oddychania, płci, wieku, od zniekształceń patologicznych.
Połączenia klatki piersiowej. Połączenia klatki piersiowej możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy:
àpołączenia żeber i kręgów
*staw głowy żebra- połączenie ruchome; główkę stawu stanowi powierzchnia stawowa żebra, panewkę zaś wgłębienie na trzonach sąsiadujących kręgów. Wzmacniane są przez więzadło głowy żebra promieniste
*staw żebrowo poprzeczny- występuje na 10 górnych żebrach- głowę stawową tworzy powierzchnia stawowa guzka żebra; panewkę zaś- dołek żebrowy wyrostka kolczystego najbliższego niżej położonego kręgu. Wzmacniane jest przez:
- więzadło żebrowe poprzeczne boczne
- więzadło żebrowe poprzeczne
- więzadło żebrowe poprzeczne górne
àpołączenia żeber, chrząstek żebrowych i mostka
*staw mostkowo żebrowy- z 7 żeber prawdziwych I łączy się z mostkiem przez chrząstkozrost, dalsze za pomocą stawu. Wzmacniane są przez:
- więzadło mostkowo żebrowe śródstawowe
- więzadło mostkowo żebrowe promieniste przednie i tylne
- więzadło żebrowo mieczykowe
*połączenie żeber kostnych z chrząstkami żebrowymi- pomiędzy wgłębieniami na przednich końcach żeber kostnych a odpowiadającymi im żebrowymi końcami czrząstek żeber.
*stawy międzychrząstkowe- między brzegami chrząstek VI- VIII żebra; niestale między V-VI i VIII- IX
*połączenia poszczególnych części mostka ze sobą- chrząstkozrosty mostkowe- chrząstka szklista lub połączenia o charakterze stawu między rękojeścią a trzonem mostka.
Opracowanie: Mieszko Dobrzyński
Bibliografia dodatkowa:
Pobrano z: WWW.ZEROART.REPUBLIKA.PL
2
dziubusek30